Russische cultuur: films, literatuur en meer - RAAMhttps://platformraam.nl/dossiers/cultuur2024-03-29T16:19:06+01:00Raam op Ruslandredactie@raamoprusland.nlDocumentaires tonen de schokgolven van oorlogsdrama2024-03-20T13:15:38+01:002024-03-20T13:15:38+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2571-documentaires-tonen-de-schokgolven-van-oorlogsdramaGijs Kesslerkessler@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/Thuisfront_copy.jpeg" alt="" width="1024" height="604" loading="lazy"></p><p class="lead">Van 22 tot 30 maart vindt in Den Haag het Movies that Matter festival plaats, het jaarlijks terugkerend podium voor films op het gebied van mensenrechten. In het programma dit jaar veel aandacht voor de Russisch-Oekraïense oorlog en de schokgolven die het in de wijde omgeving teweeg bracht. <strong>Gijs Kessler</strong> nam het programma door en zet voor <strong><span class="raamrose">RAAM</span></strong> op een rijtje wat er te zien is: vijf films over Oekraïne, twee over Rusland en één over Belarus.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/Thuisfront_copy.jpeg" alt="" width="1024" height="604" loading="lazy"></p><p class="lead">Van 22 tot 30 maart vindt in Den Haag het Movies that Matter festival plaats, het jaarlijks terugkerend podium voor films op het gebied van mensenrechten. In het programma dit jaar veel aandacht voor de Russisch-Oekraïense oorlog en de schokgolven die het in de wijde omgeving teweeg bracht. <strong>Gijs Kessler</strong> nam het programma door en zet voor <strong><span class="raamrose">RAAM</span></strong> op een rijtje wat er te zien is: vijf films over Oekraïne, twee over Rusland en één over Belarus.</p>
Film met vernietigende boodschap verhit de gemoederen in Rusland 2024-02-13T09:30:48+01:002024-02-13T09:30:48+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2543-film-met-vernietigende-boodschap-verhit-de-gemoederen-in-ruslandAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/Screen_Shot_02-13-24_at_10.47_AM.JPG" alt="" width="621" height="442" loading="lazy"></p><p class="lead">De nieuwe verfilming van Michaïl Boelgakovs cultroman <em>De Meester en Margarita </em>is een doorslaand succes in Rusland. Militaristen en patriotten zijn verontwaardigd dat een film die volgens hen een kritiek is op de oorlog en het regime door de staat gefinancierd is en in de bioscopen draait. De censuur brengt de kijkers ertoe om in de film dingen op te merken die ze vroeger niet zagen, schrijft onze cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>. Hem treffen niet de mogelijke toespelingen op het heden, maar de onderliggende boodschap: het stalinisme en het poetinisme zijn synoniemen van het Kwaad.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/Screen_Shot_02-13-24_at_10.47_AM.JPG" alt="" width="621" height="442" loading="lazy"></p><p class="lead">De nieuwe verfilming van Michaïl Boelgakovs cultroman <em>De Meester en Margarita </em>is een doorslaand succes in Rusland. Militaristen en patriotten zijn verontwaardigd dat een film die volgens hen een kritiek is op de oorlog en het regime door de staat gefinancierd is en in de bioscopen draait. De censuur brengt de kijkers ertoe om in de film dingen op te merken die ze vroeger niet zagen, schrijft onze cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>. Hem treffen niet de mogelijke toespelingen op het heden, maar de onderliggende boodschap: het stalinisme en het poetinisme zijn synoniemen van het Kwaad.</p>
Verhalen uit de Oekraïense KGB-archieven2024-01-29T15:08:18+01:002024-01-29T15:08:18+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2533-verhalen-uit-de-oekraiense-kgb-archievenWabke Waaijerwaaijer@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/Screen_Shot_01-30-24_at_11.37_AM.JPG" alt=""></p><p class="lead">De documentaire <em>The Kyiv Files</em> laat zien hoe het leven van burgers in Oekraïne ten tijde van de Sovjet-Unie tot in detail werd vastgelegd door de geheime dienst. Sinds 2017 zijn de archieven van de repressieve staatsorganen in Oekraïne voor iedereen toegankelijk. <strong>Wabke Waaijer</strong> sprak met de Nederlandse regisseur <strong>Walter Stokman</strong> die op zoek ging naar mensen die in de Sovjetjaren tot in de slaapkamer werden gevolgd. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/Screen_Shot_01-30-24_at_11.37_AM.JPG" alt=""></p><p class="lead">De documentaire <em>The Kyiv Files</em> laat zien hoe het leven van burgers in Oekraïne ten tijde van de Sovjet-Unie tot in detail werd vastgelegd door de geheime dienst. Sinds 2017 zijn de archieven van de repressieve staatsorganen in Oekraïne voor iedereen toegankelijk. <strong>Wabke Waaijer</strong> sprak met de Nederlandse regisseur <strong>Walter Stokman</strong> die op zoek ging naar mensen die in de Sovjetjaren tot in de slaapkamer werden gevolgd. </p>
'Ook in mij zat een imperialist'2024-01-15T12:50:05+01:002024-01-15T12:50:05+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2524-ook-in-mij-zat-een-imperialistRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/rubinstein_lev.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 14 januari overleed de bekende Moskouse dichter, essayist en dissidente activist Lev Rubinstein. Hij werd op 8 januari bij het oversteken aangereden en stierf aan zijn verwondingen. Vorig jaar januari besprak hij in een uitvoerig interview met <a href="https://meduza.io/feature/2023/01/07/iz-vremen-sssr-sovet-mogu-dat-prostoy-ne-nado-boyatsya" target="_blank" rel="noopener">Meduza</a> hoe de ervaringen van de underground-kunstenaars in de jaren zeventig van steun kunnen zijn voor de tegenstanders van de oorlog, hoe hij vroeger dacht over Oekraïne en hoe dat veranderde. Van <a href="https://vandaagsvertaalprobleem.blogspot.com/2023/02/251-meduza-interview-met-lev-rubinstein.html" target="_blank" rel="noopener">Robbert-Jan Henkes</a> mochten wij zijn vertaling overnemen, die wij hieronder enigszins bekort publiceren.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/rubinstein_lev.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 14 januari overleed de bekende Moskouse dichter, essayist en dissidente activist Lev Rubinstein. Hij werd op 8 januari bij het oversteken aangereden en stierf aan zijn verwondingen. Vorig jaar januari besprak hij in een uitvoerig interview met <a href="https://meduza.io/feature/2023/01/07/iz-vremen-sssr-sovet-mogu-dat-prostoy-ne-nado-boyatsya" target="_blank" rel="noopener">Meduza</a> hoe de ervaringen van de underground-kunstenaars in de jaren zeventig van steun kunnen zijn voor de tegenstanders van de oorlog, hoe hij vroeger dacht over Oekraïne en hoe dat veranderde. Van <a href="https://vandaagsvertaalprobleem.blogspot.com/2023/02/251-meduza-interview-met-lev-rubinstein.html" target="_blank" rel="noopener">Robbert-Jan Henkes</a> mochten wij zijn vertaling overnemen, die wij hieronder enigszins bekort publiceren.</p>
Loyaliteit is alles, talent is niets voor het Kremlin2024-01-10T15:29:05+01:002024-01-10T15:29:05+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2522-loyaliteit-is-alles-talent-is-niets-voor-het-kremlinAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/boris_akunin.jpg" alt="" width="480" height="480" loading="lazy"></p><p><span class="lead">Eind 2023 werden in Rusland de boeken van de populair auteurs Boris Akoenin en Dmitri Bykov verboden. De censuur is terug van weggeweest. Ook showbizz-sterren raken hun inkomsten kwijt als ze niet actief hun steun voor Poetin en de oorlog betuigen. Als je niet voor ons bent, ben je tegen ons. En de boodschap van een veelbesproken tv-serie over straatbendes is dat Russen mogen kiezen tussen de macht die in handen is van criminelen of de totalitaire staat, betoogt cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</span></p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/boris_akunin.jpg" alt="" width="480" height="480" loading="lazy"></p><p><span class="lead">Eind 2023 werden in Rusland de boeken van de populair auteurs Boris Akoenin en Dmitri Bykov verboden. De censuur is terug van weggeweest. Ook showbizz-sterren raken hun inkomsten kwijt als ze niet actief hun steun voor Poetin en de oorlog betuigen. Als je niet voor ons bent, ben je tegen ons. En de boodschap van een veelbesproken tv-serie over straatbendes is dat Russen mogen kiezen tussen de macht die in handen is van criminelen of de totalitaire staat, betoogt cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</span></p>
Het einde van de Russische cultuur als toevluchtsoord2023-12-18T13:23:02+01:002023-12-18T13:23:02+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2516-het-einde-van-de-russische-cultuur-als-toevluchtsoordAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/Lev_Tolstoj_Standbeeld_Toela_Rusland_2022_Wikipedia_verkleind.jpg" alt="" width="1024" height="717" loading="lazy"></p><p class="lead">Na de Russische invasie in Oekraïne is een deel van de Russen bevangen door een gevoel van schaamte en schuld. Wat is de invloed van de oorlog op het zelfbeeld en wat betekent het om Russisch te zijn? In hoeverre is de Russische cultuur medeverantwoordelijk voor het Russische geweld in Oekraïne? Cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong> tracht op deze vragen een antwoord te vinden in een column voor Raam op Rusland.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/Lev_Tolstoj_Standbeeld_Toela_Rusland_2022_Wikipedia_verkleind.jpg" alt="" width="1024" height="717" loading="lazy"></p><p class="lead">Na de Russische invasie in Oekraïne is een deel van de Russen bevangen door een gevoel van schaamte en schuld. Wat is de invloed van de oorlog op het zelfbeeld en wat betekent het om Russisch te zijn? In hoeverre is de Russische cultuur medeverantwoordelijk voor het Russische geweld in Oekraïne? Cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong> tracht op deze vragen een antwoord te vinden in een column voor Raam op Rusland.</p>
