Geschiedenis van Rusland - RAAMhttps://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving2024-03-19T04:47:56+01:00Raam op Ruslandredactie@raamoprusland.nl‘Als historicus kan ik de oorlog een plek geven’2024-02-12T15:57:15+01:002024-02-12T15:57:15+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2542-als-historicus-kan-ik-de-oorlog-een-plek-gevenBram JongejanJongejan@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Kinderen_in_museum_van_de_overwinning_copy_3.jpg" alt="" width="531" height="470" loading="lazy"></p><p><span class="lead">Als jonge docent geschiedenis op een privéschool in een voorstad van Moskou worstelt Galina dagelijks met de realiteit van een land in oorlog. ‘Je wil niet liegen, maar je wil zelf ook niet in de problemen komen.’ In een interview met docent maatschappijleer </span><strong>Bram Jongejan</strong><span class="lead"> vertelt ze hoe door onderwijs haar eigen denkbeelden veranderden, en hoe ze nu zelf het verplichte lesmateriaal van de Russische overheid gebruikt om met haar leerlingen in gesprek te gaan</span>.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Kinderen_in_museum_van_de_overwinning_2.jpg" alt="Kinderen in museum van de overwinning in Moskou" width="700" height="466" />Kinderen in het Museum van de Overwinning in Moskou (Foto: site <a href="https://victorymuseum.ru/">https://victorymuseum.ru/</a>) </h5>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Kinderen_in_museum_van_de_overwinning_copy_3.jpg" alt="" width="531" height="470" loading="lazy"></p><p><span class="lead">Als jonge docent geschiedenis op een privéschool in een voorstad van Moskou worstelt Galina dagelijks met de realiteit van een land in oorlog. ‘Je wil niet liegen, maar je wil zelf ook niet in de problemen komen.’ In een interview met docent maatschappijleer </span><strong>Bram Jongejan</strong><span class="lead"> vertelt ze hoe door onderwijs haar eigen denkbeelden veranderden, en hoe ze nu zelf het verplichte lesmateriaal van de Russische overheid gebruikt om met haar leerlingen in gesprek te gaan</span>.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Kinderen_in_museum_van_de_overwinning_2.jpg" alt="Kinderen in museum van de overwinning in Moskou" width="700" height="466" />Kinderen in het Museum van de Overwinning in Moskou (Foto: site <a href="https://victorymuseum.ru/">https://victorymuseum.ru/</a>) </h5>
Waarom Lenin niet wordt begraven in 20242024-01-24T12:21:15+01:002024-01-24T12:21:15+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2531-waarom-lenin-niet-wordt-begraven-in-2024Konstantin Tarasov Tarasov@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Lenin_in_coffin_by_Petrov-Vodkin_1924.jpg" alt="" width="960" height="769" loading="lazy"></p><p class="lead">Afgelopen zondag 21 januari was <span>het precies honderd jaar geleden dat Vladimir Lenin </span>overleed. Zo lang als hij dood is, zo lang loopt de discussie over wat te doen met zijn stoffelijk overschot. Hoewel Poetin zich vaker negatief dan positief uitlaat over de eerste leider van de Sovjet-Unie, ligt hij vooralsnog prominent in zijn Mausoleum op het Rode Plein in Moskou. Waarom begraven ze hem niet? Historicus <strong>Konstantin Tarasov</strong> beschrijft voor Raam op Rusland de discussie over een steeds ongemakkelijker wordend verleden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Lenin_in_coffin_by_Petrov-Vodkin_1924.jpg" alt="Lenin in coffin by Petrov Vodkin 1924" width="700" height="561" /></p>
<h5>Vladimir Iljitsj Lenin door Koezma Sergejevitsj Petrov-Vodkin, 1924. Foto: Wikimedia Commons.</h5>
<p>Door <span style="text-decoration: underline;">Konstantin Tarasov</span></p>
<p>Na een zwaar ziekbed stierf Lenin op 21 januari 1924, ’s avonds om tien voor zeven. De dag na zijn dood werd het lichaam gebalsemd voor de begrafenis, gepland voor 27 januari. Voor het afscheid werd de grafkist in de Zuilenhal van het Vakbondshuis geplaatst. Drie dagen lang kwamen ruim een miljoen mensen van heinde en verre om een laatste eer te bewijzen aan de stichter van de Sovjetstaat. </p>
<p>De regering wilde het lichaam zo lang mogelijk bewaren, zodat meer mensen afscheid konden nemen. Op 26 januari werd in de <em>Pravda</em>, de belangrijkste partijkrant, een besluit gepubliceerd van het Presidium van het Centraal Uitvoerend Comité, het hoogste orgaan van de staatsmacht in de USSR; Lenins lichaam zou worden bewaard in een crypte waar men afscheid kon nemen. Op het Rode Plein was daarvoor een tijdelijk houten mausoleum neergezet. Aanvankelijk had de partijleiding overwogen het lichaam een maand lang in een open kist te laten liggen. Waarschijnlijk zijn ze daar vanaf gestapt na het zien van de eindeloze stroom mensen die afscheid wilden nemen van de ‘grote leider’, en op het idee gekomen om van zijn graf een symbool van het regime te maken.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Почетный_и_воинский_караул_у_гроба_Ленина_В.И.jpg" alt="Afscheid van Lenin in de Zuilenhal van het Vakbondshuis, 23-27 januari 1924" width="700" height="557" /></p>
<h5>Afscheid van Lenin in de Zuilenhal van het Vakbondshuis, 23-27 januari 1924. Foto: Russisch staatsarchief voor sociale en politieke geschiedenis</h5>
<p>Ondertussen nam de vrieskou, die de natuurlijke processen had vertraagd, af. Het lichaam ging tekenen van ontbinding vertonen. Op 25 maart 1924 werd inderhaast besloten om ‘alle middelen die de moderne wetenschap ter beschikking staan in te zetten om het lichaam van Lenin zo lang mogelijk te conserveren’. De volgende dag begon Vladimir Vorobjov, professor anatomie aan de Universiteit van Charkov, aan het balsemen van het stoffelijk overschot volgens een experimentele methode. Als Vorobjov hier niet op tijd mee begonnen was, of als zijn methode minder betrouwbaar was gebleken, dan was Lenin begraven.</p>
<p>Intussen werd Lenins naam in versneld tempo vereeuwigd. Petrograd werd omgedoopt tot Leningrad en Simbirsk (Lenins geboortestad) tot Oeljanovsk. Overal werden monumenten voor de revolutionair opgericht. Zijn sterfdag werd uitgeroepen tot dag van nationale rouw. Kinderen werden naar Lenin vernoemd: naast Vladimir ontstonden nieuwe voornamen als Vilen, Vilenin, Vil en Vladlen. Overal in scholen en bedrijven werden ‘Leninhoekjes’ ingericht om het leninisme te propageren. Herinneringen aan de ‘grote leider’ kregen hagiografische trekken.</p>
<h4>Herinneringen aan de ‘grote leider’ kregen hagiografische trekken</h4>
<p>In de jaren twintig begon de studie van Lenins theoretische erfenis en werd gepoogd enkele van zijn standpunten verder te ontwikkelen. Die trend veranderde: in de jaren dertig volgden de heiligverklaring van Lenins inzichten en een verbod op nieuwe interpretaties. Stap voor stap veranderden de ideeën van de revolutionair in axiomatische dogma’s, in een verzameling citaten waarvan de betekenis duidelijk vaststond. Documenten en memoires die niet in de canon pasten werden gecensureerd.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Мавзолей_В.И.jpg" alt="Stenen Mausoleum Lenin jaren 30" width="700" height="448" /></p>
<h5>Het stenen Mausoleum, jaren 30. Foto: Russisch staatsarchief voor sociale en politieke geschiedenis</h5>
<p>De stenen graftombe werd in 1930 opgetrokken. De piramidale vorm moest symbool staan voor de eeuwigheid. Daarnaast deed het Mausoleum van begin af aan dienst als tribune. Dit had tevens een grote symbolische betekenis voor de toespraken bij Lenins tombe. De sprekers steunden letterlijk op het gezag van de grondlegger van de staat. Zo wisten de opvolgers van de eerste Sovjetregeringsleider met het creëren van een cultus hun macht te consolideren.</p>
<h4>Lenin zelf was voorstander van een gewone begrafenis of crematie</h4>
<p>Had Lenin dit zelf zo gewild? Hij heeft hier zelf geen enkele aanbeveling over nagelaten. Familie en naaste strijdmakkers beweerden dat de revolutionair een normale begrafenis zou hebben gewild en een dergelijke persoonlijkheidscultus niet zou hebben toegestaan. Nadezjda Kroepskaja, de vrouw van Lenin, schreef al op 30 januari 1924 in een artikel voor de<em> Pravda</em>: ‘Ik heb een dringend verzoek aan jullie,’ zo schreef Kroepskaja, ‘laat jullie verdriet om Iljitsj niet uitmonden in een uiterlijke verering van zijn persoon. Richt geen monumenten of paleizen op in zijn naam, organiseer geen grootse herdenkingsplechtigheden, enz. Hij hechtte daar bij leven zó weinig waarde aan, hij moest daar allemaal niets van hebben.’ Vladimir Bontsj-Broejevitsj, die Lenin goed had gekend, bevestigde in zijn memoires dat de regeringsleider van de Sovjet-Unie niet blij zou zijn geweest met het idee van een Mausoleum: ‘Ik ben er stellig van overtuigd dat hij er tegen was geweest dat er zo met hem, of met wie dan ook, zou worden omgesprongen: hij was altijd voorstander van een gewone begrafenis of crematie, en zei vaak dat er bij ons ook nodig crematoria moesten worden gebouwd.’ Dit is allemaal bekend uit de tweede hand, een testament van Lenin ontbreekt.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Mausoleum_Lenin_parade_1945.jpg" alt="Mausoleum Lenin parade 1945" width="488" height="768" /></p>
<h5>Het Mausoleum als tribune, 24 juni 1945. Foto: Wikimedia Commons.</h5>
<h3>De ideologie: van bloei tot teloorgang</h3>
<p>Lenins Mausoleum en zijn lichaam in de open sarcofaag kwamen zonder meer symbool te staan voor staat en ideologie. Het Mausoleum ging deel uitmaken van voor de Sovjetmaatschappij belangrijke rituelen waarin toewijding en respect voor Lenins idealen werden uitgedragen. Gedurende de hele Sovjetperiode heeft Lenins lichaam maar één keer zijn graftombe verlaten: tijdens de Tweede Wereldoorlog. In juni 1941 werd de sarcofaag als belangrijkste staatsrelikwie geëvacueerd naar Tjoemen, waar hij bleef tot maart 1945. Op 24 juni 1945, tijdens de overwinningsparade op het Rode Plein, wierpen colonnes soldaten de vaandels en standaarden van het verslagen Nazi-Duitsland neer voor het Mausoleum.</p>
<h4>Gedurende de hele Sovjetperiode heeft Lenins lichaam maar één keer zijn graftombe verlaten: tijdens de Tweede Wereldoorlog</h4>
<p>Na de dood van Stalin, die in de strijd om de macht actief gebruik had gemaakt van de Lenincultus en er zijn regime mee wist te versterken, werd een sarcofaag met het lichaam van de secretaris-generaal in het Mausoleum geplaatst. Zelfs nadat de nieuwe partijleider Nikita Chroesjtsjov de persoonlijkheidscultus van Stalin had veroordeeld, bleef diens sarcofaag staan. Stalins naam werd uit de schoolboeken geschrapt en zijn monumenten werden in het hele land afgebroken, maar pas in de herfst van 1961 besloten de Sovjetleiders Stalins lichaam uit het Mausoleum te verwijderen. De herbegrafenis bij de Kremlinmuur vond in het holst van de nacht plaats en de kranten berichtten er pas de volgende dag over.</p>
<p>Toen Michail Gorbatsjov, de laatste secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, met zijn Perestrojka begon, probeerde hij net als zijn voorgangers zijn beleid te legitimeren met een beroep op Lenin. De onderbouwing van zijn hervormingen, zoals de democratisering van het politieke systeem, invoering van marktrelaties en de afkondiging van vrijheid van meningsuiting, kon het niet stellen zonder verwijzingen naar de ‘leider van het wereldproletariaat’.</p>
<p>Maar in de maatschappij nam de kritiek op de grondslagen van het socialisme gaandeweg toe. De beslissingen van de partijleiding, en van Lenin in het bijzonder, werden in twijfel getrokken. Publicisten beweerden dat nu de zeventigjarige ontwikkeling van de Sovjet-Unie op een dood spoor was aanbeland, de ‘geniale’ Lenin zich mogelijk vanaf het begin had vergist in zijn berekeningen.</p>
<h4>In 1989 werd de noodzaak van Lenins herbegrafenis voor het eerst openlijk bepleit</h4>
<p>Een logisch vervolg van deze omslag was dat men openlijk de noodzaak van Lenins herbegrafenis ging bepleiten. Dat gebeurde voor het eerst in 1989, toen Lenin nog behoorlijk populair was. Volgens opiniepeilingen uit 1990 oordeelde 59 procent van de burgers positief over de persoonlijkheid van de ‘grote leider’. Tegelijkertijd stelden onderzoekers vast dat hij impopulair was onder jongeren en intellectuelen. Tegenstanders van Lenins herbegrafenis lanceerden een eigen campagne om het Mausoleum te behouden. In Moskou werden een maatschappelijk comité ter verdediging van Lenin, en het genootschap ‘Lenin en Vaderland’ opgericht. Kranten publiceerden uitspraken van familieleden van Lenin, die zich bezorgd toonden over geopperde voorstellen om het stoffelijke overschot van hun voorvader naar Leningrad over te brengen. De <em>Pravda</em> maande Gorbatsjov om op te treden tegen diegenen die de stoffelijke resten van de ‘leider van de revolutie’ van het Rode Plein wilden verwijderen. Rond het Mausoleum gingen vrijwillige burgerwachten patrouilleren en mensen wierpen zich op als wachtpost.</p>
<p>Intussen was in regio's waar de anti-Sovjetgevoelens het wijdst verbreid waren (de Baltische staten, westelijk Oekraïne, Moldova) het verzet tegen de Lenincultus al eind jaren tachtig en begin jaren negentig begonnen. In april 1990 bijvoorbeeld werd in Tsjervonograd (in de oblast Lviv van de Oekraïense SSR) voor het eerst een Leninmonument ontmanteld. Ook in de Centraal-Europese landen was de ‘deleninisering’ al eerder begonnen tijdens de ‘fluwelen revoluties’ van 1989.</p>
<h3>Lenin na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie</h3>
<p>In december 1991 hield de Sovjet-Unie op te bestaan. De nieuwe regering van de Russische Federatie onder aanvoering van Boris Jeltsin, die het socialistische toekomstperspectief had verworpen, maakte desondanks geen haast om het lichaam van de oprichter van de Sovjetstaat te verwijderen. De maatschappelijke situatie was dermate explosief dat de autoriteiten duidelijk niet nog meer olie op het vuur wilden gooien. </p>
<p>Sociale onvrede en heimwee naar het stabiele leven in de Sovjet-Unie leidden tot een groeiende populariteit van de Communistische Partij van de Russische Federatie. Terwijl de partij na de eerste verkiezingen voor de Doema slechts op de derde plaats stond, kreeg het bij de volgende verkiezingen in december 1995 meer steun dan al haar concurrenten, inclusief de pro-presidentiële partij. De steun voor de communisten was zo groot dat de presidentsverkiezingen van 1996 pas na twee ronden werden beslist, met de communistische leider Gennadi Zjoeganov als belangrijkste rivaal van het zittende staatshoofd. Hij verloor overigens wel van Jeltsin.</p>
<p>Het gevolg was een slepend conflict tussen de meerderheid van het Russische parlement en Boris Jeltsin, waar de kwestie van Lenins verwijdering uit het Mausoleum onderdeel van uitmaakte. Op 14 maart 1997 verklaarde Jeltsin dat Lenin begraven moest worden ‘zoals hij gewild had,’ naast zijn moeder in Sint-Petersburg. Die uitspraak bestempelde de Doema vervolgens als ‘illegaal en regelrecht vandalisme’. In juni van hetzelfde jaar kwam Boris Jeltsin met een initiatief om in de herfst een nationaal referendum te houden over de herbegrafenis van Lenin. Als reactie hierop riep de Doema de autoriteiten en de Russische burgers op om ‘politieke wraak op Lenin te voorkomen’. Uit een landelijke enquête, in juli gehouden door peilingbureau FOM, bleek dat het aantal voor- en tegenstanders van het begraven van Lenins stoffelijke resten ongeveer gelijk was.</p>
<h4>Elke vijf jaar laait de maatschappelijke discussie rond Lenins herbegrafenis weer op</h4>
<h3>Het Poetintijdperk</h3>
<p>In het Poetintijdperk liepen de emoties minder hoog op. Toch laait elke vijf jaar de maatschappelijke discussie rond Lenins herbegrafenis weer op. En telkens volgens een vrijwel identiek scenario. Een zekere vooraanstaand persoon, vaak een ambtenaar, verkondigt dat Lenins stoffelijke resten hoognodig herbegraven moeten worden. Als bij toverslag wordt deze uitspraak ondersteund door een paar andere publieke figuren. Hierop volgen protesten van de Communistische Partij. Het vraagstuk wordt besproken in de pers en diverse onderzoeksbureaus houden opiniepeilingen. Waarna Vladimir Poetin zelf, of een van zijn woordvoerders, met de geruststellende verklaring komt dat de kwestie van het verwijderen van het lichaam uit het Mausoleum voorlopig niet aan de orde is.</p>
<p>Sinds 1997 staan presidenten bij het afnemen van de parade op het Rode Plein niet langer op het Mausoleum, maar op een houten podium ervoor. Op 12 juni 2003, de Dag van Rusland, werd het Mausoleum voor het eerst bedekt met decoratie in de vorm van de nationale vlag. Sinds 2004 is tijdens de Dag van de Overwinning of andere massaevenementen op het Rode Plein de graftombe van Lenin onveranderlijk met multiplex afgedekt. Een dergelijk detail toont duidelijk aan dat de Russische regeringsleiders moeite hebben met de symboliek van het Mausoleum en er op belangrijke feestdagen niet mee geassocieerd willen worden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/78ste_dag_van_de_overwinning_Moskou.webp" alt="Dag van de Overwinning, Moskou 9 mei 2023" width="700" height="416" /></p>
<h5>Het aan het zicht ontrokken Mausoleum op de Dag van de Overwinning in Moskou, 9 mei 2023. Foto: Sputnik, Grigory Sysoev.</h5>
<p>Sleutelfiguren met invloed op de huidige officiële geschiedschrijving in Rusland hebben zich over de zaak uitgesproken. Doema-afgevaardigde Vladimir Medinski is al jarenlang consequent pleitbezorger van het begraven van Lenin. Op 20 januari 2011, een jaar voordat hij minister van Cultuur werd, zei hij: ‘Naar mijn mening moeten we elk jaar weer de verwijdering van Lenins stoffelijk resten uit het mausoleum aankaarten. Op het Rode Plein wordt een onzinnige, heidens-necrofiele boodschap uitgedragen. Het wordt tijd om een einde te maken aan deze perversiteit.’ Maar nadat Medinski minister was geworden, stelde hij zijn mening bij. In 2017 zei hij tijdens een nieuwe discussieronde dat hij de herbegrafenis van Lenin als een vergezocht probleem beschouwde en niet als een wezenlijke opgave.</p>
<p>In 2011 zei Tichon Sjevkoenov, secretaris van de Patriarchale Raad voor Cultuur, in antwoord op een vraag over de verwijdering van Lenins lichaam: ‘Natuurlijk is het volkomen absurd om midden op het centrale plein van de hoofdstad het lichaam van een overledene te bewaren. Natuurlijk is het een kwestie van tijd.’ Ook hij zwakte in 2017 zijn uitspraak af: ‘Dat de gemummificeerde stoffelijke resten van Lenin vroeg of laat zullen worden verplaatst staat voor mij vast, maar wanneer dat zal gebeuren – dat maken degenen maar uit die verantwoordelijk zijn voor de eventueel onvoorziene gevolgen van deze voor de hand liggende beslissing; de snelheid waarmee het gebeurt is van ondergeschikt belang.’</p>
<h4>Het idee dat je kwesties die de samenleving verdelen ‘beter met rust kunt laten’ is haast een officieel standpunt geworden</h4>
<p>Wanneer president Poetin Lenin in herinnering roept, is dat heel vaak in een negatieve context. Een terugkerend thema in de toespraken van de president is zijn kritiek op het nationale beleid van de bolsjewieken. De ruime autonomie die de unierepublieken bij de oprichting van de Sovjet-Unie kregen noemde Poetin een tijdbom, die volgens hem uiteindelijk tot het uiteenvallen van de USSR leidde. In 2019 noemde de president op zijn grote jaarlijkse persconferentie Lenins beslissing om de volkeren van de USSR het recht te geven zich af te scheiden een ‘fundamentele fout in het bouwwerk van de staat’. Toch sloot hij zijn toespraak af met de woorden dat het gebalsemde lichaam in het Mausoleum moest blijven: ‘Volgens mij kunnen we dat beter met rust laten. Zolang er tenminste mensen zijn die, en dat zijn er velen bij ons, hun eigen leven en lot ermee verbinden’. Dit idee, dat je kwesties die een splijtzwam vormen in de maatschappij ‘beter met rust kunt laten’ is in de huidige Russische geschiedschrijving een nagenoeg officieel standpunt geworden.</p>
<p>De angst dat verwijdering van het lichaam uit het Mausoleum kan leiden tot een gevaarlijke publieke tweesplitsing is niet ongegrond. Het Levada Centrum peilt regelmatig de publieke opinie over de kwestie. Respondenten krijgen de vraag voorgelegd: ‘Vindt u dat Lenins lichaam in het Mausoleum moet blijven of moet worden verwijderd?’ Uit de resultaten van oktober 2017 bleek dat er evenveel voor- als tegenstanders waren, namelijk 41 procent. Nog eens 18 procent kon de vraag niet beantwoorden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/7291.jpg" alt="Poster Lenin" width="700" height="525" /></p>
<h5>Een poster van de Communistische Partij van de Russische Federatie met de tekst 'En, hoe is het leven onder het kapitalisme?' Foto: <a href="https://new-rabochy.livejournal.com/3842929.html">https://new-rabochy.livejournal.com/3842929.html</a></h5>
<p>Volgens peilingen van hetzelfde Levada Centrum staat Lenin in Rusland sinds de val van de Sovjet-Unie consequent in de top vijf van meest prominente personen aller tijden. In mei 2021 werd Lenin met 30% van de stemmen tweede bij de verkiezing van meest prominente persoonlijkheid: hij bleef achter bij Stalin (39%), maar had Poesjkin (23%) en Peter de Grote (19%) ingehaald.</p>
<p>Peilingbureau FOM heeft in 2020, op de honderdvijftigste geboortedag van Lenin, een enquête gehouden waarin de respondenten werd gevraagd: ‘Wat schiet u als eerste te binnen bij het horen van de naam Lenin?’ De antwoorden kunnen in twee categorieën worden onderverdeeld. De eerste groep herinnert zich Lenin als een historische figuur (associaties met Oktoberrevolutie, ‘grote leider’, communisme, USSR) De tweede groep heeft associaties die verbonden zijn met heimwee naar het Sovjetleven (jeugd, pioniertjes, slogans). Met andere woorden, Lenins imago is niet zozeer met ideologie verbonden, als wel met sentimentele herinneringen aan een persoonlijk verleden.</p>
<h3>Epiloog</h3>
