Eerste boete opgelegd voor schelden op de president

Op 22 april is in Rusland de eerste boete opgelegd voor het beledigen van de staat. Voor het delen van twee video’s op sociale media met het commentaar ‘Poetin is een sprookjesachtig warhoofd’, moet de 34-jarige Joeri Kartyzjev een gemiddeld maandsalaris als geldboete betalen. Een nieuwe wet maakt sinds eind maart het 'openlijk beledigen' van de staat of de maatschappij strafbaar.

De uitspraak maakte Kartyzjev zelf wereldkundig door een geluidsopname van de rechterlijke uitspraak op YouTube te publiceren en het vonnis werd bevestigd door een officieel bericht van de districtsrechtbank van de stad Tsjoedovo.

Kartyzjev is veroordeeld wegens beledigend commentaar dat hij schreef bij twee op sociale media gedeelde video’s – niet van hemzelf – aan het adres van president Vladimir Poetin. Eén van de video’s ging over de 30 miljoen dollar rentevrije financiële hulp die Rusland Kirgizië heeft toegewezen terwijl de Russische bevolking in armoede leeft, aldus de presentator van het filmpje. Eerder diezelfde dag zou Kartyzjev een video hebben gedeeld waarin inwoners van Kostroma werd gevraagd naar hun mening over regeringspartij ‘Verenigd Rusland’.

Maar Kartyzjev zegt dat politiemedewerkers zijn account op VK – VKontakte, het Russische Facebook –  hebben gehackt en vervolgens zijn commentaar bij de gedeelde video’s hebben veranderd in ‘Poetin is een sprookjesachtig warhoofd (bestolotsj)’. Kartyzjev beweert dat hij het scheldwoord op zijn VK pagina niet volledig zou hebben uitgeschreven, maar slechts de beginletters van het woord ‘dolgozjitel’ (hoogbejaarde) zou hebben gebruikt in combinatie met puntjes. Omdat de Russische pers het scheldwoord vanwege de wetgeving niet letterlijk mag overnemen, is nog steeds niet helemaal duidelijk voor welk scheldwoord de boete nu is opgelegd.  

Beledigende informatie

Door een aanpassing van de wet is het sinds 29 maart 2019 mogelijk om burgers administratieve straffen op te leggen voor het ‘openlijk beledigen’ van de staat, de maatschappij of staatssymbolen via internet (deel 3 van Artikel 20.1 KoAP van het  Administratief Wetboek). Het delen van beledigende informatie op internet kan een geldboete van tussen de 30.000 (€400) en 300.000 roebel (€4.000) opleveren en bij herhaling 15 dagen celstraf.

Volgens Pavel Tsjikov, advocaat van mensenrechtengroep Agora, is Joeri Kartyzjev de eerste Rus die bestraft wordt voor het beledigen van de staat. Kartyzjev zegt dat hij onterecht is beschuldigd, wil in hoger beroep gaan en zich desnoods wenden tot het Europees Hof van de Rechten van de Mens.

De werkloze Kartyzjev, die zichzelf niet als inwoner van Rusland maar als burger van de Sovjet-Unie ziet, is aanhanger van de Communistische Partij en levert al langer felle kritiek op de autoriteiten, vertelde hij aan Radio Svoboda. In 2014 is hij veroordeeld tot drie jaar strafkolonie wegens diefstal en sinds hij vervroegd is vrijgelaten staat hij onder toezicht van justitie en mag hij tussen 22 uur ’s avonds en 06:00 uur ’s ochtends zijn woning niet verlaten. In interviews met Russische media stopt hij zijn kritiek op de autoriteiten niet onder stoelen of banken. ‘Alle ambtenaren maken het leven van de Russen slechter (…). Als we zwijgen, eten ze ons langzaam op. Ik vind dat de huidige macht genocide pleegt op het Russische volk.’ Kartyzjev is niet van plan om te stoppen met zijn kritische commentaar op internet. ‘Hoe overtreed ik de wet? Het is mijn wettelijk recht – puntjes op te schrijven. De autoriteiten zijn publieke figuren en geen particulieren, hoe kan ik ze überhaupt beledigen? Ze bestelen onze staat (…). ’

Op sociale media zijn burgers een flashmob begonnen ter ondersteuning van Kartyzjev. Onder de hashtag #Putinskazochny (#Poetin sprookjesachtig) zijn spottende tweets verschenen. Sommige twitteraars doen suggesties om de slogan af te maken zoals ‘Poetin is een sprookjesachtige kletskous’ en ‘Ivan de Verschrikkelijke, Poetin de Sprookjesachtige’. Leonid Volkov, leider van de Navalny staf, twitterde: ‘Als ‘sprookjesachtig’ een belediging is, wat is dan geen belediging, dat Poetin een ‘echte’ ….. zou zijn?’

De wet die het beledigen van de staat strafbaar stelt werd op 12 april 2019 al gebruikt door internetwaakhond Roskomnadzor om de website van de nieuwssite 76.ru uit Jaroslavl tijdelijk te blokkeren. De nieuwssite had een bericht gepubliceerd over een graffiti opschrift op het gebouw van het regionale bestuur van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en weigerde dit te verwijderen. Een inwoner van Jaroslavl had het gebouw beklad met ‘Poetin is een (scheldwoord – red.)’. Meerdere lokale nieuwssites hebben toen het verzoek gekregen om het bericht over de graffiti te verwijderen van hun website. Dit werd door onafhankelijke media als een serieuze bedreiging van de persvrijheid gezien.

Tegelijkertijd met de wet die belediging van de macht strafbaar maakte, is er ook een wet aangenomen die media verbiedt om ‘onbetrouwbare informatie’ oftewel 'nepnieuws' te verspreiden. Critici zeggen dat deze wetten zijn aangenomen om te voorkomen dat de dalende populariteit van president Poetin en de toenemende sociale ontevredenheid teveel de overhand krijgen op sociale media. Sommigen denken dat de regering vooral zichzelf in de vingers snijdt met deze vaag geformuleerde wetten die ook de nodige hoon oproepen. Maar Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zei op 29 april dat hij het voorlopig te vroeg vindt om de wet over het beledigen van de staat aan te passen.

(Bronnen: Radio Svoboda, Lenta.ru, Znak, BBC Russian, Novaja Gazeta, Interfax, Meduza)

Wekelijkse update?

Iedere donderdag uitgelichte artikelen in uw mailbox

Eerst doorlezen? U kunt zich ook later aanmelden via de home pagina.

Als u in uw browser de cookies blokkeert, ziet u deze popup steeds weer. Daarvoor excuus.