Negatieve olieprijs in VS laat ook Rusland niet onberoerd

Ondanks de historische deal tussen olieproducerende landen (OPEC+) medio april zakte de prijs van een vat Amerikaanse olie voor het eerst in de geschiedenis tot ver onder de nul. Dat is vooralsnog vooral een strop voor de Amerikaanse olie-industrie. Maar door de voortdurende daling van de olieprijs groeien ook de zorgen over de Russische economie en de roebel.

песков
Geen reden tot paniek, zegt Poetins persvoorlichter Dmitri Peskov 

De onberekenbaarheid van de oliemarkt lijkt compleet. Nadat een historische deal tussen olieproducerende landen op 12 april de rust op de markt teruggebracht leek te hebben, werden olieproducenten op maandag 20 april opgeschrikt door nog een historische gebeurtenis. Voor het eerst in de geschiedenis van de oliehandel kwam de prijs van een vat olie onder de nul terecht. Op het dieptepunt kreeg de koper van een vat WTI-olie (de graadmeter voor Amerikaanse olie) zelfs meer dan 40 dollar toe. 

Ook in andere delen van de wereld staat de olieprijs onder druk, hoewel daar in de meeste gevallen de olieprijs niet onder de nul kwam. Zo daalde de prijs van een vat Brent-olie (een veelgebruikte Europese maatstaf voor olieprijzen) op 22 april tot 17,5 dollar: een dieptepunt sinds 2001. Brent is de indicator waarop ook de prijs van Russische olie gebaseerd is. 

Pandemonium

De chaos op de oliemarkt heeft nu al gevolgen voor de economie van Rusland, dat als grote olie-exporteur economisch erg afhankelijk is van de olieprijs. Door de dalende olieprijzen zakte de Russische roebel op 22 april weg tot 77 roebel per dollar en 84 roebel per euro. 

Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov benadrukte een dag eerder niettemin dat er geen reden was voor paniek. 'Wat dit pandemonium met futures [verkooptransacties met olie die pas in mei wordt geleverd] betreft, dat was een absoluut speculatief moment, een puur handelsmoment. [...] Dit hoeft helemaal niet apocalyptisch gekleurd te worden,' aldus Peskov.

Intussen lijkt de deal tussen de olieproducerende landen vooralsnog stand te houden. Zo droeg het Kremlin de Russische oliebedrijven op om hun productie in mei te verlagen met 20 procent ten opzichte van de productie in februari, wat neerkomt op een daling van 2,5 miljoen vaten per dag. In het verleden stond Rusland er bij de andere olieproducenten om bekend dat het zich niet aan internationale productie-afspraken hield.

Negatieve olieprijzen

Dat de prijs van Amerikaanse olie op een negatieve waarde uitkwam komt door vele verschillende factoren. De voornaamste is dat de wereldwijde vraag naar olie door de strenge coronamaatregelen met ruim 30 procent gedaald is. Hierdoor komen olieproducenten met grote overschotten te zitten, waardoor de opslagcapaciteit voor olie wereldwijd vol begint te raken.

De Amerikanen hebben nog een extra probleem, omdat de meeste Amerikaanse olie in het binnenland gewonnen wordt (voornamelijk in de staat Texas). Dat maakt het relatief moeilijk om overtollige olie op te slaan. Olie die op zee wordt gewonnen kan makkelijk op olietankers worden geladen, die mobieler zijn en meer opslagcapaciteit hebben dan opslag op land. Met olie die op land wordt gewonnen is dat moeilijker. 