<p>Ik had een onvergetelijke ervaring tijdens mijn bezoek aan het Mausoleum. Het is niet gemakkelijk om er te komen, niet vanwege de toestromende massa mensen die de ‘grote leider van het proletariaat’ willen zien, maar vanwege de openingstijden. Je kunt het Mausoleum slechts vier dagen per week gedurende drie uur bezoeken. Voordat je naar binnen gaat geeft een man in militair uniform instructies: geen foto's of films maken, niet stilstaan, niet praten. Ik belandde in een donkere zaal waar ik rond een balustrade moest lopen, op ongeveer twee meter afstand van de kogelvrije crypte met het helder verlichte lichaam van Lenin. Aandachtig observeren is onmogelijk, de menigte heeft een minuut om de hele route af te leggen. Al bij de uitgang begon het geroezemoes van de bezoekers. Maar hier stond opnieuw een man in militair uniform, die letterlijk zijn vinger niet van zijn lippen haalde en almaar ‘sst!’ riep, opdat iedereen zou zwijgen tot men het Mausoleum had verlaten.</p>
<h4>Lenin behoort tot een ongemakkelijk verleden waarover een brede maatschappelijke discussie gevoerd moet worden</h4>
<p>Ik denk dat deze ervaring iets zegt over hoe het er voorstaat met de herinnering aan Lenin in Rusland. Zijn nagedachtenis moet beschouwd worden als politiek ongewenst. De staat houdt de verering voor Lenins lichaam in stand, net als de verering voor alle staatssymbolen uit het verleden, maar initieert of ondersteunt geen maatschappelijke discussie over Lenins rol in de geschiedenis. Diens imago behoort, net als sommige andere kwesties in de Russische geschiedenis, tot een ongemakkelijk verleden waarover een brede maatschappelijke discussie gevoerd zou moeten worden. Uit angst voor tweespalt in de samenleving is de staat nu vastbesloten de status quo te handhaven. De wil ontbreekt zowel om de vroegere cultus voor eigen doeleinden aan te wenden, als om zich ervan te ontdoen.</p><p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Lenin_in_coffin_by_Petrov-Vodkin_1924.jpg" alt="" width="960" height="769" loading="lazy"></p><p class="lead">Afgelopen zondag 21 januari was <span>het precies honderd jaar geleden dat Vladimir Lenin </span>overleed. Zo lang als hij dood is, zo lang loopt de discussie over wat te doen met zijn stoffelijk overschot. Hoewel Poetin zich vaker negatief dan positief uitlaat over de eerste leider van de Sovjet-Unie, ligt hij vooralsnog prominent in zijn Mausoleum op het Rode Plein in Moskou. Waarom begraven ze hem niet? Historicus <strong>Konstantin Tarasov</strong> beschrijft voor Raam op Rusland de discussie over een steeds ongemakkelijker wordend verleden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Lenin_in_coffin_by_Petrov-Vodkin_1924.jpg" alt="Lenin in coffin by Petrov Vodkin 1924" width="700" height="561" /></p>
<h5>Vladimir Iljitsj Lenin door Koezma Sergejevitsj Petrov-Vodkin, 1924. Foto: Wikimedia Commons.</h5>
<p>Door <span style="text-decoration: underline;">Konstantin Tarasov</span></p>
<p>Na een zwaar ziekbed stierf Lenin op 21 januari 1924, ’s avonds om tien voor zeven. De dag na zijn dood werd het lichaam gebalsemd voor de begrafenis, gepland voor 27 januari. Voor het afscheid werd de grafkist in de Zuilenhal van het Vakbondshuis geplaatst. Drie dagen lang kwamen ruim een miljoen mensen van heinde en verre om een laatste eer te bewijzen aan de stichter van de Sovjetstaat. </p>
<p>De regering wilde het lichaam zo lang mogelijk bewaren, zodat meer mensen afscheid konden nemen. Op 26 januari werd in de <em>Pravda</em>, de belangrijkste partijkrant, een besluit gepubliceerd van het Presidium van het Centraal Uitvoerend Comité, het hoogste orgaan van de staatsmacht in de USSR; Lenins lichaam zou worden bewaard in een crypte waar men afscheid kon nemen. Op het Rode Plein was daarvoor een tijdelijk houten mausoleum neergezet. Aanvankelijk had de partijleiding overwogen het lichaam een maand lang in een open kist te laten liggen. Waarschijnlijk zijn ze daar vanaf gestapt na het zien van de eindeloze stroom mensen die afscheid wilden nemen van de ‘grote leider’, en op het idee gekomen om van zijn graf een symbool van het regime te maken.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Почетный_и_воинский_караул_у_гроба_Ленина_В.И.jpg" alt="Afscheid van Lenin in de Zuilenhal van het Vakbondshuis, 23-27 januari 1924" width="700" height="557" /></p>
<h5>Afscheid van Lenin in de Zuilenhal van het Vakbondshuis, 23-27 januari 1924. Foto: Russisch staatsarchief voor sociale en politieke geschiedenis</h5>
<p>Ondertussen nam de vrieskou, die de natuurlijke processen had vertraagd, af. Het lichaam ging tekenen van ontbinding vertonen. Op 25 maart 1924 werd inderhaast besloten om ‘alle middelen die de moderne wetenschap ter beschikking staan in te zetten om het lichaam van Lenin zo lang mogelijk te conserveren’. De volgende dag begon Vladimir Vorobjov, professor anatomie aan de Universiteit van Charkov, aan het balsemen van het stoffelijk overschot volgens een experimentele methode. Als Vorobjov hier niet op tijd mee begonnen was, of als zijn methode minder betrouwbaar was gebleken, dan was Lenin begraven.</p>
<p>Intussen werd Lenins naam in versneld tempo vereeuwigd. Petrograd werd omgedoopt tot Leningrad en Simbirsk (Lenins geboortestad) tot Oeljanovsk. Overal werden monumenten voor de revolutionair opgericht. Zijn sterfdag werd uitgeroepen tot dag van nationale rouw. Kinderen werden naar Lenin vernoemd: naast Vladimir ontstonden nieuwe voornamen als Vilen, Vilenin, Vil en Vladlen. Overal in scholen en bedrijven werden ‘Leninhoekjes’ ingericht om het leninisme te propageren. Herinneringen aan de ‘grote leider’ kregen hagiografische trekken.</p>
<h4>Herinneringen aan de ‘grote leider’ kregen hagiografische trekken</h4>
<p>In de jaren twintig begon de studie van Lenins theoretische erfenis en werd gepoogd enkele van zijn standpunten verder te ontwikkelen. Die trend veranderde: in de jaren dertig volgden de heiligverklaring van Lenins inzichten en een verbod op nieuwe interpretaties. Stap voor stap veranderden de ideeën van de revolutionair in axiomatische dogma’s, in een verzameling citaten waarvan de betekenis duidelijk vaststond. Documenten en memoires die niet in de canon pasten werden gecensureerd.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Мавзолей_В.И.jpg" alt="Stenen Mausoleum Lenin jaren 30" width="700" height="448" /></p>
<h5>Het stenen Mausoleum, jaren 30. Foto: Russisch staatsarchief voor sociale en politieke geschiedenis</h5>
<p>De stenen graftombe werd in 1930 opgetrokken. De piramidale vorm moest symbool staan voor de eeuwigheid. Daarnaast deed het Mausoleum van begin af aan dienst als tribune. Dit had tevens een grote symbolische betekenis voor de toespraken bij Lenins tombe. De sprekers steunden letterlijk op het gezag van de grondlegger van de staat. Zo wisten de opvolgers van de eerste Sovjetregeringsleider met het creëren van een cultus hun macht te consolideren.</p>
<h4>Lenin zelf was voorstander van een gewone begrafenis of crematie</h4>
<p>Had Lenin dit zelf zo gewild? Hij heeft hier zelf geen enkele aanbeveling over nagelaten. Familie en naaste strijdmakkers beweerden dat de revolutionair een normale begrafenis zou hebben gewild en een dergelijke persoonlijkheidscultus niet zou hebben toegestaan. Nadezjda Kroepskaja, de vrouw van Lenin, schreef al op 30 januari 1924 in een artikel voor de<em> Pravda</em>: ‘Ik heb een dringend verzoek aan jullie,’ zo schreef Kroepskaja, ‘laat jullie verdriet om Iljitsj niet uitmonden in een uiterlijke verering van zijn persoon. Richt geen monumenten of paleizen op in zijn naam, organiseer geen grootse herdenkingsplechtigheden, enz. Hij hechtte daar bij leven zó weinig waarde aan, hij moest daar allemaal niets van hebben.’ Vladimir Bontsj-Broejevitsj, die Lenin goed had gekend, bevestigde in zijn memoires dat de regeringsleider van de Sovjet-Unie niet blij zou zijn geweest met het idee van een Mausoleum: ‘Ik ben er stellig van overtuigd dat hij er tegen was geweest dat er zo met hem, of met wie dan ook, zou worden omgesprongen: hij was altijd voorstander van een gewone begrafenis of crematie, en zei vaak dat er bij ons ook nodig crematoria moesten worden gebouwd.’ Dit is allemaal bekend uit de tweede hand, een testament van Lenin ontbreekt.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/Mausoleum_Lenin_parade_1945.jpg" alt="Mausoleum Lenin parade 1945" width="488" height="768" /></p>
<h5>Het Mausoleum als tribune, 24 juni 1945. Foto: Wikimedia Commons.</h5>
<h3>De ideologie: van bloei tot teloorgang</h3>
<p>Lenins Mausoleum en zijn lichaam in de open sarcofaag kwamen zonder meer symbool te staan voor staat en ideologie. Het Mausoleum ging deel uitmaken van voor de Sovjetmaatschappij belangrijke rituelen waarin toewijding en respect voor Lenins idealen werden uitgedragen. Gedurende de hele Sovjetperiode heeft Lenins lichaam maar één keer zijn graftombe verlaten: tijdens de Tweede Wereldoorlog. In juni 1941 werd de sarcofaag als belangrijkste staatsrelikwie geëvacueerd naar Tjoemen, waar hij bleef tot maart 1945. Op 24 juni 1945, tijdens de overwinningsparade op het Rode Plein, wierpen colonnes soldaten de vaandels en standaarden van het verslagen Nazi-Duitsland neer voor het Mausoleum.</p>
<h4>Gedurende de hele Sovjetperiode heeft Lenins lichaam maar één keer zijn graftombe verlaten: tijdens de Tweede Wereldoorlog</h4>
<p>Na de dood van Stalin, die in de strijd om de macht actief gebruik had gemaakt van de Lenincultus en er zijn regime mee wist te versterken, werd een sarcofaag met het lichaam van de secretaris-generaal in het Mausoleum geplaatst. Zelfs nadat de nieuwe partijleider Nikita Chroesjtsjov de persoonlijkheidscultus van Stalin had veroordeeld, bleef diens sarcofaag staan. Stalins naam werd uit de schoolboeken geschrapt en zijn monumenten werden in het hele land afgebroken, maar pas in de herfst van 1961 besloten de Sovjetleiders Stalins lichaam uit het Mausoleum te verwijderen. De herbegrafenis bij de Kremlinmuur vond in het holst van de nacht plaats en de kranten berichtten er pas de volgende dag over.</p>
<p>Toen Michail Gorbatsjov, de laatste secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, met zijn Perestrojka begon, probeerde hij net als zijn voorgangers zijn beleid te legitimeren met een beroep op Lenin. De onderbouwing van zijn hervormingen, zoals de democratisering van het politieke systeem, invoering van marktrelaties en de afkondiging van vrijheid van meningsuiting, kon het niet stellen zonder verwijzingen naar de ‘leider van het wereldproletariaat’.</p>
<p>Maar in de maatschappij nam de kritiek op de grondslagen van het socialisme gaandeweg toe. De beslissingen van de partijleiding, en van Lenin in het bijzonder, werden in twijfel getrokken. Publicisten beweerden dat nu de zeventigjarige ontwikkeling van de Sovjet-Unie op een dood spoor was aanbeland, de ‘geniale’ Lenin zich mogelijk vanaf het begin had vergist in zijn berekeningen.</p>
<h4>In 1989 werd de noodzaak van Lenins herbegrafenis voor het eerst openlijk bepleit</h4>
<p>Een logisch vervolg van deze omslag was dat men openlijk de noodzaak van Lenins herbegrafenis ging bepleiten. Dat gebeurde voor het eerst in 1989, toen Lenin nog behoorlijk populair was. Volgens opiniepeilingen uit 1990 oordeelde 59 procent van de burgers positief over de persoonlijkheid van de ‘grote leider’. Tegelijkertijd stelden onderzoekers vast dat hij impopulair was onder jongeren en intellectuelen. Tegenstanders van Lenins herbegrafenis lanceerden een eigen campagne om het Mausoleum te behouden. In Moskou werden een maatschappelijk comité ter verdediging van Lenin, en het genootschap ‘Lenin en Vaderland’ opgericht. Kranten publiceerden uitspraken van familieleden van Lenin, die zich bezorgd toonden over geopperde voorstellen om het stoffelijke overschot van hun voorvader naar Leningrad over te brengen. De <em>Pravda</em> maande Gorbatsjov om op te treden tegen diegenen die de stoffelijke resten van de ‘leider van de revolutie’ van het Rode Plein wilden verwijderen. Rond het Mausoleum gingen vrijwillige burgerwachten patrouilleren en mensen wierpen zich op als wachtpost.</p>
<p>Intussen was in regio's waar de anti-Sovjetgevoelens het wijdst verbreid waren (de Baltische staten, westelijk Oekraïne, Moldova) het verzet tegen de Lenincultus al eind jaren tachtig en begin jaren negentig begonnen. In april 1990 bijvoorbeeld werd in Tsjervonograd (in de oblast Lviv van de Oekraïense SSR) voor het eerst een Leninmonument ontmanteld. Ook in de Centraal-Europese landen was de ‘deleninisering’ al eerder begonnen tijdens de ‘fluwelen revoluties’ van 1989.</p>
<h3>Lenin na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie</h3>
<p>In december 1991 hield de Sovjet-Unie op te bestaan. De nieuwe regering van de Russische Federatie onder aanvoering van Boris Jeltsin, die het socialistische toekomstperspectief had verworpen, maakte desondanks geen haast om het lichaam van de oprichter van de Sovjetstaat te verwijderen. De maatschappelijke situatie was dermate explosief dat de autoriteiten duidelijk niet nog meer olie op het vuur wilden gooien. </p>
<p>Sociale onvrede en heimwee naar het stabiele leven in de Sovjet-Unie leidden tot een groeiende populariteit van de Communistische Partij van de Russische Federatie. Terwijl de partij na de eerste verkiezingen voor de Doema slechts op de derde plaats stond, kreeg het bij de volgende verkiezingen in december 1995 meer steun dan al haar concurrenten, inclusief de pro-presidentiële partij. De steun voor de communisten was zo groot dat de presidentsverkiezingen van 1996 pas na twee ronden werden beslist, met de communistische leider Gennadi Zjoeganov als belangrijkste rivaal van het zittende staatshoofd. Hij verloor overigens wel van Jeltsin.</p>
<p>Het gevolg was een slepend conflict tussen de meerderheid van het Russische parlement en Boris Jeltsin, waar de kwestie van Lenins verwijdering uit het Mausoleum onderdeel van uitmaakte. Op 14 maart 1997 verklaarde Jeltsin dat Lenin begraven moest worden ‘zoals hij gewild had,’ naast zijn moeder in Sint-Petersburg. Die uitspraak bestempelde de Doema vervolgens als ‘illegaal en regelrecht vandalisme’. In juni van hetzelfde jaar kwam Boris Jeltsin met een initiatief om in de herfst een nationaal referendum te houden over de herbegrafenis van Lenin. Als reactie hierop riep de Doema de autoriteiten en de Russische burgers op om ‘politieke wraak op Lenin te voorkomen’. Uit een landelijke enquête, in juli gehouden door peilingbureau FOM, bleek dat het aantal voor- en tegenstanders van het begraven van Lenins stoffelijke resten ongeveer gelijk was.</p>
<h4>Elke vijf jaar laait de maatschappelijke discussie rond Lenins herbegrafenis weer op</h4>
<h3>Het Poetintijdperk</h3>
<p>In het Poetintijdperk liepen de emoties minder hoog op. Toch laait elke vijf jaar de maatschappelijke discussie rond Lenins herbegrafenis weer op. En telkens volgens een vrijwel identiek scenario. Een zekere vooraanstaand persoon, vaak een ambtenaar, verkondigt dat Lenins stoffelijke resten hoognodig herbegraven moeten worden. Als bij toverslag wordt deze uitspraak ondersteund door een paar andere publieke figuren. Hierop volgen protesten van de Communistische Partij. Het vraagstuk wordt besproken in de pers en diverse onderzoeksbureaus houden opiniepeilingen. Waarna Vladimir Poetin zelf, of een van zijn woordvoerders, met de geruststellende verklaring komt dat de kwestie van het verwijderen van het lichaam uit het Mausoleum voorlopig niet aan de orde is.</p>
<p>Sinds 1997 staan presidenten bij het afnemen van de parade op het Rode Plein niet langer op het Mausoleum, maar op een houten podium ervoor. Op 12 juni 2003, de Dag van Rusland, werd het Mausoleum voor het eerst bedekt met decoratie in de vorm van de nationale vlag. Sinds 2004 is tijdens de Dag van de Overwinning of andere massaevenementen op het Rode Plein de graftombe van Lenin onveranderlijk met multiplex afgedekt. Een dergelijk detail toont duidelijk aan dat de Russische regeringsleiders moeite hebben met de symboliek van het Mausoleum en er op belangrijke feestdagen niet mee geassocieerd willen worden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/78ste_dag_van_de_overwinning_Moskou.webp" alt="Dag van de Overwinning, Moskou 9 mei 2023" width="700" height="416" /></p>
<h5>Het aan het zicht ontrokken Mausoleum op de Dag van de Overwinning in Moskou, 9 mei 2023. Foto: Sputnik, Grigory Sysoev.</h5>
<p>Sleutelfiguren met invloed op de huidige officiële geschiedschrijving in Rusland hebben zich over de zaak uitgesproken. Doema-afgevaardigde Vladimir Medinski is al jarenlang consequent pleitbezorger van het begraven van Lenin. Op 20 januari 2011, een jaar voordat hij minister van Cultuur werd, zei hij: ‘Naar mijn mening moeten we elk jaar weer de verwijdering van Lenins stoffelijk resten uit het mausoleum aankaarten. Op het Rode Plein wordt een onzinnige, heidens-necrofiele boodschap uitgedragen. Het wordt tijd om een einde te maken aan deze perversiteit.’ Maar nadat Medinski minister was geworden, stelde hij zijn mening bij. In 2017 zei hij tijdens een nieuwe discussieronde dat hij de herbegrafenis van Lenin als een vergezocht probleem beschouwde en niet als een wezenlijke opgave.</p>
<p>In 2011 zei Tichon Sjevkoenov, secretaris van de Patriarchale Raad voor Cultuur, in antwoord op een vraag over de verwijdering van Lenins lichaam: ‘Natuurlijk is het volkomen absurd om midden op het centrale plein van de hoofdstad het lichaam van een overledene te bewaren. Natuurlijk is het een kwestie van tijd.’ Ook hij zwakte in 2017 zijn uitspraak af: ‘Dat de gemummificeerde stoffelijke resten van Lenin vroeg of laat zullen worden verplaatst staat voor mij vast, maar wanneer dat zal gebeuren – dat maken degenen maar uit die verantwoordelijk zijn voor de eventueel onvoorziene gevolgen van deze voor de hand liggende beslissing; de snelheid waarmee het gebeurt is van ondergeschikt belang.’</p>
<h4>Het idee dat je kwesties die de samenleving verdelen ‘beter met rust kunt laten’ is haast een officieel standpunt geworden</h4>
<p>Wanneer president Poetin Lenin in herinnering roept, is dat heel vaak in een negatieve context. Een terugkerend thema in de toespraken van de president is zijn kritiek op het nationale beleid van de bolsjewieken. De ruime autonomie die de unierepublieken bij de oprichting van de Sovjet-Unie kregen noemde Poetin een tijdbom, die volgens hem uiteindelijk tot het uiteenvallen van de USSR leidde. In 2019 noemde de president op zijn grote jaarlijkse persconferentie Lenins beslissing om de volkeren van de USSR het recht te geven zich af te scheiden een ‘fundamentele fout in het bouwwerk van de staat’. Toch sloot hij zijn toespraak af met de woorden dat het gebalsemde lichaam in het Mausoleum moest blijven: ‘Volgens mij kunnen we dat beter met rust laten. Zolang er tenminste mensen zijn die, en dat zijn er velen bij ons, hun eigen leven en lot ermee verbinden’. Dit idee, dat je kwesties die een splijtzwam vormen in de maatschappij ‘beter met rust kunt laten’ is in de huidige Russische geschiedschrijving een nagenoeg officieel standpunt geworden.</p>
<p>De angst dat verwijdering van het lichaam uit het Mausoleum kan leiden tot een gevaarlijke publieke tweesplitsing is niet ongegrond. Het Levada Centrum peilt regelmatig de publieke opinie over de kwestie. Respondenten krijgen de vraag voorgelegd: ‘Vindt u dat Lenins lichaam in het Mausoleum moet blijven of moet worden verwijderd?’ Uit de resultaten van oktober 2017 bleek dat er evenveel voor- als tegenstanders waren, namelijk 41 procent. Nog eens 18 procent kon de vraag niet beantwoorden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Geschiedschrijving/7291.jpg" alt="Poster Lenin" width="700" height="525" /></p>
<h5>Een poster van de Communistische Partij van de Russische Federatie met de tekst 'En, hoe is het leven onder het kapitalisme?' Foto: <a href="https://new-rabochy.livejournal.com/3842929.html">https://new-rabochy.livejournal.com/3842929.html</a></h5>
<p>Volgens peilingen van hetzelfde Levada Centrum staat Lenin in Rusland sinds de val van de Sovjet-Unie consequent in de top vijf van meest prominente personen aller tijden. In mei 2021 werd Lenin met 30% van de stemmen tweede bij de verkiezing van meest prominente persoonlijkheid: hij bleef achter bij Stalin (39%), maar had Poesjkin (23%) en Peter de Grote (19%) ingehaald.</p>
<p>Peilingbureau FOM heeft in 2020, op de honderdvijftigste geboortedag van Lenin, een enquête gehouden waarin de respondenten werd gevraagd: ‘Wat schiet u als eerste te binnen bij het horen van de naam Lenin?’ De antwoorden kunnen in twee categorieën worden onderverdeeld. De eerste groep herinnert zich Lenin als een historische figuur (associaties met Oktoberrevolutie, ‘grote leider’, communisme, USSR) De tweede groep heeft associaties die verbonden zijn met heimwee naar het Sovjetleven (jeugd, pioniertjes, slogans). Met andere woorden, Lenins imago is niet zozeer met ideologie verbonden, als wel met sentimentele herinneringen aan een persoonlijk verleden.</p>
<h3>Epiloog</h3>
<p>Ik had een onvergetelijke ervaring tijdens mijn bezoek aan het Mausoleum. Het is niet gemakkelijk om er te komen, niet vanwege de toestromende massa mensen die de ‘grote leider van het proletariaat’ willen zien, maar vanwege de openingstijden. Je kunt het Mausoleum slechts vier dagen per week gedurende drie uur bezoeken. Voordat je naar binnen gaat geeft een man in militair uniform instructies: geen foto's of films maken, niet stilstaan, niet praten. Ik belandde in een donkere zaal waar ik rond een balustrade moest lopen, op ongeveer twee meter afstand van de kogelvrije crypte met het helder verlichte lichaam van Lenin. Aandachtig observeren is onmogelijk, de menigte heeft een minuut om de hele route af te leggen. Al bij de uitgang begon het geroezemoes van de bezoekers. Maar hier stond opnieuw een man in militair uniform, die letterlijk zijn vinger niet van zijn lippen haalde en almaar ‘sst!’ riep, opdat iedereen zou zwijgen tot men het Mausoleum had verlaten.</p>
<h4>Lenin behoort tot een ongemakkelijk verleden waarover een brede maatschappelijke discussie gevoerd moet worden</h4>
