Op hun eerste ontmoeting na de door Loekasjenko geclaimde verkiezingsoverwinning van 9 augustus, in de Russische badplaats Sotsji, beloofde Vladimir Poetin zijn Witrussische evenknie 'op dit moeilijke moment' $1,5 miljard extra financiële ondersteuning. Tevens kondigde hij voor het komende jaar maandelijkse gemeenschappelijke militaire oefeningen aan op het grondgebied van beide landen. Poetin zei dat de Witrussen zonder buitenlandse inmenging hun eigen binnenlandse problemen moeten oplossen.
Loekasjenko praat in op Poetin bij een persmoment van hun top in Sotsji op 14 september
'We zien natuurlijk en weten allen wat er in Witrusland plaatsgrijpt, en de binnenlands-politieke problemen, die verbonden zijn met de verkiezingen. U kent onze positie goed. Wij zijn er voor dat de Witrussen zelf, zonder allerlei influisteringen en druk van buitenaf, op rustige wijze en in dialoog met elkaar helderheid scheppen in deze situatie en zijn tot overeenstemming gekomen hoe we ons werk verder zullen uitbouwen', aldus Poetin. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zei later dat Poetin en Loekasjenko ook hebben afgesproken de Russische veiligheidstroepen die Poetin op verzoek van Loekasjenko had laten stationeren bij de Witrussische grens te ontbinden en terug te sturen naar hun basis.
Loekasjenko probeerde een duidelijk niet bijster geïmponeerde Poetin er op camera van te overtuigen dat NAVO-troepen in Litouwen de Witrussische grens tot op 15 kilometer zijn genaderd. Loekasjenko pleitte voor regelmatige militaire oefeningen met Rusland op Witrussisch grondgebied en Poetin kondigde aan dat die oefeningen - die al regelmatig plaatsvinden - het komende jaar elke maand zullen worden georganiseerd. Vanaf 14 tot 25 september worden op het militair oefenterrein bij de westelijke grensstad Brest (ook toneel van demonstraties) de reeds geplande gemeenschappelijke militaire oefeningen 'Slavische broederschap - 2020' gehouden. Tot op heden heeft Loekasjenko zich altijd verzet tegen het openen van een Russisch militair vliegveld op zijn grondgebied.
'Wat ik erg prettig vind,' zei Loekasjenko volgens persbureau TASS, 'en daar ben ik u dankbaar voor: u heeft gedemonstreerd dat de Witrussische grenzen ook de grenzen zijn van de Uniestaat en dat het niemand zal worden toegestaan om daar met wapens te kletteren'. Belarus en Rusland vormen al sinds 1999 een Uniestaat, waarbij Loekasjenko er tot op heden altijd voor heeft gewaakt de macht aan Moskou over te dragen. Door de binnenlandse opstand is zijn positie dermate verzwakt dat het voor iedereen duidelijk is dat de dictator grote concessies aan Poetin zal moeten doen om in het zadel te worden gehouden. 'Deze gebeurtenissen hebben ons aangetoond dat we onze oudere broer [bedoeld wordt Rusland - red.] steviger vast moeten houden en op alle vlakken moeten samenwerken, inclusief de economie,' zei Loekasjenko.
Volgens woordvoerder Peskov mag de extra lening (deels een herfinanciering van eerdere leningen) niet worden beschouwd als inmenging in de binnenlandse aangelegenheden in Belarus. Een journalist vergeleek de lening met een vergelijkbare lening die de Russen in 2013 aan Oekraïne gaven om president Janoekovitsj in het zadel te houden. Toen Janoekovitsj vervolgens weigerde het Associatieverdrag met de EU te ondertekenen, gingen tienduizenden Oekraïners de straat op en was Euromajdan geboren.
Poetin verwelkomde in Sotsji ook Loekasjenko's reddingsplan voor Belarus: herschrijving van de grondwet en nieuwe verkiezingen in 2022, door de oppositie afgewezen als tijd rekken. Volgens presidentskandidaat Svetlana Tichanovskaja, die zichzelf als wettige president van het land beschouwt, moet het Westen breken met Loekasjenko.
Ondanks toenemend overheidsgeweld kwamen zondag 13 september weer 100.000 mensen bijeen in het centrum van Minsk
Algemeen wordt aangenomen dat Poetin de topontmoeting in Sotsji heeft benut om verdergaande integratie van Belarus met Rusland - waar Loekasjenko zich in het verleden met enig succes tegen heeft weten te verweren - op de rails te zetten. Hij kan dat doen op basis van twee samenwerkingsverdragen over een te vormen Uniestaat. De Verdragsorganisatie voor Collectieve Veiligheid uit 1992 en de overeenkomst over de Uniestaat uit 1999 kennen bepalingen, die interventie formeel mogelijk maken.
In Minsk weer massa's op de been
Aan de vooravond van de topontmoeting was Minsk weer het toneel van massabetogingen tegen het Loekasjenko-bewind, dat al weken probeert die demonstraties met toenemend geweld een halt toe te roepen. Volgens schattingen namen honderdduizend mensen deel. Ook in andere steden vonden betogingen plaats. De oproerpolitie probeerde mensen vaak al bij het verlaten van hun woning te arresteren. In het centrum van de stad circuleerden arrestantenwagens en pantservoertuigen.
Idee van de omvang van de demonstratie op 13 september (YouTube)
De arrestaties worden steeds vaker verricht door gemaskerde 'stillen'. Andere anonieme 'groene mannen' gebruiken steeds grover geweld, ook tegen vrouwen. Honderden mensen zijn opgepakt. Demonstranten verzetten zich door de mannen hun zwarte maskers af te trekken, in te sluiten en gearresteerden te bevrijden uit de handen van de oproerpolitie. Er zijn schokkende beelden van politieagenten die vrouwen in het gezicht slaan, met grof geweld in arrestantenbusjes gooien, en betogers tegen de grond meppen. Desalniettemin houdt het verzet al weken aan. Steeds meer sectoren van de samenleving steunen de opstand: voetballers spraken zich op een YouTube filmpje uit tegen het geweld tegen de bevolking. Een groep die zich 'cyberpartizanen' noemt voerde hackersaanvallen aan op sites van Witrussische ministeries.
In een opiniestuk in The Washington Post zei Svetlana Tichanovskaja, die zichzelf beschouwt als de legale president van Belarus: 'Anders dan de staatspropaganda claimt werkt de tijd in ons voordeel. Dit regime is een reus op lemen voeten. Wat het eeuwige leven leek te hebben zal in een oogwenk verdwijnen. Het enige wat we moeten doen is bij elkaar blijven. Of we zullen winnen is de vraag niet. We hebben al gewonnen. Het regime probeert die overwinning van ons te stelen, maar het zal daarin niet slagen.'
Haar actieplan: elke zondag demonstreren en staken; totale boycot van het staatsapparaat; onafhankelijke informatie garanderen en staatsmedia negeren; staatsinstellingen onder druk zetten; misdaden en machtsmisbruik vastleggen en aan de kaak stellen en vervolgen; steun zoeken bij de internationale gemeenschap.
Op basis van foto's van een mishandelde vrouw maakte kunstenares Jana Tsjernova dit beeld van de 'Venus van Belarus'