Kiev boekt juridisch succes in dispuut met Moskou om lening

In een juridisch conflict over het afbetalen van een Russische lening ter grootte van 3 miljard dollar heeft Oekraïne een kleine overwinning op Rusland behaald. Volgens een Brits gerechtshof moet het dispuut tussen Moskou en Kiev in een volwaardige juridische procedure worden uitgevochten. Omdat in die civiele zaak dan alle feiten en omstandigheden rond de lening ter tafel kunnen komen, beschouwt de Oekraïense regering deze rechterlijke uitspraak in Londen als een succes.


Toenmalig president Janoekovitsj (rechts) en premier Azarov, die in 2013 krediet kregen uit Rusland.

De gewraakte lening dateert uit het najaar van 2013. In ruil voor kredieten uit Rusland, die door president Vladimir Poetin werden aangeboden, zag de toenmalige Oekraïense president Viktor Janoekovitsj indertijd op de valreep af van een associatieverdrag met de Europese Unie dat kort hij daarvoor nog wel wilde sluiten. Deze stap lokte studentenprotest op de Majdan in Kiev uit, dat zich alras ontwikkelde tot de zogeheten ‘revolutie der waardigheid’ waardoor de regering van Janoekovitsj uiteindelijk in februari 2014 ten val kwam.

Rusland reageerde met de inname en annexatie van de Krim en vervolgens met grootscheepse militaire steun aan de pro-Russische separatisten in de Donbas. 

Tijdens de staatkundige crisis en afscheidingsoorlog, waarin Oekraïne vervolgens in 2014 verzeild raakte, zakte de economie weg in een economische recessie en verloor het land zijn kredietwaardigheid. Oekraïne vroeg het Internationaal Monetair Fonds (IMF) om financiële steun. Het IMF was daartoe bereid, nadat het eerst de eigen interne regel had gewijzigd dat het fonds alleen hulp verschaft als het ontvangende land aan al zijn verplichtingen heeft voldaan. Toen de nieuwe Oekraïense regering van president Petro Porosjenko in Kiev vervolgens ook nog voldeed aan een aantal politiek-financiële voorwaarden kwam het IMF over de brug met hulp. Tegelijkertijd werden de buitenlandse schulden van Oekraïne geherstructureerd.

Rusland weigerde indertijd mee te doen aan de onderhandelingen over de herstructurering van de Oekraïense staatsschuld. De betrokken Russische staatsbank VTB, die het krediet had gearrangeerd, eiste dat het eerste deel van de leningsovereenkomst uit 2013 – een bedrag ter waarde van 3 miljard dollar– zonder mankeren zou worden afgelost. Kiev verzette zich tegen deze eis van Moskou bij een Britse rechtbank. De jurisdictie in het geschil ligt in het Verenigd Koninkrijk, omdat de kredietovereenkomst conform Engels recht was opgebouwd in zogeheten ‘eurobonds’.

Bij een lagere rechtbank in Engeland kreeg Oekraïne in maart 2017 in eerste instantie echter nul op het rekest. Volgens deze rechtbank had Oekraïne geen ‘justitiabel verweer’ en was het dus niet ontvankelijk. De regering in Kiev ging tegen deze uitspraak in beroep. In hogere instantie is dit oordeel medio september 2018 door het Hof van Beroep teruggedraaid. De Oekraïense regering voerde bij deze beroepsinstantie onder meer aan dat de Russische militaire interventies op de Krim en in de Donbas ertoe hebben geleid dat Moskou de lening feitelijk ‘onder dwang’ kwam opeisen. Volgens het Hof van Beroep is dit een justitiabel argument dat wel degelijk moet kunnen worden beoordeeld in een juridische procedure, waarin alle eisen en bezwaren aan de orde komen.

Zowel Moskou als Kiev kan bij het Supreme Court vragen om zo’n bodemprocedure. De Oekraïense minister van Financiën, Oksana Markarova, heeft laten weten dat te zullen gaan doen. In dat geval komt het dispuut in 2019 op de rol van het High Court van het Verenigd Koninkrijk.

Reacties

Volgens Oleksandr Daniljoek, de voorganger van Markarova, is de uitspraak in appèl een tegenslag voor de Russische regering, die juist wilde vermijden dat de politieke achtergronden van de lening in een rechtszaak ter sprake zouden komen. De staatsbank VTB opereerde als een ‘wolf in schaapskleren’, aldus Daniljoek in The Financial Times. Op de achtergrond was ‘Oekraine het doelwit van ongekende dwang’. Daniljoek: ‘Oekraïne krijgt nu de gelegenheid om zich volledig te verweren. De rechtbank, het publiek en de wereldpers zullen nu het Oekraïense bewijs voor de verschrikkelijke bedreiging en agressie aanhoren’.

In Moskou liet minister Anton Siloeanov van Financiën een paar dagen na het vonnis weten dat de Russische regering nog niet heeft besloten of ze in beroep gaat tegen de uitspraak van het hof in Londen. Ex-premier Nikolaj Azarov, die in 2013 de premier was in de regering van president Janoekovitsj, kwalificeerde de gerechtelijke uitspraak in Londen als een ‘politiek besluit’.

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.