<p>Ik denk dat deze ervaring iets zegt over hoe het er voorstaat met de herinnering aan Lenin in Rusland. Zijn nagedachtenis moet beschouwd worden als politiek ongewenst. De staat houdt de verering voor Lenins lichaam in stand, net als de verering voor alle staatssymbolen uit het verleden, maar initieert of ondersteunt geen maatschappelijke discussie over Lenins rol in de geschiedenis. Diens imago behoort, net als sommige andere kwesties in de Russische geschiedenis, tot een ongemakkelijk verleden waarover een brede maatschappelijke discussie gevoerd zou moeten worden. Uit angst voor tweespalt in de samenleving is de staat nu vastbesloten de status quo te handhaven. De wil ontbreekt zowel om de vroegere cultus voor eigen doeleinden aan te wenden, als om zich ervan te ontdoen.</p>Het spel met de fascisten2023-11-20T13:18:42+01:002023-11-20T13:18:42+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2496-de-term-fascisten-als-symbolisch-wapen-in-de-oorlog-tegen-oekraineAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Dag_Overwinning_2023_RodePlein_Kremlinru.jpg" alt="" width="1024" height="632" loading="lazy"></p><p class="lead">Na de overwinning op Nazi-Duitsland is het begrip ‘fascisten’ in de Sovjet-Unie en in Rusland in het bijzonder, een eigen leven gaan leiden. Door de romantisering van de Tweede Wereldoorlog werd de overwinning op het fascisme een moreel kompas voor Sovjetburgers die door de jaren heen steeds minder vertrouwen kregen in de staatsideologie. De Russische cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong> bespreekt de evolutie van de term ‘fascisten’ tijdens de sovjetjaren en hoe Poetin het begrip gebruikt als symbolisch wapen in de oorlog tegen Oekraïne.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Dag_Overwinning_2023_RodePlein_Kremlinru.jpg" alt="" width="1024" height="632" loading="lazy"></p><p class="lead">Na de overwinning op Nazi-Duitsland is het begrip ‘fascisten’ in de Sovjet-Unie en in Rusland in het bijzonder, een eigen leven gaan leiden. Door de romantisering van de Tweede Wereldoorlog werd de overwinning op het fascisme een moreel kompas voor Sovjetburgers die door de jaren heen steeds minder vertrouwen kregen in de staatsideologie. De Russische cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong> bespreekt de evolutie van de term ‘fascisten’ tijdens de sovjetjaren en hoe Poetin het begrip gebruikt als symbolisch wapen in de oorlog tegen Oekraïne.</p>
Lev Goemiljov en het Russisch imperialisme van vandaag2023-10-18T12:23:38+02:002023-10-18T12:23:38+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2481-lev-goemiljov-en-het-russisch-imperialisme-van-vandaagKonstantin Tarasov Tarasov@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/kremlin/Poetin_Medinski_in_Pskov.jpg" alt=""></p><p>Op zoek naar een aantrekkelijk verhaal om hun anti-westerse koerswending te rechtvaardigen, verwijzen Poetin en zijn entourage graag naar de historicus Lev Goemiljov (1912-1992). Zijn theorie, waarin Rusland een vitale Eurazianistische beschaving is, Oekraïne biologisch verwant en het Westen intrinsiek anti-Russisch, leent zich daar uitstekend voor. Aan de hand van uitspraken van Vladimir Poetin toont historicus <strong>Konstantin Tarasov</strong> hoe en waarom de Russische politieke klasse selectief shopt in Goemiljovs werk.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/kremlin/Poetin_Medinski_in_Pskov.jpg" alt=""></p><p>Op zoek naar een aantrekkelijk verhaal om hun anti-westerse koerswending te rechtvaardigen, verwijzen Poetin en zijn entourage graag naar de historicus Lev Goemiljov (1912-1992). Zijn theorie, waarin Rusland een vitale Eurazianistische beschaving is, Oekraïne biologisch verwant en het Westen intrinsiek anti-Russisch, leent zich daar uitstekend voor. Aan de hand van uitspraken van Vladimir Poetin toont historicus <strong>Konstantin Tarasov</strong> hoe en waarom de Russische politieke klasse selectief shopt in Goemiljovs werk.</p>
Russische historicus Zygar houdt vooral eigen landgenoten spiegel voor2023-08-22T09:27:12+02:002023-08-22T09:27:12+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2440-russische-historicus-zygar-houdt-vooral-eigen-landgenoten-spiegel-voorMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Cover-War-and-Punishment.jpg" alt=""></p><p class="lead">Michail Zygar, al tien jaar een populaire en hippe historicus in Rusland, heeft in ballingschap een boek geschreven over en tegen de invasie in Oekraïne. In <em>War and punishment. The story of Russian oppression and Ukrainian resistance </em>beoordeelt Zygar de oorlog niet alleen als een uiting van het kwaad dat Poetin vertegenwoordigt. Volgens Zygar is de oorlog ook het gevolg van de eeuwenoude Russische mythevorming over Oekraïne en van de Russische verslaving aan het eigen imperialisme. Historicus <strong>Marc Jansen</strong> bespreekt dit voor Russen controversiële boek.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Cover-War-and-Punishment.jpg" alt=""></p><p class="lead">Michail Zygar, al tien jaar een populaire en hippe historicus in Rusland, heeft in ballingschap een boek geschreven over en tegen de invasie in Oekraïne. In <em>War and punishment. The story of Russian oppression and Ukrainian resistance </em>beoordeelt Zygar de oorlog niet alleen als een uiting van het kwaad dat Poetin vertegenwoordigt. Volgens Zygar is de oorlog ook het gevolg van de eeuwenoude Russische mythevorming over Oekraïne en van de Russische verslaving aan het eigen imperialisme. Historicus <strong>Marc Jansen</strong> bespreekt dit voor Russen controversiële boek.</p>
Rusland – kan dit land anders zijn?2023-08-19T14:16:05+02:002023-08-19T14:16:05+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2436-rusland-kan-dit-land-anders-zijnGijs Kesslerkessler@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Kessler-Jabloko.jpg" alt=""></p><p>Eind augustus 1991, nadat de staatsgreep tegen Gorbatsjov en Jeltsin op de 22ste van die maand was mislukt en de meeste putschisten korte tijd gevangen zaten, leek Rusland een nieuwe weg in te willen slaan. Na driekwart eeuw Sovjetmacht droomden veel burgers ervan een normaal democratisch land op te bouwen. Deze hoop draaide niet alleen uit op een desillusie, maar resulteerde onder Poetin zelfs in het tegendeel. Historicus <strong>Gijs Kessler </strong>vraagt zich drie decennia later af waarom het zo afliep.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Kessler-Jabloko.jpg" alt=""></p><p>Eind augustus 1991, nadat de staatsgreep tegen Gorbatsjov en Jeltsin op de 22ste van die maand was mislukt en de meeste putschisten korte tijd gevangen zaten, leek Rusland een nieuwe weg in te willen slaan. Na driekwart eeuw Sovjetmacht droomden veel burgers ervan een normaal democratisch land op te bouwen. Deze hoop draaide niet alleen uit op een desillusie, maar resulteerde onder Poetin zelfs in het tegendeel. Historicus <strong>Gijs Kessler </strong>vraagt zich drie decennia later af waarom het zo afliep.</p>
Stalin keert terug in de gedaante van totaal geweld tegen Oekraïne2023-03-28T14:05:52+02:002023-03-28T14:05:52+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2329-stalin-keert-terug-in-de-gedaante-van-totaal-geweld-tegen-oekraineAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/screen_shot_03-28-23_at_04.53_pm.png" alt=""></p><p class="lead">Op 5 maart was het de 70-ste sterfdag van Sovjet-dictator Stalin. Die dag verspreidde het staatspersbureau Ria Novosti een tekst waarin kritiek op Stalin gelijk werd gesteld aan een poging Rusland kapot te maken. Waarom rehabiliteert Poetin Stalin? En hoe valt de hang van de bevolking naar Stalin, hun onderdrukker en moordenaar, te verklaren? Volgens onze columnist <strong>Andrej Archangelski</strong> is Rusland ernstig ziek, het is nooit genezen van het trauma dat Stalin heet.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/screen_shot_03-28-23_at_04.53_pm.png" alt=""></p><p class="lead">Op 5 maart was het de 70-ste sterfdag van Sovjet-dictator Stalin. Die dag verspreidde het staatspersbureau Ria Novosti een tekst waarin kritiek op Stalin gelijk werd gesteld aan een poging Rusland kapot te maken. Waarom rehabiliteert Poetin Stalin? En hoe valt de hang van de bevolking naar Stalin, hun onderdrukker en moordenaar, te verklaren? Volgens onze columnist <strong>Andrej Archangelski</strong> is Rusland ernstig ziek, het is nooit genezen van het trauma dat Stalin heet.</p>
Russia-experts start soul-searching after Russia’s invasion of Ukraine 2023-01-09T11:36:29+01:002023-01-09T11:36:29+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2274-russia-experts-start-soul-searching-after-russia-s-invasion-of-ukraineRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/volodymyr_the_great_moscow_2016.jpg" alt=""></p><p class="lead">Russia’s unprovoked invasion of Ukraine and Putin’s denial of Ukraine statehood forces scholars to rethink Slavic, East European and Eurasian studies. Many experts believe that the academic field is too ‘Russo-centric’ while other countries like Ukraine are misunderstood because of a lack of attention. For <em><a href="https://www.rferl.org/a/russia-war-ukraine-western-academia/32201630.html" target="_blank" rel="noopener">Radio Free Europe/Radio Liberty</a> </em><strong>Todd Prince</strong> cites different experts who argue in favor of decolonizing the curriculum.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/volodymyr_the_great_moscow_2016.jpg" alt=""></p><p class="lead">Russia’s unprovoked invasion of Ukraine and Putin’s denial of Ukraine statehood forces scholars to rethink Slavic, East European and Eurasian studies. Many experts believe that the academic field is too ‘Russo-centric’ while other countries like Ukraine are misunderstood because of a lack of attention. For <em><a href="https://www.rferl.org/a/russia-war-ukraine-western-academia/32201630.html" target="_blank" rel="noopener">Radio Free Europe/Radio Liberty</a> </em><strong>Todd Prince</strong> cites different experts who argue in favor of decolonizing the curriculum.</p>
BBC-serie over val van de Sovjet-Unie bevestigt veel (Kremlin)clichés2022-12-05T12:12:53+01:002022-12-05T12:12:53+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2255-bbc-serie-over-val-van-de-sovjet-unie-bevestigt-veel-kremlin-clichesOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/moscow_empty_shops_90s.jpg" alt=""></p><p class="lead">In de zevendelige documentaire Trauma Zone, te zien op YouTube, wil Adam Curtis laten zien hoe de Sovjet-Unie uit elkaar is gevallen en waar dit uiteindelijk toe heeft geleid. Gebruikmakend van bestaande opnames komt hij niet verder dan de bekende horror story van de 'ruige jaren negentig', een verhaal dat het Kremlin al jaren vertelt, concludeert film- en Ruslandkenner <strong>Otto Boele</strong>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/moscow_empty_shops_90s.jpg" alt=""></p><p class="lead">In de zevendelige documentaire Trauma Zone, te zien op YouTube, wil Adam Curtis laten zien hoe de Sovjet-Unie uit elkaar is gevallen en waar dit uiteindelijk toe heeft geleid. Gebruikmakend van bestaande opnames komt hij niet verder dan de bekende horror story van de 'ruige jaren negentig', een verhaal dat het Kremlin al jaren vertelt, concludeert film- en Ruslandkenner <strong>Otto Boele</strong>.</p>
‘Waarom zouden wij Ruslands historische schizofrenie voeden?’2022-11-28T11:59:45+01:002022-11-28T11:59:45+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2252-waarom-zouden-wij-ruslands-historische-schizofrenie-voedenJeroen Bultjeroenbult@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/estland_tank_van_narva_verplaatst.jpg" alt=""></p><p class="lead">In Estland woedt al decennia een debat rondom oorlogsmonumenten uit de Sovjet-tijd. Het begon in 2007 met rellen rond de verplaatsing van de Bronzen Soldaat in Tallinn. Maar de Russische invasie in Oekraïne heeft de gemoederen verder verhit. Deze zomer werd de sovjet-tank van Narva weggetakeld naar een oorlogsmuseum, andere monumenten werden afgebroken. Historicus <strong>Jeroen Bult</strong> schetst de radicalisering van de Esten.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/estland_tank_van_narva_verplaatst.jpg" alt=""></p><p class="lead">In Estland woedt al decennia een debat rondom oorlogsmonumenten uit de Sovjet-tijd. Het begon in 2007 met rellen rond de verplaatsing van de Bronzen Soldaat in Tallinn. Maar de Russische invasie in Oekraïne heeft de gemoederen verder verhit. Deze zomer werd de sovjet-tank van Narva weggetakeld naar een oorlogsmuseum, andere monumenten werden afgebroken. Historicus <strong>Jeroen Bult</strong> schetst de radicalisering van de Esten.</p>
Is Gorbatsjov echt de sluipmoordenaar van de Sovjet-Unie?2022-11-27T14:40:03+01:002022-11-27T14:40:03+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2251-is-gorbatsjov-echt-de-sluipmoordenaar-van-de-sovjet-unieHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Klimov-Gorbachev-1990.jpg" alt=""></p><p class="lead">In <em>Collapse</em>, een recent en geroemd boek over de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991, poneert historicus Vladislav Zubok de stelling dat de socialistische staat gered had kunnen worden als partijleider Gorbatsjov de noodzakelijke hervormingen met harde hand top-down zou hebben afgedwongen en niet had gekozen voor perestrojka en glasnost van onderop. <strong>Hubert Smeets</strong> vraagt zich af of deze Kremlin-centrische benadering wel adequaat is.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Klimov-Gorbachev-1990.jpg" alt=""></p><p class="lead">In <em>Collapse</em>, een recent en geroemd boek over de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991, poneert historicus Vladislav Zubok de stelling dat de socialistische staat gered had kunnen worden als partijleider Gorbatsjov de noodzakelijke hervormingen met harde hand top-down zou hebben afgedwongen en niet had gekozen voor perestrojka en glasnost van onderop. <strong>Hubert Smeets</strong> vraagt zich af of deze Kremlin-centrische benadering wel adequaat is.</p>
Michail Gorbatsjov, moedige vechter die het communisme de doodsteek gaf2022-08-31T06:25:49+02:002022-08-31T06:25:49+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2192-michail-gorbatsjov-moedige-vechter-die-het-communisme-de-doodsteek-gafLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Gorbachev-Klimov.jpg" alt=""></p><p class="lead">In het buitenland werd Michail Gorbatsjov (1931-2022) aanbeden, maar de gemiddelde Rus en de huidige president Poetin verwijten hem dat hij het Russische imperium heeft verkwanseld en de USSR teloor heeft laten gaan. De laatste president van de Sovjet-Unie overleed op 91-jarige leeftijd, eenzaam en ontdaan over de oorlog in Oekraïne. Een necrologie van <strong>Laura Starink</strong>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/Gorbachev-Klimov.jpg" alt=""></p><p class="lead">In het buitenland werd Michail Gorbatsjov (1931-2022) aanbeden, maar de gemiddelde Rus en de huidige president Poetin verwijten hem dat hij het Russische imperium heeft verkwanseld en de USSR teloor heeft laten gaan. De laatste president van de Sovjet-Unie overleed op 91-jarige leeftijd, eenzaam en ontdaan over de oorlog in Oekraïne. Een necrologie van <strong>Laura Starink</strong>.</p>
‘Ik wilde leven’. Turn Your Body To The Sun, een film van Aliona van der Horst2022-06-19T14:15:56+02:002022-06-19T14:15:56+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2136-ik-wilde-leven-turn-your-body-to-the-sun-een-film-van-aliona-van-der-horstOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/TurnBodySun.jpg" alt=""></p><p class="lead">Medio juni ging de documentaire film <em>Turn your Body to the Sun</em> van Aliona van der Horst in de Nederlandse bioscopen in roulatie. In de film is de schrijfster Sana Valiulina, deels samen met haar oudere zuster Dina, op zoek naar het noodlot van haar vader tijdens de Tweede Wereldoorlog. <strong>Otto Boele</strong>, kenner van de Russische cinema, recenseert deze adembenemende film.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/TurnBodySun.jpg" alt=""></p><p class="lead">Medio juni ging de documentaire film <em>Turn your Body to the Sun</em> van Aliona van der Horst in de Nederlandse bioscopen in roulatie. In de film is de schrijfster Sana Valiulina, deels samen met haar oudere zuster Dina, op zoek naar het noodlot van haar vader tijdens de Tweede Wereldoorlog. <strong>Otto Boele</strong>, kenner van de Russische cinema, recenseert deze adembenemende film.</p>
Brainwashing at Russia’s universities: how teachers have to present Putin’s policy2022-04-21T18:47:30+02:002022-04-21T18:47:30+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2097-brainwashing-at-russia-s-universities-how-teachers-have-to-present-putin-s-policyRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Soon after the start of Russia’s war against Ukraine started, university teachers all over Russia were ordered to teach their students about the historical legitimacy of the invasion. University colleagues abroad received a copy of the PowerPoint that the teachers have to use for their students. </span><strong>Raam op Rusland</strong><span class="lead"> decided to publish the slides and comments of two Dutch scholars. For security reasons the sources and the authors cannot be disclosed. More on the ideological crackdown on higher education in Russia you'll find in <a href="https://meduza.io/en/feature/2022/04/25/it-creates-the-intended-effect-fear" target="_blank" rel="noopener">this article</a>, published by Meduza.</span></p>
<p><span class="lead">Soon after the start of Russia’s war against Ukraine started, university teachers all over Russia were ordered to teach their students about the historical legitimacy of the invasion. University colleagues abroad received a copy of the PowerPoint that the teachers have to use for their students. </span><strong>Raam op Rusland</strong><span class="lead"> decided to publish the slides and comments of two Dutch scholars. For security reasons the sources and the authors cannot be disclosed. More on the ideological crackdown on higher education in Russia you'll find in <a href="https://meduza.io/en/feature/2022/04/25/it-creates-the-intended-effect-fear" target="_blank" rel="noopener">this article</a>, published by Meduza.</span></p>
Hoe Oekraïne kernwapenvrij en dus kwetsbaar werd2022-03-31T15:31:33+02:002022-03-31T15:31:33+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2083-hoe-oekraine-kernwapenvrij-en-dus-kwetsbaar-werdHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Na de ontmanteling van de Sovjet-Unie in 1991 was Oekraïne ineens de derde kernmacht ter wereld. Onder druk van Amerika en Rusland gaf Oekraïne in 1994 zijn nucleaire arsenaal op, in ruil voor ‘veiligheidsgaranties’ van de supermachten. Twee decennia later bleek wat die beloftes waard waren. Waarom ontwapende Oekraïne zichzelf? Een historisch overzicht.</p>
<p class="lead">Na de ontmanteling van de Sovjet-Unie in 1991 was Oekraïne ineens de derde kernmacht ter wereld. Onder druk van Amerika en Rusland gaf Oekraïne in 1994 zijn nucleaire arsenaal op, in ruil voor ‘veiligheidsgaranties’ van de supermachten. Twee decennia later bleek wat die beloftes waard waren. Waarom ontwapende Oekraïne zichzelf? Een historisch overzicht.</p>
Waarom de claims van Poetin over Oekraïne niet kloppen2022-03-01T12:33:08+01:002022-03-01T12:33:08+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/2039-waarom-de-claims-van-poetin-over-oekraine-niet-kloppenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/screen_shot_03-01-22_at_02.02_pm.png" alt=""></p><p><span class="lead">‘Oekraïne moet gedenazificeerd worden om de genocide in Oost-Oekraïne te stoppen.’ De Russische president Poetin gebruikt zeer grote woorden om de invasie van Oekraïne te rechtvaardigen. Wat bedoelt hij precies met de aantijgingen? En waar zijn ze op gebaseerd? Historicus <strong>Marc Jansen</strong> beantwoordde vragen van NOS-online redacteur <strong>Chiem Balduk</strong></span>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/screen_shot_03-01-22_at_02.02_pm.png" alt=""></p><p><span class="lead">‘Oekraïne moet gedenazificeerd worden om de genocide in Oost-Oekraïne te stoppen.’ De Russische president Poetin gebruikt zeer grote woorden om de invasie van Oekraïne te rechtvaardigen. Wat bedoelt hij precies met de aantijgingen? En waar zijn ze op gebaseerd? Historicus <strong>Marc Jansen</strong> beantwoordde vragen van NOS-online redacteur <strong>Chiem Balduk</strong></span>.</p>
'De vernietiging van Memorial doodt het geheugen van de natie'2021-11-14T11:44:07+01:002021-11-14T11:44:07+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1963-de-vernietiging-van-memorial-doodt-het-geheugen-van-de-natieLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/rechtsstaat_en_civil_society/memorial_logo_home.png" alt=""></p><p class="lead">Op 28 december 2021 deelde de Russische Hoge Raad de laatste klap uit aan de dit jaar zwaar gehavende civil society. De liquidatie van historisch genootschap Memorial, opgericht door Andrej Sacharov, leidt tot machteloze woede in binnen- en buitenland. Volgens het OM schond Memorial de 'wet op de buitenlandse agenten', 'wast nazimisdadigers schoon' en 'creëert een leugenachtig beeld van de USSR als een terroristische staat'. Volgens Memorials advocaat Genri Reznik leek de rechtszaak op de showprocessen uit de Stalin-tijd. Vorige maand schreef <strong>Laura Starink </strong>voor Raam op Rusland over Ruslands oudste ngo, die van onschatbare betekenis is wegens zijn onderzoek naar de zwarte bladzijden van de Stalinterreur.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/rechtsstaat_en_civil_society/memorial_logo_home.png" alt=""></p><p class="lead">Op 28 december 2021 deelde de Russische Hoge Raad de laatste klap uit aan de dit jaar zwaar gehavende civil society. De liquidatie van historisch genootschap Memorial, opgericht door Andrej Sacharov, leidt tot machteloze woede in binnen- en buitenland. Volgens het OM schond Memorial de 'wet op de buitenlandse agenten', 'wast nazimisdadigers schoon' en 'creëert een leugenachtig beeld van de USSR als een terroristische staat'. Volgens Memorials advocaat Genri Reznik leek de rechtszaak op de showprocessen uit de Stalin-tijd. Vorige maand schreef <strong>Laura Starink </strong>voor Raam op Rusland over Ruslands oudste ngo, die van onschatbare betekenis is wegens zijn onderzoek naar de zwarte bladzijden van de Stalinterreur.</p>
