Ondanks corona voorbereidingen parade en plebisciet in volle gang

Hoewel het aantal coronabesmettingen in Rusland al weken tussen de 8.000 en 9.000 per dag ligt en het land met rond de 537.000 infecties inmiddels op de wereldranglijst op de derde plaats is beland (na de VS en Brazilië), gaan de voorbereidingen voor de (op 9 mei uitgestelde) overwinningsparade op 24 juni en het plebisciet over de grondwetswijzigingen van 1 juli op volle kracht door. De wijzigingen, die al door het parlement zijn goedgekeurd en door Poetin bekrachtigd, geven de president de mogelijkheid om nog twee termijnen (tot 2036) als president aan te blijven.

poetin en kiseljov alles zal reg komKremlin-propagandist Dmitri Kiseljov over Poetin: Alles zal goed komen! (foto screenshot Vesti Nedeli)

Steeds meer beroepsgroepen zoals leraren en ambtenaren klagen dat de pressie om deel te nemen aan de volkspeiling toeneemt. Gemeenteambtenaren in Moskou zouden onder druk worden gezet om zich al vóór 1 juli te laten registreren om online te stemmen. Dat maakt controle makkelijker. Kiezers worden verleid met cadeautjes en kunnen prijzen winnen bij quizzen en loterijen. Iedere kiezer krijgt een tas met begeerde sanitaire gadgets. Het Kremlin hoopt op een opkomst van 55%.

Critici als Aleksej Navalny roepen op tot een boycot. Vierhonderd vrijwilligers uit de (vele duizenden) stemlokalen hebben een protestbrief ondertekend omdat ze stemmen tijdens een pandemie onverantwoord vinden. Ze zeggen de verkiezingen te zullen boycotten. In Moskou, zeggen sommigen, zullen vooral ouderen naar de stembus komen, die sowieso tot de risicogroep behoren in tijden van pandemie.

Quarantaine opgeheven

Op 9 juni hief de Moskouse burgemeester Sergej Sobjanin de quarantaine in de hoofdstad op. Kort daarvoor had hij nog verzekerd dat de maatregelen van kracht zouden blijven totdat het aantal besmettingen in de hoofdstad drastisch zou zijn verminderd, of zelfs totdat een vaccin zou zijn gevonden. (Het totale aantal doden is in Rusland met 7.091 nog steeds verrassend laag, maar zelfs de World Health Organisation heeft bij die cijfers inmiddels vraagtekens geplaatst; in Rusland sterven slechts dertien van de duizend geïnfecteerden; wereldwijd zijn dat er gemiddeld 55 en in Frankrijk zelfs 187 per duizend).

Volgens persbureau Meduza veranderde Sobjanin na overleg met Poetin van mening. Volgens een bron dichtbij de presidentiële administratie werd de beslissing genomen na een bijeenkomst van de Veiligheidsraad, waar de proteststemming in het land op de agenda stond. 'De beperkingen vanwege het virus waren de belangrijkste reden voor de onvrede en zulke stemmingen kunnen van grote invloed zijn op de volkspeiling over de grondwetswijzigingen',  aldus de bron tegen Meduza. 

corona grafiek 15 juni bron moscow timesGrafiek van coronapandemie op 15 juni (bron Moscow Times)

De regio's volgden na Moskou met ieder hun eigen aanpak. Dertien steden hebben laten weten dat ze vanwege de pandemie op 24 juni geen officiële parade zullen organiseren en Sobjanin heeft de Moskovieten geadviseerd op die dag thuis te blijven. Poetins woordvoerder Dmitri Peskov vond dat een goed idee: 'Het is heel handig en mooi om de parade op televisie te bekijken,' aldus Peskov. 'Sowieso kan toch niet iedereen op het Rode Plein terecht.' Ongeveer 80 veteranen die op 24 juni naast president Poetin zullen zitten tijdens de Overwinningsparade zijn inmiddels buiten Moskou in quarantaine gestopt om te voorkomen dat de president besmet raakt met corona. meldde persbureau Bloomberg.

