Op 9 juni ontvouwde Poetin zijn ideeën over Rusland en de wereld tegenover jonge ondernemers. Er zijn slechts soevereine staten en koloniën, aldus de president, en de laatste hebben geen bestaansrecht. Het was een rechtvaardiging van de invasie van Oekraïne met tsaar Peter de Grote als voorbeeld. Oekraïne staat een lange uitputtingsoorlog te wachten. Het is onbeschaamd om het land nu het kandidaat-lidmaatschap van de Europese Unie te weigeren, zegt Laura Starink in een commentaar.
Poetin ontvouwt zijn koloniale vergezichten bij een gehoor van jonge ondernemers in Moskou, op het terrein van de VDNCh (foto Kremlin)
door Laura Starink
De perversie van Vladimir Poetin heeft de afgelopen week een dieptepunt bereikt. Terwijl het Russische leger steden en dorpen in de Donbas met de grond gelijk maakt en onophoudelijk burgerdoelen bestookt, sprak de president op 9 juni in Moskou jonge ondernemers, wetenschappers en ingenieurs toe in een totaal ontspannen pose, wijdbeens achterover leunend en met de grapjes en grimassen waar hij het patent op lijkt te hebben.
Poetin schetste een geopolitiek vergezicht zonder ook maar één verwijzing naar de ravage die hij al meer dan honderd dagen in Oekraïne aanricht, en evenmin naar de vele duizenden dode en gewonde Russische soldaten die hij op zijn geweten heeft. Volgens de Oekraïense overheid sneuvelen in de Donbas nu dagelijks 100 tot 200 Oekraïense soldaten, hoeveel Russen het leven laten wordt door het Kremlin geheim gehouden. De oorlog heeft al duizenden burgerslachtoffers gekost.
Het jonge publiek, keurig gekapt en gekleed, hing aan zijn lippen en leek geen benul te hebben van de wreedheden die uit hun naam worden begaan. Ze steunen een heilige oorlog tegen nazi’s, NAVO en het russofobe Westen. Ze zijn trots op hun vermetele politiek leider. Het politieke en economische isolement waartoe hij hun heeft veroordeeld lijkt ze niet te deren of niet tot ze door te dringen.
Soevereine staten en koloniën
Poetin deed twee opmerkelijke uitspraken: hij deelde de wereld in in ‘soevereine staten’ en ‘koloniën’ en hij koos tsaar Peter de Grote, die 21 jaar tegen de Zweden vocht om verloren Russisch grondgebied te heroveren, als zijn grote voorbeeld. Dat is de historische rol die de president voor zichzelf in gedachten heeft.
Een land is ofwel soeverein, ofwel een kolonie en meer smaken zijn er niet, aldus Poetin. Een kolonie heeft geen perspectief en dat is in de geschiedenis altijd zo geweest. Een kolonie, zo impliceerde hij, heeft simpelweg geen bestaansrecht. Dat hij hiermee op Oekraïne doelde is duidelijk. Oekraïne is verloren Russisch grondgebied en moet nu worden terugveroverd. Het imperium moet in ere hersteld.
Een soevereine staat moet militair-politiek, economisch en sociaal onafhankelijk en zelfvoorzienend zijn, zo onderbouwde hij het door zijn agressie veroorzaakte isolement van Rusland. ‘Wij zouden nooit supersonische wapens hebben zonder de kwaliteiten van onze wetenschap en industrie’. Hetzelfde geldt voor de economie: ‘Een kreupele, niezende en kuchende economie is het einde’, palaverde de president.
Er zijn tijden, zei Poetin, dat een soevereine staat terrein verliest, maar ook momenten waarop het territorium terug moet pakken. Dat moment is kennelijk voor Rusland aangebroken.
‘Peter de Grote voerde 21 jaar lang de Grote Noordse Oorlog. Op het oog vocht hij tegen Zweden om het land iets af te pakken. Maar hij ontnam ze niets, hij pakte slechts iets terug: het gebied rond het Ladogameer, waar Sint Petersburg was verrezen. Toen hij de nieuwe hoofdstad [van Rusland] stichtte erkende geen van de Europese landen dit grondgebied als onderdeel van Rusland. Iedereen beschouwde het als Zweeds. Maar hier leefden sinds mensenheugenis Slaven samen met de Fins-Oegrische volkeren en het territorium stond onder controle van Rusland. Datzelfde gold voor westelijker gelegen streken, Narva en zijn eerste oorlogen. Waarom trok hij daarheen? Hij retourneerde [grondgebied] en versterkte, dat is wat hij deed.’