Hoe de putschisten uit 1991 toch hebben gewonnen2021-08-16T09:22:30+02:002021-08-16T09:22:30+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1909-hoe-de-putschisten-uit-1991-toch-hebben-gewonnenMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/KlimovCoup2.jpg" alt=""></p><p>Dertig jaar geleden pleegden orthodoxe communisten in de regering, samen met de top van het leger en de geheime dienst, een staatsgreep in de Sovjet-Unie. Die coup mislukte. Maar drie decennia later rijst de vraag of de putschisten dankzij president Poetin niet alsnog hun gelijk hebben gehaald. <strong>Marc Jansen</strong> zet de feiten en interpretaties op een rijtje.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/KlimovCoup2.jpg" alt=""></p><p>Dertig jaar geleden pleegden orthodoxe communisten in de regering, samen met de top van het leger en de geheime dienst, een staatsgreep in de Sovjet-Unie. Die coup mislukte. Maar drie decennia later rijst de vraag of de putschisten dankzij president Poetin niet alsnog hun gelijk hebben gehaald. <strong>Marc Jansen</strong> zet de feiten en interpretaties op een rijtje.</p>
Poetin: 'Rusland en Oekraïne waren en blijven één geheel'2021-07-15T13:59:39+02:002021-07-15T13:59:39+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1903-poetin-rusland-en-oekraine-waren-en-blijven-een-geheelMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Actueel/Poetin-interview.jpg" alt=""></p><p class="lead">In een lang essay betoogt president Poetin dat Rusland, Oekraïne en Belarus als duizend jaar één geheel vormen. Het idee dat Oekraïne zelfstandig zijn koers moet kunnen bepalen is volgens hem deel van een historisch ‘anti-Russisch project’. Historicus <strong>Marc Jansen</strong> over een artikel dat binnen en buiten Rusland wordt opgevat als een dreigement aan het adres van Oekraïne en andere buurlanden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Actueel/Poetin-interview.jpg" alt=""></p><p class="lead">In een lang essay betoogt president Poetin dat Rusland, Oekraïne en Belarus als duizend jaar één geheel vormen. Het idee dat Oekraïne zelfstandig zijn koers moet kunnen bepalen is volgens hem deel van een historisch ‘anti-Russisch project’. Historicus <strong>Marc Jansen</strong> over een artikel dat binnen en buiten Rusland wordt opgevat als een dreigement aan het adres van Oekraïne en andere buurlanden.</p>
Battle for resurrection of chekist 'Iron Felix' in Moscow cancelled as 'too divisive'2021-03-02T14:35:38+01:002021-03-02T14:35:38+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1815-battle-for-resurrection-of-chekist-iron-felix-in-moscow-cancelled-as-too-divisiveRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/loebjanka_dzerzhinsky_toppled_in_1991.jpg" alt=""></p><p class="lead">While in the West statues are being torn down in culture wars, in Moscow a competition on resurrection started. In 1991 the toppling of Felix Dzerzhinsky, founder of the secret police of the USSR, at Lubyanka Square was the ultimate symbol of the end of communism. But nationalists started a campaign to resurrect the notorious chekist. A referendum was organised, only to be unplugged by the mayor after two days, as it proved 'too divisive'. Or maybe not distracting enough from the headlines on Navalny? </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/loebjanka_dzerzhinsky_toppled_in_1991.jpg" alt=""></p><p class="lead">While in the West statues are being torn down in culture wars, in Moscow a competition on resurrection started. In 1991 the toppling of Felix Dzerzhinsky, founder of the secret police of the USSR, at Lubyanka Square was the ultimate symbol of the end of communism. But nationalists started a campaign to resurrect the notorious chekist. A referendum was organised, only to be unplugged by the mayor after two days, as it proved 'too divisive'. Or maybe not distracting enough from the headlines on Navalny? </p>
In plaats van op een utopie mikt het Kremlin nu op een feilloos verleden 2020-11-23T12:47:53+01:002020-11-23T12:47:53+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1740-in-plaats-van-utopie-mikt-het-kremlin-op-een-feilloos-verledenAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/screen_shot_11-23-20_at_04.43_pm.png" alt=""></p><p class="lead">Het vergelijken van het Duitsland van Hitler met de Sovjet-Unie van Stalin wordt in Rusland binnenkort wettelijk verboden. Het is de zoveelste maatregel om de geschiedenis naar de wens van het Kremlin te modelleren. Poetin bouwt al twintig jaar aan de mythe van een groots en onfeilbaar verleden, in de hoop dat dit Rusland een ideologie verschaft en bij het buitenland respect afdwingt, schrijft cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/screen_shot_11-23-20_at_04.43_pm.png" alt=""></p><p class="lead">Het vergelijken van het Duitsland van Hitler met de Sovjet-Unie van Stalin wordt in Rusland binnenkort wettelijk verboden. Het is de zoveelste maatregel om de geschiedenis naar de wens van het Kremlin te modelleren. Poetin bouwt al twintig jaar aan de mythe van een groots en onfeilbaar verleden, in de hoop dat dit Rusland een ideologie verschaft en bij het buitenland respect afdwingt, schrijft cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</p>
‘Rusland oefent op de Russen in Estland geen grote aantrekkingskracht uit’2020-07-20T13:11:28+02:002020-07-20T13:11:28+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1648-rusland-oefent-op-de-russen-in-estland-geen-grote-aantrekkingskracht-uitRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/estland_vseviov_home.png" alt=""></p><p class="lead">Estland maakte zich in 1991 los van de Sovjet-Unie maar nog altijd is de relatie met opvolgersstaat Rusland problematisch. De annexatie van de Krim en de Russische inmenging in Oost-Oekraïne bevestigden het negatieve beeld dat Estland heeft van zijn voormalig bezetter. In Tallinn sprak <strong>Jeroen Bult</strong> met historicus David Vseviov, één van de meest vooraanstaande Ruslandkenners van Estland. Wat is de oorzaak van de slechte verhouding tussen beide landen? Een gesprek over Russisch imperialisme, de strijd om de geschiedenis, de integratie van de Russische minderheid en rechts-populisme in Estland.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/estland_vseviov_home.png" alt=""></p><p class="lead">Estland maakte zich in 1991 los van de Sovjet-Unie maar nog altijd is de relatie met opvolgersstaat Rusland problematisch. De annexatie van de Krim en de Russische inmenging in Oost-Oekraïne bevestigden het negatieve beeld dat Estland heeft van zijn voormalig bezetter. In Tallinn sprak <strong>Jeroen Bult</strong> met historicus David Vseviov, één van de meest vooraanstaande Ruslandkenners van Estland. Wat is de oorzaak van de slechte verhouding tussen beide landen? Een gesprek over Russisch imperialisme, de strijd om de geschiedenis, de integratie van de Russische minderheid en rechts-populisme in Estland.</p>
Gekrenkte trots en dromen over een nieuwe wereldorde à la Jalta2020-06-22T12:19:05+02:002020-06-22T12:19:05+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1630-gekrenkte-trots-en-dromen-over-een-nieuwe-wereldorde-a-la-jaltaLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/wwii_voorbereidingen_parade.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 24 juni zal in Moskou alsnog de op 9 mei vanwege corona uitgestelde militaire parade ter herdenking van de 75ste verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland plaatsvinden. Aan de vooravond publiceerde Vladimir Poetin in het Amerikaanse tijdschrift <em>The National Interest</em> een lang artikel over de westerse miskenning van de rol en betekenis van de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. Hij verdedigt het Molotov-Ribbentroppact en de annexatie van de Baltische landen en breekt opnieuw een lans voor een veiligheidsstructuur, een curieuze mix tussen de conferentie van Jalta en de VN Veiligheidsraad.</p>
<p class="lead"><em>Wilt u meepraten over dit onderwerp? Register <a href="https://www.clingendael.org/event/russia-politics-memoryconflicting-historical-narratives" target="_blank" rel="noopener">here</a> for a Clingendael & RaamopRusland webinar.</em></p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/wwii_voorbereidingen_parade.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 24 juni zal in Moskou alsnog de op 9 mei vanwege corona uitgestelde militaire parade ter herdenking van de 75ste verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland plaatsvinden. Aan de vooravond publiceerde Vladimir Poetin in het Amerikaanse tijdschrift <em>The National Interest</em> een lang artikel over de westerse miskenning van de rol en betekenis van de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. Hij verdedigt het Molotov-Ribbentroppact en de annexatie van de Baltische landen en breekt opnieuw een lans voor een veiligheidsstructuur, een curieuze mix tussen de conferentie van Jalta en de VN Veiligheidsraad.</p>
<p class="lead"><em>Wilt u meepraten over dit onderwerp? Register <a href="https://www.clingendael.org/event/russia-politics-memoryconflicting-historical-narratives" target="_blank" rel="noopener">here</a> for a Clingendael & RaamopRusland webinar.</em></p>
The weirdest Victory Day in Russian history2020-05-11T15:09:55+02:002020-05-11T15:09:55+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1598-the-weirdest-victory-day-in-russian-historyIvan Koerillakoerilla@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/immortal_regiment_1_online.jpg" alt=""></p><p class="lead">Victory Day in Russia, 75 years after the defeat of Nazi-Germany, was a weird celebration, observes historian <strong>Ivan Kurilla</strong>.The pandemic cancelled the military parade and a jubilee summit of world leaders, put in question the constitutional reform that would give Vladimir Putin the right to stay in power for life, and postponed the memory war between Russia and her neighbors.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/immortal_regiment_1_online.jpg" alt=""></p><p class="lead">Victory Day in Russia, 75 years after the defeat of Nazi-Germany, was a weird celebration, observes historian <strong>Ivan Kurilla</strong>.The pandemic cancelled the military parade and a jubilee summit of world leaders, put in question the constitutional reform that would give Vladimir Putin the right to stay in power for life, and postponed the memory war between Russia and her neighbors.</p>
The delicate balance of Great Patriotic War history politics2020-03-02T07:30:12+01:002020-03-02T07:30:12+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1536-the-delicate-balance-of-great-patriotic-war-history-politicsMark Galeottigaleotti@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/ChaldejRijksdag.jpg" alt=""></p><p class="lead">What to do with a problem like history? All countries manage their memories for their present convenience, but the escalating furore around the forthcoming 75<sup>th</sup> anniversary of the end of the Second World War in Europe poses some serious challenges – but also opportunities, argues our columnist <strong>Mark Galeotti</strong>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/ChaldejRijksdag.jpg" alt=""></p><p class="lead">What to do with a problem like history? All countries manage their memories for their present convenience, but the escalating furore around the forthcoming 75<sup>th</sup> anniversary of the end of the Second World War in Europe poses some serious challenges – but also opportunities, argues our columnist <strong>Mark Galeotti</strong>.</p>
Strijd om het verleden moet niet politiek worden gemanipuleerd2020-02-17T12:09:20+01:002020-02-17T12:09:20+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1530-strijd-om-het-verleden-moet-niet-politiek-worden-gemanipuleerdIvan Koerillakoerilla@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/poetin_parade.jpg" alt=""></p><p class="lead">In de aanloop naar de 75ste verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland, op 9 mei, lijken historische ruzies in Europa en tussen Rusland en Europa steeds vaker te escaleren. Is er een alternatief voor deze ‘oorlogen’? Geschiedenis mag niet voor politieke doeleinden worden gebruikt, schrijft de Petersburgse historicus <strong>Ivan Koerilla</strong> op de Russische website <a href="https://republic.ru/posts/95841?utm_source=republic.ru&utm_medium=email&utm_campaign=morning" target="_blank" rel="noopener">Republic</a>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/poetin_parade.jpg" alt=""></p><p class="lead">In de aanloop naar de 75ste verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland, op 9 mei, lijken historische ruzies in Europa en tussen Rusland en Europa steeds vaker te escaleren. Is er een alternatief voor deze ‘oorlogen’? Geschiedenis mag niet voor politieke doeleinden worden gebruikt, schrijft de Petersburgse historicus <strong>Ivan Koerilla</strong> op de Russische website <a href="https://republic.ru/posts/95841?utm_source=republic.ru&utm_medium=email&utm_campaign=morning" target="_blank" rel="noopener">Republic</a>.</p>
75 jaar na overwinning op nazi-Duitsland: de triomf van de wrok2020-01-20T13:49:24+01:002020-01-20T13:49:24+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1507-75-jaar-na-overwinning-op-nazi-duitsland-de-triomf-van-de-wrokAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/belegering_leningrad.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">De herinneringscultuur van Rusland heeft in de dertig jaar na de val van het communisme geen ontwikkeling doorgemaakt. In plaats van de overwinning op de nazi's een universeel karakter te geven van triomf van het goede over het kwaad, zoekt Rusland de confrontatie met Polen en het Westen op. De archaïsche opvatting van de Grote Vaderlandse Oorlog en de Overwinning heeft ten doel de Russische samenleving te scharen rond de leiders en vast te houden in een voortzetting van het verleden, schrijft </span><strong>Andrej Archangelski</strong><strong class="lead">.</strong></p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/belegering_leningrad.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">De herinneringscultuur van Rusland heeft in de dertig jaar na de val van het communisme geen ontwikkeling doorgemaakt. In plaats van de overwinning op de nazi's een universeel karakter te geven van triomf van het goede over het kwaad, zoekt Rusland de confrontatie met Polen en het Westen op. De archaïsche opvatting van de Grote Vaderlandse Oorlog en de Overwinning heeft ten doel de Russische samenleving te scharen rond de leiders en vast te houden in een voortzetting van het verleden, schrijft </span><strong>Andrej Archangelski</strong><strong class="lead">.</strong></p>
Poetins visie op WOII wekt woede in Polen en Tsjechië 2020-01-11T14:15:50+01:002020-01-11T14:15:50+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1498-poetins-visie-op-woii-wekt-woede-in-polen-en-tsjechieMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p class="lead">In 2020 viert Europa dat de Tweede Wereldoorlog vijfenzeventig jaar voorbij is. In de aanloop ontketent president Poetin een debat over het begin van die oorlog door Polen te verwijten in 1939 het onheil over zichzelf te hebben afgeroepen. De Polen zijn woedend. Terloops herinterpreteert de Russische regering ook de Sovjet-invasie in Tsjechoslowakije in 1968. Historicus <strong>Marc Jansen</strong> zet feit en fictie op een rijtje.</p>
<p class="lead">In 2020 viert Europa dat de Tweede Wereldoorlog vijfenzeventig jaar voorbij is. In de aanloop ontketent president Poetin een debat over het begin van die oorlog door Polen te verwijten in 1939 het onheil over zichzelf te hebben afgeroepen. De Polen zijn woedend. Terloops herinterpreteert de Russische regering ook de Sovjet-invasie in Tsjechoslowakije in 1968. Historicus <strong>Marc Jansen</strong> zet feit en fictie op een rijtje.</p>
Some habits die hard. How KGB-spies abroad got a second life2019-12-13T20:59:10+01:002019-12-13T20:59:10+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1487-some-habits-die-hard-how-kgb-spies-abroad-got-a-second-lifeAndrei Soldatovsoldatov@raamoprusland.nl<p class="lead">In the wake of the fall of the Soviet Union, a weighty question hung in the air: What would become of the KGB? The Communist Party no longer existed. It made perfect sense that the KGB — the Communist Party’s most trusted instrument for protecting the regime, both inside and outside the country — would also dissolve or at least change beyond recognition. Thus in the 1990s, under Yeltsin’s democratic government, the KGB’s foreign intelligence apparatus was doomed. Or was it?</p>
<p class="lead">In the wake of the fall of the Soviet Union, a weighty question hung in the air: What would become of the KGB? The Communist Party no longer existed. It made perfect sense that the KGB — the Communist Party’s most trusted instrument for protecting the regime, both inside and outside the country — would also dissolve or at least change beyond recognition. Thus in the 1990s, under Yeltsin’s democratic government, the KGB’s foreign intelligence apparatus was doomed. Or was it?</p>
Loznitsa over de begrafenis van Stalin: er is meer continuïteit dan je denkt2019-12-08T20:40:11+01:002019-12-08T20:40:11+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1478-loznitsa-over-de-begrafenis-van-stalin-er-is-meer-continuiteit-dan-je-denktBoris Staalboris@raamoprusland.nl<p class="lead">Op het IDFA was<em> State Funeral</em>, een film van de Oekraïense regisseur Sergej Loznitsa over de begrafenis van Stalin in maart 1953, voor het eerst in Nederland te zien. <strong>Boris Staal</strong> sprak met de regisseur over het sacrale karakter van het Sovjet-systeem en de verschillen en overeenkomsten tussen toen en nu in Rusland.</p>
<p class="lead">Op het IDFA was<em> State Funeral</em>, een film van de Oekraïense regisseur Sergej Loznitsa over de begrafenis van Stalin in maart 1953, voor het eerst in Nederland te zien. <strong>Boris Staal</strong> sprak met de regisseur over het sacrale karakter van het Sovjet-systeem en de verschillen en overeenkomsten tussen toen en nu in Rusland.</p>
Germany's reunification was a blessing 2019-11-09T15:13:32+01:002019-11-09T15:13:32+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1455-germany-s-reunification-was-a-blessingRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">Russians’ attitudes to the fall of the Berlin Wall are largely positive — at least among those who still understand what it was. But historical knowledge is dwindling and is being replaced with mythology. We should never forget, however, the benefits Germany's reunification brought to the world, writes <strong>Andrei Kolesnikov</strong> of the Carnegie Moscow Center.</p>
<p class="lead">Russians’ attitudes to the fall of the Berlin Wall are largely positive — at least among those who still understand what it was. But historical knowledge is dwindling and is being replaced with mythology. We should never forget, however, the benefits Germany's reunification brought to the world, writes <strong>Andrei Kolesnikov</strong> of the Carnegie Moscow Center.</p>
Verbijsterde terugblik 30 jaar na de val van de Muur2019-11-03T11:52:53+01:002019-11-03T11:52:53+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1449-verbijsterde-terugblik-30-jaar-na-de-val-van-de-muurHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p class="lead">Dertig jaar na de val van de Muur kijken de Bulgaarse politicoloog Ivan Krastev en de Amerikaanse liberalisme-kenner Stephen Holmes verbijsterd terug. De belofte van een Oost-Europa dat de liberale democratie van het Westen zou overnemen is in haar tegendeel verkeerd. In 2019 zijn we wakker geworden in een wereld, waar het liberalisme op zijn retour is en Oost-Europa de toon zet met anti-liberale populistische politiek.</p>
<p class="lead">Dertig jaar na de val van de Muur kijken de Bulgaarse politicoloog Ivan Krastev en de Amerikaanse liberalisme-kenner Stephen Holmes verbijsterd terug. De belofte van een Oost-Europa dat de liberale democratie van het Westen zou overnemen is in haar tegendeel verkeerd. In 2019 zijn we wakker geworden in een wereld, waar het liberalisme op zijn retour is en Oost-Europa de toon zet met anti-liberale populistische politiek.</p>
Did Gorbachev push Honecker to embark on comprehensive reform?2019-11-04T08:27:00+01:002019-11-04T08:27:00+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1451-did-gorbachev-push-honecker-to-embark-on-comprehensive-reformHannes Adomeitadomeit@raamoprusland.nl<p class="lead">It is one of the persistent myths about German reunification that Mikhail Gorbachev consistently put pressure on East German party leader Erich Honecker to change course and put together a radical reform program. Proof positive of that assumption are statements made by him in East Berlin in October 1989 that 'those being late will be punished by history'. However, in the years prior to that, when using that phrase, he did not have the GDR in mind at all but the Soviet Union. Furthermore, in private conversations until a meeting with Honecker and the full East German Politburo on 7 October 1989, he was apologetic and even deferential to Honecker, proves <strong>Hannes Adomeit</strong>. </p>
<p class="lead">It is one of the persistent myths about German reunification that Mikhail Gorbachev consistently put pressure on East German party leader Erich Honecker to change course and put together a radical reform program. Proof positive of that assumption are statements made by him in East Berlin in October 1989 that 'those being late will be punished by history'. However, in the years prior to that, when using that phrase, he did not have the GDR in mind at all but the Soviet Union. Furthermore, in private conversations until a meeting with Honecker and the full East German Politburo on 7 October 1989, he was apologetic and even deferential to Honecker, proves <strong>Hannes Adomeit</strong>. </p>
