Redactie Vedomosti in opstand na verkoop krant

Bij Vedomosti, een van de laatst overgebleven Russische kwaliteitskranten, is een conflict uitgebroken na de benoeming van een nieuwe interim-hoofdredacteur. Hij wijzigde zonder overleg de titel van een artikel en verwijderde een column van de site. Beide stukken waren ongunstig voor Igor Setsjin, de topman van staatsoliebedrijf Rosneft en een machtige figuur in de naaste omgeving van president Poetin.

Andrej Sjmarov werd op 24 maart aangesteld  als interim-hoofdredacteur, een week na de bekendmaking dat de krant in andere handen zou komen.  Op zijn eerste werkdag zei Smjarov tegen de redactie dat hij Vedomosti niet meer las, nadat hij fouten had opgemerkt in een paar artikelen en dat hij niets wist over het stijlboek waarin de journalistieke ethiek van de krant is vastgelegd. Dat stijlboek, het ‘dogma’ van Vedomosti, geldt in Rusland als model voor onpartijdige en eerlijke journalistiek. Sjmarov streek de redactie, die voor een flink deel uit vrouwen bestaat, nog verder tegen de haren in door de van zedenmisdrijven veroordeelde Harvey Weinstein te verdedigen. 

Na zijn eerste ingreep in een krantenkop over de problemen van Rosneft in Venezuela - eerst stond er ‘De staat kan formeel zijn meerderheidspakket aandelen in Rosneft verliezen’, later stond er ‘Dankzij een complexe deal behoudt de staat zijn meerderheidspakket in Rosneft’ – eiste de redactie zijn vertrek. In een brief aan de kopers van Vedomosti schreven de redactiechef en de vier adjuncten dat Sjmarov niet in de journalistieke en bedrijfscultuur van de uitgave past. Als hij op zijn post blijft nadat de verkoop formeel is afgerond, zullen veel journalisten weglopen, net als adverteerders en abonnees, stelden zij.

sechinDe baas van olieconcern Rosneft Igor Setsjin in gesprek met president Poetin. Foto Kremlin 

Op 12 april greep Sjmarov opnieuw in. Hij verwijderde een kritische column van de econoom Konstantin Sonin, verbonden aan de Universiteit van Chicago, over Rosneft-topman Setsjin. Hierin schreef Sonin (die zijn stuk op facebook zette) dat Setsjin als leider van Rosneft faalde in zijn beginjaren en nu de schuld zal krijgen – al dan niet terecht – van de val van de olieprijs en het kapitaalverlies in Venezuela. Sjmarov zei dat hij de opiniepagina met columns van Sonin en de in Parijs wonende topeconoom Sergej Goerijev heel slecht vond, maar gaf geen toelichting op zijn ingrijpen. Naar verluidt is Sjmarov benoemd op suggestie van Michaïl Leonov, de perschef van Rosneft, en vroegere collega van Sjmarov.

'Eerste echt normale zakenkrant'

Vedomosti werd in 1999 opgericht door de Nederlandse media-ondernemer Derk Sauer en groeide uit tot een kwaliteitskrant die zich niet liet omkopen en onder druk liet zetten. Volgens Maxim Troedoljoebov, redacteur van het eerste uur en nu nog verbonden als columnist, was Vedomosti de ‘eerste echt normale zakenkrant’ in Rusland die betrouwbaarheid voorop stelde en grenzen trok tussen journalistiek, marketing en pr.

In 2005 kwam de krant in handen van het Finse bedrijf Sanoma, en de uitgevers van de Wall Street Journal en Financial Times. Toen in 2015 een wet van kracht werd, die verbood dat Russische media voor meer dan 20% buitenlands eigendom waren, werd de krant weer doorverkocht aan een Russische eigenaar. De redactie was bang dat de onafhankelijkheid in het geding kwam, zeker toen de hoofdredacteur vervangen werd. Maar dat viel mee, Vedomosti kon blijven functioneren als ‘normale zakenkrant’. De huidige kopers zijn investeringsbankier Alexej Goloebovitsj, die tegen de olietycoon Chodorkovski getuigde in diens tweede strafproces, en uitgever Zjatkov die er trots op zegt te zijn dat zijn auteurs ‘Russische patriotten’ zijn.

In juni vorig jaar voerde Vedomosti samen met de andere zakenkranten Kommersant en RBK een geruchtmakende actie voor de vrijlating van onderzoeksjournalist Ivan Goloenov, die opgepakt was op een valse verdenking van drugshandel. Alledrie de kranten publiceerden dezelfde voorpagina met daarop de woorden Ik/Wij zijn Ivan Goloenov. Dankzij de acties van heel veel collega-journalisten werd Goloenov vrijgelaten en kwam er een onderzoek naar het optreden van de politie.

kranten i am ivan golunovVedomosti (midden), Kommersant (links) en RBK met identieke voorpagina. Foto CC

Kommersant en RBK werden overigens in de voorafgaande jaren al onder druk gezet om hun kritische berichtgeving in te tomen. Vorig jaar mei werden twee prominente politieke verslaggevers van Kommersant gedwongen ontslag te nemen nadat ze een bericht hadden gepubliceerd over een andere post voor de voorzitter van de Russische senaat. Toen ze weigerden hun bronnen te noemen, moesten ze weg. Een stuk of 13 collega’s  vertrokken samen met hen omdat ze geen vertrouwen hadden in hun vrijheid te schrijven wat ze wilden. Kommersant is in bezit van metaaltycoon Alisjer Oesmanov.

RBK, een krant die zich profileerde met onderzoeksjournalistiek, raakte in 2016 in de problemen, toen het verhalen publiceerde over de Panama Papers en de rol van Poetin-vertrouweling en cellist Roldoegin bij het wegsluizen van talloze miljoenen. Na een inval in het kantoor van de eigenaar, werd de hoofdredacteur Ositinskaja de grond te heet onder de voeten en zij vertrok naar de VS. Eigenaar Prochorov verkocht de krant het jaar daarop. Ositinskaja startte in Amerika de Russische/Engelse internetkrant The Bell, die inmiddels één van de best ingevoerde zakelijke nieuwssites over Rusland is.

Bronnen: Meduza, The Bell,  The Moscow Times, Freedom House

Zie voor een analyse over de Russische pers: Andrej Archangelski Waarom duldt het Kremlin een kritische pers  

 

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.