Popmuziek in oorlogstijd: meer collaboratie dan rock 'n roll2023-11-20T16:06:37+01:002023-11-20T16:06:37+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2497-popmuziek-in-oorlogstijd-meer-collaboratie-dan-rock-n-rollDénis van Vlietvliet@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/SlagKoersk2023.jpg" alt="" width="940" height="580" loading="lazy"></p><p class="lead">Muzikanten die carrière willen maken, doen er goed aan vriendelijk voor het Kremlin te zijn. Het omgekeerde geldt ook. Wie zich uitspreekt tegen de oorlog, scoort geen hits en wordt tot buitenlands agent bestempeld. <strong>Dénis van Vliet</strong> schetst de popscene van Rusland in oorlog.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/SlagKoersk2023.jpg" alt="" width="940" height="580" loading="lazy"></p><p class="lead">Muzikanten die carrière willen maken, doen er goed aan vriendelijk voor het Kremlin te zijn. Het omgekeerde geldt ook. Wie zich uitspreekt tegen de oorlog, scoort geen hits en wordt tot buitenlands agent bestempeld. <strong>Dénis van Vliet</strong> schetst de popscene van Rusland in oorlog.</p>
Portret van een depressieve generatie2023-09-04T18:31:27+02:002023-09-04T18:31:27+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2447-portret-van-een-depressieve-generatieWabke Waaijerwaaijer@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dsc01745.jpg" alt=""></p><p class="lead">In de documentaire <em>How to save a dead friend (2022), </em>legt regisseuse Maroesja Syrojetsjkovskaja op indringende wijze vast hoe haar geliefde ten onder gaat aan drugs. Tegelijkertijd toont het de inertie van de generatie millennials in Rusland die zich machteloos voelt tegenover de toenemende politieke repressie onder Vladimir Poetin. Vanaf 7 september is de documentaire in Nederlandse bioscopen te zien. <strong>Wabke Waaijer</strong> sprak met regisseuse <strong>Maroesja Syrojetsjkovskaja</strong> die in Nederland was voor de voorpremière.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dsc01745.jpg" alt=""></p><p class="lead">In de documentaire <em>How to save a dead friend (2022), </em>legt regisseuse Maroesja Syrojetsjkovskaja op indringende wijze vast hoe haar geliefde ten onder gaat aan drugs. Tegelijkertijd toont het de inertie van de generatie millennials in Rusland die zich machteloos voelt tegenover de toenemende politieke repressie onder Vladimir Poetin. Vanaf 7 september is de documentaire in Nederlandse bioscopen te zien. <strong>Wabke Waaijer</strong> sprak met regisseuse <strong>Maroesja Syrojetsjkovskaja</strong> die in Nederland was voor de voorpremière.</p>
Nieuw lesboek leert Russische scholier dat de oorlog rechtvaardig is2023-08-14T15:00:21+02:002023-08-14T15:00:21+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2434-nieuw-lesboek-leert-russische-scholier-dat-de-oorlog-rechtvaardig-isAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/buitenlandse_politiek/medinski_poetin_2021_kremlin.png" alt=""></p><p><img src="https://platformraam.nl//images/buitenlandse_politiek/medinski_poetin_2021_kremlin.png" alt=""></p>Logica van de repressie: steeds meer vijanden van het volk2023-05-17T07:38:37+02:002023-05-17T07:38:37+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2362-logica-van-de-repressie-steeds-meer-vijanden-van-het-volkAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/screen_shot_05-17-23_at_12.22_pm.png" alt=""></p><p><span class="lead">De arrestatie van een regisseur en een schrijfster in Moskou is schokkend en omineus. Misschien is het proces tegen Berkovitsj en Petritsjoek het begin van een bredere vervolging van andersdenkenden in Rusland. Het Kremlin wil van Rusland één groot legerkamp maken. Daarvoor is uitroeiïng van de individualistische mentaliteit nodig, vreest cultuurcriticus </span><strong>Andrej Archangelski</strong><span class="lead">.</span></p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/screen_shot_05-17-23_at_12.22_pm.png" alt=""></p><p><span class="lead">De arrestatie van een regisseur en een schrijfster in Moskou is schokkend en omineus. Misschien is het proces tegen Berkovitsj en Petritsjoek het begin van een bredere vervolging van andersdenkenden in Rusland. Het Kremlin wil van Rusland één groot legerkamp maken. Daarvoor is uitroeiïng van de individualistische mentaliteit nodig, vreest cultuurcriticus </span><strong>Andrej Archangelski</strong><span class="lead">.</span></p>
Huiveringwekkende roman over de hetze tegen een journalist2023-04-05T11:03:59+02:002023-04-05T11:03:59+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2335-huiveringwekkende-roman-over-de-hetze-tegen-een-journalistDaan de VriesDaan@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/sasja_filipenko.jpeg" alt=""></p><p class="lead">In ‘Hetze’ vertelt de Belarussische schrijver Sasja Filipenko het verhaal van een oligarch die een lastercampagne begint tegen een kritische journalist. Het boek laat op beklemmende wijze zien hoe dit het leven van de journalist volledig overneemt. Toen het boek in 2016 in Rusland verscheen, vonden veel lezers dat Filipenko overdreef. ‘Dit boek gaat niet over ons’, kreeg hij te horen. <strong>Daan de Vries </strong>sprak Filipenko over het boek, over zijn schrijverschap en over zijn leven in ballingschap.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/sasja_filipenko.jpeg" alt=""></p><p class="lead">In ‘Hetze’ vertelt de Belarussische schrijver Sasja Filipenko het verhaal van een oligarch die een lastercampagne begint tegen een kritische journalist. Het boek laat op beklemmende wijze zien hoe dit het leven van de journalist volledig overneemt. Toen het boek in 2016 in Rusland verscheen, vonden veel lezers dat Filipenko overdreef. ‘Dit boek gaat niet over ons’, kreeg hij te horen. <strong>Daan de Vries </strong>sprak Filipenko over het boek, over zijn schrijverschap en over zijn leven in ballingschap.</p>
Petersburg bookshop fights without compromises2022-12-19T10:34:01+01:002022-12-19T10:34:01+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2265-petersburg-bookshop-fights-without-compromisesRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/petersburgse_boekhandel_podpisnye_izdanija.webp" alt=""></p><p class="lead" data-testid="rich-title">As censorship is reinstalled in Russia and everything related to LGBTQ+ is anathema, bookshops struggle to survive in a decent manner. Books by authors brandished as 'foreign agents' have to be shelved in brown paper camouflage. The St. Petersburg bookshop 'Podpisnye Izdaniya' doesn't compromise. <strong>Meduza</strong> published this interview with its founder Mikhail Ivanov. ‘We won’t pull any books — until our own spines are horizontal’. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/petersburgse_boekhandel_podpisnye_izdanija.webp" alt=""></p><p class="lead" data-testid="rich-title">As censorship is reinstalled in Russia and everything related to LGBTQ+ is anathema, bookshops struggle to survive in a decent manner. Books by authors brandished as 'foreign agents' have to be shelved in brown paper camouflage. The St. Petersburg bookshop 'Podpisnye Izdaniya' doesn't compromise. <strong>Meduza</strong> published this interview with its founder Mikhail Ivanov. ‘We won’t pull any books — until our own spines are horizontal’. </p>
Smokkelwaar. Hoe een fotograaf z'n eigen boek niet naar Rusland mocht meenemen2022-11-25T13:43:55+01:002022-11-25T13:43:55+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2250-smokkelwaar-hoe-een-fotograaf-z-n-eigen-boek-niet-naar-rusland-mocht-meenemenOleg Klimovklimov@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/Klimov04.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">Deze herfst is het boek </span><em class="lead">Calamity Islands</em><span class="lead"> van </span><strong class="lead">Oleg Klimov</strong><span class="lead"> uitgekomen. Dit fotoboek is een weerslag van zijn werk op Sachalin, een eiland dat ooit door de VOC is ‘ontdekt’ en daarna door Rusland onder meer als strafkolonie is geëxploiteerd maar nooit tot wasdom zou komen. Omdat hij geen uitgever kon vinden, publiceerde Klimov het fotoboek in eigen beheer. Klimov, die tegenwoordig in de exclave Kaliningrad woont, liet het drukken bij KOPA in Litouwen. Een deel van de oplage wilde hij zelf ophalen en naar Rusland vervoeren. Dat lukte niet. De Russische autoriteiten lieten hem niet door met zijn eigen boeken. Een vergeefse tocht langs grensposten noopte Klimov uiteindelijk om naar Amsterdam te rijden</span>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/Klimov04.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">Deze herfst is het boek </span><em class="lead">Calamity Islands</em><span class="lead"> van </span><strong class="lead">Oleg Klimov</strong><span class="lead"> uitgekomen. Dit fotoboek is een weerslag van zijn werk op Sachalin, een eiland dat ooit door de VOC is ‘ontdekt’ en daarna door Rusland onder meer als strafkolonie is geëxploiteerd maar nooit tot wasdom zou komen. Omdat hij geen uitgever kon vinden, publiceerde Klimov het fotoboek in eigen beheer. Klimov, die tegenwoordig in de exclave Kaliningrad woont, liet het drukken bij KOPA in Litouwen. Een deel van de oplage wilde hij zelf ophalen en naar Rusland vervoeren. Dat lukte niet. De Russische autoriteiten lieten hem niet door met zijn eigen boeken. Een vergeefse tocht langs grensposten noopte Klimov uiteindelijk om naar Amsterdam te rijden</span>.</p>