Molotov-Ribbentrop Pact: No ‘Alternative’ Soviet Facts, Please. 2019-09-04T09:18:36+02:002019-09-04T09:18:36+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1384-the-molotov-ribbentrop-pact-no-alternative-soviet-facts-pleaseRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">The anniversary of the Molotov-Ribbentrop Non-Agression Pact between Hitler and Stalin is hotly debated these days. Dutch historian Jeroen Bult rejects Russian Ambassador Shulgin's explanation of the facts. In reality, what happened was this: 'Germany and the Soviet Union joined forces to destroy the Order of Versailles, by which both of them felt so humiliated, for good.'</p>
<p class="lead">The anniversary of the Molotov-Ribbentrop Non-Agression Pact between Hitler and Stalin is hotly debated these days. Dutch historian Jeroen Bult rejects Russian Ambassador Shulgin's explanation of the facts. In reality, what happened was this: 'Germany and the Soviet Union joined forces to destroy the Order of Versailles, by which both of them felt so humiliated, for good.'</p>
“Molotov-Ribbentrop Pact”: a logical consequence of the Munich Betrayal2019-08-28T07:48:06+02:002019-08-28T07:48:06+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1379-molotov-ribbentrop-pact-a-logical-consequence-of-the-munich-betrayalRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">Signing of the Molotov-Ribbentrop Pact was a difficult, but unavoidable step for the Soviet leadership on August 23 1939, argues the Russian ambassador <strong>Alexander Shulgin</strong> in response to historian Marc Jansen. The Soviets were concerned by the prospect of an anti-Soviet front and needed time to prepare for the war. </p>
<p class="lead">Signing of the Molotov-Ribbentrop Pact was a difficult, but unavoidable step for the Soviet leadership on August 23 1939, argues the Russian ambassador <strong>Alexander Shulgin</strong> in response to historian Marc Jansen. The Soviets were concerned by the prospect of an anti-Soviet front and needed time to prepare for the war. </p>
Molotov-Ribbentrop-pact: een strategische misrekening?2019-08-22T15:37:24+02:002019-08-22T15:37:24+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1374-molotov-ribbentrop-pact-een-strategische-misrekeningMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p class="lead">Tachtig jaar geleden verdeelden Stalin en Hitler grote delen van Oost-Europa. Hun deels geheime niet-aanvalsverdrag luidde het begin van de Tweede Wereldoorlog in. Volgens de historiografische canon in Rusland was dit Molotov/Ribbentrop-pact onvermijdelijk door het gedrag van Engeland en Frankrijk. Maar volgens <strong>Marc Jansen </strong>was het 'duivelspact' ook een misrekening van Stalin.</p>
<p class="lead">Tachtig jaar geleden verdeelden Stalin en Hitler grote delen van Oost-Europa. Hun deels geheime niet-aanvalsverdrag luidde het begin van de Tweede Wereldoorlog in. Volgens de historiografische canon in Rusland was dit Molotov/Ribbentrop-pact onvermijdelijk door het gedrag van Engeland en Frankrijk. Maar volgens <strong>Marc Jansen </strong>was het 'duivelspact' ook een misrekening van Stalin.</p>
Hoe de ontdekker van massagraf Sandarmoch als pedofiel wordt weggewerkt2019-08-01T07:39:37+02:002019-08-01T07:39:37+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1361-hoe-de-ontdekker-van-massagraf-sandarmoch-als-pedofiel-wordt-weggewerktNikolay Eppleeepplee@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/dmitrijev_foto_simeon_maisterman_site_dmitrijevaffair.jpg" alt=""></p><p><strong>Op 29 september veroordeelde het Hooggerechtshof van Karelië (provincie van Rusland bij de Finse grens) geheel onverwacht historicus Joeri Dmitrijev in hoger beroep tot 13 jaar strafkamp streng regime. Op 22 juli had de rechtbank van Petrozavodsk Dmitrijev tot 3,5 jaar strafkamp veroordeeld. Men ging ervan uit dat hij met aftrek van zijn jarenlange voorarrest in november vrij zou komen. Maar de openbaar aanklager ging in hoger beroep. De verwachting is dat Dmitrijevs advocaat het vonnis bij het Hooggerechtshof van de Russische Federatie zal aanvechten. Dmitrijev is veroordeeld op grond van een zedenzaak, maar die is dermate kwestieus dat tientallen schrijvers, wetenschappers en kunstenaars het voor de ontdekker van het massagraf in Sandarmoch hebben opgenomen. Met een veroordeling voor een zedendelict gaat Dmitrijev het in het strafkamp zeer zwaar krijgen. </strong></p>
<p><strong>In augustus 2019 publiceerden wij dit achtergrondartikel van Nikolay Epplée over de scandaleuze zaak, dat wij nu opnieuw onder de aandacht brengen. </strong></p>
<p>Op 5 augustus herdachten in Sandarmoch tweehonderd mensen de Stalin-slachtoffers die daar begraven liggen. Amateur-historicus Joeri Dmitrijev, die het massagraf in 1997 ontdekte, werd in 2016 gearresteerd wegens 'vervaardiging van kinderporno'. Hij werd vrijgesproken, maar opnieuw gearresteerd. Dmitrijev wordt vervolgd omdat hij internationale belangstelling wekt voor de Stalin-terreur, betoogt <strong>Nikolay Epplée. </strong>Maar door zijn vervolging is Sandarmoch er alleen maar bekender op geworden.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Geschiedschrijving/dmitrijev_foto_simeon_maisterman_site_dmitrijevaffair.jpg" alt=""></p><p><strong>Op 29 september veroordeelde het Hooggerechtshof van Karelië (provincie van Rusland bij de Finse grens) geheel onverwacht historicus Joeri Dmitrijev in hoger beroep tot 13 jaar strafkamp streng regime. Op 22 juli had de rechtbank van Petrozavodsk Dmitrijev tot 3,5 jaar strafkamp veroordeeld. Men ging ervan uit dat hij met aftrek van zijn jarenlange voorarrest in november vrij zou komen. Maar de openbaar aanklager ging in hoger beroep. De verwachting is dat Dmitrijevs advocaat het vonnis bij het Hooggerechtshof van de Russische Federatie zal aanvechten. Dmitrijev is veroordeeld op grond van een zedenzaak, maar die is dermate kwestieus dat tientallen schrijvers, wetenschappers en kunstenaars het voor de ontdekker van het massagraf in Sandarmoch hebben opgenomen. Met een veroordeling voor een zedendelict gaat Dmitrijev het in het strafkamp zeer zwaar krijgen. </strong></p>
<p><strong>In augustus 2019 publiceerden wij dit achtergrondartikel van Nikolay Epplée over de scandaleuze zaak, dat wij nu opnieuw onder de aandacht brengen. </strong></p>
<p>Op 5 augustus herdachten in Sandarmoch tweehonderd mensen de Stalin-slachtoffers die daar begraven liggen. Amateur-historicus Joeri Dmitrijev, die het massagraf in 1997 ontdekte, werd in 2016 gearresteerd wegens 'vervaardiging van kinderporno'. Hij werd vrijgesproken, maar opnieuw gearresteerd. Dmitrijev wordt vervolgd omdat hij internationale belangstelling wekt voor de Stalin-terreur, betoogt <strong>Nikolay Epplée. </strong>Maar door zijn vervolging is Sandarmoch er alleen maar bekender op geworden.</p>
Waarom zegt driekwart van de Russen Stalin te respecteren?2019-05-13T06:50:50+02:002019-05-13T06:50:50+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1287-waarom-zegt-driekwart-van-de-russen-stalin-te-respecterenAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p class="lead">In Rusland is een sociologische controverse ontstaan over de onaangename uitkomst van opinieonderzoek van het Levada Centrum: meer dan 70 procent van de ondervraagde Russen heeft respect voor Stalin. Jonge sociologen betwisten de methodiek van de oude garde van Levada. Volgens cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong> is de waarheid te pijnlijk om te accepteren: voor Russische jongeren is Stalin iemand als Che Guevara of Batman geworden. En het Kremlin begint bezorgd in te zien dat het in zijn eigen valkuil is getrapt.</p>
<p class="lead">In Rusland is een sociologische controverse ontstaan over de onaangename uitkomst van opinieonderzoek van het Levada Centrum: meer dan 70 procent van de ondervraagde Russen heeft respect voor Stalin. Jonge sociologen betwisten de methodiek van de oude garde van Levada. Volgens cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong> is de waarheid te pijnlijk om te accepteren: voor Russische jongeren is Stalin iemand als Che Guevara of Batman geworden. En het Kremlin begint bezorgd in te zien dat het in zijn eigen valkuil is getrapt.</p>
Rusland in de ban van een mythisch verleden2019-05-08T11:49:23+02:002019-05-08T11:49:23+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1284-rusland-in-de-ban-van-een-mythisch-verledenMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p class="lead">Op de uitkomst van een recente peiling van het onafhankelijke Levada Centrum waren de reacties geschokt. Het peilingbureau mat een historisch record na de val van het communisme in de positieve houding jegens Stalin. Liefst 70% van de ondervraagden vond dat Stalin een positieve of tamelijk positieve rol had gespeeld. Het is de uitdrukking van een breed gevoeld sentiment, dat voortkomt uit het dwepen met een mythisch verleden bij gebrek aan toekomstperspectief, schrijft <strong>Marc Jansen</strong>, wiens boek<em> 'De toekomst die nooit kwam. Hoe Rusland worstelt met zijn verleden'</em> pas verschenen is bij uitgeverij Van Oorschot.</p>
<p class="lead">Op de uitkomst van een recente peiling van het onafhankelijke Levada Centrum waren de reacties geschokt. Het peilingbureau mat een historisch record na de val van het communisme in de positieve houding jegens Stalin. Liefst 70% van de ondervraagden vond dat Stalin een positieve of tamelijk positieve rol had gespeeld. Het is de uitdrukking van een breed gevoeld sentiment, dat voortkomt uit het dwepen met een mythisch verleden bij gebrek aan toekomstperspectief, schrijft <strong>Marc Jansen</strong>, wiens boek<em> 'De toekomst die nooit kwam. Hoe Rusland worstelt met zijn verleden'</em> pas verschenen is bij uitgeverij Van Oorschot.</p>
Waar stopt de ‘overwinningsgekte’?2019-05-07T12:31:12+02:002019-05-07T12:31:12+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1280-waar-stopt-de-overwinningsgekteRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Hoe militaristischer en bureaucratischer de Dag van de Overwinning (9 mei) in Rusland gevierd zal worden, des te vaker zullen mensen ervoor kiezen hun doden in huiselijke kring te gaan herdenken. De Overwinningsparade is een hol ritueel geworden, zegt commentator <strong>Andrej Sinitsyn</strong> van Republic.ru. En zo zal de Dag van de Arbeid (1 mei) in de toekomst misschien het karakter krijgen van een Dag van Protest.</p>
<p>Hoe militaristischer en bureaucratischer de Dag van de Overwinning (9 mei) in Rusland gevierd zal worden, des te vaker zullen mensen ervoor kiezen hun doden in huiselijke kring te gaan herdenken. De Overwinningsparade is een hol ritueel geworden, zegt commentator <strong>Andrej Sinitsyn</strong> van Republic.ru. En zo zal de Dag van de Arbeid (1 mei) in de toekomst misschien het karakter krijgen van een Dag van Protest.</p>
Jonge Russische historici geven stoffig verleden een hippe toekomst 2019-01-29T10:45:57+01:002019-01-29T10:45:57+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1194-jonge-russische-historici-geven-stoffig-verleden-een-hippe-toekomstWabke Waaijerwaaijer@raamoprusland.nl<p class="lead">De door revoluties, oorlogen en onderdrukking geteisterde twintigste eeuw dreunt nog altijd na in het Rusland van nu. De eeuw wordt schitterend weergegeven door drie innovatieve, interactieve geschiedenisprojecten op de website <a href="http://futurehistorylab.com/" target="_blank" rel="noopener noreferrer"><i>futurehistorylab.com</i></a> van de jonge journalist Michail Zygar. Hij populariseert geschiedenis met behulp van Whatsapp en Facebook icoontjes, maar schuwt de diepte niet. </p>
<p class="lead">De door revoluties, oorlogen en onderdrukking geteisterde twintigste eeuw dreunt nog altijd na in het Rusland van nu. De eeuw wordt schitterend weergegeven door drie innovatieve, interactieve geschiedenisprojecten op de website <a href="http://futurehistorylab.com/" target="_blank" rel="noopener noreferrer"><i>futurehistorylab.com</i></a> van de jonge journalist Michail Zygar. Hij populariseert geschiedenis met behulp van Whatsapp en Facebook icoontjes, maar schuwt de diepte niet. </p>
Jeltsins rol bij coup van 1991 wordt actief ondergraven2018-08-20T16:32:20+02:002018-08-20T16:32:20+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/1053-jeltsins-rol-bij-coup-van-1991-wordt-actief-ondergravenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">Twee voormalige bondgenoten van Boris Jeltsin proberen het prestige van de eerste president van Rusland te ondergraven. Volgens deze voormalige medestanders, die zich al eerder tegen hem hadden gekeerd, heeft Jeltsin tijdens de staatsgreep in augustus 1991 geprobeerd te vluchten naar de Amerikaanse ambassade in Moskou. Tijdgenoten weerspreken deze beschuldiging met klem.</p>
<p class="lead">Twee voormalige bondgenoten van Boris Jeltsin proberen het prestige van de eerste president van Rusland te ondergraven. Volgens deze voormalige medestanders, die zich al eerder tegen hem hadden gekeerd, heeft Jeltsin tijdens de staatsgreep in augustus 1991 geprobeerd te vluchten naar de Amerikaanse ambassade in Moskou. Tijdgenoten weerspreken deze beschuldiging met klem.</p>
Rusland behandelt staatsterreur als pestepidemie2018-06-15T08:21:32+02:002018-06-15T08:21:32+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/998-rusland-behandelt-staatsterreur-als-pestepidemieLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="lead"><span class="special">Column</span> Twee films over het stalinisme, vertoond bij een NIOD-conferentie over de Goelag, vulden elkaar naadloos aan. Zolang de Russische overheid de verantwoordelijkheid voor de staatsterreur niet erkent, worden slachtoffers, alleen met hun verdriet, aan hun lot overgelaten. Hun rest slechts het branden van kaarsjes. </span></p>
<p><span class="lead"><span class="special">Column</span> Twee films over het stalinisme, vertoond bij een NIOD-conferentie over de Goelag, vulden elkaar naadloos aan. Zolang de Russische overheid de verantwoordelijkheid voor de staatsterreur niet erkent, worden slachtoffers, alleen met hun verdriet, aan hun lot overgelaten. Hun rest slechts het branden van kaarsjes. </span></p>
'Over de terreur werd niet gesproken'2017-12-19T15:39:54+01:002017-12-19T15:39:54+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/816-over-de-terreur-werd-niet-gesprokenHelen Saelmansaelman@raamoprusland.nl<p>De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <strong><b><strong><b><strong><strong><b><strong>Helen Saelman</strong></b></strong></strong></b></strong></b></strong> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. In het laatste deel: Valeri Iofe , kleinzoon van leraren en telg uit een gezin uit de klasse der intelligenstia.</p>
<p>De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <strong><b><strong><b><strong><strong><b><strong>Helen Saelman</strong></b></strong></strong></b></strong></b></strong> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. In het laatste deel: Valeri Iofe , kleinzoon van leraren en telg uit een gezin uit de klasse der intelligenstia.</p>
Een held van onze tijd2017-12-18T13:59:03+01:002017-12-18T13:59:03+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/813-een-held-van-onze-tijdLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p class="special">Necrologie Arseni Roginski (1946 - 2017)</p>
<p>Hij was een van de bijzonderste Russen die ik heb gekend en jarenlang mijn gids door de Russische wildernis. Op 18 december stierf Arseni Roginski (71), directeur van Memorial, aan de gevolgen van kanker, waarvoor hij de afgelopen maanden in Israël werd behandeld. Dertig jaar lang zocht ik hem steevast op als ik in Moskou was. Voor politiek inzicht, voor scherpe grappen, voor inside informatie en voor goede wodka. En om me te blijven verbazen over zijn veerkracht, moed, volhardendheid en tomeloze werkdrift. Arseni was voor niemand bang.</p>
<p class="special">Necrologie Arseni Roginski (1946 - 2017)</p>
<p>Hij was een van de bijzonderste Russen die ik heb gekend en jarenlang mijn gids door de Russische wildernis. Op 18 december stierf Arseni Roginski (71), directeur van Memorial, aan de gevolgen van kanker, waarvoor hij de afgelopen maanden in Israël werd behandeld. Dertig jaar lang zocht ik hem steevast op als ik in Moskou was. Voor politiek inzicht, voor scherpe grappen, voor inside informatie en voor goede wodka. En om me te blijven verbazen over zijn veerkracht, moed, volhardendheid en tomeloze werkdrift. Arseni was voor niemand bang.</p>
'Revolutie maakte ons tot verdedigers van christelijk geloof'2017-12-13T09:10:09+01:002017-12-13T09:10:09+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/807-revolutie-maakte-ons-tot-verdedigers-van-christelijk-geloofHelen Saelmansaelman@raamoprusland.nl<p>De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <b><strong><strong><b><strong>Helen Saelman</strong></b></strong></strong></b> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. In deel 4: Sergej Pravdoljoebov, koordirigent, over het geloof en zijn voorouders uit de kerkelijke hiërarchie.</p>
<p>De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <b><strong><strong><b><strong>Helen Saelman</strong></b></strong></strong></b> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. In deel 4: Sergej Pravdoljoebov, koordirigent, over het geloof en zijn voorouders uit de kerkelijke hiërarchie.</p>
Gorbatsjov: briljant tacticus, zwak strateeg2017-12-07T20:28:42+01:002017-12-07T20:28:42+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/798-gorbatsjov-briljant-tacticus-zwak-strateegHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Gorbatsjov was niet opgewassen tegen de krachten die hij zelf had ontketend. De uitbreiding van de NAVO na de ontmanteling van de Sovjet-Unie is daarvan een voorbeeld. Maar hij was wel degelijk een briljant tacticus, zo toont de Amerikaanse historicus William Taubman aan in zijn evenwichtige maar niet verrassende biografie van de man van de perestrojka en de glasnost.</p>
<p class="lead">Gorbatsjov was niet opgewassen tegen de krachten die hij zelf had ontketend. De uitbreiding van de NAVO na de ontmanteling van de Sovjet-Unie is daarvan een voorbeeld. Maar hij was wel degelijk een briljant tacticus, zo toont de Amerikaanse historicus William Taubman aan in zijn evenwichtige maar niet verrassende biografie van de man van de perestrojka en de glasnost.</p>
'Geloof me, ik ben nooit een schoft geweest'2017-12-08T11:20:12+01:002017-12-08T11:20:12+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/801-geloof-me-ik-ben-nooit-een-schoft-geweestHelen Saelmansaelman@raamoprusland.nl<p>De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <strong><b><strong>Helen Saelman</strong></b></strong> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. In deel 3: Masja Novikova, kleindochter van een gestaalde communiste en achterkleinkind van een Stalinslachtoffer.</p>
<p>De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <strong><b><strong>Helen Saelman</strong></b></strong> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. In deel 3: Masja Novikova, kleindochter van een gestaalde communiste en achterkleinkind van een Stalinslachtoffer.</p>
Gerechtelijk onderzoek naar 'rituele tsarenmoord' leidt tot ontzetting bij joden2017-12-03T08:52:49+01:002017-12-03T08:52:49+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/788-gerechtelijk-onderzoek-naar-rituele-tsarenmoord-leidt-tot-ontzetting-bij-jodenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Het Russische Onderzoekscomité (vergelijkbaar met het Nederlandse Openbaar Ministerie) gaat opnieuw onderzoeken of tsaar Nicolaas II en zijn gezin in 1918 slachtoffer zijn geworden van ‘rituele moord’. De theorie was populair onder Russische emigranten in het begin van de 20ste eeuw. Russische onderzoeksrechters hebben de theorie halverwege de jaren 90 en eind 2000 al twee keer verworpen, aldus <a href="https://meduza.io/en/feature/2017/11/30/federal-investigators-have-reopened-the-tsar-nicholas-ii-murder-case-and-the-russian-orthodox-church-wants-them-to-consider-a-notoriously-anti-semitic-conspiracy-theory">persbureau Meduza</a>.</p>
<p>Het Russische Onderzoekscomité (vergelijkbaar met het Nederlandse Openbaar Ministerie) gaat opnieuw onderzoeken of tsaar Nicolaas II en zijn gezin in 1918 slachtoffer zijn geworden van ‘rituele moord’. De theorie was populair onder Russische emigranten in het begin van de 20ste eeuw. Russische onderzoeksrechters hebben de theorie halverwege de jaren 90 en eind 2000 al twee keer verworpen, aldus <a href="https://meduza.io/en/feature/2017/11/30/federal-investigators-have-reopened-the-tsar-nicholas-ii-murder-case-and-the-russian-orthodox-church-wants-them-to-consider-a-notoriously-anti-semitic-conspiracy-theory">persbureau Meduza</a>.</p>
'In de kolchoz zag ik voor het eerst een heel brood'2017-11-30T10:06:47+01:002017-11-30T10:06:47+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/787-in-de-kolchoz-zag-ik-voor-het-eerst-een-heel-broodHelen Saelmansaelman@raamoprusland.nl<p class="lead">De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <b><strong>Helen Saelman</strong></b> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. Nu deel 2: de boerin Nadja Golikova, geboren in 1938.</p>
<p class="lead">De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. <b><strong>Helen Saelman</strong></b> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. Nu deel 2: de boerin Nadja Golikova, geboren in 1938.</p>
Was de hongersnood in Oekraïne genocide?2017-11-27T12:05:44+01:002017-11-27T12:05:44+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/783-was-de-hongersnood-in-oekraine-genocideMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p>De gewelddadige afgedwongen collectivisatie van de landbouw in de Sovjet-Unie begin jaren dertig leidde tot een immense hongersnood. Circa 6 miljoen mensen kwamen om. Vooral Oekraïne werd getroffen. Was dit genocide? <strong>Marc Jansen</strong> bespreekt <em>Red famine</em>, het nieuwe boek van Anne Applebaum.</p>
