'VS kunnen niemand meer de les lezen over democratie'

De Verenigde Staten kunnen de wereld niet meer de les lezen over democratie. Hun eigen democratie is kreupel, hun kiessysteem archaïsch en falend, en veel Amerikaanse kiezers hebben het vertrouwen in de democratische instituties verloren. Dat is de strekking van de commentaren van Russische parlementsleden en staatsmedia op de bestorming van het Capitool vorige week.

1024px 2021 storming of the united states capitol 09 croppedProtest bij het Capitool. Foto CC Wikipedia 

Doema-voorzitter Vjatsjeslav Volodin verklaarde dat mensen die de VS een voorbeeld van democratie noemen, hun mening hoognodig moeten herzien. Het is duidelijk, aldus Volodin, dat het Amerikaanse politieke systeem in een crisis verkeert. De voorzitter van de buitenlandcommissie in de Federatieraad (Senaat) Konstantin Kosatsjov schreef dat de rellen in Washington laten zien dat de Amerikaanse democratie ‘op twee kreupele benen loopt’ en dat het land ‘door de helft gespleten’ is. ‘De VS zetten niet langer de koers uit en hebben daarom het recht daarop verloren. Laat staan om een koers aan anderen voor te schrijven.’

Namens het ministerie van Buitenlandse Zaken noemde Maria Zacharova de gebeurtenissen in Washington een interne zaak van de VS. Tegelijkertijd zei ze dat het Amerikaanse kiessysteem archaïsch was en niet voldeed aan de moderne maatstaven voor democratie. Op haar eigen Facebook-pagina deelde ze met instemming een bericht van de vroegere CNN-correspondent in Moskou Jill Dougherty die schreef dat ‘de VS nooit meer in staat zullen zijn om de wereld te vertellen dat we een modeldemocratie zijn’.

In andere pro-Kremlin commentaren klonk leedvermaak door over de chaos en het geweld in Washington, evenals spottende opmerkingen dat de VS nu hun eigen ‘kleurenrevolutie’ hebben. Doemalid Leonid Sloetski zei dat de kleurenrevoluties die Washington had gestimuleerd in Oekraïne (de Maidan-opstand in 2014), Georgië (de Rozenrevolutie in 2003) en de recente protesten in Belarus nu als een boemerang terugkeren. ‘Dit alles dreigt uit te lopen op een crisis van het Amerikaanse politieke systeem’, aldus Sloetski.

President Poetin heeft zich niet uitgelaten over de politieke onrust vorige week in de VS. Hij vertoonde zich op de televisie als een toonbeeld van rust door op 7 januari een kerkdienst bij te wonen ter gelegenheid van het kerstfeest van de Russisch-orthodoxe kerk, dat dertien dagen na het onze wordt gevierd.

Vergelijking met Rijksdagbrand 1933  

Staatsmedia en pro-Kremlin kranten stellen zich achter de klacht van Trump en zijn aanhangers dat de verkiezingen oneerlijk zijn verlopen. In sommige kranten wordt het verhaal van Trump-aanhangers overgenomen dat niet zij het Capitool bestormden, maar hun tegenstanders om hen de schuld ervan in de schoenen te schuiven, monddood te maken en een impeachment tegen Trump uit te lokken.  

De Komsomolskaja Pravda vergelijkt het zelfs met de Rijksdagbrand van 1933, toen de nazi’s hoogstwaarschijnlijk zelf brand stichtten, maar de communisten daarvan de schuld gaven en dit als voorwendsel gebruikten om de burgerrechten op te schorten. Biden is in dit scenario de man die Amerika redt van de anarchie, nadat de Democraten die zelf hebben georganiseerd. ‘De oude elites zuiveren de politiek van allen die niet in het systeem passen door hen aan te merken als destructieve en fascistische krachten.’ De Izvestia noemt Donald Trump een ‘Amerikaanse meteoriet’ die over het land vloog, maar ‘er niet in slaagde om het Washingtonse moeras droog te leggen’.

De Komsomolskaja Pravda citeerde politicoloog Igor Sjatrov met de uitspraak: ‘De etalage is gebroken, in scherven. Die zal wel weer gerepareerd worden, maar het waardevolste ding is eruit gestolen: vertrouwen in de Amerikaanse democratische instituties’.

Geschenk voor Poetin

In de zakenkrant Kommersant klinkt een ander geluid. Kommersant spreekt van Trumps politieke zelfmoord en citeert Nanci Pelosi die de bestorming van het Capitool een ‘geschenk aan Poetin’ noemde. Ook de oppositiekrant Novaja Gazeta benadrukt hoezeer de gebeurtenissen in Washington de wens van het Kremlin toen Trump president werd in vervulling brengen: ‘Met het uitlokken van de pogrom in het Amerikaanse Capitool bewees Trump de hele wereld waarvoor zij bevreesd was en waarop het Kremlin had gehoopt: Amerika wordt geregeerd door een gevaarlijke maniak, die zijn land in chaos stort, het vertrouwen in de democratie ondermijnt en een leger van kiezers achterlaat, van wie velen nog steeds geloof hechten aan de stroom van leugens van de president, die de niet zo erg “Verenigde Staten” overstroomd hebben.’

Volgens de Amerikaanse columniste Anne Applebaum zal de prijs voor de schade aan de reputatie van de VS en de democratie vooral betaald worden door ‘die andere inwoners van Moskou, Bejing, Teheran, Caracas, Riyad en Minsk – de dissidenten en oppositieleden, de democraten-in-spe die plannen maken, organiseren, protesteren en lijden, die hun tijd en in sommige gevallen hun leven offeren omdat ze stemrecht willen, omdat ze willen leven in een rechtsstaat en willen profiteren van dingen die Amerikanen voor vanzelfsprekend houden, maar die voor Trump geen enkele waarde hebben.’

Bronnen: Rferl.org, Kommersant, Novaja Gazeta, Rossiiskaja Gazeta, Komsomolskaja Pravda, Izvestia, The Atlantic

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.