NGO voor noordelijke inheemse volkeren opgeheven

Een rechtbank in Moskou heeft begin november het Centrum voor Steun van Inheemse Kleine Volkeren van het Noorden (CSIPN) geliquideerd. Dit is een organisatie die zich inzet voor de vele inheemse volkeren die het Russische poolgebied rijk is. Volgens directeur Soeljandziga willen de Russische overheid en grote investeerders de industriële ontwikkeling van het poolgebied stimuleren en is zijn organisatie daarbij een hindernis. In een open brief laat het Centrum weten niet onder de indruk van de maatregel te zijn: het belooft zijn werk onverminderd voort te zetten.

De rechtbank heeft het CSIPN geliquideerd omdat de organisatie zich schuldig heeft gemaakt aan overtredingen van Russische NGO-wetgeving. Zo zou het adres waar de organisatie geregistreerd staat niet meer kloppen en zou de organisatie een aantal verlopen bepalingen niet tijdig uit haar statuten geschrapt hebben. De advocaat van het CSIPN verzocht de rechter om de organisatie wat meer tijd te geven om de administratie op orde te krijgen. Het CSIPN had de benodigde formulieren zelfs al ingevuld en hoefde deze nog slechts in te leveren bij de autoriteiten. Toch wees de rechter dit verzoek af.

rodion soeljandziga un
Rodion Soeljandziga in gesprek met het Climate Action Studio van de Verenigde Naties. Bron: Youtubekanaal UNFCCC Climate Action

Ook zou de organisatie onderwijs verzorgen zonder dat zij daar vergunning voor heeft. Volgens directeur Rodion Soeljandziga is deze beschuldiging niet terecht: niet trainingen of onderwijs, maar het bieden van juridische hulp aan de inheemse volkeren van Rusland is de kerntaak van de organisatie.

Het opheffen van een organisatie als CSIPN is alleen mogelijk na ernstige wetsovertredingen. Of de organisatie nu verwijtbaar heeft gehandeld of niet, de opgelegde straf is volgens advocaat Grigori Vajpan hoe dan ook buitenproportioneel: ‘Het is een onomkeerbaar proces, net als de doodstraf.’

Het CSIPN zet zich in voor de noordelijke ‘Kleine Inheemse Volkeren’ van Rusland. De overheid erkent een klein inheems volk als het zichzelf als apart volk beschouwt, traditionele leefwijzen in stand houdt, op het historische grondgebied leeft, en uit niet meer dan 50.000 mensen bestaat.

Obstakel voor industriële ontwikkeling

Volgens voorman Soeljandziga is het niet nakomen van bepalingen uit NGO-wetgeving gebruikt als argument om de organisatie te verbieden. De Russische overheid en grote investeerders willen de industriële ontwikkeling van het poolgebied stimuleren en de organisatie zou dit in de weg zitten. Soeljandziga: ‘Het poolgebied en zijn natuurlijke bodemschatten zijn erg belangrijk voor de Russische zakenwereld en de staatskas. Bedrijven beschouwen de inheemse bevolking dan ook als een obstakel voor hun activiteiten. Wij praten al lange tijd over schendingen van onze rechten op nationale en internationale podia. Wat er nu gebeurt is hier een soort wraak voor.’

Erkenning door de Verenigde Naties

Een tweede reden voor de vervolging is, dat het Centrum toegang heeft tot de VN, denkt directeur Soeljandziga. ‘Dat zullen onze tegenstanders natuurlijk niet leuk vinden.’ Het CSIPN is erkend door onder andere de UNESCO en de Economische en Sociale Raad (ECOSOC).

Zo deden de Sami, een volk dat aan de Finnen verwant is, een beroep op de Verenigde Naties om te voorkomen dat de graasgrond van hun rendieren dertig jaar geleased zou worden aan een jachtclub. De oproep van de Sami vond weerklank bij de VN: de voorzitter van het Permanente Forum voor Inheemse Aangelegenheden (UNPFII) verzocht de gouverneur van Moermansk om rekening te houden met de positie van de kleine minderheidsgroepen in het noorden.

De aan de staat gelieerde RAIPON, de landelijke overkoepelende organisatie voor regionale organisaties zoals het CSIPN, wordt eveneens door de Verenigde Naties erkend. Met het liquideren van het CSIPN is de RAIPON de enige overgebleven organisatie die op internationale podia opkomt voor de kleine inheemse volkeren van het Russische noorden. De RAIPON was ook betrokken bij de oprichting van het CSIPN, dat eind jaren negentig als onderdeel van een Canadees-Russisch project om de maatschappelijke positie van de kleine inheemse volkeren te verbeteren werd opgezet.

kaart kleine inheemse volkeren
De kleine inheemse volkeren van Rusland. De kleuren geven de hoofdgroepen van de volkeren aan. Bron: arcticportal.org

'Buitenlands agent'

De recente rechterlijke uitspraak is niet de eerste poging om de organisatie dwars te zitten. In november 2015 werd het centrum bestempeld tot ‘buitenlands agent’, waarna zij stricter verantwoording moesten afleggen over hun financiën. Toen het CSIPN zich niet aan de regels hield, kreeg het in januari 2016 een boete van driehonderdduizend roebel (toentertijd zo’n 3.350 euro) opgelegd. Toen de organisatie in 2018 aantoonde dat de buitenlandse geldstromen waren ingeperkt werd de beslissing teruggedraaid.

Een ander voorbeeld van intimidatie van de organisatie vond in 2014 plaats, toen het voorman Soeljandziga onmogelijk werd gemaakt Rusland te verlaten. Toen hij op het punt stond naar New York te vertrekken om een conferentie bij te wonen constateerde men dat zijn reisdocumenten niet in orde waren. Dat was volgens Soeljandziga niet zijn eigen schuld: Russisch douanepersoneel had alle pagina’s uit zijn paspoort gescheurd en de paspoorten van een aantal collega’s beschadigd.

Bronnen: Arctic Council, Arctic Portal, CSIPN.ru, Insider, Interfaks, Kommersant, Moscow Times, Novaja Gazeta, Radio Svoboda, Verenigde Naties.

De Nederlandse taalkundige Cecilia Odé haalde het toendravolk de Joekagieren uit de vergetelheid. In augustus 2018 maakten we een interview met haar over haar tijd bij het bijna verdwenen kleine inheemse volk uit het uiterste noordoosten van Rusland.

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.