<p>De gewelddadige afgedwongen collectivisatie van de landbouw in de Sovjet-Unie begin jaren dertig leidde tot een immense hongersnood. Circa 6 miljoen mensen kwamen om. Vooral Oekraïne werd getroffen. Was dit genocide? <strong>Marc Jansen</strong> bespreekt <em>Red famine</em>, het nieuwe boek van Anne Applebaum.</p>
'Na een eeuw nog altijd die muur'2017-11-21T11:28:26+01:002017-11-21T11:28:26+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/778-na-een-eeuw-nog-altijd-die-muur-een-eeuw-na-de-revolutie-1Helen Saelmansaelman@raamoprusland.nl<p><span class="lead">De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking zij te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. </span><strong>Helen Saelman</strong><span class="lead"> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. Zoals de adellijke Ljoedmila Skoelskaja, geboren in 1945.</span></p>
<p><span class="lead">De Oktoberrevolutie heeft het leven van generaties Russen beïnvloed. Na 1917 kregen alle lagen van de bevolking zij te maken met een burgeroorlog, het stalinisme en een machtige geheime dienst. </span><strong>Helen Saelman</strong><span class="lead"> liet vijf nazaten uit vijf verschillende sociale klassen, die allemaal op hun manier door het communisme zijn geraakt, hun familieverhaal vertellen. Zoals de adellijke Ljoedmila Skoelskaja, geboren in 1945.</span></p>
De Rode Ziel: angst en fascinatie voor sterke man Stalin2017-11-16T15:45:48+01:002017-11-16T15:45:48+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/775-de-rode-ziel-angst-en-fascinatie-voor-sterke-man-stalinRaymond van den Boogaardboogaard@raamoprusland.nl<p class="lead">Vier jaar werkte documentairemaakster Jessica Gorter aan <em>De Rode Ziel</em>, over de erfenis van het stalinisme. Ze zag het tij in Rusland keren. Russen kregen genoeg van de zwarte bladzijden van de geschiedenis en Stalin was toch ook de overwinnaar van nazi-Duitsland? Net als in haar eerdere film <em>900 dagen</em>, over de blokkade van Leningrad, oordeelt Gorter niet. 'Ik wil laten zien hoe mensen omgaan met pijnlijke herinneringen.' De film gaat zondag op het Idfa in première.</p>
<p class="lead">Vier jaar werkte documentairemaakster Jessica Gorter aan <em>De Rode Ziel</em>, over de erfenis van het stalinisme. Ze zag het tij in Rusland keren. Russen kregen genoeg van de zwarte bladzijden van de geschiedenis en Stalin was toch ook de overwinnaar van nazi-Duitsland? Net als in haar eerdere film <em>900 dagen</em>, over de blokkade van Leningrad, oordeelt Gorter niet. 'Ik wil laten zien hoe mensen omgaan met pijnlijke herinneringen.' De film gaat zondag op het Idfa in première.</p>
De ene dissertatie is de andere niet2017-11-09T12:38:53+01:002017-11-09T12:38:53+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/768-de-ene-dissertatie-is-de-andere-nietHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Historicus Medinski, minister van Cultuur, mag zijn doctorstitel behouden. Historicus Aleksandrov moet zijn graad juist inleveren. De dissertatie van Medinski kon volgens vakgenoten de toets der academische kritiek niet doorstaan. Het proefschrift van Aleksandrov kon dat wel. Toch moest hij zijn graad inleveren omdat zijn werk ‘landverraderlijk’ zou zijn. Wordt er om politieke redenen met twee maten gemeten?</p>
<p class="lead">Historicus Medinski, minister van Cultuur, mag zijn doctorstitel behouden. Historicus Aleksandrov moet zijn graad juist inleveren. De dissertatie van Medinski kon volgens vakgenoten de toets der academische kritiek niet doorstaan. Het proefschrift van Aleksandrov kon dat wel. Toch moest hij zijn graad inleveren omdat zijn werk ‘landverraderlijk’ zou zijn. Wordt er om politieke redenen met twee maten gemeten?</p>
The unsettled and explosive ‘Russian question’2017-11-06T10:39:03+01:002017-11-06T10:39:03+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/761-the-unsettled-and-explosive-russian-questionIgor Torbakovtorbakov@raamoprusland.nl<p class="lead">On the eve of the centennial of the October Revolution Russian nationalists tried to take to the streets in Moscow. Dozens were arrested. Nevertheless the Russian question still remains unsettled, despite Putin’s maneuvering between etno-nationalists and empire-builders. The etno-nationalists are hoping for momentum, writes historian <strong>Igor Torbakov</strong>. This wing in the nationalist camp is convinced that a post-Putin Russia will witness another revolution: a nationalist one.</p>
<p class="lead">On the eve of the centennial of the October Revolution Russian nationalists tried to take to the streets in Moscow. Dozens were arrested. Nevertheless the Russian question still remains unsettled, despite Putin’s maneuvering between etno-nationalists and empire-builders. The etno-nationalists are hoping for momentum, writes historian <strong>Igor Torbakov</strong>. This wing in the nationalist camp is convinced that a post-Putin Russia will witness another revolution: a nationalist one.</p>
First October Lecture by Boris Akunin: Illusions of change2017-11-03T10:59:52+01:002017-11-03T10:59:52+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/763-first-october-lecture-by-boris-akunin-illusions-of-changeRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>On the centennial of the October Revolution, on 25 October 2017, the bestselling author Boris Akunin, at the request of RaamopRusland, held the first October Lecture 'Illusions of change' in debating center De Rode Hoed in Amsterdam.</p>
<p>The lecture sheds new light on Russian history from the perspective of the almight of the state, that despite revolutons and upheavals, always reasserts its might. According to Akunin this originates from the reign of Ivan III and the Tataro-Mongol yoke with its extreme centralisation, sacral leadership, disinterest in the individual and lack of civil society.</p>
<p>Here you can see the <iframe src="https://www.youtube.com/embed/IPROlCAiMxg?feature=youtu.be" width="762" height="428" class="mceItemMedia mceItemIframe" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe>, including the Q&A with the audience.</p><p>On the centennial of the October Revolution, on 25 October 2017, the bestselling author Boris Akunin, at the request of RaamopRusland, held the first October Lecture 'Illusions of change' in debating center De Rode Hoed in Amsterdam.</p>
<p>The lecture sheds new light on Russian history from the perspective of the almight of the state, that despite revolutons and upheavals, always reasserts its might. According to Akunin this originates from the reign of Ivan III and the Tataro-Mongol yoke with its extreme centralisation, sacral leadership, disinterest in the individual and lack of civil society.</p>
<p>Here you can see the <iframe src="https://www.youtube.com/embed/IPROlCAiMxg?feature=youtu.be" width="762" height="428" class="mceItemMedia mceItemIframe" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe>, including the Q&A with the audience.</p>Jubileum van Oktoberrevolutie gaat geruisloos voorbij2017-10-31T09:33:32+01:002017-10-31T09:33:32+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/756-jubileum-van-oktoberrevolutie-gaat-geruisloos-voorbijMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Het eeuwfeest van de Oktoberrevolutie wordt in Rusland niet met veel bombarie gevierd. Lenin blijft in het mausoleum, al wordt de revolutie inmiddels beschouwd als inmenging van buitenaf. Poetin balanceert voorzichtig tussen alle kwaden. Geschiedenis moet verbinden, niet verdelen, is zijn opvatting. Dat oogt nogal moeizaam, aldus historicus </span><strong>Marc Jansen<span class="lead">.</span></strong></p>
<p><span class="lead">Het eeuwfeest van de Oktoberrevolutie wordt in Rusland niet met veel bombarie gevierd. Lenin blijft in het mausoleum, al wordt de revolutie inmiddels beschouwd als inmenging van buitenaf. Poetin balanceert voorzichtig tussen alle kwaden. Geschiedenis moet verbinden, niet verdelen, is zijn opvatting. Dat oogt nogal moeizaam, aldus historicus </span><strong>Marc Jansen<span class="lead">.</span></strong></p>
Poetin onthult Muur van Leed voor Stalin-slachtoffers2017-10-30T20:34:06+01:002017-10-30T20:34:06+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/755-poetin-onthult-muur-van-leed-voor-stalin-slachtoffersRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>President Poetin noemde de Stalin-terreur bij de onthulling van de Muur van Leed in Moskou een <a href="http://www.rbc.ru/society/30/10/2017/59f745af9a79472b6bbde1ef" target="_blank" rel="noopener noreferrer">'tragedie voor het hele volk'</a> en een 'klap voor de cultuur'. Het gedenkteken voor de slachtoffers van het stalinisme aan de Sacharovstraat werd onthuld op 30 oktober, door mensenrechtenactivisten in 1974 uitgeroepen tot de 'Dag van politieke gevangenen in de USSR'. In 1991 maakte de Opperste Sovjet (destijds het parlement) van 30 oktober officieel de 'Dag van de slachtoffers van politieke repressie'.</p>
<p>President Poetin noemde de Stalin-terreur bij de onthulling van de Muur van Leed in Moskou een <a href="http://www.rbc.ru/society/30/10/2017/59f745af9a79472b6bbde1ef" target="_blank" rel="noopener noreferrer">'tragedie voor het hele volk'</a> en een 'klap voor de cultuur'. Het gedenkteken voor de slachtoffers van het stalinisme aan de Sacharovstraat werd onthuld op 30 oktober, door mensenrechtenactivisten in 1974 uitgeroepen tot de 'Dag van politieke gevangenen in de USSR'. In 1991 maakte de Opperste Sovjet (destijds het parlement) van 30 oktober officieel de 'Dag van de slachtoffers van politieke repressie'.</p>
Journalistenbond wijt aanslag op Felgenhauer aan haatklimaat2017-10-24T08:37:21+02:002017-10-24T08:37:21+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/748-journalistenbond-wijt-aanslag-op-felgenhauer-aan-haatklimaatRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische Journalistenbond wijt de moordaanslag op journalist Tatjana Felgenhauer mede aan het haatklimaat dat geschapen wordt door de staatstelevisie. Felgenhauer, adjunct-hoofdredacteur van het bekende radiostation <em>Echo Moskvy</em> (De echo van Moskou) werd op 23 oktober in haar kantoor neergestoken door een man van Russisch-Israëlische origine die het radiostation binnendrong door een beveiliger gas in de ogen te spuiten. Hij drong Felgenhauers kantoor binnen, omhelsde haar en stak haar in haar nek.</p>
<p class="lead">De Russische Journalistenbond wijt de moordaanslag op journalist Tatjana Felgenhauer mede aan het haatklimaat dat geschapen wordt door de staatstelevisie. Felgenhauer, adjunct-hoofdredacteur van het bekende radiostation <em>Echo Moskvy</em> (De echo van Moskou) werd op 23 oktober in haar kantoor neergestoken door een man van Russisch-Israëlische origine die het radiostation binnendrong door een beveiliger gas in de ogen te spuiten. Hij drong Felgenhauers kantoor binnen, omhelsde haar en stak haar in haar nek.</p>
Hoge Attestatiecommissie : Medinski mag doctor blijven 2017-10-20T11:36:34+02:002017-10-20T11:36:34+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/746-hoge-attestatiecommissie-medinski-mag-doctor-blijvenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Minister Vladimir Medinski van Cultuur mag zijn doctorstitel houden. Het presidium van de Hoge Attestatiecommissie van Rusland heeft in meerderheid besloten dat het academische proefschrift van Medinski niet ongeldig moet worden verklaard.</p>
<p>Het presidium heeft daarmee de eerdere aanbeveling van de historische vakcommissie in de wind geslagen. De experts van de Hoge Attestatiecommissie hadden begin oktober juist geadviseerd om Medinski wel zijn academische graad als historicus te ontnemen.</p>
<p>Minister Vladimir Medinski van Cultuur mag zijn doctorstitel houden. Het presidium van de Hoge Attestatiecommissie van Rusland heeft in meerderheid besloten dat het academische proefschrift van Medinski niet ongeldig moet worden verklaard.</p>
<p>Het presidium heeft daarmee de eerdere aanbeveling van de historische vakcommissie in de wind geslagen. De experts van de Hoge Attestatiecommissie hadden begin oktober juist geadviseerd om Medinski wel zijn academische graad als historicus te ontnemen.</p>
Hoe minister Medinski als charlatan werd ontmaskerd2017-10-15T15:45:37+02:002017-10-15T15:45:37+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/736-hoe-minister-medinski-als-charlatan-werd-ontmaskerdHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Historicus dr. Vladimir Medinski wankelt. Zijn dissertatie is volgens de geschiedkundigen van de Hoge Attestatiecommissie een potpourri van onzin en bedrog. De vakhistorici van de commissie adviseren om de minister van Cultuur zijn doctorstitel te ontnemen. Of het zover komt is echter een politieke beslissing. Eerst moet het presidium van de Hoge Attestatiecommissie de aanbeveling overnemen. Daarna heeft de minister van Onderwijs en Wetenschap de laatste stem in het kapittel.</p>
<p class="lead">Historicus dr. Vladimir Medinski wankelt. Zijn dissertatie is volgens de geschiedkundigen van de Hoge Attestatiecommissie een potpourri van onzin en bedrog. De vakhistorici van de commissie adviseren om de minister van Cultuur zijn doctorstitel te ontnemen. Of het zover komt is echter een politieke beslissing. Eerst moet het presidium van de Hoge Attestatiecommissie de aanbeveling overnemen. Daarna heeft de minister van Onderwijs en Wetenschap de laatste stem in het kapittel.</p>
Stalin is populair onder Poetin, maar waarom eigenlijk?2017-07-18T12:14:49+02:002017-07-18T12:14:49+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/652-stalin-is-populair-onder-poetin-maar-waarom-eigenlijkAlexei Levinsonlevinson@raamoprusland.nl<p class="lead">Bij recente opiniepeilingen in Rusland kwam Stalin tevoorschijn als ‘belangrijkste figuur aller tijden’. Alarmerend natuurlijk, erkent socioloog <strong>Alexei Levinson</strong> van het Levada Centrum. Maar wie nauwkeuriger kijkt naar de gegevens, ziet vooral een verlangen naar eenheid en grootsheid. Haast niemand zou werkelijk willen leven onder het regime van Stalin.</p>
<p class="lead">Bij recente opiniepeilingen in Rusland kwam Stalin tevoorschijn als ‘belangrijkste figuur aller tijden’. Alarmerend natuurlijk, erkent socioloog <strong>Alexei Levinson</strong> van het Levada Centrum. Maar wie nauwkeuriger kijkt naar de gegevens, ziet vooral een verlangen naar eenheid en grootsheid. Haast niemand zou werkelijk willen leven onder het regime van Stalin.</p>
Daniil Granin (1919-2017) gaf slachtoffers blokkade Leningrad stem2017-07-10T16:18:09+02:002017-07-10T16:18:09+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/644-daniil-granin-1919-2017-gaf-slachtoffers-blokkade-leningrad-stemHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p>De negenhonderd dagen durende Duitse blokkade van Leningrad (1941-1944) heeft de tweede stad van Rusland diep verwond. Daniil Granin (1919-2017) maakte de trauma's menselijker met zijn kroniek <em>Blokkadeboek</em>.</p>
<p>De negenhonderd dagen durende Duitse blokkade van Leningrad (1941-1944) heeft de tweede stad van Rusland diep verwond. Daniil Granin (1919-2017) maakte de trauma's menselijker met zijn kroniek <em>Blokkadeboek</em>.</p>
43% Russen: Stalins repressie was ‘noodzakelijk kwaad’2017-07-06T09:58:28+02:002017-07-06T09:58:28+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/639-stalinRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>43 procent van de Russen denkt dat de repressie onder Stalin nodig was om de orde in het land te herstellen en waarborgen. Dat blijkt uit een enquête van het Moskouse <a href="https://wciom.ru/index.php?id=236&uid=116301" target="_blank" rel="noopener noreferrer">onderzoeksbureau VTsIOM</a>.</p>
<p>43 procent van de Russen denkt dat de repressie onder Stalin nodig was om de orde in het land te herstellen en waarborgen. Dat blijkt uit een enquête van het Moskouse <a href="https://wciom.ru/index.php?id=236&uid=116301" target="_blank" rel="noopener noreferrer">onderzoeksbureau VTsIOM</a>.</p>
Hybride herdenking van Stalins Grote Terreur 2017-06-16T10:44:58+02:002017-06-16T10:44:58+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/612-hybride-herdenking-van-stalins-grote-terreurMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Tachtig jaar geleden gaf Jozef Stalin het bevel tot een massale zuivering van de sovjet-samenleving. Hij zag een oorlog opdoemen en wilde preventief de 'vijfde colonne' in eigen land opruimen. Deze Grote Terreur duurde ruim een jaar. Ongeveer anderhalf miljoen mensen werden gearresteerd, 700.000 burgers ter dood veroordeeld. Neo-stalinisten willen acht decennia na dato niet aan dit massageweld worden herinnerd, anti-stalinisten wel. Dat leidt volgens </span><strong>Marc Jansen</strong><span class="lead"> dit jaar tot een hybride herdenking van de Grote Terreur</span>.</p>
<p><span class="lead">Tachtig jaar geleden gaf Jozef Stalin het bevel tot een massale zuivering van de sovjet-samenleving. Hij zag een oorlog opdoemen en wilde preventief de 'vijfde colonne' in eigen land opruimen. Deze Grote Terreur duurde ruim een jaar. Ongeveer anderhalf miljoen mensen werden gearresteerd, 700.000 burgers ter dood veroordeeld. Neo-stalinisten willen acht decennia na dato niet aan dit massageweld worden herinnerd, anti-stalinisten wel. Dat leidt volgens </span><strong>Marc Jansen</strong><span class="lead"> dit jaar tot een hybride herdenking van de Grote Terreur</span>.</p>
Historische data blijven voormalige Sovjet-Unie verdelen2017-05-09T10:43:28+02:002017-05-09T10:43:28+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/572-historische-data-blijven-voormalige-sovjet-unie-verdelenHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Overwinningsdag is in Rusland het feest om de capitulatie van Duitsland te vieren. Naar nu met name Oekraïne afstand neemt van de Russische historische canon, wordt de negende mei in Rusland ook meer gepolitiseerd. Dat begint al met datering en naamgeving: gaat het om de Grote Vaderlandse Oorlog of in de Tweede Wereldoorlog en waarom wordt die zege op 9 mei gevierd en niet op 8 mei?</p>
<p class="lead">Overwinningsdag is in Rusland het feest om de capitulatie van Duitsland te vieren. Naar nu met name Oekraïne afstand neemt van de Russische historische canon, wordt de negende mei in Rusland ook meer gepolitiseerd. Dat begint al met datering en naamgeving: gaat het om de Grote Vaderlandse Oorlog of in de Tweede Wereldoorlog en waarom wordt die zege op 9 mei gevierd en niet op 8 mei?</p>
Merendeel Russen tegen neerhalen Leninbeelden2017-04-19T12:51:24+02:002017-04-19T12:51:24+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/544-merendeel-russen-tegen-neerhalen-leninbeeldenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Slechts 14 procent van de Russen staat achter de sloop en verwijdering van standbeelden en monumenten ter ere van Vladimir Lenin. Dat is de uitkomst van een enquête door onderzoeksbureau Levada Center. Het Lenin-standbeeld heeft een belangrijke symbolische waarde voor Russen, zeggen de sociologen die het onderzoek hebben uitgevoerd aan de vooravond van de verjaardag (22 april) van ‘s werelds bekendste revolutionair en eerste leider van de Sovjet-Unie.</p>
<p>Slechts 14 procent van de Russen staat achter de sloop en verwijdering van standbeelden en monumenten ter ere van Vladimir Lenin. Dat is de uitkomst van een enquête door onderzoeksbureau Levada Center. Het Lenin-standbeeld heeft een belangrijke symbolische waarde voor Russen, zeggen de sociologen die het onderzoek hebben uitgevoerd aan de vooravond van de verjaardag (22 april) van ‘s werelds bekendste revolutionair en eerste leider van de Sovjet-Unie.</p>
Red October: a matter of national security2017-03-30T07:52:23+02:002017-03-30T07:52:23+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/520-red-october-a-matter-of-national-securityIgor Torbakovtorbakov@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici dit jaar hun visie op 1917. Na Marc Jansen, Boris Kolinitski en Sergej Podbolotov schetst <strong>Igor Torbakov</strong> de historiografische dilemma's voor het Kremlin nu. Deel 4 uit een reeks.<br /><br /></p>
<p class="lead">De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici dit jaar hun visie op 1917. Na Marc Jansen, Boris Kolinitski en Sergej Podbolotov schetst <strong>Igor Torbakov</strong> de historiografische dilemma's voor het Kremlin nu. Deel 4 uit een reeks.<br /><br /></p>
'Russische revolutie niet onvermijdelijk'2017-03-05T17:28:14+01:002017-03-05T17:28:14+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/490-russische-revolutie-niet-onvermijdelijkHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici hun visie op 1917. <strong>Sergej Podbolotov</strong> beziet de revolutie als een politieke omwenteling in het bestuurscentrum Petrograd. Deel 3 uit een reeks.<br /><br /></p>
<p class="lead">De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici hun visie op 1917. <strong>Sergej Podbolotov</strong> beziet de revolutie als een politieke omwenteling in het bestuurscentrum Petrograd. Deel 3 uit een reeks.<br /><br /></p>
'Omwenteling onderdeel internationale trend'2017-03-05T11:36:19+01:002017-03-05T11:36:19+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/489-omwenteling-onderdeel-internationale-trendHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici hun visie op 1917. <strong>Boris Kolonitski</strong> interpreteert de revolutie in een meer sociaal-culturele en internationale context. Deel twee uit een reeks. <br /><br /></p>
<p class="lead">De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici hun visie op 1917. <strong>Boris Kolonitski</strong> interpreteert de revolutie in een meer sociaal-culturele en internationale context. Deel twee uit een reeks. <br /><br /></p>