De dag van de militaire parade, 24 juni, is tot feestdag bestempeld en dat feestelijke gevoel moet op 25 juni direct naadloos overgaan in de stembusgang voor de volkspeiling. Mensen mogen in principe zes dagen hun stem uitbrengen.  

Poetin zei in een televisie-interview dat 'we tamelijk ritmisch aan de slag zijn met de situatie rondom het coronavirus, vastberaden en met minimale verliezen. We hopen dat het zo doorgaat. In de VS gaat het anders: ik heb de indruk dat de belangen van partijgroeperingen daar boven de belangen van de maatschappij en van het volk worden gesteld.' Bij ons, impliceerde de president, is het anders gesteld.

Poetin maakte van de gelegenheid gebruik om de kijkers uit te leggen wat democratie is: 'Dat is de wil van het volk. Maar als de mensen hun hogere overheden kiezen dan hebben die het recht het werk van de uitvoerende macht zo te organiseren dat ze de belangen van de overgrote meerderheid van de bevolking verdedigen.' Maar wat zien we in Amerika? 'De president zegt: we moeten X doen en de gouverneurs zeggen: loop naar de hel!' De demonstraties in de VS worden op de staatstelevisie gebruikt als afschrikwekkend voorbeeld: eindelijk hebben de Amerikanen nu een Majdan-revolutie op eigen bodem, aldus een presentator.

Nadat Poetin zijn sympathie voor de strijd van de Afro-Amerikanen had uitgesproken, waarschuwde hij: 'Zelfs tegen de achtergrond van deze misdaden [van de Amerikaanse politie - red.]: als de burgerrechtenbeweging trekken van radicaal nationalisme of extremisme begint te vertonen, dan kan daar niks goeds van komen.'

Populariteit daalt

Poetin zelf heeft haast met de volkspeiling, omdat zijn populariteitscijfers volgens opiniepeiler Levada Centrum historisch laag zijn. Op de open vraag welke politicus men het meest vertrouwt, noemde slechts 25% van de respondenten spontaan Poetin (nog steeds de hoogste score). Minister van Defensie Sjojgoe komt met 14% op de tweede plaats. Wel zei 59% van de respondenten desgevraagd 'de daden van Vladimir Poetin als president van Rusland' goed te keuren. De vraag of het met Rusland de goede kant opgaat werd door evenveel respondenten (42%) positief als negatief beantwoord en 28% zei bereid te zijn de straat op te gaan uit protest tegen de daling van het levenspeil. Een vergelijkbaar percentage mat Levada in het najaar van 2018, direct na de aankondiging van de verhoging van de pensioenleeftijd.

Op 14 juni werd in het buiten Moskou gelegen Patriottenpark de grote kathedraal van de Russische strijdkrachten ingezegend met een dienst die geleid werd door patriarch Filaret. De kathedraal is gebouwd ter ere van de 75ste verjaardag van de overwinning in de Tweede Wereldoorlog. De complete top van het leger en van het ministerie van Defensie was - zonder social distancing - bij de plechtige dienst aanwezig, wat critici het commentaar ontlokte hoeveel van deze geüniformeerden zichzelf überhaupt als Russisch-orthodox beschouwden. Een mozaïek, waarop Poetins beeltenis voorkwam naast het conterfeitsel van generalissimus Stalin, dat oorspronkelijk voor de kathedraal was bedoeld, werd na enige ophef verwijderd en wordt nu tentoongesteld in het museum van het godshuis.   

woii opening kathedraal der strijdkrachten 14 juni 2020Generaals, defensieambtenaren en veteranen negeren social distancing bij de opening van de immense kathedraal der strijdkrachten op 14 juni (foto Kremlin)

Bronnen: Meduza, Republic, RIA Novosti, Vedomosti, The Moscow Times, Levada Centrum, Bloomberg

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.