De populaire Russische talkshow-host en radiomaker Vladimir Solovjov heeft in Rusland een golf van verontwaardiging over zich afgeroepen door deelnemers aan de demonstraties tegen corruptie op 12 juni de ‘eeuwige 2 procent shit’ van de natie te noemen. Vooral jonge deelnemers lieten dat niet op zich zitten en reageerden met een stroom van humoristische filmpjes en liedjes in de sociale media. Er werden ook twee online petities tegen Solovjov gestart.
Vladimir Solovjov met tekst: '2% shit', YouTube 2017
In het radioprogramma ‘Pol’nyi kontakt’ (Volledig Contact) van 13 juni op Vesti FM (Nieuws FM) noemde Solovjov de jonge demonstranten 'verachtelijk gespuis' en 'verwende klootzakken' die de feestdag voor de Moskovieten hebben verpest. ‘Het protest van Navalny blijkt niet tegen Poetin gericht, Navalny richt zich met zijn gopniki (agressieve straatschoffies in trainingspak uit de onderklasse, red.) direct tegen het volk!’ zei Solovjov.
12 juni was de Dag van de Nationale Eenheid en in het centrum van Moskou werden allerlei historische toneelstukjes opgevoerd waar tienduizenden op af waren gekomen. Navalny had zijn demonstratie naar de hoofdstraat Tverskaja verplaatst, omdat hij op de toegestane plek geen podium en geluidsinstallatie mocht gebruiken. Alle verhuurbedrijven weigerden hem in opdracht van de overheid megafoons te verhuren. Uit protest daartegen maakte Navalny van de demonstratie een 'volkswandeling' in het centrum, waarbij honderden mensen door de oproerpolitie werden opgepakt. Volgens burgemeester Sobjanin was het een wonder dat er in het overvolle centrum geen ongelukken waren gebeurd.
Tuig van de onderklasse
Hoewel Solovjov de jongeren typeerde als tuig van de onderklasse, beweerde hij in dezelfde radio-uitzending nog dat het hier verwende, kakkerige jongelui betrof. Afgaande op het uiterlijk van de hippe, goedgeklede jonge mensen met de allernieuwste mobiele telefoons, trok Solovjov zelfs de conclusie dat dit voornamelijk kinderen van corrupte ambtenaren waren. Dat zou de belangrijkste reden zijn dat zij protesteren tegen corruptie, aldus de programmamaker: hun eigen ouders zijn hun machtsposities kwijtgeraakt vanwege hun frauduleuze activiteiten.
Solovjov riep in uitzending op samen met hem een eenvoudige rekensom te maken: ‘Als we ervan uitgaan dat er 5.000 man voor het protest naar Tverskaja was gekomen, terwijl er in totaal 260.000 bezoekers waren, dan hebben we het over 1.9 procent. Dat is de eeuwige 2 procent shit. En die 2 procent denkt hier de dienst uit te kunnen maken! En die meent hier in Moskou iemand iets wijs te moeten maken?’
Gopniki of kakkers: die '2 procent shit' lieten de jongeren niet over hun kant gaan. Ze lieten onmiddellijk van zich horen via YouTube. Zo maakte vlogger LaMir een lied: ‘Ik ben de 2 procent shit en eindig toch wel in de lik’.
Tv-kanaal Dozjd vertoonde een filmpje waarin jongeren de beschuldigingen van Solovjov quasi-serieus weerleggen. Zo zegt student Edward Boermistrov (18) dat hij niet naar demonstraties gaat omdat hij niet van Rusland houdt, maar juist omdat hij gehoord wil worden en serieus gelooft in de toekomst van zijn land. Anderen in het filmpje vertellen hoe ze op eerlijke wijze en van hun eigen geld aan hun telefoons zijn gekomen: ‘Ik kocht mijn telefoon uit China voor 12.000 roebel van mijn zelf verdiende geld.’ En om het argument van de corrupte ouders te ontkrachten: ‘mijn moeder werkt al haar hele leven bij een staatsbedrijf, ze verdient 30.000 roebel (450 euro) per maand.’
Schrijver Pavel Vorontsjichin startte een petitie op change.org., gericht aan Oleg Dobrodejev de directeur van VGTRK, de Russische televisie- en radio-omroep met als eis het onmiddellijke ontslag van Solovjov. ‘Zijn cynisme gaat alle grenzen van een beschaafde samenleving te buiten,’ schreef een van de ondertekenaars als reactie. Al meer dan 16.000 mensen zetten hun handtekening.
Een andere petitie, van schrijver Vladimir Misjin, vraagt om een rechtszaak tegen Solovjov, voor het publiekelijk beledigen van Russen. De petitie zal worden aangeboden aan het Onderzoekscomité, het Ministerie van Binnenlandse Zaken, de procureur-generaal en het Patriarchaat van Moskou. Misjin beroept zich in de petitie op Artikel 282 van het Strafrecht waarin het aanzetten tot haat en het vernederen van de menselijke waardigheid zijn opgenomen. De actie leverde al bijna 30.000 handtekeningen op.
Solovjov lijkt ondertussen onaangedaan door de handtekeningacties en filmpjes. In het programma ‘Ridus’ reageerde hij als volgt: ‘Ik heb mijn mening gegeven, mijn scherpe mening, ja! Je vraagt hoe ik dat durf? Ik zou het zo weer doen. Hoe moet je mensen anders noemen die spugen op de feestdag van 260.000 Moskovieten?’
Het is niet die eerste keer dat Solovjov een sociale groepering voor schut zet. Afgelopen zomer noemde hij leraren ‘gespuis, droesem en dronkaards’ en vroeg welk delirium maakte dat ze dachten evenveel te mogen verdienen als hij. Ook toen bereikte een deel van de Russen het kookpunt en reageerde met een petitie en online videoberichten.
Solovjov heeft een bijzondere plek in de Russische media. Al voor Poetin aan de macht kwam was Solovjov in de late jaren ’90 een tv-ster in Rusland. Het Kremlin had nog niet de volledige macht over de media en was naarstig op zoek naar bondgenoten bij de televisie. Waar de meeste Russische tv-persoonlijkheden, zoals Dmitri Kiseljov, kunnen worden beschouwd als ‘soldaten’ van Poetin, zoals columnist Oleg Kasjin in Republic schrijft, is Solovjov meer een ‘partner’ van het Kremlin in plaats van een staatsdienaar. Kasjin benadrukt dat Solovjov een onafhankelijke figuur binnen de tv-wereld is en dat zijn uitspraken niet moeten worden gezien als van bovenaf opgelegde propaganda.