Rusland in 1917 rijp voor snijtafel2017-03-05T10:50:19+01:002017-03-05T10:50:19+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/488-rusland-in-1917-rijp-voor-snijtafelMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p>De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici hun visie op 1917. <strong>Marc Jansen</strong> uit Amsterdam over het jaar waarin de politieke en maatschappelijke elite werd weggevaagd. Eerst deel in een reeks.</p>
<p>De Russische revolutie van 1917 was een keerpunt: voor Rusland zelf, en voor de rest van de wereld. Al honderd jaar zijn oorzaken en gevolgen onderwerp van debat. Voor RaamopRusland schetsen verschillende historici hun visie op 1917. <strong>Marc Jansen</strong> uit Amsterdam over het jaar waarin de politieke en maatschappelijke elite werd weggevaagd. Eerst deel in een reeks.</p>
Orthodoxen willen film over minnares van de tsaar verbieden2017-02-27T13:12:57+01:002017-02-27T13:12:57+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/481-orthodoxen-willen-film-over-minnares-van-de-tsaar-verbiedenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Russisch-orthodoxe activisten onder leiding van parlementslid Natalia Poklonskaja willen de Russische film Matilda verbieden, een historisch epos over het leven van Matilda Ksjesinskaja, de minnares van kroonprins Nicolaas Romanov, voordat hij tot tsaar Nicolaas II werd gekroond en trouwde met Alexandra. De film van regisseur Aleksej Oetsjitel is nog niet afgemonteerd, maar is nu al verworden tot brandpunt van een taaie strijd tussen het Kremlin, de Orthodoxe kerk, ultraconservatieve krachten en de artistieke elite, over censuur, artistieke vrijheid en religieuze gevoeligheden. </p>
<p>Russisch-orthodoxe activisten onder leiding van parlementslid Natalia Poklonskaja willen de Russische film Matilda verbieden, een historisch epos over het leven van Matilda Ksjesinskaja, de minnares van kroonprins Nicolaas Romanov, voordat hij tot tsaar Nicolaas II werd gekroond en trouwde met Alexandra. De film van regisseur Aleksej Oetsjitel is nog niet afgemonteerd, maar is nu al verworden tot brandpunt van een taaie strijd tussen het Kremlin, de Orthodoxe kerk, ultraconservatieve krachten en de artistieke elite, over censuur, artistieke vrijheid en religieuze gevoeligheden. </p>
Hoe geschiedenis in Rusland de plaats van politiek inneemt2017-01-25T15:08:36+01:002017-01-25T15:08:36+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/437-hoe-geschiedenis-in-rusland-de-plaats-van-politiek-inneemtHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">De geschiedschrijving in Rusland is onder druk van de staat zo geïdeologiseerd dat er sprake is van een ‘cultus van het verleden’, waarmee de burgers worden 'gemanipuleerd'. Volgens het Vrije Historische Genootschap en het Comité Burgerinitiatief moet het Kremlin zijn monopolie op de geschiedschrijving opgeven en dienen de Russische historici hun onderzoek te verbreden en te vermenselijken.</p>
<p class="lead">De geschiedschrijving in Rusland is onder druk van de staat zo geïdeologiseerd dat er sprake is van een ‘cultus van het verleden’, waarmee de burgers worden 'gemanipuleerd'. Volgens het Vrije Historische Genootschap en het Comité Burgerinitiatief moet het Kremlin zijn monopolie op de geschiedschrijving opgeven en dienen de Russische historici hun onderzoek te verbreden en te vermenselijken.</p>
Historici in debat over oorlogsslachting West-Oekraïne anno 19412017-01-08T16:58:38+01:002017-01-08T16:58:38+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/415-historici-in-debat-over-oorlogsslachting-west-oekraine-anno-1941Marc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p class="lead">Vlak na de Duitse inval in de Sovjet-Unie van juni 1941 werden duizenden Oekraïners, Joden en Polen in Galicië vermoord. Wie waren de daders? Alleen de stalinistische geheime politie NKVD die, op de vlucht voor de Wehrmacht, politieke gevangenen moest liquideren? Of waren het vooral SS'ers en activisten van de Organisatie van Oekraïense Nationalisten, die op jacht gingen naar Joden en Polen ? Twee boeken over deze vergeten slachting maken duidelijk dat de vreemdelingenhaat van de nationalisten een hachelijk thema is in de hedendaagse Oekraïense geschiedschrijving.</p>
<p class="lead">Vlak na de Duitse inval in de Sovjet-Unie van juni 1941 werden duizenden Oekraïners, Joden en Polen in Galicië vermoord. Wie waren de daders? Alleen de stalinistische geheime politie NKVD die, op de vlucht voor de Wehrmacht, politieke gevangenen moest liquideren? Of waren het vooral SS'ers en activisten van de Organisatie van Oekraïense Nationalisten, die op jacht gingen naar Joden en Polen ? Twee boeken over deze vergeten slachting maken duidelijk dat de vreemdelingenhaat van de nationalisten een hachelijk thema is in de hedendaagse Oekraïense geschiedschrijving.</p>
Dugin and other radical right intellectuals on the march2017-01-03T12:13:55+01:002017-01-03T12:13:55+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/405-dugin-and-other-radical-right-intellectuals-on-the-marchAndreas Umlandumland@raamoprusland.nl<p class="lead">Since the announcement of Putin’s return to the presidency in September 2011, the rise of radically anti-Western nationalist jingoism in the Russian public sphere has been accelerating. The societal impact and the deeper effects of the escalating demonization of the USA on Russian public discourse should not be neglected as merely temporal phenomena. Radical right-wing intellectuals became more important than before Putin’s third term. A key-figure is the Eurasian philosopher Aleksandr Dugin, who has occasional links with the highest echelons of power</p>
<p class="lead">Since the announcement of Putin’s return to the presidency in September 2011, the rise of radically anti-Western nationalist jingoism in the Russian public sphere has been accelerating. The societal impact and the deeper effects of the escalating demonization of the USA on Russian public discourse should not be neglected as merely temporal phenomena. Radical right-wing intellectuals became more important than before Putin’s third term. A key-figure is the Eurasian philosopher Aleksandr Dugin, who has occasional links with the highest echelons of power</p>
Ontmaskering van Stalins beulen maakt machthebbers nerveus2016-12-25T15:33:30+01:002016-12-25T15:33:30+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/397-ontmaskering-van-stalins-beulen-maakt-machthebbers-nerveusRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De jonge filosoof Denis Karagodin uit Tomsk heeft de machthebbers de stuipen op het lijf gejaagd door de namen te openbaren van de mensen die verantwoordelijk waren voor de executie van zijn overgrootvader in 1938. Journalist en historicus <strong>Sergej Medvedev</strong> snapt de reactie. Het noemen van de namen van de dode beulen kan overslaan naar levende medeplichtigen van hedendaagse repressie. Maar het is nodig om politieke vervolging te stoppen.</p>
<p class="lead">De jonge filosoof Denis Karagodin uit Tomsk heeft de machthebbers de stuipen op het lijf gejaagd door de namen te openbaren van de mensen die verantwoordelijk waren voor de executie van zijn overgrootvader in 1938. Journalist en historicus <strong>Sergej Medvedev</strong> snapt de reactie. Het noemen van de namen van de dode beulen kan overslaan naar levende medeplichtigen van hedendaagse repressie. Maar het is nodig om politieke vervolging te stoppen.</p>
Bij de 25ste sterfdag van de Sovjet-Unie 2016-12-21T13:46:24+01:002016-12-21T13:46:24+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/395-bij-de-25-ste-sterfdag-van-de-sovjet-unieHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p>Precies een kwart eeuw geleden werd de Sovjet-Unie opgeheven. Het was president Boris Jeltsin van Rusland die in december 1991 de fatale doodsteken toediende. Hoe kon het zover komen? Over dieper liggende oorzaken verschillen de meningen nog steeds. Ter gelegenheid van de 25ste sterfdag van het sovjet-imperium een overzicht van verklaringen voor de doodsoorzaak.</p>
<p>Precies een kwart eeuw geleden werd de Sovjet-Unie opgeheven. Het was president Boris Jeltsin van Rusland die in december 1991 de fatale doodsteken toediende. Hoe kon het zover komen? Over dieper liggende oorzaken verschillen de meningen nog steeds. Ter gelegenheid van de 25ste sterfdag van het sovjet-imperium een overzicht van verklaringen voor de doodsoorzaak.</p>
Cineast Michalkov: Jeltsin Centrum bederft de jeugd2016-12-19T16:03:28+01:002016-12-19T16:03:28+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/391-cineast-michalkov-jeltsin-centrum-bederft-de-jeugdRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische cineast Nikita Michalkov vindt dat het Jeltsin Centrum het nationaal bewustzijn van Ruslands jeugd bederft. Hij blijft bij zijn mening, ook nu hij het centrum heeft bezocht. Op 9 december uitte hij scherpe kritiek in de Russische senaat, zonder ooit het Jeltsin Centrum van binnen te hebben gezien. De weduwe van president Jeltsin was daarover verontwaardigd.</p>
<p class="lead">De Russische cineast Nikita Michalkov vindt dat het Jeltsin Centrum het nationaal bewustzijn van Ruslands jeugd bederft. Hij blijft bij zijn mening, ook nu hij het centrum heeft bezocht. Op 9 december uitte hij scherpe kritiek in de Russische senaat, zonder ooit het Jeltsin Centrum van binnen te hebben gezien. De weduwe van president Jeltsin was daarover verontwaardigd.</p>
Beleef het revolutiejaar 1917 van dag tot dag op sociale media2016-12-11T20:17:47+01:002016-12-11T20:17:47+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/379-herleef-het-revolutiejaar-1917Redactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">In maart 2017 is het honderd jaar geleden dat de Februarirevolutie een einde maakte aan meer dan drie eeuwen Romanov-heerschappij in Rusland. Later in het jaar zal men stil staan bij de Oktoberrevolutie in hetzelfde jaar. Maar wat gebeurde er nou precies in dat beslissende jaar van de conceptie van de latere USSR? Dat kan nu worden teruggelezen op de website <a href="https://project1917.ru/"><em>1917:</em> </a><em><a href="https://project1917.ru/" target="_blank" rel="noopener">Svobodnaja istoria</a>. </em></p>
<p class="lead">In maart 2017 is het honderd jaar geleden dat de Februarirevolutie een einde maakte aan meer dan drie eeuwen Romanov-heerschappij in Rusland. Later in het jaar zal men stil staan bij de Oktoberrevolutie in hetzelfde jaar. Maar wat gebeurde er nou precies in dat beslissende jaar van de conceptie van de latere USSR? Dat kan nu worden teruggelezen op de website <a href="https://project1917.ru/"><em>1917:</em> </a><em><a href="https://project1917.ru/" target="_blank" rel="noopener">Svobodnaja istoria</a>. </em></p>
Poetin: nieuwe visie op Oktoberrevolutie2016-12-01T13:20:13+01:002016-12-01T13:20:13+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/370-poetin-nieuwe-visie-op-oktoberrevolutieHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">President Poetin vindt het tijd voor een andere kijk op de Oktoberrevolutie, maar onthult nog niet welke herziening van de historiografie hij beoogt. Hoe dan ook, het herdenkingsjaar 2017 is voor de Russische regering aanleiding om ‘aard en oorzaak’ van de Februari- en Oktoberrevoluties van 1917 tegen het licht te houden.</p>
<p class="lead">President Poetin vindt het tijd voor een andere kijk op de Oktoberrevolutie, maar onthult nog niet welke herziening van de historiografie hij beoogt. Hoe dan ook, het herdenkingsjaar 2017 is voor de Russische regering aanleiding om ‘aard en oorzaak’ van de Februari- en Oktoberrevoluties van 1917 tegen het licht te houden.</p>
Memorial publiceert namen uitvoerders van Stalin-terreur2016-11-28T16:56:17+01:002016-11-28T16:56:17+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/364-memorial-publiceert-namen-uitvoerders-van-stalin-terreurRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische ngo <em>Memorial</em> heeft op internet een lijst gepubliceerd van meer dan 40.000 medewerkers van de staatsveiligheidsdienst tussen 1935-1939, het hoogtepunt van de stalinistische repressie. Met deze namenlijst is het mogelijk om bijvoorbeeld te traceren welke medewerker het verhoor tegen een arrestant heeft geleid of wie er wordt bedoeld in mémoires van gevangenen.</p>
<p class="lead">De Russische ngo <em>Memorial</em> heeft op internet een lijst gepubliceerd van meer dan 40.000 medewerkers van de staatsveiligheidsdienst tussen 1935-1939, het hoogtepunt van de stalinistische repressie. Met deze namenlijst is het mogelijk om bijvoorbeeld te traceren welke medewerker het verhoor tegen een arrestant heeft geleid of wie er wordt bedoeld in mémoires van gevangenen.</p>
Oktoberrevolutie bladdert gestaag af: wat doen we met Lenin?2016-11-06T14:03:31+01:002016-11-06T14:03:31+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/329-oktoberrevolutie-bladdert-gestaag-af-wat-doen-we-met-leninMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p class="lead">De historische verwarring der geesten is totaal. Sinds een paar jaar wordt de dag van de Oktoberrevolutie, ooit nationale feestdag, in Moskou gevierd met een militaire parade over de overwinning op nazi-Duitsland. Het laat zien hoezeer het Kremlin inmiddels met de bolsjewistische coup, ooit de ontstaansmythe van de USSR, in zijn maag zit. Naarstig blijft de Russische regering zoeken naar een nieuwe historische canon, behoedzaam laverend tussen de harde nationalisten en de generatie die met Lenin is opgegroeid.</p>
<p class="lead">De historische verwarring der geesten is totaal. Sinds een paar jaar wordt de dag van de Oktoberrevolutie, ooit nationale feestdag, in Moskou gevierd met een militaire parade over de overwinning op nazi-Duitsland. Het laat zien hoezeer het Kremlin inmiddels met de bolsjewistische coup, ooit de ontstaansmythe van de USSR, in zijn maag zit. Naarstig blijft de Russische regering zoeken naar een nieuwe historische canon, behoedzaam laverend tussen de harde nationalisten en de generatie die met Lenin is opgegroeid.</p>
Russen herdachten op 30 oktober slachtoffers van het stalinisme2016-10-30T08:37:26+01:002016-10-30T08:37:26+01:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/317-russen-herdenken-dit-weekeinde-slachtoffers-van-het-stalinismeRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Op 30 oktober herdenken nabestaanden in heel Rusland de moord op hun familieleden door het Stalin-bewind. Gisteren lazen een paar honderd mensen bij de herdenkingssteen op het Loebjankaplein de hele dag de namen voor van Stalin-slachtoffers. Deze traditie ('De terugkeer van de namen') is in 1991 ingesteld door de mensenrechtenorganisatie Memorial, die al 25 jaar onderzoek doet naar de Stalinterreur. Memorial is de oudste ngo van postcommunistisch Rusland, opgericht door Andrej Sacharov. Het Russische ministerie van Justitie heeft de organisatie tot 'buitenlands agent' bestempeld.</p>
<p>Op 30 oktober herdenken nabestaanden in heel Rusland de moord op hun familieleden door het Stalin-bewind. Gisteren lazen een paar honderd mensen bij de herdenkingssteen op het Loebjankaplein de hele dag de namen voor van Stalin-slachtoffers. Deze traditie ('De terugkeer van de namen') is in 1991 ingesteld door de mensenrechtenorganisatie Memorial, die al 25 jaar onderzoek doet naar de Stalinterreur. Memorial is de oudste ngo van postcommunistisch Rusland, opgericht door Andrej Sacharov. Het Russische ministerie van Justitie heeft de organisatie tot 'buitenlands agent' bestempeld.</p>
Kiev herdenkt massamoord op Joden in Babi Jar in 19412016-09-26T10:34:53+02:002016-09-26T10:34:53+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/279-kiev-herdenkt-massamoord-op-joden-in-babi-jar-in-1941Redactieredactie@raamoprusland.nl<p>Deze week wordt in Kiev herdacht dat het 75 jaar geleden is dat in Babi Jar, een ravijn in een buitenwijk van Kiev, door Duitse Einsatzgruppen meer dan 33.000 joodse inwoners werden geëxecuteerd. Oekraïense hulppolitie verleende bijstand. De moord vond plaats op 29 en 30 september. In twee dagen werden praktisch alle joden die na de Duitse inval nog in Kiev waren gebleven uitgeroeid, zelfs in de geschiedenis van de holocaust een unicum.</p>
<p><span style="color: #000000; font-size: 15px;">Met films, muziek, tentoonstellingen en een symposium met tal van internationale sprekers wordt stilgestaan bij de zwarte bladzijde in de geschiedenis van Kiev en Oekraïne (zie hier </span><a style="font-size: 15px;" href="https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/babyn-yar-commemoration-423536.html" target="_blank" rel="noopener">het programma</a><span style="color: #000000; font-size: 15px;">). Er is een wedstrijd uitgeschreven voor de inrichting van een herdenkingsplek en -museum in Babi Jar, een park dat er tot op de dag van vandaag troosteloos en verwaarloosd bij ligt. Hier een <a href="https://www.mixcloud.com/Hromadske/feduschak/">Engels interview</a> op Hromadske tv over de herdenking.</span></p>
<p>Deze week wordt in Kiev herdacht dat het 75 jaar geleden is dat in Babi Jar, een ravijn in een buitenwijk van Kiev, door Duitse Einsatzgruppen meer dan 33.000 joodse inwoners werden geëxecuteerd. Oekraïense hulppolitie verleende bijstand. De moord vond plaats op 29 en 30 september. In twee dagen werden praktisch alle joden die na de Duitse inval nog in Kiev waren gebleven uitgeroeid, zelfs in de geschiedenis van de holocaust een unicum.</p>
<p><span style="color: #000000; font-size: 15px;">Met films, muziek, tentoonstellingen en een symposium met tal van internationale sprekers wordt stilgestaan bij de zwarte bladzijde in de geschiedenis van Kiev en Oekraïne (zie hier </span><a style="font-size: 15px;" href="https://www.kyivpost.com/article/content/ukraine-politics/babyn-yar-commemoration-423536.html" target="_blank" rel="noopener">het programma</a><span style="color: #000000; font-size: 15px;">). Er is een wedstrijd uitgeschreven voor de inrichting van een herdenkingsplek en -museum in Babi Jar, een park dat er tot op de dag van vandaag troosteloos en verwaarloosd bij ligt. Hier een <a href="https://www.mixcloud.com/Hromadske/feduschak/">Engels interview</a> op Hromadske tv over de herdenking.</span></p>
Coup 1991: van hilarisch fiasco naar 'totale triomf'2016-09-01T14:22:51+02:002016-09-01T14:22:51+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/254-coup-1991-van-hilarisch-fiasco-naar-totale-triomfHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Een kwart eeuw geleden, op 19 augustus 1991, poogden gestaalde kaders uit de communistische partij CPSU en de geheime dienst KGB met een staatsgreep in Moskou de Sovjet-Unie van de ondergang te redden. Hun coup mislukte. Maar de winnaars van toen verloren volgens <strong>Hubert Smeets</strong> ook. De winnaar bleek Vladimir Poetin.</p>
<p class="lead">Een kwart eeuw geleden, op 19 augustus 1991, poogden gestaalde kaders uit de communistische partij CPSU en de geheime dienst KGB met een staatsgreep in Moskou de Sovjet-Unie van de ondergang te redden. Hun coup mislukte. Maar de winnaars van toen verloren volgens <strong>Hubert Smeets</strong> ook. De winnaar bleek Vladimir Poetin.</p>
Het Kremlin knutselt aan de Russische identiteit2016-07-27T16:39:44+02:002016-07-27T16:39:44+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/215-het-kremlin-knutselt-aan-de-russische-identiteitLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p>Ook Rusland is op zoek naar zijn wortels. Dat is nog niet zo eenvoudig met de wrede twintigste eeuw in het achterhoofd. De overwinning op de nazi's in de Grote Vaderlandse Oorlog is reden tot trots. Maar Stalin was overwinnaar én misdadiger tegelijk: de Stalin-terreur valt niet weg te poetsen. Gesprekken met historici in Moskou over de politisering van de geschiedenis. </p>
<p>Ook Rusland is op zoek naar zijn wortels. Dat is nog niet zo eenvoudig met de wrede twintigste eeuw in het achterhoofd. De overwinning op de nazi's in de Grote Vaderlandse Oorlog is reden tot trots. Maar Stalin was overwinnaar én misdadiger tegelijk: de Stalin-terreur valt niet weg te poetsen. Gesprekken met historici in Moskou over de politisering van de geschiedenis. </p>
Waarom verhult expositie stalinistische gruwelen?2016-08-09T06:54:19+02:002016-08-09T06:54:19+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/232-waarom-verhult-expositie-stalinistische-gruwelenHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p class="lead">'The power of pictures' heet de tentoonstelling van fotografie en film uit de vroege periode van de Sovjet-Unie, die onlangs is geopend in het Joods Historisch Museum. Bij binnenkomst belooft de tentoonstelling inzicht te geven in het verband tussen kunst en politiek, tussen objectiviteit en manipulatie. Maar wie rondkijkt ziet dat de relatie tussen propaganda en realiteit juist wordt verhuld.</p>
<p class="lead">'The power of pictures' heet de tentoonstelling van fotografie en film uit de vroege periode van de Sovjet-Unie, die onlangs is geopend in het Joods Historisch Museum. Bij binnenkomst belooft de tentoonstelling inzicht te geven in het verband tussen kunst en politiek, tussen objectiviteit en manipulatie. Maar wie rondkijkt ziet dat de relatie tussen propaganda en realiteit juist wordt verhuld.</p>
'Een nieuw wereldbeeld, een nieuwe natie'2016-07-28T10:45:18+02:002016-07-28T10:45:18+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/217-een-nieuw-wereldbeeld-een-nieuwe-natieLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p class="lead">Met het verdwijnen van de homo sovieticus moesten Ruslands leiders op zoek naar een nieuwe identiteit. Jeltsin zette zich hard af tegen het verleden, Poetin zoekt een nieuw fundament, zegt politicologe Olga Malinova, die er een boek over schreef.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=1&catid=129&Itemid=105">Laura Starink</a></strong></p>
<p>Historica en politicologe Olga Malinova komt enigszins bedrukt het Moskouse café binnenhollen. Ze heeft net een lastige discussie met een student van de Hogere Economische School achter de rug die ontevreden was over zijn cijfer. Ik wil haar spreken over haar boek <em>Het actuele verleden: de symboolpolitiek van de heersende elite en de dilemma’s van de Russische identiteit </em>(2015)<em>, </em>dat me door verschillende Russen is aangeraden.</p>
