Poetin maakt haast met volkspeiling: stemmen op 1 juli

In de week naar 1 juli - tot vrije dag verklaard - gaan de Russen ter stembus om zich uit te spreken over de door Poetin voorgestelde en reeds door de Doema en het Constitutioneel Hof geaccepteerde grondwetswijzigingen die hem in principe de mogelijkheid geven tot 2036 aan de macht te blijven. Het referendum zou eerst op 22 april plaatsvinden maar werd vanwege corona afgelast. Intussen blijven de corona-besmettingen in Rusland hoog, met gemiddeld meer dan 8.000 nieuwe gevallen per dag; meer dan 5.000 mensen zijn gestorven.

PamfilovaElla Pamfilova, hoofd van de Centrale Kiescommissie, overlegt in pre-coronatijden met Poetin  (foto Kremlin.ru)

Poetin besloot eerder al dat de ook door corona afgelaste overwinningsparade van 9 mei nu op 24 juni plaats zal vinden - de dag waarop deze in 1945 voor de eerste keer werd georganiseerd. Critici noemen Poetins plannen onverantwoord.

Het referendum zal deels per internet plaatsvinden, maar in de meeste regio's van Rusland gewoon met behulp van een stembusgang. In grote delen van Rusland, waaronder Moskou, is nog een quarantaine van kracht in verband met de pandemie. Mensen zijn bij het stemmen verplicht een mondkapje en handschoenen te dragen en bij binnenkomst in het stembureau wordt hun temperatuur gemeten. 

Hoop op opkomst van 55% 

De Centrale Kiescommissie heeft vastgesteld dat agitatie voor of tegen de plannen niet is toegestaan. Burgers mogen slechts via de kiescommissie en de media over de volkspeiling worden geïnformeerd, meldde persbureau RBK. Het Kremlin hoopt op een opkomst van tenminste 55% van de kiezers en ondersteuning van de grondwetswijzigingen door 60%. Volgens opiniepeiler Levada denkt 45% van de kiezers zeker te zullen stemmen, 21% 'waarschijnlijk' en 17% 'zeker niet'. Volgens een andere opiniepeiler, VTsIOM, denkt 67% te gaan stemmen en rond de 60% van hen zegt voor te gaan stemmen. Aanvankelijk eiste het Kremlin van de regio's een opkomst van 70% en een voor-stem van 90%, maar die cijfers zijn gaandeweg naar beneden bijgesteld, aldus Meduza. Het persbureau citeert een hooggeplaatste functionaris van Kremlinpartij Verenigd Rusland: 'De mensen zijn bang vanwege het coronavirus en het thema van de grondwetswijzigingen is op de achtergrond gedrongen, mensen hebben er tabak van'.

Om in tijden van pandemie toch een zo hoog mogelijke opkomst te bewerkstelligen zijn de omstandigheden versoepeld: er mag gedurende zeven dagen gestemd worden (van 25 juni tot 1 juli), er kan thuis of bij mobiele stembussen worden gestemd en in Moskou en Petersburg kan eventueel een digitale stem worden uitgebracht. De stembureaus zullen elk uur tien minuten worden gesloten om gedesinfecteerd te worden. 

Door de verplichte sociale afstand zullen bij de stembureaus rijen ontstaan, zei een politiek lobbyist tegen Meduza: 'Een rij is een prachtig plaatje, dat wijst op een hoge opkomst. Tijdens het referendum over de Krim had men daar de volgende techniek voor bedacht: niet alle stembureaus waren open, waardoor er bij de wel open stembureaus rijen ontstonden. Dat deden ze ook bij het referendum over de Donbas', aldus de consultant die het Krim-referendum mee hielp te organiseren.

Regeringskrant Rossiskaja Gazeta ondersteunt Poetins beslissing en wijst erop dat de situatie rondom corona zich stabiliseert, zoals ook door Poetin is vastgesteld. Maar de meer kritische krant Vedomosti stelt dat de regering de volkspeiling wil doorvoeren 'voordat de stemming onder de bevolking verslechtert'. Dit kan de legitimiteit van de grondwet aantasten en de pandemie in de provincies verder doen opflakkeren, waarschuwt de krant. 'Een stemming houden onder zulke omstandigheden rijmt niet met de uitspraak van de president dat het volk beschermd moet worden: een nieuwe uitbarsting van het virus kan niet worden uitgesloten'. 

Hoppa!

Volgens politiek commentator Ivan Davydov op de site Republic gaat het Kremlin er kennelijk gemakshalve van uit dat de quarantaine over drie weken zo goed als voorbij is. 'Die hoop van de bewoners van het Kremlin moet uitkomen en hoppa, de onbuigzame [burgemeester van Moskou - red.] Sergej Sobjanin, opper-panikeerder van de overheid, bedenker van de meest vreemde verboden, neemt meteen het besluit om  vanaf 6 juni de kerken in Moskou te openen, Moskovieten die zich niet aan de uitgaansregels houden zullen niet meer worden vervolgd en komend weekeind is er op het Rode Plein het traditionele Boekenfestival. Nog maar kort geleden waarschuwde hij dat de beperkingen in Moskou zouden worden gehandhaafd tot het vaccin is gevonden, maar ja, toen wist hij nog niet dat men in het Kremlin "bepaalde hoop koesterde".' 

Davydov waarschuwt: 'Gouverneurs vrezen de president, maar het virus niet!' Het virus is niet bekend met en laat zich niets gelegen liggen aan de verwachtingen van het Kremlin. Waarom dan die haast? Wij weten niet, zegt Davydov, wat de gehoorzame ambtenaren bij Poetin op tafel leggen en of hij überhaupt een idee heeft hoe de toestand in het land is. Hier valt maar één conclusie te trekken, zegt Davydov: Poetin 'leeft in zijn eigen persoonlijke kosmos, in een vacuüm. Hij is eindelijk gaan geloven in zijn missie, hij is geen president, maar de morele leider van de natie.'

Konstantin Kalatsjov, directeur van de denktank Politieke Expert Group, zei tegen de Moscow Times dat het Kremlin het referendum 'snel achter zich wil laten voordat de bevolking de gevolgen van de epidemie tot zich heeft laten doordringen terwijl ze blij zijn dat het leven weer genormaliseerd wordt'. En volgens Alexander Baunov van Carnegie Moscow Center willen 'mensen gewoon die nachtmerrie van zich afschudden en laten ze de repercussies [van de grondwetswijzigingen - red.]  nog niet echt tot zich doordringen.'

Analist Mark Galeotti becommentarieerde op twitter Poetins beslissing als hetzij '1. onbesuisd ongeduld of 2. het besef dat de dingen er alleen maar slechter op kunnen worden (covid19, de economie, het vertrouwen onder de bevolking)'. Hoe eerder hoe beter, besloot de president. Volgens opiniepeiler Levada Centrum is Poetins populariteit begin mei gezakt tot 59%, een historisch dieptepunt in de metingen van de afgelopen twintig jaar. 

(Bronnen: Levada, Meduza, Rossiskaja Gazeta, RBK, Vedomosti, Republic)

 

 

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.