Maandag 9 december zullen president Poetin en president Zelensky elkaar voor het eerst ontmoeten. Dat lijkt een hoopvol signaal voor het weer op gang brengen van vredesoverleg over Oost-Oekraïne, waar het nu al vijf jaar durende conflict meer dan 13 duizend levens heeft gekost. De Russische analist Vladimir Frolov keek naar de uitgangspunten van Moskou en Kiev en tempert de verwachtingen.

Zelensky op bezoek aan het frontgebied in Oost-Oekraïne, 20 november 2019. Foto: President UA.

Door Vladimir Frolov

Op 9 december zal het vredesoverleg in het zogenaamde ‘Normandië-formaat’ (met de leiders van Frankrijk, Duitsland, Rusland en Oekraïne) plaatsvinden in Parijs. Al sinds zijn inauguratie als president het afgelopen voorjaar heeft de Oekraïense president Vladimir Zelensky ingezet op vredesbesprekingen. Behalve Zelensky heeft ook de Franse president Emmanuel Macron aangestuurd op het topoverleg en kondigde hij de afgelopen maanden al een paar keer aan dat de ontmoeting zou plaatsvinden

Rusland heeft onder verschillende voorwendselen het vastleggen van een datum  voor het topoverleg uitgesteld en ook voor elkaar gekregen dat Kiev een aantal harde voorwaarden inwilligde. De belangrijkste daarvan is dat Kiev schriftelijk akkoord is gegaan met de zogenaamde ‘Steinmeier formule’ [zelfbestuur voor de separatistische gebieden in de regio Donbas nadat er lokale, vrije verkiezingen onder toezicht van de OVSE en volgens de Oekraïense wet zijn gehouden – red.] en de terugtrekking van de strijdkrachten uit drie plaatsen langs de frontlijn.

Al in de voorbereidende fase heeft Moskou al zijn doelen gerealiseerd inclusief voorafgaande overeenstemming over het slotdocument ‘dat Rusland helemaal schikt en niet zal laten herzien’ , want ‘het slotdocument is helemaal in lijn met de Minsk-akkoorden’ (ik citeer een man met goede contacten met Poetins adviseur Vladimir Soerkov). Dit was een sleutelvoorwaarde van Rusland om in te stemmen met de top: Moskou wilde ‘de pogingen van Oekraïne beperken om tijdens de onderhandelingen buiten de akkoorden van Minsk te treden.’

Waarom elkaar ontmoeten?

Het Kremlin wil geen verrassingen tijdens de onderhandelingen met de leiders in Parijs, vooral niet als het over de geannexeerde Krim gaat. Maar Moskou’s verlangen om op de agenda van het topoverleg ook de doorvoer van Russisch gas door Oekraïne en een nieuw contract van Oekraïne met Gazprom (het huidige contract loopt 31 december af) te zetten werd niet gesteund.

Intussen tempert Moskou de verwachtingen van de top dusdanig (‘het heeft geen zin te denken dat het overleg een duidelijk perspectief zal schetsen’, aldus het commentaar van een Russische diplomaat) dat de logische vraag opkomt: Waarom toch ontmoeten als alle slotafspraken al op papier zijn vastgelegd door de adviseurs van de leiders en als deze afspraken ogenschijnlijk niets nieuws brengen behalve banaliteiten over het ontbreken v an een alternatief voor de Minsk-akkoorden en een vastlegging van de Steinmeier-formule in de Oekraïense wetgeving? Als alles al afgesproken is, waar gaan de staatshoofden dan over onderhandelen?

lees meer