Bovenop dit alles komt nog dat Saoedi-Arabië in het kader van de prijsoorlog met Rusland de export van olie naar de VS in maart meer dan verdubbelde, waardoor de Amerikaanse olieopslag nog voller is geraakt. Naar verwachting is er over enkele weken geen opslagruimte voor olie meer over in de VS. Vooruitlopend daarop daalde de prijs van een vat olie dat wordt aangeleverd in mei dus min 40 dollar (olieprijzen worden per maand vantevoren vastgesteld om de markt te kunnen stabiliseren). Overigens lijken de verwachtingen van investeerders voor de langere termijn iets rooskleuriger: een vat WTI-olie dat in juni wordt geleverd staat nu genoteerd op zo'n 11 dollar, en een vat dat in september wordt geleverd rond de 25 dollar.

Geen apocalyps voor Rusland?

De factoren die de olieprijs onder de nul dreven, zijn dus tamelijk specifiek voor de Amerikaanse oliemarkt. Toch blijft Rusland niet onaangetast door deze chaos. Zo daalde ook de prijs van een vat Russische olie dat wordt verkocht aan Zuid-Europese landen - in navolging van de lage prijzen van de WTI en Brent - tot $8,50, het laagste niveau sinds 1998. Het jaar 1998 alleen al jaagt schrik aan. In 1998 kon de Russische regering de rente op haar staatsschulden niet meer betalen en kwam de economie in het najaar bijna tot stilstand.

'Dit hoeft helemaal niet apocalyptisch gekleurd te worden'

Volgens directeur van de Sberbank Herman Gref zullen de huidige lage olieprijzen ook grote gevolgen hebben voor de Russische economie. In het meest pessimistische scenario van de bank zal de olieprijs een tijdlang rond de 10 dollar per vat blijven steken, met neerwaartse dalingen richting de nul dollar. Volgens dit scenario zou de Russische economie in 2020 tot wel 15 procent kunnen krimpen, voorspelt Gref.

                                                                                                                                                           греф
German Gref, de directeur van de Sberbank voorspelt in het zwartste scenario een krimp van 15% Foto Kremlin.ru

Eerder al maakte zakenkrant Vedomosti bekend dat de Russische staat in mei naar schatting niet meer dan 1 dollar per vat olie binnen gaat krijgen. Dit terwijl de staatsbegroting een prijs van 42 dollar per vat nodig heeft om in balans te blijven.

De Russische staatsbegroting zal in de komende tijd dan ook last blijven houden van de lage olieprijs, voorspelt Andrej Movtsjan, econoom van het Moskouse Carnegie-centrum, tegenover nieuwssite Euronews: 'Er staat Rusland ongeveer drie jaar van goedkope olie te wachten, goedkoper dan het in jaren is geweest. [...] Dit betekent dat Rusland actief de reserves moet uitgeven alleen al om de begroting in balans te houden, en op alles wat niet strikt noodzakelijk is moet korten,' denkt de econoom. Hieraan voegt hij toe dat hij verwacht dat Rusland op het internationale politieke toneel een toontje lager moet gaan zingen om kredieten uit het buitenland te kunnen vergaren: 'Wij zullen onze internationale posities achter ons moeten laten omwille van financiële voordelen en de mogelijkheid om deze tijd te overleven.'

'Rusland zal haar internationale posities achter moeten laten om deze tijd te overleven'

Roebel daalt

Voor de gewone Russische burger zit het grootste effect van de dalende olieprijs in de waarde van de roebel. Net zoals vroeger daalde de munteenheid ook in de laatste dagen sterk mee met de olieprijs. Op 22 april stond de koers op 77 roebel per dollar en 84 per euro. Een dalende roebel leidt tot inflatie en dat raakt de Russen in hun portemonnee. 

Om dit te voorkomen koopt de Russische Centrale Bank sinds 10 maart roebels in op de internationale valutamarkt om de koers zo stabiel mogelijk te houden. Op 20 april alleen al gaf de bank hiervoor een recordbedrag uit van 222 miljoen dollar (204 miljoen euro), wat duidelijk maakt dat de neerwaartse druk op de munt groter aan het worden is, schrijft zakenkrant RBK.

Bronnen: Euronews, Vedomosti, RBK, Meduza, oilprice.com

 

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.