Oorlogsschade in Oekraïne al geschat op ruim 100 miljard dollar

De Russische invasie in Oekraïne heeft al aan duizenden militairen en burgers het leven gekost en veel Oekraïense steden en dorpen liggen in puin. Dit heeft ook zijn weerslag op de Oekraïense economie. De economische schade wordt nu al op ruim 100 miljard dollar geschat.

charkiv maart 2022 twitter Verwoeste woonwijk in Charkiv. Schreenshot uit video van Maria Avdeeva, Twitter.

Hoewel steeds duidelijker wordt dat Rusland Oekraïne heeft onderschat als het gaat om militaire slagkracht en het verzet van de bevolking, worden dorpen en steden door het Russische leger volledig in puin gelegd. De nietsontziende bombardementen en beschietingen op vluchtende burgers, woonwijken, ziekenhuizen en zelfs een theater met schuilende mensen doen denken aan de tactiek waarmee Rusland in Syrië duizenden burgerslachtoffers heeft gemaakt.

Tot en met 28 maart zijn er volgens de Verenigde Naties 1.151 burgers in Oekraïne om het leven gekomen door de Russische invasie, 1.824 burgers raakten gewond. Volgens de gegevens van de Oekraïense autoriteiten ligt het aantal burgerdoden vele malen hoger. Alleen al in de door de Russen belegerde stad Marioepol zouden de afgelopen maand 5.000 mensen zijn omgekomen.

Terwijl de bombardementen doorgaan, berekenen economen de voorlopige schade en wordt al gespeculeerd over de kosten van de wederopbouw. Daarbij gaan Oekraïense economen ervan uit dat Oekraïne een soevereine staat blijft, dat Rusland zich uiteindelijk terugtrekt en dan herstelbetalingen moet doen.

Infrastructuur verwoest

Volgens een berekening van de Kyiv School of Economics is er al voor 63 miljard dollar aan infrastructuur verwoest, waaronder 4.431 appartementencomplexen, 138 medische instellingen, acht civiele luchthavens en 378 onderwijsinstellingen. In totaal kost de oorlog de Oekraïense economie nu al meer dan 100 miljard dollar, zegt de Oekraïense onderminister van Economische Zaken Denys Koedin. De minister gaat daarbij niet alleen uit van de directe schade aan de infrastructuur maar ook van de indirecte economische schade zoals het feit dat de economie deels stilligt door de oorlog. Deze schatting is echter moeilijk te verifiëren.

Koedin baseert zijn berekening op de directe schade die is aangebracht aan de infrastructuur (zoals wegen en fabrieken) en telt daarbij de gevolgen voor de economie op. Volgens Koedin is 75% van de fabrieken in oorlogsgebieden gestopt met werken, de meeste metaalfabrieken liggen stil. Dit betekent enorme verliezen voor de Oekraïense metaalexport die een aanzienlijk deel uitmaakt van de totale export van het land.

Maar ook het met de grond gelijkmaken van de Zuid-Oekraïense haven- en industriestad Marioepol, waar 90% van de gebouwen beschadigd is, is een grote klap voor de economie. Zo’n 50% van de Oekraïense export wordt hier normaliter verscheept en de havenstad speelt zo een cruciale rol in de economie van Oost-Oekraïne.

Het hoge aantal burgerdoden, de verwoeste infrastructuur en de bijna 4 miljoen mensen die het land zijn ontvlucht (naast naar schatting nog eens 6,5 miljoen ontheemden binnen Oekraïne) zal er toe leiden dat het bbp dit jaar met minimaal 10% zal dalen volgens het IMF. Als de oorlog nog langer voortduurt, zal de economische schade mogelijk nog veel groter zijn en dit zal ook steeds meer gevoeld gaan worden op mondiaal niveau.

Herstelbetalingen

"We zullen elk huis weer opbouwen, elke straat, elke stad. Tegen Rusland zeggen we: maak kennis met de woorden "reparaties" en "contributies",' zei de Oekraiense president Zelenski in een speech gericht aan Rusland. 'Van de Oekraïense bevolking is 90% van mening dat Rusland de schade aan de economie en de infrastructuur moet betalen, 21% van de bevolking vindt dat ook Europa moet bijdragen en 12% verwacht financiële steun van de VS (aan deze peiling deden geen inwoners van de bezette Donbas regio en Krim mee).

Het Oekraïense parlement heeft al gevraagd of de herstelbetalingen betaald kunnen worden met de buitenlandse valutareserves van de Russische Centrale Bank die vanwege de sancties door het Westen zijn bevroren. Dit is een unieke situatie en wat hierin juridisch mogelijk is, moet nog blijken, maar het internationaal recht biedt aanknopingspunten om op deze manier herstelbetalingen uit te voeren. 

Hoewel het voorlopig nog niet aan de orde is, ziet Sergej Nikolajtsjoek, persvoorlichter van de Oekraïense Centrale Bank, ook kansen voor de naoorlogse Oekraïense economie. Volgens hem zou de economie een flinke boost kunnen krijgen nu Westerse bedrijven massaal zijn weggetrokken uit Rusland.

‘We zien nu hoe de westerse zakenwereld zich terugtrekt uit Rusland, we zien dat niemand nog zaken wil doen met Rusland. Dat betekent grote kansen voor de Oekraïense economie in het tijdperk na de oorlog.  Want ik weet zeker: veel westerse bedrijven willen graag in deze regio blijven, niet langer in Moskou, maar in Kyiv,’ citeert de Oekraïense zakelijke nieuwssite The Page de persvoorlichter van Oekraïense Centrale Bank.

Cultureel erfgoed

Behalve mensenlevens en cruciale infrastructuur gaat de oorlog ook ten koste van cultureel erfgoed. Zo werd in de noordoostelijke stad Charkiv één van de grootste pleinen van Europa verwoest: het iconische Vrijheidsplein. Verder zijn er de bekende beelden van het verwoeste theater in de stad Marioepol waar honderden burgers zich in de schuilkelders bevonden. In diezelfde stad zou volgens lokale media ook het museum van de schilder Koeindzji zijn bezweken onder Russische bommen. De originele schilderijen waren al in veiligheid gebracht. Via een internationaal vrijwilligers project is een team van IT’ers uit verschillende landen bezig om het Oekraïense Cultureel Erfgoed in ieder geval digitaal veilig te stellen.

Een volledig beeld van de verwoestingen in steden en dorpen is nog niet te geven. De Oekraïense jurist en desinformatie-expert Maria Avdeeva maakt al een maand lang videobeelden van de verwoestingen in Charkiv, de tweede stad van het land. De beelden van compleet verwoeste woonwijken deelt ze op Twitter waarmee ze hoopt een tegenwicht te bieden aan de Russische propagandamachine die de impact van de Russische invasie op burgers stelselmatig bagatelliseert.

Bronnen: hromadske.ua, Reuters, project Syndicate, The Page, Al Jazeera, The Guardian, nv.ua, The art newspaper.com, ukrinform.net, brookings.edu

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.