Popster tegen Poetins oorlog en illusies2022-09-19T13:22:55+02:002022-09-19T13:22:55+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2205-popster-tegen-poetins-oorlog-en-illusiesHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/PoegatsjovaGalkin.jpg" alt=""></p><p class="lead">Alla Poegatsjova, een van de populairste en meest gelauwerde popsterren van (Sovjet)Rusland, heeft president Poetin in verlegenheid gebracht. Uit solidariteit met haar man, die onlangs door het ministerie van Justitie werd gebrandmerkt als 'buitenlandse agent', heeft ze de regering gevraagd om ook haar op deze spionnenlijst te zetten. Het Kremlin doet alsof zijn neus bloedt. De vraag is nu of Poegatsjova met haar kritiek op de oorlog tegen Oekraïne wel invloed heeft op de oudere Russen die met haar liederen zijn opgegroeid.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/PoegatsjovaGalkin.jpg" alt=""></p><p class="lead">Alla Poegatsjova, een van de populairste en meest gelauwerde popsterren van (Sovjet)Rusland, heeft president Poetin in verlegenheid gebracht. Uit solidariteit met haar man, die onlangs door het ministerie van Justitie werd gebrandmerkt als 'buitenlandse agent', heeft ze de regering gevraagd om ook haar op deze spionnenlijst te zetten. Het Kremlin doet alsof zijn neus bloedt. De vraag is nu of Poegatsjova met haar kritiek op de oorlog tegen Oekraïne wel invloed heeft op de oudere Russen die met haar liederen zijn opgegroeid.</p>
Russisch studeren in tijden van oorlog2022-07-07T09:54:48+02:002022-07-07T09:54:48+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2152-russisch-studeren-in-tijden-van-oorlogDaan de VriesDaan@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/Repin_Cossacks-e.jpg" alt=""></p><p class="lead">Aan drie Nederlandse universiteiten kunnen studenten Russisch leren. De Russische invasie van Oekraïne heeft de opleidingen in Leiden, Groningen en Amsterdam het afgelopen half jaar flink opgeschud. Academische samenwerking met Rusland is bevroren, studieprogramma’s zijn snel bijgesteld en er worden pogingen ondernomen om het Oekraïens als taalvak aan te bieden. <strong>Daan de Vries</strong> maakt de balans op met Egbert Fortuin (Leiden), Ksenia Robbe (Groningen) en Ellen Rutten (Amsterdam). </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/Repin_Cossacks-e.jpg" alt=""></p><p class="lead">Aan drie Nederlandse universiteiten kunnen studenten Russisch leren. De Russische invasie van Oekraïne heeft de opleidingen in Leiden, Groningen en Amsterdam het afgelopen half jaar flink opgeschud. Academische samenwerking met Rusland is bevroren, studieprogramma’s zijn snel bijgesteld en er worden pogingen ondernomen om het Oekraïens als taalvak aan te bieden. <strong>Daan de Vries</strong> maakt de balans op met Egbert Fortuin (Leiden), Ksenia Robbe (Groningen) en Ellen Rutten (Amsterdam). </p>
Doek valt voor Kirill Serebrennikovs Gogol Centrum2022-07-01T07:47:15+02:002022-07-01T07:47:15+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2146-doek-valt-voor-serebrennikovs-gogol-centrumLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/gogol_centrum_serebrennikov.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 29 juni vond een zuivering plaats in de Russische toneelwereld. In drie theaters werd de artistieke en financiële leiding vervangen. Gogol Centrum, opgericht door de spraakmakende regisseur Kirill Serebrennikov is de facto opgeheven. Een nieuwe leiding trad aan en het theater krijgt de oude naam Gogol Theater terug. 'Ze sluiten Gogol Centrum vanwege onze positie, eerlijkheid en vrijheid', zei de regisseur, die net nog schitterde op het Holland Festival. Serebrennikov is een fel tegenstander van de invasie in Oekraïne, aldus <strong>Laura Starink</strong>. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/gogol_centrum_serebrennikov.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 29 juni vond een zuivering plaats in de Russische toneelwereld. In drie theaters werd de artistieke en financiële leiding vervangen. Gogol Centrum, opgericht door de spraakmakende regisseur Kirill Serebrennikov is de facto opgeheven. Een nieuwe leiding trad aan en het theater krijgt de oude naam Gogol Theater terug. 'Ze sluiten Gogol Centrum vanwege onze positie, eerlijkheid en vrijheid', zei de regisseur, die net nog schitterde op het Holland Festival. Serebrennikov is een fel tegenstander van de invasie in Oekraïne, aldus <strong>Laura Starink</strong>. </p>
Directeur Hermitage: onze ‘cultuur is wapen in Russische oorlog die wereld zal veranderen’2022-06-27T20:00:28+02:002022-06-27T20:00:28+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2144-directeur-hermitage-onze-cultuur-is-wapen-in-russische-oorlog-die-wereld-zal-veranderenHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/Piotrovsky_Mikhail_WikimediaCommons.jpg" alt=""></p><p class="lead">Volgens Hermitage-directeur Michail Piotrovski is de oorlog tegen Oekraïne onderdeel van een ‘historische missie’ van Rusland die de wereld zal veranderen. Zijn museum in Sint-Petersburg vecht daarom onvoorwaardelijk mee in het ‘culturele offensief’ van Rusland. ‘Als de kanonnen spreken, kunnen de muzen niet zwijgen’, aldus Piotrovski. <strong>Hubert Smeets</strong> vat de denkwereld samen van een van de machtigste kunstbazen van Rusland.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/Piotrovsky_Mikhail_WikimediaCommons.jpg" alt=""></p><p class="lead">Volgens Hermitage-directeur Michail Piotrovski is de oorlog tegen Oekraïne onderdeel van een ‘historische missie’ van Rusland die de wereld zal veranderen. Zijn museum in Sint-Petersburg vecht daarom onvoorwaardelijk mee in het ‘culturele offensief’ van Rusland. ‘Als de kanonnen spreken, kunnen de muzen niet zwijgen’, aldus Piotrovski. <strong>Hubert Smeets</strong> vat de denkwereld samen van een van de machtigste kunstbazen van Rusland.</p>
'Verbod op Russische cultuur eisen is immoreel en krankzinnig'2022-05-24T08:37:51+02:002022-05-24T08:37:51+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/2119-verbod-op-russische-cultuur-eisen-is-immoreel-en-krankzinnigRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/loznitsa.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op het filmfestival in Cannes werd de France Culture prijs uitgereikt aan de Oekraïense regisseur <strong>Sergej Loznitsa</strong>. In zijn toespraak liet hij geen spaan heel van oproepen en ultimatums om de Russische cultuur te boycotten. Zelf werd hij op 19 maart uit de Oekraïnse filmacademie gezet, omdat hij zich verzette tegen zo’n boycot. Overigens vond president Zelenski de maatregel tegen Loznitsa verkeerd.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/loznitsa.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op het filmfestival in Cannes werd de France Culture prijs uitgereikt aan de Oekraïense regisseur <strong>Sergej Loznitsa</strong>. In zijn toespraak liet hij geen spaan heel van oproepen en ultimatums om de Russische cultuur te boycotten. Zelf werd hij op 19 maart uit de Oekraïnse filmacademie gezet, omdat hij zich verzette tegen zo’n boycot. Overigens vond president Zelenski de maatregel tegen Loznitsa verkeerd.</p>
De stagnatie onder Poetin is slechts te vangen in absurdisme2021-12-09T09:36:21+01:002021-12-09T09:36:21+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1981-de-stagnatie-onder-poetin-is-slechts-te-vangen-in-absurdismeRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/serebrennikov_petrovs_flu.jpg" alt=""></p><p class="lead">Twee nieuwe Russische films proberen een beeld te geven van de stagnatie van het Poetinisme. <em>Petrov's Flu</em> van toneelregisseur en filmer Kirill Serebrennikov, zelf een slachtoffer van het systeem, is een aaneenschakeling van radeloze hallucinaties, zag slavist <strong>Sander Brouwer</strong>. En <em>De man uit Podolsk</em> van Semjon Serzin toont een krankzinnig verhoor op een politiebureau dat doet denken aan Ionesco. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/serebrennikov_petrovs_flu.jpg" alt=""></p><p class="lead">Twee nieuwe Russische films proberen een beeld te geven van de stagnatie van het Poetinisme. <em>Petrov's Flu</em> van toneelregisseur en filmer Kirill Serebrennikov, zelf een slachtoffer van het systeem, is een aaneenschakeling van radeloze hallucinaties, zag slavist <strong>Sander Brouwer</strong>. En <em>De man uit Podolsk</em> van Semjon Serzin toont een krankzinnig verhoor op een politiebureau dat doet denken aan Ionesco. </p>
Electric power plant turned into spectacular House of Culture2021-12-06T11:41:49+01:002021-12-06T11:41:49+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1978-electric-power-plant-turned-into-spectacular-house-of-cultureRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/ges_2_foto_ges_buitenkant.jpg" alt=""></p><p class="lead">On December 4 Moscow's sensation was the grand opening of GES-2, Museum of Contemporary Art in the building of a famous electric power plant just opposite the Kremlin. It is huge, wildly expensive, free for all and ambitious in its goal to get Russians to embrace modern art. For <em>The Moscow Times </em><strong>Michele A. Berdy</strong> attended the opening and talked to director Teresa Mavica. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/ges_2_foto_ges_buitenkant.jpg" alt=""></p><p class="lead">On December 4 Moscow's sensation was the grand opening of GES-2, Museum of Contemporary Art in the building of a famous electric power plant just opposite the Kremlin. It is huge, wildly expensive, free for all and ambitious in its goal to get Russians to embrace modern art. For <em>The Moscow Times </em><strong>Michele A. Berdy</strong> attended the opening and talked to director Teresa Mavica. </p>
In het theater valt de beslissing hoe vrij Rusland mag zijn2021-08-29T13:12:48+02:002021-08-29T13:12:48+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1915-in-het-theater-valt-de-beslissing-hoe-vrij-rusland-mag-zijnAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/lia_achedzjakova_met_nike.jpg" alt=""></p><p class="lead">Van alle kunstvormen is de toneelkunst in Rusland nog steeds de meest vrije. Het toneel moet zowel 'hoeder van nationale waarden' als internationale vitrine van verlichting zijn. Vooralsnog laat de overheid kritiek over aan 'actieve burgers' van maatschappelijke organisaties. Maar als de tijd rijp is, zal het theater de lakmoesproef zijn voor de omgang van de overheid met de culturele vrijheid, zegt cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/lia_achedzjakova_met_nike.jpg" alt=""></p><p class="lead">Van alle kunstvormen is de toneelkunst in Rusland nog steeds de meest vrije. Het toneel moet zowel 'hoeder van nationale waarden' als internationale vitrine van verlichting zijn. Vooralsnog laat de overheid kritiek over aan 'actieve burgers' van maatschappelijke organisaties. Maar als de tijd rijp is, zal het theater de lakmoesproef zijn voor de omgang van de overheid met de culturele vrijheid, zegt cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</p>
