Aleksej Navalny, die al twee jaar in een Russisch strafkamp gevangen zit, publiceerde aan de vooravond van de eerste verjaardag van de Russische invasie een politiek programma met de titel Vijftien punten van een burger van Rusland die het beste met zijn land voorheeft. Navalny wordt in het kamp wegens onbenullige 'vergrijpen' voortdurend gestraft met eenzame opsluiting en zijn gezondheid verslechtert snel.
Poster van Navalny's in Rusland tot terroristische organisatie verklaarde Fonds voor Strijd tegen de Corruptie: Ga niet naar het mobilisatiekantoor!
Belangrijkste punten uit het programma zijn een terugkeer naar Oekraïnes grenzen van 1991, toen het land met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie onafhankelijk werd (met inbegrip van de Krim). Oekraïne moet zijn eigen keuzes mogen maken en met rust gelaten worden. Alle Russische troepen moeten het land verlaten en Navalny ziet dat niet als een teken van zwakte, maar van kracht. Onderhandeld moet worden over herstelbetalingen (bijvoorbeeld met inkomsten uit olie en gas) en oorlogsmisdaden moeten worden vervolgd.
Dat Navalny ook de Krim wil teruggeven aan Oekraïne is opmerkelijk. In het verleden stelde hij dat dat om praktische redenen onrealistisch was: wat moest er dan gebeuren met alle Russen en Oekraïners die daar een Russisch paspoort hadden aangevraagd en die daardoor in Oekraïne zeker problemen zouden krijgen. De openlijke invasie van Rusland op 24 februari 2022 heeft in dat standpunt kennelijk verandering gebracht.
Poetin heeft volgens Navalny 'onder absurde voorwendsels een onrechtvaardige agressieve oorlog ontketend tegen Oekraïne', die slechts met gemobiliseerden en veroordeelde gevangenen kan worden volgehouden. De echte redenen voor de oorlog zijn de politieke en economische problemen van Rusland en Poetins 'vastklampen aan de macht tegen iedere prijs' en zijn obsessie met zijn historische erfenis. 'Hij wil de geschiedenis ingaan als een "tsaar-de-veroveraar" die grondgebied herwint.' Die oorlog heeft tienduizenden onschuldige Oekraïners het leven gekost. Er zijn oorlogsmisdrijven gepleegd en steden met de grond gelijkgemaakt.
'Grenzen zijn in de wereld altijd toevallig en roepen altijd iemands ongenoegen op. Maar oorlog voeren om ze te veranderen in ontoelaatbaar in de 21ste eeuw. Anders verzinkt de wereld in chaos.'
Rusland zal een nederlaag lijden, zegt Navalny, en paste zijn retoriek daarom aan: van een driedaagse Blitzkrieg naar dreigen met kernwapens. Tienduizenden Russische soldaten zijn zinloos omgekomen.
'De combinatie "agressieve oorlog+corruptie+talentloze generaals+ een zwakke economie+ het heldendom en de hoge motivatie van hen die zich verdedigen" kan alleen maar met een nederlaag eindigen', aldus Navalny.
Poetins agressieoorlog stoppen is in het belang van Rusland, waar lang niet iedereen zijn imperialistische gedachtengoed aanhangt, zegt Navalny. 'Rusland is een enorm land met een krimpende bevolking en stervende provincies. Imperialisme en hang naar gebiedsverovering is de schadelijkste en meest rampzalige weg om te bewandelen.'
Hoe eerder de oorlog wordt beëindigd, hoe eerder er een einde komt aan de westerse sancties, emigranten zullen terugkeren, het vertrouwen in het zakenklimaat zal worden hersteld en de economie kan gaan groeien, aldus Navalny.
'De ontmanteling van het Poetin-regime en zijn dictatuur moeten idealiter plaatsvinden via vrije verkiezingen en het bijeenroepen van een grondwetgevende vergadering', schrijft Navalny, waarna een parlementaire republiek met vrije verkiezingen, scheiding van machten, federalisme, locaal zelfbestuur, economische vrijheid en sociale rechtvaardigheid moeten worden hersteld. Dat nieuwe land moet een Europese weg inslaan.