<p class="lead">Met het verdwijnen van de homo sovieticus moesten Ruslands leiders op zoek naar een nieuwe identiteit. Jeltsin zette zich hard af tegen het verleden, Poetin zoekt een nieuw fundament, zegt politicologe Olga Malinova, die er een boek over schreef.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=1&catid=129&Itemid=105">Laura Starink</a></strong></p>
<p>Historica en politicologe Olga Malinova komt enigszins bedrukt het Moskouse café binnenhollen. Ze heeft net een lastige discussie met een student van de Hogere Economische School achter de rug die ontevreden was over zijn cijfer. Ik wil haar spreken over haar boek <em>Het actuele verleden: de symboolpolitiek van de heersende elite en de dilemma’s van de Russische identiteit </em>(2015)<em>, </em>dat me door verschillende Russen is aangeraden.</p>
In Moskou heeft geschiedenis nog steeds vele gezichten2016-07-05T18:06:43+02:002016-07-05T18:06:43+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/193-in-moskou-heeft-geschiedenis-nog-diverse-gezichtenLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p class="lead">Geschiedenis speelt in de nieuwe ideologie van het Kremlin een belangrijke rol. Maar hoe uniform is de opvatting over het verleden inmiddels geworden? Een bezoek aan drie musea in Moskou laat zien dat er nog steeds ruimte is voor pluriformiteit. De geschiedenis laat zich niet een-twee-drie herschrijven.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=1&catid=129&Itemid=105">Laura Starink</a></strong></p>
<p>Wandelend door het centrum van Moskou kun je nergens aan aflezen dat Rusland een economische crisis doormaakt. In een gebied met een straal van ver buiten de Boulevardring wordt straat na straat opgeknapt. Brede stoepen rukken op, auto’s worden teruggedrongen, bloemperken alom, sierbogen met plastic bloemguirlandes en een straf parkeerbeleid om het nog steeds populaire stoepparkeren aan te pakken. Het centrum gaat gebukt onder jaarlijks terugkerende wegwerkzaamheden.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/IMG_2262.JPG" alt="IMG 2262" width="933" height="696" />Alle terrassen in het centrum van Moskou zitten vol (foto Laura Starink)</h5>
<p>Witwasserij van zwart geld, zeggen cynische vrienden. ‘Hier worden enkele vrienden van burgemeester Sobjanin erg rijk van. De trottoirs en de bloemperken worden jaarlijks opnieuw omgewoeld en betegeld.’ De vrouw van de burgemeester zit in de stoeptegelbusiness. ‘Moskou wordt een gelikte eenheidsworst,’ zegt een bevriende architect, die Moskou tot in de haarvaten kent. Hij fulmineert ertegen in de pers waar hij maar kan.</p>
<p class="lead">Geschiedenis speelt in de nieuwe ideologie van het Kremlin een belangrijke rol. Maar hoe uniform is de opvatting over het verleden inmiddels geworden? Een bezoek aan drie musea in Moskou laat zien dat er nog steeds ruimte is voor pluriformiteit. De geschiedenis laat zich niet een-twee-drie herschrijven.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=1&catid=129&Itemid=105">Laura Starink</a></strong></p>
<p>Wandelend door het centrum van Moskou kun je nergens aan aflezen dat Rusland een economische crisis doormaakt. In een gebied met een straal van ver buiten de Boulevardring wordt straat na straat opgeknapt. Brede stoepen rukken op, auto’s worden teruggedrongen, bloemperken alom, sierbogen met plastic bloemguirlandes en een straf parkeerbeleid om het nog steeds populaire stoepparkeren aan te pakken. Het centrum gaat gebukt onder jaarlijks terugkerende wegwerkzaamheden.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/IMG_2262.JPG" alt="IMG 2262" width="933" height="696" />Alle terrassen in het centrum van Moskou zitten vol (foto Laura Starink)</h5>
<p>Witwasserij van zwart geld, zeggen cynische vrienden. ‘Hier worden enkele vrienden van burgemeester Sobjanin erg rijk van. De trottoirs en de bloemperken worden jaarlijks opnieuw omgewoeld en betegeld.’ De vrouw van de burgemeester zit in de stoeptegelbusiness. ‘Moskou wordt een gelikte eenheidsworst,’ zegt een bevriende architect, die Moskou tot in de haarvaten kent. Hij fulmineert ertegen in de pers waar hij maar kan.</p>
Poetins Eurazianisme gaf extreem-rechtse filosoof Doegin status 2016-05-31T08:40:07+02:002016-05-31T08:40:07+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/157-poetins-eurazianisme-gaf-extreem-rechtse-filosoof-doegin-statusMarc Jansenjansen@raamoprusland.nl<p class="lead">Voor zijn visie op Rusland put Vladimir Poetin onder meer uit het werk van Russische Eurazianisten als Troebetskoj en Goemiljov. Maar ook de extreem-rechtse filosoof Aleksandr Doegin past daar naadloos in. Van randfiguur schoof hij op naar gast in Russische talkshows. FT-correspondent Charles Clover schreef er een fascinerend boek over.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=15&catid=129&Itemid=105">Marc Jansen</a></strong></p>
<p>Poetins nieuwe imperiale missie voor Rusland vond zijn aanvang een kleine eeuw geleden in een obscuur emigrantengezelschap. Vorst Nikolaj Troebetskoj, een eminente taalkundige van oude Russische adel, was na de nederlaag van de contrarevolutionaire Witten naar Sofia gevlucht. De ineenstorting van het Russische keizerrijk en de weinig welkome opvang in Europa voor ‘statenlozen’ zoals hijzelf frustreerden hem en een groep gelijkgezinden. Ze keerden zich van Europa af en stelden hun hoop op het ‘Euraziatische culturele conglomeraat’, dat vrijwel samenviel met hun verloren rijk.</p>
<p class="lead">Voor zijn visie op Rusland put Vladimir Poetin onder meer uit het werk van Russische Eurazianisten als Troebetskoj en Goemiljov. Maar ook de extreem-rechtse filosoof Aleksandr Doegin past daar naadloos in. Van randfiguur schoof hij op naar gast in Russische talkshows. FT-correspondent Charles Clover schreef er een fascinerend boek over.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=15&catid=129&Itemid=105">Marc Jansen</a></strong></p>
<p>Poetins nieuwe imperiale missie voor Rusland vond zijn aanvang een kleine eeuw geleden in een obscuur emigrantengezelschap. Vorst Nikolaj Troebetskoj, een eminente taalkundige van oude Russische adel, was na de nederlaag van de contrarevolutionaire Witten naar Sofia gevlucht. De ineenstorting van het Russische keizerrijk en de weinig welkome opvang in Europa voor ‘statenlozen’ zoals hijzelf frustreerden hem en een groep gelijkgezinden. Ze keerden zich van Europa af en stelden hun hoop op het ‘Euraziatische culturele conglomeraat’, dat vrijwel samenviel met hun verloren rijk.</p>
Why Stalin makes a comeback in Russia2016-05-26T08:00:00+02:002016-05-26T08:00:00+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/144-why-stalin-makes-a-comeback-in-russiaNanci Adleradler@raamoprusland<p>In Russia we witness a slow reevaluation of Stalin as victor of World War II. It is part of a rewriting of history. But the Stalin terror poses a problem. As long as Russia doesn't cope with its totalitarian past it will not become a country where human rights are respected, says Nanci Adler.</p>
<p class="lead"><span style="line-height: 22px;">by </span><a style="line-height: 22px;" href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=31&catid=129&Itemid=105">Nanci Adler</a></p>
<p>A walk down the sidewalks of Berlin or Moscow reveals a palpable contrast between the German and Russian approaches to their repressive history. Among its many commemorative symbols, Berlin’s sidewalks solemnly display over 5,000 ‘Stolpersteine’ (stumbling blocks), marking the homes where the victims of Nazism once lived. Inscribed on these blocks are their names, birthdates, deportation points, and dates of death. Over 50,000 such stones have been placed in other European cities. Post-Nazi Germany’s full acknowledgement of its repressive history – impelled by defeat -- permitted it to progress toward a democratic political system.</p>
<p>By contrast, post-Soviet Russia had no similar challenge to its repression of individual rights. Consequently, efforts to bring the Stalinist terror into the public space have been sparse, and are often marginalized. In fact, twenty-five years after the collapse of the Soviet Union, the achievements of the Stalinist system, and Stalin himself, are still -- or again -- being acknowledged, and even valorized.</p>
<p>In Russia we witness a slow reevaluation of Stalin as victor of World War II. It is part of a rewriting of history. But the Stalin terror poses a problem. As long as Russia doesn't cope with its totalitarian past it will not become a country where human rights are respected, says Nanci Adler.</p>
<p class="lead"><span style="line-height: 22px;">by </span><a style="line-height: 22px;" href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=31&catid=129&Itemid=105">Nanci Adler</a></p>
<p>A walk down the sidewalks of Berlin or Moscow reveals a palpable contrast between the German and Russian approaches to their repressive history. Among its many commemorative symbols, Berlin’s sidewalks solemnly display over 5,000 ‘Stolpersteine’ (stumbling blocks), marking the homes where the victims of Nazism once lived. Inscribed on these blocks are their names, birthdates, deportation points, and dates of death. Over 50,000 such stones have been placed in other European cities. Post-Nazi Germany’s full acknowledgement of its repressive history – impelled by defeat -- permitted it to progress toward a democratic political system.</p>
<p>By contrast, post-Soviet Russia had no similar challenge to its repression of individual rights. Consequently, efforts to bring the Stalinist terror into the public space have been sparse, and are often marginalized. In fact, twenty-five years after the collapse of the Soviet Union, the achievements of the Stalinist system, and Stalin himself, are still -- or again -- being acknowledged, and even valorized.</p>
Doemalid verbolgen over Eurovisiesongfestival2016-05-15T09:46:09+02:002016-05-15T09:46:09+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/138-doemalid-verbolgen-over-eurovisiesongfestivalRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Het succes van het lied '1944' op het Eurovisiesongfestival is in Rusland slecht gevallen.</p>
<p><iframe src="//www.youtube.com/embed/R50Ph52aKf8?rel=0" width="560" height="315" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe></p>
<p>De nipte overwinning van de Oekraïense zangeres Jamala heeft zelfs de voorzitter van de buitenlandcommissie van de Doema uitgedaagd. Aleksej Poesjkov, tevens voorzitter van de Russische delegatie in de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, reageerde onverwijld met een tweet: 'Eurovisiesongfestival is politiek slagveld. Nu hebben Wit-Russen her recht te zingen over de brandoffers van Katyn en de Russen over de martelaren van Odessa'.</p>
<p>Vicepremier Dmitri Rogozin bepleitte per tweet om de volgende keer namens Rusland de punk-rapper Sergej Sjnoerov met een lied over 'brand Moskou' te sturen. Sjnoerov staat bekend om zijn vulgaire taalgebruik en wordt door critici gekscherend getypeerd als een artiest voor 'ambtenaren die hun agressie moeten kanaliseren'.</p>
<p>Het lied '1944' gaat over de collectieve deportatie van de Krim-Tataren in mei 1944, waartoe partijleider/generalissimus Jozef Stalin had bevolen omdat de Krim Tataren volgens hem collectief hadden gecollaboreerd met de Wehrmacht. Ook familie van Jamala werd toen weggevoerd. In een bijgaand televisie-interview legt Jamala haar beweegredenen uit. Ze vertelt onder meer over haar overgrootvader, die juist in het Rode Leger had meegevochten tegen Nazi-Duitsland.</p><p>Het succes van het lied '1944' op het Eurovisiesongfestival is in Rusland slecht gevallen.</p>
<p><iframe src="//www.youtube.com/embed/R50Ph52aKf8?rel=0" width="560" height="315" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe></p>
<p>De nipte overwinning van de Oekraïense zangeres Jamala heeft zelfs de voorzitter van de buitenlandcommissie van de Doema uitgedaagd. Aleksej Poesjkov, tevens voorzitter van de Russische delegatie in de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, reageerde onverwijld met een tweet: 'Eurovisiesongfestival is politiek slagveld. Nu hebben Wit-Russen her recht te zingen over de brandoffers van Katyn en de Russen over de martelaren van Odessa'.</p>
<p>Vicepremier Dmitri Rogozin bepleitte per tweet om de volgende keer namens Rusland de punk-rapper Sergej Sjnoerov met een lied over 'brand Moskou' te sturen. Sjnoerov staat bekend om zijn vulgaire taalgebruik en wordt door critici gekscherend getypeerd als een artiest voor 'ambtenaren die hun agressie moeten kanaliseren'.</p>
<p>Het lied '1944' gaat over de collectieve deportatie van de Krim-Tataren in mei 1944, waartoe partijleider/generalissimus Jozef Stalin had bevolen omdat de Krim Tataren volgens hem collectief hadden gecollaboreerd met de Wehrmacht. Ook familie van Jamala werd toen weggevoerd. In een bijgaand televisie-interview legt Jamala haar beweegredenen uit. Ze vertelt onder meer over haar overgrootvader, die juist in het Rode Leger had meegevochten tegen Nazi-Duitsland.</p>Novosibirsk eert Stalin2016-05-06T06:08:28+02:002016-05-06T06:08:28+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/131-novosibirsk-eert-stalinRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>In de Sibirische stad Novosibirsk is een enorm reclamebord opgesteld waarop Stalin wordt geëerd als opperbevelhebber. Het bord verscheen een paar dagen voor 9 mei, waarop Rusland de overwinning op Hitler viert. De Russische Communistische Partij heeft 25 van dergelijke reclameborden met het portret van Stalin besteld, zo zegt een woordvoerder van de regionale partij-afdeling.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/Actueel/Stalin-billboards-novosibirsk.jpg" alt="Stalin billboards novosibirsk" width="658" height="439" /></p>
<h5>Filyurin, facebook</h5>
<p>'Het idee spreekt vanzelf. Stalin was de opperbevelhebber en leidde het land tijdens de Grote Vaderlandse Oorlog. Dit feit kan niet uit de geschiedenis worden gewist. Veteranen en andere deelnemers aan de Grote Vaderlandse Oorlog hebben een positief beeld van hem', aldus de woordvoerder.</p>
<p>Novosibirsk met z'n grote universitaire gemeenschap gold altijd als een liberale stad. Dat de autoriteiten hier toestemming hebben gegeven om Stalin zo prominent te eren, is opmerkelijk, maar past in de tendens dat in Rusland op steeds meer plekken standbeelden van de tiran worden opgericht, museumpjes worden ingericht en straten naar hem worden genoemd.</p>
<p>Bron: Meduza.io</p><p>In de Sibirische stad Novosibirsk is een enorm reclamebord opgesteld waarop Stalin wordt geëerd als opperbevelhebber. Het bord verscheen een paar dagen voor 9 mei, waarop Rusland de overwinning op Hitler viert. De Russische Communistische Partij heeft 25 van dergelijke reclameborden met het portret van Stalin besteld, zo zegt een woordvoerder van de regionale partij-afdeling.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/Actueel/Stalin-billboards-novosibirsk.jpg" alt="Stalin billboards novosibirsk" width="658" height="439" /></p>
<h5>Filyurin, facebook</h5>
<p>'Het idee spreekt vanzelf. Stalin was de opperbevelhebber en leidde het land tijdens de Grote Vaderlandse Oorlog. Dit feit kan niet uit de geschiedenis worden gewist. Veteranen en andere deelnemers aan de Grote Vaderlandse Oorlog hebben een positief beeld van hem', aldus de woordvoerder.</p>
<p>Novosibirsk met z'n grote universitaire gemeenschap gold altijd als een liberale stad. Dat de autoriteiten hier toestemming hebben gegeven om Stalin zo prominent te eren, is opmerkelijk, maar past in de tendens dat in Rusland op steeds meer plekken standbeelden van de tiran worden opgericht, museumpjes worden ingericht en straten naar hem worden genoemd.</p>
<p>Bron: Meduza.io</p>Goelag-museum maakt excuses voor lof op dwangarbeid2016-04-20T09:14:00+02:002016-04-20T09:14:00+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/105-goelag-museum-maakt-excusesRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Het Goelag-museum Perm-36 heeft zijn excuses gemaakt voor een tekst op zijn website. Hierin werd de lof gezongen van de ‘sjarasjka’, wetenschapsinstituten waar Sovjet-gevangenen dwangarbeid verrichtten.</p>
<p>Perm-36, dat ligt op het terrein van het voormalige werkkamp, is sinds kort niet meer een onafhankelijk museum, maar valt onder het regionale bestuur. Volgens de gewraakte tekst was de ‘sjarasjka’ bijzonder effectief, omdat getalenteerde wetenschappers bij elkaar op een kluitje zaten en onderlinge concurrentiestrijd voor een positie niet mogelijk was. De tekst die op de dag van de kosmonauten verscheen, prees de bijdragen van twee raketgeleerden die als gevangenen in een ‘sjarasjka’ hadden gewerkt. Na protesten werd de tekst verwijderd. Volgens het museum had een stagiaire het artikel geplaatst, zonder medeweten van de leiding.</p>
<p>Bron: <a href="https://slon.ru/" target="_blank">www.slon.ru</a> (link opent in nieuw venster)</p><p>Het Goelag-museum Perm-36 heeft zijn excuses gemaakt voor een tekst op zijn website. Hierin werd de lof gezongen van de ‘sjarasjka’, wetenschapsinstituten waar Sovjet-gevangenen dwangarbeid verrichtten.</p>
<p>Perm-36, dat ligt op het terrein van het voormalige werkkamp, is sinds kort niet meer een onafhankelijk museum, maar valt onder het regionale bestuur. Volgens de gewraakte tekst was de ‘sjarasjka’ bijzonder effectief, omdat getalenteerde wetenschappers bij elkaar op een kluitje zaten en onderlinge concurrentiestrijd voor een positie niet mogelijk was. De tekst die op de dag van de kosmonauten verscheen, prees de bijdragen van twee raketgeleerden die als gevangenen in een ‘sjarasjka’ hadden gewerkt. Na protesten werd de tekst verwijderd. Volgens het museum had een stagiaire het artikel geplaatst, zonder medeweten van de leiding.</p>
<p>Bron: <a href="https://slon.ru/" target="_blank">www.slon.ru</a> (link opent in nieuw venster)</p>Grote Oktoberrevolutie is niet meer zo groot: op zoek naar dolkstootlegende2016-04-13T08:41:15+02:002016-04-13T08:41:15+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/97-oktoberrevolutie-als-dolkstootlegendeHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">De Oekraïense crisis is niet louter een politiek conflict over de vraag of het sinds 1991 soevereine buurland het recht heeft zich op eigen gezag te dekoloniseren. De crisis is uitgedraaid op een Russische identiteitsqueeste waarbij honderd jaar geschiedenis wordt herschreven.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=2&catid=129&Itemid=105">Hubert Smeets</a></strong></p>
<p>De Eerste Wereldoorlog staat daarvoor sinds kort verrassend genoeg ook symbool. Dus niet Tweede Wereldoorlog, die in Rusland als de Grote Vaderlandse Oorlog te boek staat en begrijpelijkerwijs als een heroïsche episode in de geschiedenis wordt gezien. Nee, de Eerste Wereldoorlog, die in Moskou op 1 augustus 2014 grootser werd herdacht dan ooit in de recente Russische geschiedenis. President Vladimir Poetin hield toen ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van het begin van de Eerste Wereldoorlog een herdenkingsrede bij het Monument voor de Helden op Poklonnaja Gora (Berg van Eerbied) in Moskou. Die toespraak was ronduit politiek. Poetin trok 1914 in één lijn door naar 2014.</p>
<p> <img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/kremlin/PoetinPoklonajaGora.jpg" alt="PoetinPoklonajaGora" width="434" height="434" /></p>
<p> </p>
<p class="lead">De Oekraïense crisis is niet louter een politiek conflict over de vraag of het sinds 1991 soevereine buurland het recht heeft zich op eigen gezag te dekoloniseren. De crisis is uitgedraaid op een Russische identiteitsqueeste waarbij honderd jaar geschiedenis wordt herschreven.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=2&catid=129&Itemid=105">Hubert Smeets</a></strong></p>
<p>De Eerste Wereldoorlog staat daarvoor sinds kort verrassend genoeg ook symbool. Dus niet Tweede Wereldoorlog, die in Rusland als de Grote Vaderlandse Oorlog te boek staat en begrijpelijkerwijs als een heroïsche episode in de geschiedenis wordt gezien. Nee, de Eerste Wereldoorlog, die in Moskou op 1 augustus 2014 grootser werd herdacht dan ooit in de recente Russische geschiedenis. President Vladimir Poetin hield toen ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van het begin van de Eerste Wereldoorlog een herdenkingsrede bij het Monument voor de Helden op Poklonnaja Gora (Berg van Eerbied) in Moskou. Die toespraak was ronduit politiek. Poetin trok 1914 in één lijn door naar 2014.</p>
<p> <img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/kremlin/PoetinPoklonajaGora.jpg" alt="PoetinPoklonajaGora" width="434" height="434" /></p>
<p> </p>
De Tweede Wereldoorlog als propagandamiddel2016-04-13T08:13:54+02:002016-04-13T08:13:54+02:00https://platformraam.nl/dossiers/geschiedschrijving/96-de-tweede-wereldoorlog-als-propagandamiddelLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p class="lead">Hoe komt het dat de Tweede Wereldoorlog in het conflict tussen Oekraïne, het Westen en Rusland zo’n belangrijke rol speelt? Waarom noemde Moskou de omwenteling in Kiev een ‘staatsgreep van een fascistische junta’? En waarom werden de honderdduizenden demonstranten op Majdan weggezet als ‘Bandérovtsy’, aanhangers van de extreem-rechtse terrorist Stepan Bandera, die in 1941 met Hitler collaboreerde in de hoop op een onafhankelijke staat Oekraïne?</p>
<p class="lead">Hoe komt het dat de Tweede Wereldoorlog in het conflict tussen Oekraïne, het Westen en Rusland zo’n belangrijke rol speelt? Waarom noemde Moskou de omwenteling in Kiev een ‘staatsgreep van een fascistische junta’? En waarom werden de honderdduizenden demonstranten op Majdan weggezet als ‘Bandérovtsy’, aanhangers van de extreem-rechtse terrorist Stepan Bandera, die in 1941 met Hitler collaboreerde in de hoop op een onafhankelijke staat Oekraïne?</p>