Aangrijpende Goelag-roman in Moskou genomineerd voor prijzen2021-08-02T08:58:21+02:002021-08-02T08:58:21+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1904-aangrijpende-goelag-roman-in-moskou-genomineerd-voor-prijzenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/remizov_goelag_boek.jpg" alt=""></p><p class="lead">De door Russische vakgenoten als charlatan beschouwde historicus Vladimir Medinski (voorheen minister van Cultuur) is door Poetin benoemd tot hoofd van een commissie die geschiedvervalsing moet bestrijden. Dat betekent meer patriottisme, minder aandacht voor het stalinisme. Tegelijkertijd gooit een nieuw meesterwerk over de Goelag in Moskou hoge ogen voor Russische literaire prijzen. Volgens slavist <strong>Egbert Hartman</strong> is <em>Vetsjnaja Perzlota (Permafrost)</em> van Viktor Remizov (2020) een van de beste boeken over de Stalin-kampen dat hij ooit gelezen heeft.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/remizov_goelag_boek.jpg" alt=""></p><p class="lead">De door Russische vakgenoten als charlatan beschouwde historicus Vladimir Medinski (voorheen minister van Cultuur) is door Poetin benoemd tot hoofd van een commissie die geschiedvervalsing moet bestrijden. Dat betekent meer patriottisme, minder aandacht voor het stalinisme. Tegelijkertijd gooit een nieuw meesterwerk over de Goelag in Moskou hoge ogen voor Russische literaire prijzen. Volgens slavist <strong>Egbert Hartman</strong> is <em>Vetsjnaja Perzlota (Permafrost)</em> van Viktor Remizov (2020) een van de beste boeken over de Stalin-kampen dat hij ooit gelezen heeft.</p>
Tachtig jaar na Operatie Barbarossa: Russische oorlogsfilm niet uitsluitend heroïek2021-06-21T12:23:38+02:002021-06-21T12:23:38+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1894-tachtig-jaar-na-operatie-barbarossa-russische-oorlogsfilm-niet-uitsluitend-heroiekOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/woii_films_otto_beanpole1.jpg" alt=""></p><p class="lead">Tachtig jaar geleden, op 22 juni 1941, werd het Rode Leger overrompeld door de Wehrmacht. De 'Grote Vaderlandse Oorlog' zou 27 miljoen sovjet-mensen het leven kosten. Deze week zal Poetin nieuw licht op de geschiedenis laten schijnen. De minder heroïsche kanten van de oorlog worden door het Kremlin liever verdonkeremaand, maar slavist en filmkenner <strong>Otto Boele</strong> laat zien dat er in Rusland nog steeds films worden gemaakt die niet gebukt gaat onder overwinnings-pathos en heldendom. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/woii_films_otto_beanpole1.jpg" alt=""></p><p class="lead">Tachtig jaar geleden, op 22 juni 1941, werd het Rode Leger overrompeld door de Wehrmacht. De 'Grote Vaderlandse Oorlog' zou 27 miljoen sovjet-mensen het leven kosten. Deze week zal Poetin nieuw licht op de geschiedenis laten schijnen. De minder heroïsche kanten van de oorlog worden door het Kremlin liever verdonkeremaand, maar slavist en filmkenner <strong>Otto Boele</strong> laat zien dat er in Rusland nog steeds films worden gemaakt die niet gebukt gaat onder overwinnings-pathos en heldendom. </p>
De parallel tussen Tsjernobyl en corona: geen paniek zaaien2021-04-13T11:32:50+02:002021-04-13T11:32:50+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1843-de-parallel-tussen-tsjernobyl-en-corona-geen-paniek-zaaienAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/chernobyl_and_pripyat_4853749429.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">De ramp met de kerncentrale van Tsjernobyl gebeurde 35 jaar geleden. Het Kremlin liet de 1-mei parade in Kiëv gewoon doorgaan. Het jaar van de coronapandemie deed veel mensen daaraan denken. Net als toen was de dreiging onzichtbaar, maar dodelijk. En ook de reactie van de autoriteiten vertoont parallellen. Onjuiste informatie over het aantal slachtoffers en de bevolking niet doordringen van de ernst van de situatie, alles om maar 'geen paniek te zaaien', schrijft <strong>Andrej Archangelski</strong>. En tragedies zijn er om te vergeten.</span></p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/chernobyl_and_pripyat_4853749429.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">De ramp met de kerncentrale van Tsjernobyl gebeurde 35 jaar geleden. Het Kremlin liet de 1-mei parade in Kiëv gewoon doorgaan. Het jaar van de coronapandemie deed veel mensen daaraan denken. Net als toen was de dreiging onzichtbaar, maar dodelijk. En ook de reactie van de autoriteiten vertoont parallellen. Onjuiste informatie over het aantal slachtoffers en de bevolking niet doordringen van de ernst van de situatie, alles om maar 'geen paniek te zaaien', schrijft <strong>Andrej Archangelski</strong>. En tragedies zijn er om te vergeten.</span></p>
De vier verbale poten van Poetins tsarentroon2021-03-02T11:10:51+01:002021-03-02T11:10:51+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1814-de-vier-verbale-poten-van-poetins-tsarentroonRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/guseynov_home.png" alt=""></p><p class="lead">Eind 2019 ontstond een schandaal rondom taalkundige Gasan Guseynov, die op zijn Facebook de Russische taal van het Poetin-tijdperk 'de taal van de beerput' had genoemd. De ethische commissie van de prestigieuze Hogere Economische School waar hij doceerde verzocht hem zich publiekelijk te <a href="https://therussianreader.com/2019/11/09/gusejnov/" target="_blank" rel="noopener">verontschuldigen</a> 'voor bewuste verspreiding van ondoordachte en onverantwoordelijke uitspraken', die de school reputatieschade berokkenden. Guseynov weigerde en werkt inmiddels niet meer bij de instelling. Zelfs Poetin liet zich uit over de 'oorlog tegen de taal', ingezet door 'lompe Russofoben'. Hieronder analyseert <strong>Gasan Guseynov</strong> de vier sleutelwoorden van het Poetin-tijdperk.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/guseynov_home.png" alt=""></p><p class="lead">Eind 2019 ontstond een schandaal rondom taalkundige Gasan Guseynov, die op zijn Facebook de Russische taal van het Poetin-tijdperk 'de taal van de beerput' had genoemd. De ethische commissie van de prestigieuze Hogere Economische School waar hij doceerde verzocht hem zich publiekelijk te <a href="https://therussianreader.com/2019/11/09/gusejnov/" target="_blank" rel="noopener">verontschuldigen</a> 'voor bewuste verspreiding van ondoordachte en onverantwoordelijke uitspraken', die de school reputatieschade berokkenden. Guseynov weigerde en werkt inmiddels niet meer bij de instelling. Zelfs Poetin liet zich uit over de 'oorlog tegen de taal', ingezet door 'lompe Russofoben'. Hieronder analyseert <strong>Gasan Guseynov</strong> de vier sleutelwoorden van het Poetin-tijdperk.</p>
Dear comrades! is prachtige en integere film over 'bloedige zaterdag'2021-03-01T09:57:52+01:002021-03-01T09:57:52+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1812-dear-comrades-is-prachtige-en-integere-film-over-bloedige-zaterdagOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/dear_comr_5.jpeg" alt=""></p><p class="lead">In de film <em>Beste kameraden!</em> van Andrej Kontsjalovsky is de vrouwelijke hoofdpersoon een Sovjet-partijfunctionaris, die pleit voor een hard optreden wanneer arbeiders in een plaatselijke fabriek gaan staken. De film is gebaseerd op de 'Bloedige Zaterdag' van 2 juni 1962 in de stad Novotsjerkassk, een tragedie die tot eind jaren '80 geheimgehouden werd. Kontsjalovski maakte een prachtige en integere film, schrijft slavist en filmkenner <strong>Otto Boele</strong>. De protesten in Wit-Rusland afgelopen herfst en die in Moskou in januari vormen onbedoeld een treffende achtergrond. Terwijl de bioscopen nog dicht zijn, is de film onder de titel <em>Dear Comrades!</em> via <a href="https://picl.nl/films/dear-comrades/" target="_blank" rel="noopener">PICL</a> op 6 en 7 maart online alvast te zien.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/dear_comr_5.jpeg" alt=""></p><p class="lead">In de film <em>Beste kameraden!</em> van Andrej Kontsjalovsky is de vrouwelijke hoofdpersoon een Sovjet-partijfunctionaris, die pleit voor een hard optreden wanneer arbeiders in een plaatselijke fabriek gaan staken. De film is gebaseerd op de 'Bloedige Zaterdag' van 2 juni 1962 in de stad Novotsjerkassk, een tragedie die tot eind jaren '80 geheimgehouden werd. Kontsjalovski maakte een prachtige en integere film, schrijft slavist en filmkenner <strong>Otto Boele</strong>. De protesten in Wit-Rusland afgelopen herfst en die in Moskou in januari vormen onbedoeld een treffende achtergrond. Terwijl de bioscopen nog dicht zijn, is de film onder de titel <em>Dear Comrades!</em> via <a href="https://picl.nl/films/dear-comrades/" target="_blank" rel="noopener">PICL</a> op 6 en 7 maart online alvast te zien.</p>
