Rusland kampt met een derde golf van corona door een snelle verspreiding van de Indiase Delta-variant van het virus. Lokale autoriteiten proberen de besmettingsexplosie de kop in te drukken door ambtenaren en werknemers in de dienstverlening te dwingen zich te laten vaccineren. Lockdowns zijn echter niet afgekondigd. Het virus heeft alle kans om toe te slaan, want slechts 16 miljoen mensen, 11% van de bevolking is ingeënt. Dit is op Noord-Macedonië na het laagste percentage in Europa.
De Moskouse burgemeester Sergej Sobjanin (in blauw shirt) in nieuwe afdeling voor corona in ziekenhuis nr. 15. Foto mos.ru
De bereidheid om zich te laten vaccineren is bijzonder laag. Gebrek aan vertrouwen in het Russische vaccin en de overheid, plus een halfslachtig beleid waarbij het leven ondanks corona gewoon moest doorgaan, hebben ervoor gezorgd dat maar weinig mensen zich laten inenten. De anti-vaccin stemming lijkt in Rusland intussen alleen maar sterker te worden.
De federale autoriteiten laten de maatregelen over aan het lokale gezag. Burgemeester Sergej Sobjanin van Moskou besloot vorige week om vaccinatie verplicht te stellen voor de werknemers in de dienstverlening. Doel is om in twee maanden tijd tenminste 60% van het personeel in winkels, transportbedrijven, onderwijs, gezondheidszorg, in de sport-, cultuur- en amusementssector in te enten. Verder worden gemeenteambtenaren verplicht zich te laten vaccineren. Het gaat om minstens 2 miljoen mensen. Voor eigenaren van bedrijven dreigen boetes (tot 1 miljoen roebel, ruim 11 duizend euro) als ze de vaccinatieplicht niet nakomen.
Soortgelijke maatregelen zijn genomen in Sint-Petersburg en 15 tot 20 andere regio’s. Tegelijkertijd benadrukte Kremlin-woordvoerder Peskov dat Rusland ‘zoals voorheen geen enkele verplichting tot vaccinatie kent’. Gouverneurs nemen maatregelen afhankelijk van de situatie met corona in hun eigen regio, zo voegde Peskov eraan toe.
In Moskou liepen de besmettingen vorige week op tot ruim 9.000 per dag, het hoogste aantal sinds december. Negentig procent van de nieuwe ziektegevallen in Moskou wordt toegeschreven aan de Indiase Delta-variant. In Rusland als geheel zouden 70% van de besmettingen veroorzaakt zijn door de Delta-variant. Op 21 juni werden er landelijk meer dan 17.000 nieuwe besmettingen gemeld en 440 overlijdensgevallen in 24 uur. De Delta-variant van corona werd een maand geleden voor het eerst in Rusland gesignaleerd.
Patiënten liggen op de gang in Sint-Petersburgse kliniek.
Still van video op twitter
Burgemeester Sobjanin zei dat Rusland overvallen was door de nieuwe variant die aanzienlijk besmettelijker en agressiever is dan eerdere virusvarianten. Ziekenhuizen worden overstroomd met corona-patiënten. In Moskou lagen vorige week 12.000 corona-patiënten in het ziekenhuis, net zoveel als tijdens de piek vorig jaar, aldus Sobjanin. Over twee of drie weken zal er in Moskou een tekort aan bedden zijn, vreest het gemeentebestuur. In Sint-Petersburg liggen nu al patiënten op de gang.
Van lockdowns is echter geen sprake. Ondanks de besmettingsexplosie blijven in Moskou restaurants, cafe’s en bars open en moeten alleen tussen 23.00 en 06.00 uur sluiten. Ook theaters, musea en bioscopen ontvangen publiek. Alleen evenementen voor duizend mensen en meer zijn verboden. Op 20 juni ging op de Dag van de Arts een charitatief evenement voor medici gewoon door. Vierhonderd artsen dansten in avondkledij op de balvloer, terwijl de meesten van hen niet gevaccineerd waren. Mondmaskers werden niet gedragen. De organisatoren zeiden dat alleen mensen waren toegelaten die ingeënt waren of een negatieve test van hoogstens drie dagen oud konden laten zien.
Russische artsen aan het dansen terwijl de coronapandemie weer woedt. Foto medball.ru
Terwijl de besmettingscijfers steeds alarmerender werden, kondigde de regering de hervatting aan van de vliegverbindingen met Turkije (vanaf 22 juni), en met de VS, België, Bulgarije, Ierland, Italië, Cyprus, Noord-Macedonië en Jordanië (vanaf 28 juni).
Anti-vaccinatie stemming
Op sociale media wordt elk bericht van iemand die zich heeft laten inenten of zich daarvoor uitspreekt gevolgd door tientallen of zelfs honderden negatieve reacties. Daarbij plaatsen juristen formulieren voor een verklaring van ‘weigering mee te doen aan experimenten’. Ljoebov Sobol, een naaste medewerkster van Navalny, raakte onmiddellijk duizend volgers kwijt toen zij op instagram een foto en bericht plaatste van haar tweede inenting. ‘Ik ben ervan overtuigd dat het gebrek aan vertrouwen in Spoetnik voortkomt uit het wantrouwen jegens de overheid, de ambtenarij en Poetin persoonlijk’, schreef ze. ‘Waarom heeft Poetin niet gezegd met welk vaccin hij zich heeft laten inenten? Misschien heeft hij zich helemaal niet laten vaccineren’, zo verwoordde ze het gevoel van wantrouwen. Als mensen zelf een vaccin hadden mogen kiezen, dan hadden ze in de rij gestaan, meent Sobol. Nu is het doodstil in de vaccinstraten.
In dit klimaat zullen dwangmaatregelen op verzet stuiten, vrezen waarnemers. De website voor zakennieuws The Bell vroeg eigenaars en managers van bedrijven hoe hun personeel zal reageren op een inentingsverplichting. De directeur van een pizza-keten dacht dat de helft van zijn personeel liever ontslag zou nemen dan zich te laten vaccineren. Hoe taxichauffeurs en andere (semi-)zelfstandigen verplicht zullen worden om zich te laten inenten is onduidelijk. Hun platforms, zoals Yandex, willen niet zover gaan dat ze het contract met weigeraars willen verbreken.
The Bell citeerde de medische directeur van een keten particuliere klinieken, die de ontwikkeling kenschetst als een ‘anti-vaccinatie catastrofe’. ‘De situatie waarin slechts 10% ingeënt is, is zelfs slechter dan als er niemand zou zijn gevaccineerd. Het risico van nieuwe mutaties groeit en collectieve immuniteit, die deze zou kunnen tegenhouden, is niet in zicht.’
Bronnen: Meduza, The Bell, RBC, Twitter, Rferl, Kommersant