Minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken schetst in een uitvoerig exposé in het blad Global Affairs de buitenlandse politiek van Rusland. Zijn conclusie is dat na de Koude Oorlog de VS en hun westerse bondgenoten hun dominante positie koste wat het kost probeerden te behouden. Maar de realiteit dicteert een bescheidener rol voor de VS, de EU en de Navo.
De Euraziatische Unie is de logische verbinding tussen Europa, Azïe en de Pacific, stelt Lavrov. Rusland kijkt immers twee kanten op, naar Europa en naar Azië, precies de schakel die nodig is in een wereld met meerdere machtscentra. Lavrov ziet China als bewijs dat het westerse model zijn claim op superioriteit niet meer kan waarmaken. Met de saaie uniformiteit van het westerse model is het gedaan, meent Lavrov.
Hij citeert met instemming de hoogbejaarde vroegere Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger, die onlangs op bezoek in Moskou was. ‘Rusland’, aldus Kissinger, ‘moet worden gezien als een wezenlijk onderdeel van een nieuw mondiaal evenwicht en niet voornamelijk als een bedreiging voor de VS. ‘ En hij citeert ook de bekende Franse historica Hélène Carrère d’Encausse. Zij noemt het Russische Rijk het grootste rijk aller tijden, schrijft Lavrov, vanwege zijn omvang en continuïteit. Carrère d’Encausse gelooft dat het Ruslands historische missie is om de verbinding te zijn tussen Oost en West.
Westen heeft Koude Oorlog niet gewonnen
De Koude Oorlog was verre van ideaal, natuurlijk, maar de VS en de Sovjet-Unie slaagden er wel in om de wereldvrede te bewaren en het ergste, de inzet van kernwapens, te vermijden. De Koude Oorlog is niet gewonnen door het Westen, dat is een mythe. Aan de Koude Oorlog kwam een einde doordat de bevolking van de Sovjet-Unie verandering wenste en dit samenviel met onfortuinlijke omstandigheden, schrijft Lavrov.
De kleine Europese landen die vroeger lid waren van het Warschau Pact en nu lid zijn van de Navo en de EU zijn niet bevrijd, zoals westere ideologen rondbazuinen. Ze hebben nu alleen een andere baas. In privégesprekken geven vertegenwoordigers van deze landen toe dat ze geen enkele beslissing van betekenis kunnen nemen zonder de instemming van Washington of Brussel.
Het einde van de Koude Oorlog betekende een aardverschuiving in de wereldpolitiek. Er ontstond een reële kans om de verdeelheid van Europa te overwinnen en de droom van een gemeenschappijk Europees huis te verwezenlijken. Rusland heeft deze kans omhelsd en voorgesteld om voor de Europese veiligheid een nieuwe grondslag te bouwen met behulp van de Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa, de OVSE.
Navo-uitbreiding is de oorzaak van de problemen
Helaas kozen Ruslands westerse partners een andere weg: uitbreiding van de Navo naar het Oosten. Dit is de oorzaak van de problemen in de relatie van Rusland met Europa en de VS. Daarbij heeft het Westen geen rekening gehouden met de globalisering, met de onderlinge afhankelijkheid van landen. De dynamiek in de Azië en de Pacific, in het Midden-Oosten, Afrika en Latijns Amerika kan niet worden genegeerd. China heeft de afgelopen dertig jaar een gigantische economische groei doorgemaakt en is de tweede economie in de wereld geworden. Dit laat zien dat er verschillende ontwikkelingsmodellen bestaan, en is het bewijs dat het met de saaie uniformiteit van het westerse model gedaan is. Het ‘historische Westen’ zag zichzelf vijfhonderd jaar als heerser van de mensheid, maar nu is de neergang ingezet, aldus Lavrov.
Foto Iurii Osadchi
De VS en Europa proberen hun leiderschap koste wat het kost te behouden. Dat doen ze met methoden die variëren van economische sancties tot gewapende interventies, van informatie-oorlog tot ongrondwettige regimeverandering via ‘kleurenrevoluties’. Zulke ‘democratische’ revoluties verwoesten de landen die het treft. Rusland stimuleerde vroeger ook kunstmatige transformaties in andere landen, maar gelooft nu dat evolutie die past bij de traditie en ontwikkeling van een land de enige weg juiste weg van verandering is.
Westerse propaganda
De westerse propaganda beticht Rusland steeds van het vernietigen van de internationale rechtsorde. Alsof het Rusland was dat Joegoslavië bombardeerde, in Irak inviel en de Libische leider Gadaffi verjoeg, stuk voor stuk schendingen van VN-verdragen en –resoluties.
Alleen door serieuze en eerlijke samenwerking tussen de leidende landen en hun bondgenoten kunnen problemen in de moderne wereld worden opgelost. Voorbeelden daarvan zijn de afspraken over het Iraanse nucleaire programma, de vernietiging van Syrië’s chemische wapens, de coördinatie voor een wapenstilstand in Syrië of klimaatafspraken. Prioriteit nummer één is de bestrijding van het internationaal terrorisme. President Poetin heeft opgeroepen tot het vormen van een breed front. De Russische luchtmacht heeft in Syrië een belangrijke bijdrage aan deze strijd geleverd.
Euraziatische Unie
Rusland zoekt geen confrontatie met de VS, de EU of de Navo. Integendeel, Rusland staat open voor vergaande samenwerking met zijn westerse partners. De belangen van de Europese bevolkingen worden volgens Rusland het meest gediend bij een gemeenschappelijke economische en humanitaire ruimte die zich uitstrekt van de Atlantische tot de Stille Oceaan. De onlangs opgerichte Euraziatische Economische Unie zou hierin de schakel kunnen zijn.
Lees het volledige artikel van Lavrov in het Engels Russia's foreign policy in a historical perspective