Absence of Russians as bad guys in The Queen's Gambit confuses Russians2020-11-30T13:05:44+01:002020-11-30T13:05:44+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1747-absence-of-russians-as-bad-guys-in-the-queen-s-gambit-confuses-russiansRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/the_queens_gambit_2.jpg" alt=""></p><p class="lead">Russians were simply unprepared to see themselves portrayed as the ‘good guys’ in the new Netflix series ‘The Queen’s Gambit’. They like to point out where the series made mistakes in portraying the Soviet Union. But the problem is not that the series depict Soviet Russians incorrectly. Russians always find a way to be dissatisfied especially when it comes to depicting the Soviet way of life, explains <strong>Ilya Klishin</strong> in <a href="https://www.themoscowtimes.com/2020/11/20/why-russians-dislike-good-russians-in-american-films-no-less-than-bad-russians-a72097" target="_blank" rel="noopener">The Moscow Times</a>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/the_queens_gambit_2.jpg" alt=""></p><p class="lead">Russians were simply unprepared to see themselves portrayed as the ‘good guys’ in the new Netflix series ‘The Queen’s Gambit’. They like to point out where the series made mistakes in portraying the Soviet Union. But the problem is not that the series depict Soviet Russians incorrectly. Russians always find a way to be dissatisfied especially when it comes to depicting the Soviet way of life, explains <strong>Ilya Klishin</strong> in <a href="https://www.themoscowtimes.com/2020/11/20/why-russians-dislike-good-russians-in-american-films-no-less-than-bad-russians-a72097" target="_blank" rel="noopener">The Moscow Times</a>.</p>
Uniek in Rusland: applaus voor Gorbatsjov2020-10-12T09:58:37+02:002020-10-12T09:58:37+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1708-uniek-in-rusland-applaus-voor-gorbatsjovAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/gorbatsjov_staande_ovatie_4_oktober_2020_theater_der_naties.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 4 oktober bezocht Michail Gorbatsjov in het Theater van de Naties het toneelstuk<em> Gorbatsjov</em>. Na afloop kreeg hij een staande ovatie van acteurs en publiek. Het stuk gaat niet over de perestrojka en de politiek, maar over zijn liefde voor Raisa. Ondanks deze opvallende beperking (toneel is tandeloos geworden) is de vertoning een unicum in Rusland, betoogt onze cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>, die het stuk ging zien. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/gorbatsjov_staande_ovatie_4_oktober_2020_theater_der_naties.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 4 oktober bezocht Michail Gorbatsjov in het Theater van de Naties het toneelstuk<em> Gorbatsjov</em>. Na afloop kreeg hij een staande ovatie van acteurs en publiek. Het stuk gaat niet over de perestrojka en de politiek, maar over zijn liefde voor Raisa. Ondanks deze opvallende beperking (toneel is tandeloos geworden) is de vertoning een unicum in Rusland, betoogt onze cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>, die het stuk ging zien. </p>
Russische kunstenaars staan voor de keuze: geld of vrijheid? 2020-07-21T10:11:14+02:002020-07-21T10:11:14+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1651-russische-kunstenaars-staan-voor-de-keuze-geld-of-vrijheidAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/serebrennikov_noerejev_foto_bolsjo.jpg" alt=""></p><p class="lead">Corona is ook voor de Russische cultuur rampzalig en bedreigt de musea, podia en filmtheaters: er is geen publiek. Maar de situatie in Rusland wijkt sterk af van die in het Westen. Enerzijds is de staatssteun voor de kunsten in Rusland traditioneel (nog steeds) enorm groot, anderzijds neemt de druk van die geldgever hand over hand toe. Censuur bestaat niet meer, maar de officiële canon van patriottisme en militarisme wordt met andere middelen opgelegd, zegt cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>. De scandaleuze fraudezaak tegen regisseur Kirill Serebrennikov heeft laten zien hoe de overheid de vrije kunsten effectief kan muilkorven.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/serebrennikov_achter_tralies_foto_facebook.jpg" alt="serebrennikov achter tralies foto facebook" width="938" height="1251" />Regisseur Kirill Serebrennikov na slepende rechtszaak werd tot drie jaar voorwaardelijk veroordeeld wegens 'grootschalige fraude met staatssubsidie' </h5>
<p>door <a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=41&catid=129">Andrej Archangelski</a></p>
<p>In Europa en Amerika heeft de cultuur fors te lijden onder de pandemie. Veel theaters gaan dicht, veel artiesten en muzikanten verliezen hun werk. In Rusland worden de belangrijkste cultuurinstanties (theaters, musea, bibliotheken) gefinancierd door de overheid, die ook tijdens de pandemie de lonen doorbetaalde. Een paar hoofdstedelijke theaters ontvingen aanvullende subsidies van de gemeentelijke overheid. Medewerkers in de cultuursector verdienen in principe weinig (300 tot 500 euro per maand), maar hoeven niet voor ontslag te vrezen. In Rusland is niet één staatsmuseum of -theater gesloten; vanaf 15 juli zijn de belangrijkste culturele podia in Moskou en Sint-Petersburg alweer open voor publiek. Dat is allemaal dus niet zo slecht geregeld, zou je denken...</p>
<p>Toch heerst er ook in de Russische culturele sector een paniekerige stemming. Alle cultuursectoren lijden enorme verliezen. Zelfira Tregoelova, directrice van het Moskouse Tretjakovmuseum, zegt vanwege de quarantaine zo’n 2,7 miljoen euro verlies te hebben geleden. De Hermitage in Sint-Petersburg is alweer in bedrijf, maar ontvangt een beperkt aantal bezoekers (maximaal zestig per uur) die alleen vaste routes mogen volgen. Directeur Michail Piotrovski heeft bekend gemaakt dat het museum kortingen voor gepensioneerden afschaft en de toegangsprijs met 10 procent verhoogt.</p>
<p>Het was voorheen taboe om het over prijsverhogingen voor de cultuur te hebben, maar door de pandemie is iedereen zich openlijk gaan uitspreken. Het nieuwe seizoen van de meeste Russische theaters begint op zijn vroegst pas in september. Ook zij zullen het <a href="https://tass.ru/ekonomika/8916241" target="_blank" rel="noopener">aantal bezoekers</a> tot de helft moeten terugbrengen. De <a href="https://tass.ru/kultura/8902643" target="_blank" rel="noopener">verliezen</a> die regionale cultuurinstellingen door de pandemie leden bedragen zo’n 25 miljoen euro. </p>
<p>Het Internationaal Monetair Fonds heeft de krimp van de Russische economie in 2020 op zo’n 6,6 procent geschat. Cultuurleiders zijn bang dat de overheid zal gaan bezuinigen op cultuur. Juist in deze tijd verkeren alle voordelen van overheidssteun voor de cultuur in hun nadeel. Nog vóór het virus uitbrak wilde de overheid het aantal repertoiretheaters al beperken (in Rusland zijn er meer dan zeshonderd) – maar voorheen stuitte dit idee op felle tegenstand van de theaters. Met de pandemie is het idee opnieuw actueel geworden: Vladimir Kechman, leider van twee staatstheaters, in Sint-Petersburg en Novosibirsk, heeft voorgesteld het aantal muziektheaters in Rusland (het zijn er ongeveer dertig) te reduceren omdat ze <a href="https://www.mk.ru/culture/2020/05/24/vladimir-kekhman-predlozhil-optimizirovat-teatr.html" target="_blank" rel="noopener">niet rendabel</a> zijn. De paradepaardjes van de Russische cultuur die bekend zijn bij de toeristen - Bolsjoj Theater, Tretjakovmuseum en Hermitage - zullen uiteraard blijven bestaan, maar wat is het lot van andere theaters en musea?</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/Loveless_van_Zvjagintsev.jpg" alt="Loveless van Zvjagintsev" />Scene uit de film Loveless van Andrej Zvjagintsev</h5>
<h3>Overheid en cultuur</h3>
<p>Rusland telt momenteel 619 (!) <a href="https://www.forbes.ru/obshchestvo/381281-teatralnyy-karman-zachem-gosudarstvo-tratit-na-teatry-69-mlrd-rubley-v-god" target="_blank" rel="noopener">staatstheaters</a>, maar er zijn er maar vijf of zes die niet verliesgevend zijn voor de overheid. Hetzelfde kan gezegd worden over de musea. Slechts acht van de achtenzestig films die in 2019 door de overheid gesubsidieerd zijn hebben in de bioscoop hun geld <a href="https://www.rbc.ru/technology_and_media/14/12/2019/5df2610f9a79476d48fb1685" target="_blank" rel="noopener">terugverdiend</a> (over 2020 hoeven we het niet te hebben, omdat er vanwege de pandemie bijna geen films vertoond zijn). De vraag rijst: waarom torst het Kremlin die zware last? Waarom blijft het een verliesgevende sector financieren?</p>
<p>Na dertig jaar kapitalisme in Rusland had een deel van de musea en theaters overgedragen kunnen worden aan het particuliere bedrijfsleven, maar de overheid hield lang een mecenaatswet tegen die cultuursponsors belastingvrijstelling geeft. Bijgevolg ging het bedrijfsleven niet in cultuur investeren: het levert niets op. Maar zelfs nu geeft het Kremlin de cultuur nog niet in particuliere handen: het beschouwt cultuur als een bron van politieke propaganda. </p>
<p>De relatie tussen staat en cultuur heeft onder Poetin drie etappes doorlopen.</p>
<ul>
<li>Van 2000 tot 2012 heeft het Kremlin zijn best gedaan om zoveel mogelijk cultuurvormen te subsidiëren, inclusief de avant-garde. Het Kremlin meende op die manier alle kunstenaars financieel aan het lijntje te kunnen houden.</li>
<li>Na de massaprotesten in 2012, die ook steun kregen vanuit de cultuursector, begon de staat de filmindustrie en de theaters op agressieve wijze een patriottische koers op te dringen. Hoofddoel was ‘de jeugd in de juiste geest op te voeden’. Maar ook dat plan werkte niet: in 2017 ging juist de onder Poetin opgegroeide jeugd de straat op. Politieke protesten werden door een groot aantal bekende acteurs en musici gesteund: ze ondertekenden steunbetuigingen aan politieke gevangenen en activisten of <a href="https://republic.ru/posts/94364" target="_blank" rel="noopener">weigerden op te treden</a> op staatsconcerten.</li>
<li>Sinds 2017 is het Kremlin teleurgesteld geraakt in de cultuur als ideologisch instrument en spreekt het de taal van geld en dreigementen: van de cultuursector wordt nu efficiëntie geëist. Daarbij intimideert de staat de meest onafhankelijke cultuurdragers. De zaak tegen regisseur Kirill Serebrennikov [beschuldigd van grootschalige fraude met staatssubsidie] was voor alle anderen een waarschuwing.</li>
</ul>
