Loekasjenko escaleert verder

President Loekasjenko van Belarus escaleert verder. Toen duidelijk werd dat het burgerprotest daags na de verkiezingen niet zou wegebben, heeft de regering in Minsk de fysieke en psychische repressie verder opgevoerd.

Tegenkandidate Svetlana Tichanovskaja werd maandagavond bij de centrale Kiesraad onder zware druk gezet. Met een paar advocaten was ze eerder naar de Kiesraad gegaan om een klacht in te dienen tegen het proces verbaal van de verkiezingen. Ze werd daar vervolgens zeven uur binnen gehouden. Mogelijk in aanwezigheid van kiesraad-voorzitter Jelena Jermosjina las ze met geloken ogen en doffe stem een verklaring voor waarin ze de burgers van Belarus opriep naar huis te gaan, de wet te gehoorzamen en geen confrontatie met de politie te zoeken. Ze vroeg haar kiezers zich neer te leggen bij de uitslag van de verkiezingen, die Loekasjenko naar eigen zeggen heeft gewonnen met 80,3 procent zonder daarvoor een verifieerbaar bewijs te willen leveren. Eerder had Tichanovskaja nog geweigerd deze uitslag te erkennen en de zittende president tot een dialoog opgeroepen.

Videoboodschap van Svetlana Tichanovskaja vanuit Litouwen (in het Russisch)

De volgende ochtend bleek Tichanovskaja naar buurland Litouwen te zijn uitgeweken. Daar nam ze een eigen videoverklaring op, waarin ze omfloerst kenbaar maakte dat ze was gechanteerd door de Witrussische autoriteiten. Haar echtgenoot SergejTichanovski, een zakenman en vlogger die zich had willen kandideren voor de presidentsverkiezingen, zit sinds begin mei gevangen. Haar kinderen had ze voor de stembusgang in Litouwen in veiligheid gebracht. ‘Ik heb een moeilijke beslissing genomen. Velen zullen me begrijpen, velen zullen me veroordelen, velen zullen me haten. God verhoede voor zo’n keuze geplaatst te worden als ik werd geplaatst’, aldus Tichanovskaja die vervolgens zei gekozen te hebben voor haar kinderen.

Zwaar gewonden

In Minsk, Brest, Gomel en andere Witrussische provinciesteden zijn de ordetroepen van Loekasjenko intussen steeds harder aan het optreden. De oproerpolitie en elite-eenheden van de staatsveiligheidsdienst KGB maken daarbij niet alleen gebruik van wapenstok en traangasbommen, maar ook van stungranaten (flashbombs) en rubberkogels waarmee mensen die zich verwijderen in de rug worden geschoten. Journalisten zijn een specifiek doelwit, ook als ze herkenbaar met een perskaart rondlopen. Een man is daarbij volgens de autoriteiten omgekomen. Medici melden dat er zwaargewonden vallen. Een patiënt werd in het ziekenhuis opgenomen met een kogel in zijn darmen. Een tweede slachtoffer werd binnengebracht met een open hoofdwond en hersenletsel. Bij een derde moest een voet worden geamputeerd.

Arrestatieteams in burgerkleding, die opduiken vanuit minibusjes die niet herkenbaar zijn als politiewagens en van valse nummerborden zijn voorzien, voeren razzia’s uit en slaan in groepen op willekeurige burgers in. Maandag alleen al werden er volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken van Belarus circa 2000 burgers gearresteerd. Tijdens de verkiezingsdag waren er al 3000 mensen opgepakt. Politiemannen, gemaskerd of in burger, zijn ook overgaan tot arrestaties in een fabriek in Minsk, waar arbeiders vandaag in staking zijn gegaan uit protest tegen het gewelddadige optreden van de ordetroepen.

De burgers zelf kunnen elkaar intussen steeds moeilijker bereiken. Voor de derde achtereenvolgende dag lag in Belarus het internet eruit. Alleen de autoriteiten en hun ordetroepen kunnen met elkaar communiceren. De sociale media staan daarom op zwart. Het enige medium dat de regering in Minsk niet uit de lucht heeft kunnen halen, is berichtendienst Telegram van de uit Rusland uitgeweken internetondernemer Pavel Doerov.

Russische reactie

In het Russische parlement klinken intussen stemmen die ook twijfelen aan de eerlijkheid van de presidentsverkiezingen in Belarus. Volgens vicevoorzitter Konstantin Zatoelin van de buitenlandcommissie van de Doema werd de verkiezingscampagne gekenmerkt door ‘totale vervalsing en desinformatie’ en is de werkelijke uitslag ‘koffiedik kijken’. Zatoelin kritiseerde in een interview met de website Gazeta de waarnemers uit Rusland en andere lidstaten van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) die geen vraagtekens hebben geplaatst bij de uitslag. Welke consequenties Zatoelin daaraan wil verbinden, is onduidelijk. Zatoelin is lid van de regeringspartij Verenigd Rusland en directeur van het Instituut GOS-landen dat zich in het verleden altijd heeft gekeerd tegen nationale onafhankelijkheidsbewegingen in de voormalige Sovjet-Unie die zich wilden losmaken van de Kremlin-patronage.

Terwijl de Russische televisie zich pal achter Loekasjenko schaart, winden Russische kranten er geen doekjes om dat de Witrussische president z'n hand heeft overspeeld en steun van de bevolking kwijt is. BBC-correspondent Steve Rosenberg geeft hier een overzicht van de commentaren.

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.