Lek van olietank oorzaak grote milieuramp in poolgebied

Een lek in een opslagtank heeft rivieren in het poolgebied bij Norilsk vervuild met 20.000 ton  dieselolie. De opslagtank hoort bij een energiecentrale van Norilsk Nikkel, de grootste nikkel- en palladiumproducent ter wereld. Geprobeerd is de vervuiling in te dammen, maar ijsschotsen hebben barrières gebroken en nu is de olie in een groot meer gestroomd.

ambarnaja rivier vervuildAmbarnaja rivier kleurt rood door ramp met olietank. Foto Greenpeace 

Als oorzaak wordt een doorgeroeste bodem van een opslagtank aangemerkt. Al jaren geleden had de inspectie verordend om de bodem van de tanks op zwakke plekken na te kijken. Dit is niet gebeurd. De krant Vedomosti schrijft dat een systeem voor het monitoren van scheuren in opslagtanks na onderhandelingen met een leverancier uiteindelijk niet aangekocht was. Zo’n systeem had deze ramp kunnen voorkomen.  Volgens het bedrijf zelf was niet roest de oorzaak, maar het smelten van het permafrost. Daardoor zou de tank zijn gaan verzakken.

De olie heeft  de rivier Ambarnaja rood gekleurd en over ruim 20 kilometer vervuild. Het water wordt bedekt met een laag van 20 centimer dikke petrochemische substantie, dat langzaam richting de Noordelijke IJszee stroomt.  6.000 ton is in de bodem weggelekt en heeft een gebied van 350 km2 aangetast.

Volgens Greenpeace is het ongeluk te vergelijken met de ramp met de olietanker Exxon Valdez in 1989 voor de kust van Alaska.

Het Russische openbaar ministerie heeft bevolen dat alle ‘bijzonder riskante installaties’ die op permafrost zijn gebouwd grondig moeten worden geïnspecteerd. Van het Russisch grondgebied is 55% bedekt met permafrost. Daar liggen ook de grootste olie- en gasvoorraden en andere mineralen in de bodem. In mei werden in Siberië temperaturen gemeten die tot 10 graden celsius hoger waren dan gemiddeld. Met name in het gebied bij de stad Norilsk, waar de nikkel-, koper-, en palladiumproductie geconcentreerd is, was het voorjaar abnormaal warm. Norilsk is een stad met 180.000 inwoners, die ook op permafrost is gebouwd en problemen krijgt door de opwarming van de aarde.  

Norilsk

De stad Norilsk werd gebouwd in 1935 door gevangenen van Stalins werkkampen om de bodemschatten in de toendra te kunnen exploiteren. In 1942 werd de eerste nikkelfabriek in bedrijf gesteld bij een temperatuur van min 47 celsius.

norilsk

Norilsk ligt binnen de poolcirkel in de toendra en is een van de koudste steden op aarde

Nornikkel neemt een groot deel van de wereldproductie van mineralen voor z’n rekening: 44% van palladium, 14% van platina, 13% van nikkel en 2% van koper. Het bedrijf is bijzonder vervuilend, de fabrieken stoten grote hoeveelheden zwaveldioxide en zware metalen uit. Norilsk hoort tot de top tien van de meest vervuilde steden ter aarde. De stad wordt geteisterd door donkere giftige wolken, een snijdende wind en tien maanden winter per jaar.

Het opruimen is buitengewoon lastig omdat er geen wegen in de toendra lopen en de rivieren te ondiep zijn om te bevaren. Verbranden van de olie schijnt geen optie te zijn. De vervuilde grond en  de olie langs de oevers moeten met auto’s worden afgevoerd. Daartoe moeten waarschijnlijk tijdelijke wegen worden aangelegd. Het kan wel tien jaar duren, voordat het vervuilde gebied is schoongemaakt en zich hersteld heeft, zei de Russische minister van milieu Jelena Panova. De kosten van de schoonmaak worden geschat op  minstens 130 miljoen euro.  

De directeur van de energiecentrale, waartoe de lekkende opslagtank behoort,  is in hechtenis genomen en wordt verdacht van het schenden van milieuvoorschriften en nalatigheid. Hij zou het ongeluk pas na twee dagen hebben gemeld en intussen geprobeerd hebben de situatie zelf onder controle te krijgen. President Poetin heeft de noodtoestand voor de regio afgekondigd en de lokale autoriteiten bekritiseerd vanwege hun trage reactie. Ook de hoofdaandeelhouder van Norilsk Nikkel, Vladimir Potanin, kreeg van Poetin een uitbrander op de nationale televisie, omdat hij de olietanks slecht had onderhouden.

In 2010 bracht Poetin een bezoek aan Norilsk en waarschuwde dat er hoge milieuboetes zouden volgen als het bedrijf niet moderniseerde. Vanaf 2013 begon Potanin milieumaatregelen te nemen en delen van de nikkelproductie te sluiten.  

Potanin is volgens het blad Forbes de rijkste man van Rusland met een geschat vermogen van 24 miljard dollar. Hij verwierf een deel van Norilsk Nikkel tijdens de privatisering van staatseigendom in 1995. Inmiddels bezit hij eenderde van het bedrijf. Potanin heeft verklaard dat het bedrijf alle kosten voor de schoonmaak op zich zal nemen.  In 2019 was de opbrengst van Norilsk Nikkel bijna 14 miljard dollar, de netto winst bedroeg 6 miljard dollar.  

Bronnen: Meduza, Radio Free Europa, Greenpeace Russia, BBC 

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.