<p>Een Russisch spreekwoord zegt: ‘een koffer zonder handvat is lastig te dragen maar het is zonde om hem weg te gooien’. Dit is precies van toepassing op cultuur en overheid. Die houden elkaar nu in een wurggreep. Begin 2020 verliet de in schandalen verwikkelde ultra-nationalistische minister van Cultuur Vladimir Medinski zijn post en werd adviseur van president Poetin. De nieuwe minister Olga Ljoebimova opereert liever in de schaduw. Op het ogenblik weten ze in het Kremlin duidelijk niet wat ze met de cultuur aan moeten: ze hebben nu trouwens belangrijker zorgen.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/ballet_nureyev.jpg" alt="ballet nureyev" width="944" height="708" />Het ballet Noerejev (regie Serebrennikov), over de beroemde homoseksuele balletdanser die in 1962 de USSR ontvluchtte werd eerst afgeblazen en later slechts 2 keer in het Bolsjoj Theater opgevoerd (foto Bolsjoj Theater)</h5>
<h3>Niet-officiële kunst</h3>
<p>In de laatste honderd jaar heeft zich een wetmatigheid afgetekend: de opbloei van de Russische cultuur is altijd samengevallen met een liberalisering van de politiek. De taal van de artistieke avantgarde (Malevitsj en Kandinski)<strong> </strong>en van de nieuwe muziek (Sjostakovitsj) dateert van direct na de Oktoberrevolutie, in de twintiger jaren. Een nieuwe belangstelling voor de Russische cultuur ontstond in de wereld tijdens de Dooi van Nikita Chroesjtsjov in de jaren 60: de dichter Iosif Brodski, de schrijver Boris Pasternak, de beeldhouwer Ernst Neizvestny. De daaropvolgende renaissance van de Russische cultuur vond plaats tijdens de perestrojka van Grbatsjov en onder het bewind van Boris Jeltsin (de jaren 80 en 90). De nieuwe vrijheden leidden tot nieuwe culturele ontwikkeling in de film (Aleksandr Sokoerov en Andrej Zvjagintsev), de literatuur (Viktor Pelevin en Vladimir Sorokin), de rock-muziek (Joeri Sjevtsjoek en Boris Grebensjtsjikov).</p>
<p>In de jaren van Stalin (1930 -1950) of Brezjnev (de zeventiger jaren) verdorde de Russische cultuur, kwam tot stilstand en reproduceerde slechts de vormen uit het verleden. De cultuur speelde in tijden van terreur en stagnatie altijd de rol van dienaar van de staat en was een instrument van de politiek. In dat opzicht lijkt de periode van Poetin op de Stalin- en Brezjnevtijd: de artiest speelde een ondergeschikte rol, censuur en zelfcensuur speelden de hoofdrol en nieuwe ideeën ontbraken. </p>
<p>Wat wil Rusland vandaag de dag tegen de wereld zeggen bij monde van de officiële cultuur? Welk signaal geeft het land af, welk programma biedt het? Niks nieuws onder de zon: conservatisme en militarisme. Nog altijd presenteert Rusland zich als een wereldmuseum van het verleden: klassiek, klassiek en nog eens klassiek. Het Moskouse MChAT-theater, dat een bastion van patriottisme is geworden, heeft onlangs ‘de <a href="https://rblogger.ru/2020/02/21/tri-sestry-vernulis-na-tverskoj-bulvar/" target="_blank" rel="noopener">heropvoering</a> van een toneelstuk in een enscenering van het jaar 1940’ gepresenteerd als belangrijkste première van het seizoen. In musea zijn tentoonstellingen van socialistisch-realistische schilderkunst <a href="https://www.tretyakovgallery.ru/exhibitions/nenavsegda-1968-1985/" target="_blank" rel="noopener">erg populair</a>. Officiële instituten bewonderen alleen wat oud is, wat stamt uit sovjet- of tsarentijd. In Rusland is nostalgie tot belangrijkste kunst verheven. De cultuur moet de formules over nationale eenheid, patriottisme en overwinning opdreunen.</p>
<h4>Wat wil Rusland de wereld zeggen bij monde van de officiële cultuur? Niks nieuws onder de zon: conservatisme en militarisme</h4>
<p>Maar de Russische cultuur heeft de wereld ook niets moderns te bieden. Bekende regisseurs en dirigenten verlaten het land. In 2019 gaf Teodor Koerentzis, een dirigent van wereldfaam en leider van het Opera- en Ballettheater in Perm, op de website van het theater te kennen dat hij zijn post verlaat vanwege het ‘<a href="https://ria.ru/20190627/1555961552.html" target="_blank" rel="noopener">tekortschieten</a>’ van de plaatselijke autoriteiten. Een eminent operaregisseur, Dmitri Tsjernakov, gaf de afgelopen vijf jaar zestien opvoeringen in Berlijn, Londen, Amsterdam, Parijs, Brussel, München, Lyon, Zürich, Hamburg, Keulen – en slechts één in Moskou. Regisseur Dmitri Krymov, oprichter van een unieke theaterstudio in de ‘School voor dramatische kunst’ moest na er twintig jaar ontslag nemen. In een <a href="http://www.krymov.org/news/31-08-2018/47/" target="_blank" rel="noopener">open brief</a> citeerde hij een uitspraak van de bekende sovjet-dissident en schrijver Andrej Sinjavski: ‘Het sovjet-gezag en ik hebben een verschil van mening over stijl’. [Sinjavski kreeg 7 jaar strafkamp omdat hij zijn satires in het buitenland publiceerde - red.].</p>
<p>Andere vernieuwers, zoals regisseur Kirill Serebrennikov, zijn gestraft voor hun vooruitstrevendheid. In 2017 werd Serebrennikov <a href="https://www.kommersant.ru/theme/2094" target="_blank" rel="noopener">aangeklaagd</a> voor verduistering van overheidsgeld, ook al toonde onafhankelijke expertise aan dat hij zelfs eigen geld in zijn voorstellingen had gestopt. Het proces tegen Serebrennikov duurde drie jaar, waarna hij uiteindelijk een voorwaardelijke straf kreeg van drie jaar en een gigantische boete – samen met nog twee collega’s moet hij meer dan anderhalf miljoen euro betalen aan de staat. Zolang hij niet betaalt mag hij het land niet uit. Op zijn hele vermogen is beslag gelegd.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/film_prazdnik_afbeelding_2.jpg" alt="film prazdnik afbeelding 2" width="940" height="536" />Regisseur Aleksej Krasovski kreeg problemen rondom zijn film Feest, over sovjet-functionarissen tijdens het beleg van Leningrad</h5>
<p>Tegelijkertijd heeft hij wel toestemming gekregen om leiding te blijven geven aan zijn theater, het Gogol-Centrum. Tot op heden blijft het een raadsel wie het initiatief nam om Serebrennikov te vervolgen. In ieder geval heeft het proces de hele cultuursector schrik aangejaagd: iedereen weet nu dat het gevaarlijk is om geld aan te nemen van de overheid.</p>
<p>Een nieuwe generatie filmregisseurs heeft zich al aangeleerd onafhankelijke films te maken met privégeld; wat ze overigens niet vrijwaart van vervolging. In 2018 maakte Aleksej Krasovski de film <em>Feest </em>[Prazdnik] over een gezin van Sovjet-functionarissen dat Oud- en Nieuw viert tijdens het beleg van Leningrad in 1941. De regisseur zette zijn film op internet. Al gauw werd hij door de politie <a href="https://novayagazeta.ru/articles/2019/01/21/79257-prazdnik-sledstviya" target="_blank" rel="noopener">beschuldigd</a> van financiële manipulaties.</p>
<h3>Is er nog een tegencultuur?</h3>
<p>Hoe staat het vandaag de dag dan met de Russische tegencultuur? Hier volgen enkele voorbeelden. De kunstenares en LGBT-activiste Joelia Tsvetkova wordt voortdurend beboet wegens ‘het propageren van niet-traditionele seksuele relaties’. Dit onlangs nog naar aanleiding van een tekening waarop twee gezinnen met ouders van hetzelfde geslacht en hun kinderen zijn afgebeeld. Eind 2019 werd Tsvetkova <a href="https://www.znak.com/2020-07-10/hudozhnicu_yuliyu_cvetkovu_oshtrafovali_na_75_tys_rubley_za_risunok_protiv_gomofobii" target="_blank" rel="noopener">aangeklaagd</a> voor het verspreiden van pornografie vanwege tekeningen uit de serie <em>Vaginamonologen</em>. Er hangt haar een gevangenisstraf van zes jaar boven het hoofd.</p>
<p>In <a href="https://platformraam.nl/about:blank">ART4</a>, de Moskouse privé-galerie waar Oleg Navalny, broer van oppositieleider Aleksej, heeft geëxposeerd, en ook het geëngageerde kunstcollectief ‘Oorlog’, heeft de politie onlangs huiszoeking gedaan. De rapper Husky werd in 2018 in Krasnodar tien dagen vastgehouden omdat hij een publiek optreden probeerde te geven vanaf het dak van een auto. Een afgevaardigde uit Petersburg, Vladimir Petrov, heeft het Russische Openbaar Ministerie verzocht om rapconcerten in het land te <a href="https://iz.ru/815396/2018-11-22/deputat-poprosil-genprokuraturu-zapretit-kontcerty-reperov%20из-за%20их%20«негативного%20влияния%20на%20молодежь" target="_blank" rel="noopener">verbieden</a> vanwege hun ‘negatieve invloed op de jeugd’. Optredens van de groepen <em>IC3PEAK</em> en <em>Friendzone</em> werden <a href="https://www.bbc.com/russian/features-46679984" target="_blank" rel="noopener">verboden</a>.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/tsvetkova_julia_vervolgd_vanwege_tekeningen.jpg" alt="tsvetkova julia vervolgd vanwege tekeningen" width="934" height="778" />Kunstenares Julia Tsvetkova wordt vervolgd wegens haar LGTB-tekeningen: Een gezin is daar waar liefde heerst</h5>
<p>In de zomer van 2020 waren er acht (!) <a href="https://echo.msk.ru/news/2673451-echo.html" target="_blank" rel="noopener">huiszoekingen</a> bij leden van kunstcollectief ’Oorlog’ en bij de uitgever Pjotr Verzilov. Onlangs heeft deze activist vijftien dagen vastgezeten op beschuldiging van vandalisme. Ook is hij aangeklaagd omdat hij niet officieel had aangegeven dat hij behalve Russisch ook Canadees staatsburger is. Mensen als Verzilov sporen niet langer met de huidige ideologie: waarschijnlijk willen ze hem dwingen uit Rusland te vertrekken.</p>
<h4>Weer valt de kunst uiteen in een officieel en niet-officieel kamp</h4>
<p>De moderne kunst kan niet om de politiek heen. Op het Rode Plein hebben activisten onlangs met hun lichamen het jaartal 2036 uitgebeeld (tot die tijd mag Poetin nu president van Rusland blijven) als protest tegen de aanpassingen van de grondwet. Onder de deelnemers aan de actie bevonden zich de gemeenteraadsleden Ljoesja Sjtejn en Viktor Kotov, Pussy Riot-leden Aleksandr Sofejev en Nika Nikoelsjina, en de activisten Maria Bezverchaja, Gosja Kozjevnikov, Liza Samojlova en Maria Timofejeva. Ze zijn allemaal <a href="https://www.dw.com/ru/на-красной-площади-задержали-активистов-выложивших-телами-цифру-2036/a-54011412" target="_blank" rel="noopener">aangehouden</a> door de politie.</p>