Op sociale media toont men wat Rusland te wachten staat als andere landen zich aan de oorspronkelijke grenzen van Moskovië gaat houden
Dit is het simplistische wereldbeeld van Poetin de Veroveraar: ‘Het is duidelijk dat het nu ook ons lot is [land] te retourneren en ons te versterken. En als we opereren vanuit het uitgangspunt dat deze basale waarden onze bestaansgrond zijn zullen we onze doelen zeker bereiken.’
Helderder heeft Poetin zijn ‘beperkte militaire operatie’ nooit gedefinieerd: wij pakken in Oekraïne terug wat ons rechtens de geschiedenis toebehoort. En wat de kosten zijn kan ons niet schelen. Het lot van Oekraïne is bezegeld: de ‘Amerikaanse’ kolonie moet weer een Russische kolonie worden en dat rechtvaardigt zijn oorlog die geen oorlog heten mag.
Poetins uitspraken zullen de vastberadenheid in Oost-Europa alleen maar aanwakkeren. De hint naar de grensstad Narva (door Peter in 1704 veroverd) is in Estland niet onopgemerkt gebleven.
De opmerkingen van de president stroken prima met zijn opvattingen over het belang van invloedssferen van grote rijken. De Conferentie van Jalta (1945) en het Congres van Wenen (1815) zijn al decennia zijn stokpaardjes. Dat oorlog mensenlevens kost is irrelevant, dat landen een eigen taal en cultuur en een eigen mening hebben speelt geen enkele rol. Hier geldt het recht van de sterkste: terug naar de negentiende eeuw.
Was de USSR een koloniale mogendheid?
Over de vraag of de Sovjet-Unie een koloniale mogendheid was woedt al jaren een academische strijd. Waren de 14 ex-Sovjet-republieken nu economische wingewesten van Moskou of hebben ze juist geprofiteerd van de ontwikkeling die de USSR ze heeft gebracht? Die discussie is sinds 24 februari 2022 weer opgelaaid. Duidelijk is dat Rusland sinds het uiteenvallen van de USSR aan fantoompijn lijdt: dat de ex-koloniën aan het moederland grenzen maakte de amputatie nog onverdraaglijker dan in het geval van onze overzeese gebiedsdelen.
Poetin heeft die strijd nu beslecht: de oorlog in Oekraïne is ordinair landjepik. soevereiniteit geldt alleen voor de machtigen der aarde. Onafhankelijkheid, onaantastbaarheid van grenzen, autonome aspiraties van volkeren, ze kunnen op de vuilnisbelt.
De verwoesting van Marioepol (foto Twitter)
Bizarre bijkomstigheid is dat Rusland, dat zich opnieuw probeert uit te vinden als grootmacht, er door Poetins tactiek van de verschroeide aarde zelf in alle opzichten niet al te best aan toe is. Net als aan het einde van de Sovjet-Unie trekt het een veel te grote broek aan. Uiteindelijk zullen ook de Russen de rekening daarvoor moeten betalen.
Maar het gaat hier om Oekraïne, dat is overgeleverd aan een langdurige uitputtingsoorlog die zonder westerse wapenleveranties nooit te winnen is. Om dat land zelfs het kandidaat-lidmaatschap van de Europese Unie te ontzeggen (zoals ook sommige Nederlandse analisten betogen) is onbeschaamd. Hoe symbolisch die voorlopige status van kandidaat-lid ook is, nee zeggen is verraad van een groot Europees land dat vecht voor Europese waarden. Dat met een onvoorstelbare moed, inventiviteit en saamhorigheid probeert een dictator een halt toe te roepen. Uit zelfrespect.
Commentaar van een inwoner van Petersburg: 'Jij bent geen Peter I, maar Adolf II' (foto Twitter)