Moskou reageert afwachtend op Zelensky, felicitaties blijven uit

De spectaculaire verkiezingsoverwinning van Volodymyr Zelensky is op de Russische tv en in de kranten uitgebreid becommentarieerd, maar de stemming is eerder afwachtend en sceptisch dan eufoor. En Poetin vindt het nog te vroeg voor felicitaties aan het nieuwe staatshoofd. Wel verruimde hij voor inwoners van de rebellengebieden in de Donbas de mogelijkheid om Russische paspoorten aan te vragen.

 zelensky wolodymyr elections 2019 2

Zelensky belde met Donald Trump, kreeg een brief van Jean-Claude Juncker en Donald Tusk en werd door Angela Merkel direct uitgenodigd om naar Berlijn te komen, maar een felicitatie van Poetin bleef uit. Zijn woordvoerder, Dmitri Peskov, wees erop dat de uitslag nog niet officieel is (de definitieve uitslag wordt op 30 april bekendgemaakt) en dat de verkiezingen niet legitiem zijn omdat de drie miljoen Oekraïners die op Russisch grondgebied wonen niet konden stemmen. Verder zei hij dat het Kremlin afwacht welke concrete stappen Zelensky zal ondernemen. 

Peskov voegde er nog aan toe dat de legitimiteit van de verkiezingen in Oekraïne kwestieus is, 'omdat drie miljoen Oekraïense burgers die in de Russische Federatie wonen niet de mogelijkheid hebben gekregen te stemmen.' 

Volgens de Russische zakenkrant Vedomosti komt deze terughoudendheid Zelensky goed uit: ‘Hij werd ervan beschuldigd een marionet van Poetin te zijn, maar nu blijkt dat de Russische president hem niet eens wil feliciteren.’

De Russische premier Dmitri Medvedev schreef op VKontakte dat het Oekraïense volk heeft gekozen voor een nieuwe aanpak. 'Het is duidelijk dat de nieuwe president het land moet consolideren, uitgaande van de realiteiten die de laatste jaren vorm hebben gekregen,' waarschuwde Medvedev in een duidelijke verwijzing naar de nieuwe Russische status van de Krim. Optimistisch is de premier niet: 'Ik twijfel er niet aan dat het nieuwe staatshoofd in zijn verhouding met Rusland dezelfde retoriek zal gebruiken als tijdens zijn verkiezingscampagne. Hij zal de bekende ideologische uitspraken herhalen. Ik heb in dit opzicht absoluut geen illusies. […] Tegelijkertijd zijn er kansen om de verhoudingen met ons land te verbeteren. Wat is daar voor nodig? Eerlijkheid, evenals een pragmatische en verantwoordelijke aanpak nodig die rekening houdt met alle huidige politieke realiteiten in Oekraïne, vooral in het oosten van het land.'

Positiever is ex-minister van Buitenlandse Zaken Igor Ivanov, voorzitter van de Russische Raad van Buitenlandse Zaken. Hij ziet kansen voor Rusland. Een nieuwe president in Oekraïne is cruciaal om het conflict tussen Rusland en het Westen op te lossen, zegt hij in een opinieartikel in de krant Kommersant. De tijd van holle verkiezingsretoriek is voorbij, zegt Ivanov, nu komt het aan op daden. 'Het is volstrekt duidelijk dat er geen enkele reden is snelle veranderingen ten gunste te verwachten in de binnen- en buitenlandse situatie van Oekraïne'. De problemen zijn zo groot dat er nu 'een serieus volwassenheidstest voor de Oekraïense maatschappij en haar politieke elite aanbreekt'. 

De crisis in Oekraïne kan alleen met internationale hulp worden overwonnen, waarschuwt Ivanov, maar de meningsverschillen daarover zijn gigantisch, maar 'Rusland en het Westen hebben baat bij een constructieve politieke dialoog'. Dit raakt immers niet alleen aan Oekraïne maar aan 'de fundamenten van de Europese en Euroatlantische veiligheid, die voor onze ogen instorten,' waarschuwt Ivanov.

Ook Zelensky heeft tijdens zijn verkiezingscampagne onderstreept dat dialoog  noodzakelijk is en dat de Minsk-onderhandelingen voortgezet moeten worden. Net als Zelensky stelt Ivanov voor de contactgroep van Minsk (nu bestaande uit Rusland, Oekraïne, Frankrijk en Duitsland) uit te breiden met de VS en de Europese Unie. Zelensky dient voor dit forum een exposé te geven over de economische toestand in zijn land, waarna de internationale gemeenschap een hulpprogramma op kan stellen om, onder meer, het oosten van het land wederop te bouwen. Deze nieuwe kans moet volgens Ivanov gegrepen worden om de blokkade tussen oost en west te doorbreken. 'Door de Oekraine-crisis zijn de verhoudingen tussen Rusland en het Westen ingestort. […] Nu hebben we de kans om allemaal langzaam uit deze gevaarlijke crisis te komen.’

Andere kranten zijn aanzienlijk negatiever van toonzetting. Zo schrijft de Komsomolskaja Pravda: ‘Zelensky heeft politieke noch administratieve ervaring. […] Hoe zal hij de leiding nemen over een groot land in een moeilijke situatie?’ En de krant Moskovski Komsomolets vergelijkt de nieuwe president met Donald Trump, die ook zonder politieke ervaring president werd.

Ook de analisten van het onafhankelijke Moskouse Centre for Current Policy  verwachten geen ‘reset’ in de verhoudingen tussen Rusland en Oekraïne. Het CCP beschouwt de oorlog in Oost-Oekraïne als een proxy war waar Rusland een van de strijdende partijen is. Er zijn vier criteria waarop het beleid van Zelensky beoordeeld moet worden, aldus het toekomstscenario van het CCP: is Zelensky bereid direct te onderhandelen met vertegenwoordigers van de rebellenrepublieken; is hij bereid concessies te doen waar het de controverse over het gebruik van de Russische taal in Oekraïne betreft; zal hij de vijandelijke taal richting Rusland matigen; en zal hij in staat blijken om zijn beleid ook werkelijk door te voeren? Van de vier mogelijke toekomstscenario's (van verdere toenadering tot en met een escalatie tot een echte oorlog) acht het Centrum het meest realistische dat de status quo gewoon gehandhaafd blijft.

De Moscow Times zette intussen Zelensky's uitspraken over Rusland, de Krim en de Donbas op een rij.

 

 

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.