Sergej Soerovikin is berucht om zijn wrede oorlogsvoering, onder meer in Syrië. Dat hij nu is aangesteld om de Russische oorlog tegen Oekraïne een nieuwe wending te geven, is ook een handreiking aan de zogenaamde ‘hardliners’ binnen Poetins entourage die al langer oproepen tot verdere escalatie. Wabke Waaijer schreef een profiel van generaal Armageddon.
Rechts generaal Soerovikin tijdens een afscheidsceremonie van een in Syrie gesneuvelde Russische piloot. Foto Wikipedia.
door Wabke Waaijer
De militaire carrière van Sergej Soerovikin is volgens de Britse inlichtingendienst te kenschetsen door beschuldigingen ‘van corruptie en wreedheid’. Een van zijn bijnamen bij de strijdkrachten is ‘Soerovi’, afgeleid van zijn achternaam, in het Russisch ‘hard’ of ‘streng’.
Het zal dus niet verbazen dat de haviken in Rusland, de voorstanders van een nog hardere aanpak in de oorlog tegen Oekraïne, de aanstelling van deze legerleider toejuichen. De massale raketaanvallen op Oekraïne van afgelopen weekeinde vormen aldus zijn visitekaartje. Ze worden beschouwd als vergelding voor de aanslag op de Krimbrug op 8 oktober, een nieuwe symbolisch beladen klap voor Poetin, die model staat voor het echèc van de Russische 'speciale militaire operatie'.
‘Ik kan met absolute zekerheid zeggen dat hij een echte generaal en strijder is, een ervaren, wilskrachtige en vooruitziende bevelhebber, voor wie de begrippen patriottisme, eer en waardigheid altijd op de eerste plaats komen’, schreef de Tsjetsjeense dictator Ramzan Kadyrov op Telegram over de benoeming van Soerovikin. Ook Jevgeni Prigozjin, ‘Poetins kok’ en eigenaar van huurlingenbedrijf Wagner, was blij met Soerovikin. Hij prees de generaal als ‘de meest competente commandant binnen het Russische leger’. Prigozjins commentaar op de aanstelling was te lezen op Vkontakte (het Russische Facebook) van zijn cateringbedrijf Concord. Prigozjin en Kadyrov zweepten de afgelopen weken de extreem-nationalistische atmosfeer van haat en agressie tegen Oekraïne fiks op. Nu lijken zij hun zin te hebben gekregen.
Na de Russische erkenning van de Volksrepublieken Loehansk en Donetsk, op 23 februari, werd Soerovikin door de EU op de sanctielijst geplaatst. Oekraïne heeft al sinds het begin van de oorlog strafzaken tegen hem aangespannen wegens luchtaanvallen op burgerdoelen.
Held van Rusland
Sergej Soerovikin is sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne commandant van de zuidelijke Russische troepen in Oekraïne. Onder zijn leiding werd de stad Severodonetsk veroverd. Eerder diende Soerovikin namens de Sovjet-Unie in Afghanistan en namens het Russische leger in Tajikistan, Tsjetsjenië en Syrië. Hij wordt de lieveling van Poetin genoemd en kreeg voor zijn deelname aan de oorlog in Syrië de prestigieuze eretitel ‘Held van Rusland’ uitgereikt.
Soerovikins andere bijnaam ‘generaal Armageddon’ stamt uit de periode dat hij commandant van de Russische strijdkrachten in Syrië was. Volgens collega’s stond hij daar bekend om zijn wrede en onconventionele oorlogsvoering. De generaal schuwt aanvallen op civiele infrastructuur niet, zoals afgelopen maandag pijnlijk duidelijk werd na de Russische luchtaanvallen op Kyiv en andere Oekraïense steden met doden en gewonden en kapotte, cruciale infrastructuur tot gevolg.
Sergej Soerovikin, de nieuwe bevelhebber van het Russische leger in Oekraine. Foto Wikipedia.
