Het Oekraïense tv-station Hromadske heeft de hand weten te leggen op een concepttekst van de wet die door de Veiligheidsraad wordt uitgewerkt om een definitief einde te maken aan de bezetting van de Donbas. Na zijn bezoek aan de Amerikaanse president Trump bevestigde president Porosjenko dat er aan zo'n wet gewerkt wordt. Het ligt voor de hand dat dit onderwerp met Trump besproken is.
Volgens Porosjenko zijn verregaande afspraken gemaakt over militaire samenwerking. 'We hebben echt inspirerende woorden gehoord,' zei Porosjenko. 'De Amerikaanse minister van Defensie heeft belangrijke dingen gezegd. In de eerste plaats: wij zijn ons goed bewust van de situatie in het Oekraïense leger en we zijn trots op wat jullie hebben bereikt.'
Het bestaan van de wet, getiteld 'Staatsbeleid ter herstel van de Oekraïense souvereiniteit in de momenteel bezette gebieden in de provincies Donetsk en Loegansk', werd vorige week gemeld door Oleksandr Toertsjinov, hoofd van de Nationale Veiligheidsraad.
Anti-terroristische operatie
In 2014 ontstonden, na een door Rusland gesponsorde opstand in het oosten van Oekraïne en een haastig in elkaar gedraaide volksraadpleging twee 'Volksrepublieken'. Kiev kondigde in de zomer van 2014 een 'anti-terroristische operatie' (ATO) af om de opstand neer te slaan, maar er brak een felle oorlog uit met de rebellen, die militair, materieel en mentaal werden gesteund vanuit Rusland. Die oorlog heeft al meer dan 10.000 doden gekost. De Volksrepublieken hebben een open grens met Rusland, maar zijn geïsoleerd van Oekraïne.
De Veiligheidsraad concludeert in het wetsontwerp dat de ATO weliswaar de Russische opmars in Oekraïne tot staan heeft gebracht, maar er niet in is geslaagd de rebellen en de Russische bezetters te verdrijven. De wet 'moet de noodzakelijke juridische en organisatorische voorwaarden creëren om Oekraïnes territoriale integriteit in de regio's Donetsk en Loegansk te herstellen, de capaciteiten van het Oekraïense leger en andere militaire formaties uit te breiden, zonder buiten het raamwerk van de staakt-het-vuren-akkoorden van Minsk te treden,' aldus de concept-tekst van de wet. Dat laatste lijkt onmogelijk, aangezien Minsk de strijdende partijen juist gebiedt de wapens te laten zwijgen.
In de akkoorden van Minsk, uitonderhandeld tussen Oekraïne, Rusland, Duitsland en Frankrijk, zijn afspraken gemaakt over een staakt-het-vuren, terugtrekking van zware wapens en het houden van locale verkiezingen die de Donbas meer autonomie moeten geven. Maar niemand houdt zich aan de afspraken, zoals de OVSE bijna dagelijks moet constateren. Er vallen nog steeds doden.
Bij de operatie zal Oekraïne zich houden aan internationale rechtsregels en de militaire capaciteit van het land uitbreiden, aldus de tekst. Een direct onder de president ressorterende Operatieve Staf zal de operatie in samenwerking met de Veiligheidsdienst en het ministerie van Binnenlandse Zaken coördineren.
Volgens parlementsvoorzitter Paroebi is tot de wet besloten omdat ATO niet voldoet. 'Bij de aanvang van Ruslands agressie hadden we juridisch gesproken maar twee opties: de start van een anti-terroristische operatie of de invoering van de staat van beleg. Maar dat laatste konden we toen niet doen omdat het democratische procedures onmogelijk zou maken, met name verkiezingen. Het was belangrijk voor ons om presidents-, parlements- en regionale verkiezingen te houden,' zei Paroebi tegen Hromadske. 'Nu komen we met een legaal document voor militaire actie.'
Minsk werkt niet
Porosjenko heeft tijdens zijn bezoek aan Washington ook gesproken over nieuwe vredesinitiatieven buiten de Minsk-akkoorden om, waar de VS geen partij bij zijn. Volgens militair analist Aleksej Arestovitsj werkt Minsk niet 'om de eenvoudige reden dat Rusland daar niet aan tafel zit als een van de strijdende partijen, maar slechts als waarnemer'. Het Westen heeft dat eindelijk begrepen, aldus Arestovitsj.
'Het heeft er alle schijn van dat er een militaire operatie in de Donbas wordt gepland om de Russische troepen te verdrijven en de separatisten een aframmeling te geven. Het Oekraïense leger is daartoe nu al in staat: wij hebben meer troepen en middelen paraat, we vechten beter en we hebben ook de morele overhand,' zei Arestovitsj tegen Nieuws van Oekraïne. Hij verwacht dat de VS Poetin duidelijk zullen maken dat hij geen grootschalige troepen mag inzetten. Volgens hem heeft Poetin genoeg binnenlandse problemen in zijn verkiezingsjaar om niet meer aan een buitenlands avontuur te beginnen. 'Wij hebben 90.000 troepen in het gebied, de Russen maar 40.000.'
In het Russische leger heerst grote onvrede over de operatie in de Donbas, zegt Arestovitsj. Ze kunnen niet openlijk vechten, ze lijden verliezen en ze maken veel fouten omdat ze het terrein niet zo goed kennen als de Oekraïners. 'Het format van de hybride oorlog, waarbij ze zich moeten verstoppen en niet voluit kunnen vechten leidt tot grote verliezen. En vergeet de moreel-psychologische component niet - de Russen zijn niet in de stemming om te vechten.' Het Oekraïense leger - en de bevolking - zijn bereid er hard in te gaan, verzekert Arestovitsj, die verwacht dat de voorbereiding van de operatie ongeveer een jaar zal duren.
Lees ook: waarom de akkoorden van Minsk niet werken.