<p>Het is nu iedereen wel duidelijk dat de vrijheid van de kunst in Rusland zal afnemen (zowel om ideologische als financiële redenen). Kunstenaars die onafhankelijk willen blijven zullen de overheid de rug toekeren en zich bij de <em>underground </em>aansluiten. Het Kremlin zal dat wellicht niet willen toestaan, want men herinnert zich daar nog goed hoe het sovjet-gezag in de jaren zeventig-tachtig de strijd tegen de onafhankelijke kunst verloor. Het Kremlin poogt nu een <em>nieuwe norm voor toegestane vrijheid</em> te formuleren, want in Rusland is er nog een handjevol kunstenaars die kritiek mogen leveren op de autoriteiten, maar daarnaast staatssubsidie ontvangen. In de hedendaagse wereld, waar kritiek op het gezag de norm is, lijkt zo’n model echter utopisch.</p>
<p>Echte kunst is altijd kritisch, en dat willen ze maar niet snappen in het Kremlin. In de officiële kunst is geld voorhanden, maar je mond opendoen is er niet bij. In de niet-officiële kunst is geen geld, maar wel vrijheid van meningsuiting. Op die manier herhaalt zich de situatie die we kennen uit de USSR: de Russische kunst valt razendsnel uiteen in een officieel en niet-officieel kamp. Deze scheidslijn wordt steeds duidelijker zichtbaar. Precies hetzelfde voltrekt zich in andere levenssferen. </p>
<p> </p><p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/serebrennikov_noerejev_foto_bolsjo.jpg" alt=""></p><p class="lead">Corona is ook voor de Russische cultuur rampzalig en bedreigt de musea, podia en filmtheaters: er is geen publiek. Maar de situatie in Rusland wijkt sterk af van die in het Westen. Enerzijds is de staatssteun voor de kunsten in Rusland traditioneel (nog steeds) enorm groot, anderzijds neemt de druk van die geldgever hand over hand toe. Censuur bestaat niet meer, maar de officiële canon van patriottisme en militarisme wordt met andere middelen opgelegd, zegt cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>. De scandaleuze fraudezaak tegen regisseur Kirill Serebrennikov heeft laten zien hoe de overheid de vrije kunsten effectief kan muilkorven.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/serebrennikov_achter_tralies_foto_facebook.jpg" alt="serebrennikov achter tralies foto facebook" width="938" height="1251" />Regisseur Kirill Serebrennikov na slepende rechtszaak werd tot drie jaar voorwaardelijk veroordeeld wegens 'grootschalige fraude met staatssubsidie' </h5>
<p>door <a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=41&catid=129">Andrej Archangelski</a></p>
<p>In Europa en Amerika heeft de cultuur fors te lijden onder de pandemie. Veel theaters gaan dicht, veel artiesten en muzikanten verliezen hun werk. In Rusland worden de belangrijkste cultuurinstanties (theaters, musea, bibliotheken) gefinancierd door de overheid, die ook tijdens de pandemie de lonen doorbetaalde. Een paar hoofdstedelijke theaters ontvingen aanvullende subsidies van de gemeentelijke overheid. Medewerkers in de cultuursector verdienen in principe weinig (300 tot 500 euro per maand), maar hoeven niet voor ontslag te vrezen. In Rusland is niet één staatsmuseum of -theater gesloten; vanaf 15 juli zijn de belangrijkste culturele podia in Moskou en Sint-Petersburg alweer open voor publiek. Dat is allemaal dus niet zo slecht geregeld, zou je denken...</p>
<p>Toch heerst er ook in de Russische culturele sector een paniekerige stemming. Alle cultuursectoren lijden enorme verliezen. Zelfira Tregoelova, directrice van het Moskouse Tretjakovmuseum, zegt vanwege de quarantaine zo’n 2,7 miljoen euro verlies te hebben geleden. De Hermitage in Sint-Petersburg is alweer in bedrijf, maar ontvangt een beperkt aantal bezoekers (maximaal zestig per uur) die alleen vaste routes mogen volgen. Directeur Michail Piotrovski heeft bekend gemaakt dat het museum kortingen voor gepensioneerden afschaft en de toegangsprijs met 10 procent verhoogt.</p>
<p>Het was voorheen taboe om het over prijsverhogingen voor de cultuur te hebben, maar door de pandemie is iedereen zich openlijk gaan uitspreken. Het nieuwe seizoen van de meeste Russische theaters begint op zijn vroegst pas in september. Ook zij zullen het <a href="https://tass.ru/ekonomika/8916241" target="_blank" rel="noopener">aantal bezoekers</a> tot de helft moeten terugbrengen. De <a href="https://tass.ru/kultura/8902643" target="_blank" rel="noopener">verliezen</a> die regionale cultuurinstellingen door de pandemie leden bedragen zo’n 25 miljoen euro. </p>
<p>Het Internationaal Monetair Fonds heeft de krimp van de Russische economie in 2020 op zo’n 6,6 procent geschat. Cultuurleiders zijn bang dat de overheid zal gaan bezuinigen op cultuur. Juist in deze tijd verkeren alle voordelen van overheidssteun voor de cultuur in hun nadeel. Nog vóór het virus uitbrak wilde de overheid het aantal repertoiretheaters al beperken (in Rusland zijn er meer dan zeshonderd) – maar voorheen stuitte dit idee op felle tegenstand van de theaters. Met de pandemie is het idee opnieuw actueel geworden: Vladimir Kechman, leider van twee staatstheaters, in Sint-Petersburg en Novosibirsk, heeft voorgesteld het aantal muziektheaters in Rusland (het zijn er ongeveer dertig) te reduceren omdat ze <a href="https://www.mk.ru/culture/2020/05/24/vladimir-kekhman-predlozhil-optimizirovat-teatr.html" target="_blank" rel="noopener">niet rendabel</a> zijn. De paradepaardjes van de Russische cultuur die bekend zijn bij de toeristen - Bolsjoj Theater, Tretjakovmuseum en Hermitage - zullen uiteraard blijven bestaan, maar wat is het lot van andere theaters en musea?</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/Loveless_van_Zvjagintsev.jpg" alt="Loveless van Zvjagintsev" />Scene uit de film Loveless van Andrej Zvjagintsev</h5>
<h3>Overheid en cultuur</h3>
<p>Rusland telt momenteel 619 (!) <a href="https://www.forbes.ru/obshchestvo/381281-teatralnyy-karman-zachem-gosudarstvo-tratit-na-teatry-69-mlrd-rubley-v-god" target="_blank" rel="noopener">staatstheaters</a>, maar er zijn er maar vijf of zes die niet verliesgevend zijn voor de overheid. Hetzelfde kan gezegd worden over de musea. Slechts acht van de achtenzestig films die in 2019 door de overheid gesubsidieerd zijn hebben in de bioscoop hun geld <a href="https://www.rbc.ru/technology_and_media/14/12/2019/5df2610f9a79476d48fb1685" target="_blank" rel="noopener">terugverdiend</a> (over 2020 hoeven we het niet te hebben, omdat er vanwege de pandemie bijna geen films vertoond zijn). De vraag rijst: waarom torst het Kremlin die zware last? Waarom blijft het een verliesgevende sector financieren?</p>
<p>Na dertig jaar kapitalisme in Rusland had een deel van de musea en theaters overgedragen kunnen worden aan het particuliere bedrijfsleven, maar de overheid hield lang een mecenaatswet tegen die cultuursponsors belastingvrijstelling geeft. Bijgevolg ging het bedrijfsleven niet in cultuur investeren: het levert niets op. Maar zelfs nu geeft het Kremlin de cultuur nog niet in particuliere handen: het beschouwt cultuur als een bron van politieke propaganda. </p>
<p>De relatie tussen staat en cultuur heeft onder Poetin drie etappes doorlopen.</p>
<ul>
<li>Van 2000 tot 2012 heeft het Kremlin zijn best gedaan om zoveel mogelijk cultuurvormen te subsidiëren, inclusief de avant-garde. Het Kremlin meende op die manier alle kunstenaars financieel aan het lijntje te kunnen houden.</li>
<li>Na de massaprotesten in 2012, die ook steun kregen vanuit de cultuursector, begon de staat de filmindustrie en de theaters op agressieve wijze een patriottische koers op te dringen. Hoofddoel was ‘de jeugd in de juiste geest op te voeden’. Maar ook dat plan werkte niet: in 2017 ging juist de onder Poetin opgegroeide jeugd de straat op. Politieke protesten werden door een groot aantal bekende acteurs en musici gesteund: ze ondertekenden steunbetuigingen aan politieke gevangenen en activisten of <a href="https://republic.ru/posts/94364" target="_blank" rel="noopener">weigerden op te treden</a> op staatsconcerten.</li>
<li>Sinds 2017 is het Kremlin teleurgesteld geraakt in de cultuur als ideologisch instrument en spreekt het de taal van geld en dreigementen: van de cultuursector wordt nu efficiëntie geëist. Daarbij intimideert de staat de meest onafhankelijke cultuurdragers. De zaak tegen regisseur Kirill Serebrennikov [beschuldigd van grootschalige fraude met staatssubsidie] was voor alle anderen een waarschuwing.</li>
</ul>
<p>Een Russisch spreekwoord zegt: ‘een koffer zonder handvat is lastig te dragen maar het is zonde om hem weg te gooien’. Dit is precies van toepassing op cultuur en overheid. Die houden elkaar nu in een wurggreep. Begin 2020 verliet de in schandalen verwikkelde ultra-nationalistische minister van Cultuur Vladimir Medinski zijn post en werd adviseur van president Poetin. De nieuwe minister Olga Ljoebimova opereert liever in de schaduw. Op het ogenblik weten ze in het Kremlin duidelijk niet wat ze met de cultuur aan moeten: ze hebben nu trouwens belangrijker zorgen.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/ballet_nureyev.jpg" alt="ballet nureyev" width="944" height="708" />Het ballet Noerejev (regie Serebrennikov), over de beroemde homoseksuele balletdanser die in 1962 de USSR ontvluchtte werd eerst afgeblazen en later slechts 2 keer in het Bolsjoj Theater opgevoerd (foto Bolsjoj Theater)</h5>
<h3>Niet-officiële kunst</h3>
