Omdat de veiligheid van de sporters in Belarus niet kan worden gegarandeerd, wordt het wereldkampioenschap ijshockey later dit jaar niet in Minsk afgerond. De International Ice Hockey Federation (IIHF) heeft dat maandag 18 januari besloten. Volgens het Russische persbureau Tass doelt de internationale ijshockeybond hiermee op de 'gespannen politieke situatie' in Belarus. Het besluit viel na kritiek op de hockeyfederatie die het toernooi ondanks de repressie in Belarus komende zomer gewoon door wilde laten gaan.
De IIHF stond al langer onder politieke druk om Belarus de organisatie van het toernooi in mei dit jaar te ontnemen. Maar het besluit werd echt onontkoombaar toen ook autofabriek Skoda, reeds drie decennia hoofdsponsor van het ijshockey-kampioenschap, en olieproducent Liqui Moli in het weekeinde van 16 januari dreigden om zich terug te trekken uit protest tegen de voortdurende repressie van de burgerbeweging in Belarus. ‘We zijn al 28 jaar een trotse partner’ van de ijshockeyfederatie, aldus Skoda in een speciale verklaring. ‘Maar we respecteren en promoten ook alle mensenrechten' en dus 'we trekken ons terug’ als Belarus gastheer blijft van het wereldkampioenschap.
Renë Fasel in gesprek met Loekasjenko. Foto Poel Pervogo.
Volgens IIHF-voorzitter René Fasel dacht de IIHF sinds oktober aan een plan-B, mocht het WK toch niet in Belarus kunnen worden gehouden. Zo zouden de wedstrijden in Minsk kunnen worden overgeheveld naar Hernig in Denemarken. Het toernooi zou conform plan-A zowel in Minsk als in Riga worden afgewerkt. Letland heeft inmiddels te kennen gegeven bereid te zijn het toernooi alleen te organiseren. De IIHF had het kampioenschap in 2017 aan beide landen toegewezen.
Fasel zelf lijkt zijn mening over de organisatie van het toernooi pas dit weekeinde te hebben gewijzigd. Begin januari bracht Fasel nog een bezoek aan president Aleksandr Loekasjenko. Beiden kennen elkaar al lang. Fasel, een 70-jarige tandarts uit Zwitserland, werd in 1994 voorzitter van de IIHF. Loekasjenko werd datzelfde jaar voor het eerst tot president gekozen. Bij de ontmoeting omhelsde Fasel het Witrussische staatshoofd met beide armen. Deze warme begroeting kwam Fasel op kritiek te staan.
Naderhand ontkende de internationale ijshockeybestuurder dat hij met deze geste Loekasjenko zou hebben willen steunen. In een interview met de Zwitserse nieuwsite Watson zegt hij dat hij zich ervan bewust was dat zijn ontmoeting met Loekasjenko ‘hachelijk’ zou worden. Volgens Fasel zou het gesprek met Loekasjenko niet in de openbaarheid komen. Het regime besloot vervolgens echter om de beelden wel via het presidentiële televisiekanaal Poel Pervogo (de Poel van de nummer Eén van het land) te verspreiden. Fasel beweerde zich ‘misbruikt’ te voelen.
De IIHF-preses zei in het vraaggesprek met Watson dat hij in Minsk eveneens had gesproken met vertegenwoordigers van de oppositie. Volgens Fasel zou de oppositie niet willen dat het toernooi in Belarus wordt afgelast. ‘Het is een wereldkampioenschap voor het volk’, zouden zijn gesprekspartners hem hebben gezegd. ‘Schaduwpresident’ Svetlana Tichanovskaja, die de frauduleuze verkiezingen van augustus vermoedelijk heeft gewonnen, ontkende meteen categorisch dat er iemand van de oppositie of namens haar in Minsk met Fasel heeft gesproken. Tichanovskaja zelf was een uitegsproken tegenstander van het toernooi.
Al eerder had ze de ijshockeybond opgeroepen af te zien van het kampioenschap in Belarus. Een petitie, waarin de ijshockeyfederatie werd gevraagd om het toernooi niet in Minsk te houden, werd in korte tijd door circa zestigduizend mensen ondertekend.
De druk op René Fasel werd ook anderszins opgevoerd. De moeder van Roman Bondarenko, een 31-jarige kunstenaar die in november door regimegetrouwe sport-hooligans werd afgetuigd en dezelfde nacht in het ziekenhuis stierf, riep de IIHF via Instagram op om van Loekasjenko te eisen dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de dood van haar zoon.