Augustuscoup
De inmiddels 56-jarige Soerovikin, geboren op 11 oktober 1966 in Novosibirsk, speelde een omineuze rol bij de mislukte staatsgreep tegen Sovjetleider Michail Gorbatsjov en president Boris Jeltsin in 1991. Soerovikin gaf toen leiding aan een colonne tanks die bij de tunnel van de Sadovoje Koltso (Tuinring) in Moskou de confrontatie aanging met aanhangers van Jeltsin die het Witte Huis verdedigden.
Op bevel van Soerovikin reden de tanks op de barricade in die de demonstranten hadden opgebouwd. Eén burger werd vermorzeld door een tank, de andere twee kwamen om door kogels. Vanwege deze gewelddadige actie moest Soerovikin zeven maanden in voorlopige hechtenis doorbrengen in afwachting van zijn rechtszaak. Uiteindelijk is hij echter vrijgelaten met het excuus dat hij slechts een ‘bevel’ zou hebben uitgevoerd. Hij kreeg zelfs een hogere militaire rang van president Jeltsin en ging niet langer als kapitein, maar voortaan als majoor door het leven.
In 1995 kwam Soerovikin weer in aanraking met Justitie, ditmaal op beschuldiging van illegale wapenhandel terwijl hij studeerde aan de militaire academie. Uiteindelijk werden er drie aanklachten tegen hem ingediend waarvoor hij een jaar voorwaardelijk kreeg. Later is deze veroordeling toch weer ingetrokken, werd hij onschuldig bevonden en kon zonder strafblad verder.
In 2004 had Soevorikin twee maal een incident met ondergeschikten. De eerste keer zou hij een ondergeschikte afgeranseld hebben vanwege ‘politieke motieven’. De tweede keer pleegde zijn plaatsvervanger zelfmoord in zijn bijzijn, vermoedelijk omdat de laatste hem een onaangename reprimande zou hebben gegeven. Al deze schandalen stonden echter een voorspoedige carrière bij het Russische Ministerie van Defensie niet in de weg.
Nietsontziend in Syrië
In 2017 werd Soerovikin aangesteld als legerleider in Syrië. Hij hield het regime van Assad overeind door steden te bombarderen die onder controle waren van de Syrische oppositie.
Net als tijdens zijn aanstelling in de Tweede Tsjetsjeense oorlog zijn er onder Soerovikin in Syrië mensenrechten geschonden. Zo is de Russische luchtmacht in Syrië beschuldigd van aanvallen op woonwijken, bombardementen met chemische wapens en luchtaanvallen op ziekenhuizen. Ook wordt de naam van Soerovikin genoemd in een rapport van Human Rights Watch uit 2020 als één van de Russische legeraanvoerders die verantwoordelijk gehouden kan worden voor mensenrechtenschendingen begaan door zijn ondergeschikten in de provincie Idlib.
Speculaties
Russische nationalistische militaire bloggers hopen dat zijn roep van meedogenloosheid de desastreus verlopende oorlog voor Rusland een andere wending kan geven. Maar die hoop koesterden zij al eerder, toen een andere 'slager van Syrië', generaal Alexander Dvornikov, werd aangesteld als legerleider in Oekraïne. Net als vele anderen hield hij het niet lang vol. Dvornikov moest het veld ruimen na de pijnlijke nederlagen van het Russische leger.
Militaire bloggers speculeren dat Soerovikin mogelijk meer macht heeft dan Valeri Gerasimov, het hoofd van de Russische Generale Staf. Zij zien zijn aanstelling als een teken dat Poetin zijn vertrouwen verliest in het Ministerie van Defensie en de Generale Staf en heeft gekozen voor de harde oorlog waarop zij al zo lang zaten te wachten. Maar de problemen van het Russische leger zijn groot: gebrek aan mankracht, wapens, materieel en motivatie. Het is dus zeer twijfelachtig of de harde aanpak van generaal Armageddon het tij kan keren. De Oekraïners worden er voorlopig alleen maar vastberadener door.
Bron: ISW, BBC Russia, Rossijskaja Gazeta, Meduza, Ria Novosti, The Guardian, Komsomolskaja Pravda, Wikipedia, RaamopRusland