De oligarch Jevgeni Prigozjin, die ook wel ‘Poetins kok’ wordt genoemd, stuurt gewelds-, moord- en gifteams op pad om oppositie-activisten en concurrenten te intimideren of uit te weg te ruimen. Dat schrijft de onafhankelijke krant Novaja Gazeta op basis van eigen onderzoek. De belangrijkste bron voor het verhaal is sinds 2 oktober spoorloos.
Novaja Gazeta heeft van een zekere Valeri Ameltsjenko gehoord dat hij vanaf 2012 met een team geheime opdrachten uitvoerde voor Prigozjin. Prigozjin heeft een zakenimperium dat zich uitstrekt van catering voor het Kremlin (vandaar zijn bijnaam ‘Poetins kok’) totaan de trollenfabriek in Sint Petersburg die Russen onder valse namen op sociale media berichten laat zetten en laat reageren, het illegale huurlingenleger Wagner, dat actief is in Oekraïne, Syrië en Afrika, en een bewakingsfirma. Prigozjin staat op de Amerikaanse sanctielijst.
Jevgeni Prigozjin, onder meer cateraar van het Kremlin
Ameltsjenko (61) is ooit voor een beroving tot 7 jaar veroordeeld. Hij vertelde de reporter van Novaja Gazeta dat hij een videoblogger die ‘slechte dingen over Poetin schreef’ in de plaats Sotsji in elkaar had geslagen. De blogger hield ermee op en nam een baan. Een ander voorbeeld was een geënsceneerd auto-ongeluk waarmee Prigozjin een vrouw die in een eigendomsconflict met hem over een tandheelkundige kliniek was verwikkeld wilde intimideren. Volgens Novaja Gazeta werd het incident bevestigd door een andere voormalig werknemer van Prigozjin. Hij liet zelfs een video van het ongeluk zien waarop Ameltsjenko was te herkennen. Ook van een aantal andere incidenten kreeg Novaja Gazeta bevestiging.
Euromaidan en Donbas
In 2013 was Ameltsjenko naar eigen zeggen in Kiev tijdens de Euromaidan protesten. Daarna bleef zijn team in Oekraïne actief. Hij zei niet wat ze deden, maar memoreerde wel de moord op een rebellenleider in Loegansk. De mannen van Prigozjin werkten volgens het relaas ook met gif. Zo kreeg een blogger in Pskov een injectie en stierf als gevolg daarvan. Novaja Gazeta denkt dat het om een zekere Sergej Tichonov gaat, wiens familie zegt dat hij in juli 2016 stierf aan een hartaanval.
In februari 2017 werd de groep van Ameltsjenko naar Syrië gestuurd om psychotrope middelen te testen op ‘gevangen terroristen’. Die waren er echter niet en daarom voerden ze testen uit op Syrische militairen die op IS-leden joegen. Ze gaven hun sap met het middel te drinken, zo vertelde Ameltsjenko. De Syrische politie arresteerde de groep, maar liet hen na ondervraging vrij, waarna zij meteen terugvlogen naar Sint Petersburg.
Lugubere tekens
Ameltsjenko sprak meerdere malen met de reporter van Novaja Gazeta, de laatste keer op 2 oktober in een café in Sint Petersburg. Om 20.00 uur nam hij afscheid en stapte in de metro. Om 21.22 uur belde hij de reporter op en zei nerveus dat hij door twee mannen werd gevolgd. Daarna brak het gesprek af. Een uur later kreeg de reporter toen hij het nummer van Ameltsjenko belde iemand anders aan de lijn, die op de grond twee telefoons en een schoen had gevonden. De telefoons heeft de man later aan de reporter gegeven en deze bleken inderdaad van Ameltsjenko te zijn. De krant schrijft niet te weten wat er is gebeurd: is hij gekidnapt, vermoord of is de verdwijning in scène gezet?
Met de bron had de reporter afgesproken dat als er iets gebeurde hij zijn verhaal na 20 oktober mocht publiceren. Enkele dagen ervoor werd bij de krant een afgehakte kop van een geit bezorgd, evenals een grafkrans voor de auteur van het stuk, Denis Korotkov.
Zie voor verdere details: het onderzoeksverslag in Novaja Gazeta (Russisch)
en een samenvatting bij de nieuwssite Meduza (Engels)