<p>In de laatste honderd jaar heeft zich een wetmatigheid afgetekend: de opbloei van de Russische cultuur is altijd samengevallen met een liberalisering van de politiek. De taal van de artistieke avantgarde (Malevitsj en Kandinski)<strong> </strong>en van de nieuwe muziek (Sjostakovitsj) dateert van direct na de Oktoberrevolutie, in de twintiger jaren. Een nieuwe belangstelling voor de Russische cultuur ontstond in de wereld tijdens de Dooi van Nikita Chroesjtsjov in de jaren 60: de dichter Iosif Brodski, de schrijver Boris Pasternak, de beeldhouwer Ernst Neizvestny. De daaropvolgende renaissance van de Russische cultuur vond plaats tijdens de perestrojka van Grbatsjov en onder het bewind van Boris Jeltsin (de jaren 80 en 90). De nieuwe vrijheden leidden tot nieuwe culturele ontwikkeling in de film (Aleksandr Sokoerov en Andrej Zvjagintsev), de literatuur (Viktor Pelevin en Vladimir Sorokin), de rock-muziek (Joeri Sjevtsjoek en Boris Grebensjtsjikov).</p>
<p>In de jaren van Stalin (1930 -1950) of Brezjnev (de zeventiger jaren) verdorde de Russische cultuur, kwam tot stilstand en reproduceerde slechts de vormen uit het verleden. De cultuur speelde in tijden van terreur en stagnatie altijd de rol van dienaar van de staat en was een instrument van de politiek. In dat opzicht lijkt de periode van Poetin op de Stalin- en Brezjnevtijd: de artiest speelde een ondergeschikte rol, censuur en zelfcensuur speelden de hoofdrol en nieuwe ideeën ontbraken. </p>
<p>Wat wil Rusland vandaag de dag tegen de wereld zeggen bij monde van de officiële cultuur? Welk signaal geeft het land af, welk programma biedt het? Niks nieuws onder de zon: conservatisme en militarisme. Nog altijd presenteert Rusland zich als een wereldmuseum van het verleden: klassiek, klassiek en nog eens klassiek. Het Moskouse MChAT-theater, dat een bastion van patriottisme is geworden, heeft onlangs ‘de <a href="https://rblogger.ru/2020/02/21/tri-sestry-vernulis-na-tverskoj-bulvar/" target="_blank" rel="noopener">heropvoering</a> van een toneelstuk in een enscenering van het jaar 1940’ gepresenteerd als belangrijkste première van het seizoen. In musea zijn tentoonstellingen van socialistisch-realistische schilderkunst <a href="https://www.tretyakovgallery.ru/exhibitions/nenavsegda-1968-1985/" target="_blank" rel="noopener">erg populair</a>. Officiële instituten bewonderen alleen wat oud is, wat stamt uit sovjet- of tsarentijd. In Rusland is nostalgie tot belangrijkste kunst verheven. De cultuur moet de formules over nationale eenheid, patriottisme en overwinning opdreunen.</p>
<h4>Wat wil Rusland de wereld zeggen bij monde van de officiële cultuur? Niks nieuws onder de zon: conservatisme en militarisme</h4>
<p>Maar de Russische cultuur heeft de wereld ook niets moderns te bieden. Bekende regisseurs en dirigenten verlaten het land. In 2019 gaf Teodor Koerentzis, een dirigent van wereldfaam en leider van het Opera- en Ballettheater in Perm, op de website van het theater te kennen dat hij zijn post verlaat vanwege het ‘<a href="https://ria.ru/20190627/1555961552.html" target="_blank" rel="noopener">tekortschieten</a>’ van de plaatselijke autoriteiten. Een eminent operaregisseur, Dmitri Tsjernakov, gaf de afgelopen vijf jaar zestien opvoeringen in Berlijn, Londen, Amsterdam, Parijs, Brussel, München, Lyon, Zürich, Hamburg, Keulen – en slechts één in Moskou. Regisseur Dmitri Krymov, oprichter van een unieke theaterstudio in de ‘School voor dramatische kunst’ moest na er twintig jaar ontslag nemen. In een <a href="http://www.krymov.org/news/31-08-2018/47/" target="_blank" rel="noopener">open brief</a> citeerde hij een uitspraak van de bekende sovjet-dissident en schrijver Andrej Sinjavski: ‘Het sovjet-gezag en ik hebben een verschil van mening over stijl’. [Sinjavski kreeg 7 jaar strafkamp omdat hij zijn satires in het buitenland publiceerde - red.].</p>
<p>Andere vernieuwers, zoals regisseur Kirill Serebrennikov, zijn gestraft voor hun vooruitstrevendheid. In 2017 werd Serebrennikov <a href="https://www.kommersant.ru/theme/2094" target="_blank" rel="noopener">aangeklaagd</a> voor verduistering van overheidsgeld, ook al toonde onafhankelijke expertise aan dat hij zelfs eigen geld in zijn voorstellingen had gestopt. Het proces tegen Serebrennikov duurde drie jaar, waarna hij uiteindelijk een voorwaardelijke straf kreeg van drie jaar en een gigantische boete – samen met nog twee collega’s moet hij meer dan anderhalf miljoen euro betalen aan de staat. Zolang hij niet betaalt mag hij het land niet uit. Op zijn hele vermogen is beslag gelegd.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/film_prazdnik_afbeelding_2.jpg" alt="film prazdnik afbeelding 2" width="940" height="536" />Regisseur Aleksej Krasovski kreeg problemen rondom zijn film Feest, over sovjet-functionarissen tijdens het beleg van Leningrad</h5>
<p>Tegelijkertijd heeft hij wel toestemming gekregen om leiding te blijven geven aan zijn theater, het Gogol-Centrum. Tot op heden blijft het een raadsel wie het initiatief nam om Serebrennikov te vervolgen. In ieder geval heeft het proces de hele cultuursector schrik aangejaagd: iedereen weet nu dat het gevaarlijk is om geld aan te nemen van de overheid.</p>
<p>Een nieuwe generatie filmregisseurs heeft zich al aangeleerd onafhankelijke films te maken met privégeld; wat ze overigens niet vrijwaart van vervolging. In 2018 maakte Aleksej Krasovski de film <em>Feest </em>[Prazdnik] over een gezin van Sovjet-functionarissen dat Oud- en Nieuw viert tijdens het beleg van Leningrad in 1941. De regisseur zette zijn film op internet. Al gauw werd hij door de politie <a href="https://novayagazeta.ru/articles/2019/01/21/79257-prazdnik-sledstviya" target="_blank" rel="noopener">beschuldigd</a> van financiële manipulaties.</p>
<h3>Is er nog een tegencultuur?</h3>
<p>Hoe staat het vandaag de dag dan met de Russische tegencultuur? Hier volgen enkele voorbeelden. De kunstenares en LGBT-activiste Joelia Tsvetkova wordt voortdurend beboet wegens ‘het propageren van niet-traditionele seksuele relaties’. Dit onlangs nog naar aanleiding van een tekening waarop twee gezinnen met ouders van hetzelfde geslacht en hun kinderen zijn afgebeeld. Eind 2019 werd Tsvetkova <a href="https://www.znak.com/2020-07-10/hudozhnicu_yuliyu_cvetkovu_oshtrafovali_na_75_tys_rubley_za_risunok_protiv_gomofobii" target="_blank" rel="noopener">aangeklaagd</a> voor het verspreiden van pornografie vanwege tekeningen uit de serie <em>Vaginamonologen</em>. Er hangt haar een gevangenisstraf van zes jaar boven het hoofd.</p>
<p>In <a href="https://platformraam.nl/about:blank">ART4</a>, de Moskouse privé-galerie waar Oleg Navalny, broer van oppositieleider Aleksej, heeft geëxposeerd, en ook het geëngageerde kunstcollectief ‘Oorlog’, heeft de politie onlangs huiszoeking gedaan. De rapper Husky werd in 2018 in Krasnodar tien dagen vastgehouden omdat hij een publiek optreden probeerde te geven vanaf het dak van een auto. Een afgevaardigde uit Petersburg, Vladimir Petrov, heeft het Russische Openbaar Ministerie verzocht om rapconcerten in het land te <a href="https://iz.ru/815396/2018-11-22/deputat-poprosil-genprokuraturu-zapretit-kontcerty-reperov%20из-за%20их%20«негативного%20влияния%20на%20молодежь" target="_blank" rel="noopener">verbieden</a> vanwege hun ‘negatieve invloed op de jeugd’. Optredens van de groepen <em>IC3PEAK</em> en <em>Friendzone</em> werden <a href="https://www.bbc.com/russian/features-46679984" target="_blank" rel="noopener">verboden</a>.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/tsvetkova_julia_vervolgd_vanwege_tekeningen.jpg" alt="tsvetkova julia vervolgd vanwege tekeningen" width="934" height="778" />Kunstenares Julia Tsvetkova wordt vervolgd wegens haar LGTB-tekeningen: Een gezin is daar waar liefde heerst</h5>
<p>In de zomer van 2020 waren er acht (!) <a href="https://echo.msk.ru/news/2673451-echo.html" target="_blank" rel="noopener">huiszoekingen</a> bij leden van kunstcollectief ’Oorlog’ en bij de uitgever Pjotr Verzilov. Onlangs heeft deze activist vijftien dagen vastgezeten op beschuldiging van vandalisme. Ook is hij aangeklaagd omdat hij niet officieel had aangegeven dat hij behalve Russisch ook Canadees staatsburger is. Mensen als Verzilov sporen niet langer met de huidige ideologie: waarschijnlijk willen ze hem dwingen uit Rusland te vertrekken.</p>
<h4>Weer valt de kunst uiteen in een officieel en niet-officieel kamp</h4>
<p>De moderne kunst kan niet om de politiek heen. Op het Rode Plein hebben activisten onlangs met hun lichamen het jaartal 2036 uitgebeeld (tot die tijd mag Poetin nu president van Rusland blijven) als protest tegen de aanpassingen van de grondwet. Onder de deelnemers aan de actie bevonden zich de gemeenteraadsleden Ljoesja Sjtejn en Viktor Kotov, Pussy Riot-leden Aleksandr Sofejev en Nika Nikoelsjina, en de activisten Maria Bezverchaja, Gosja Kozjevnikov, Liza Samojlova en Maria Timofejeva. Ze zijn allemaal <a href="https://www.dw.com/ru/на-красной-площади-задержали-активистов-выложивших-телами-цифру-2036/a-54011412" target="_blank" rel="noopener">aangehouden</a> door de politie.</p>
<p>Het is nu iedereen wel duidelijk dat de vrijheid van de kunst in Rusland zal afnemen (zowel om ideologische als financiële redenen). Kunstenaars die onafhankelijk willen blijven zullen de overheid de rug toekeren en zich bij de <em>underground </em>aansluiten. Het Kremlin zal dat wellicht niet willen toestaan, want men herinnert zich daar nog goed hoe het sovjet-gezag in de jaren zeventig-tachtig de strijd tegen de onafhankelijke kunst verloor. Het Kremlin poogt nu een <em>nieuwe norm voor toegestane vrijheid</em> te formuleren, want in Rusland is er nog een handjevol kunstenaars die kritiek mogen leveren op de autoriteiten, maar daarnaast staatssubsidie ontvangen. In de hedendaagse wereld, waar kritiek op het gezag de norm is, lijkt zo’n model echter utopisch.</p>
<p>Echte kunst is altijd kritisch, en dat willen ze maar niet snappen in het Kremlin. In de officiële kunst is geld voorhanden, maar je mond opendoen is er niet bij. In de niet-officiële kunst is geen geld, maar wel vrijheid van meningsuiting. Op die manier herhaalt zich de situatie die we kennen uit de USSR: de Russische kunst valt razendsnel uiteen in een officieel en niet-officieel kamp. Deze scheidslijn wordt steeds duidelijker zichtbaar. Precies hetzelfde voltrekt zich in andere levenssferen. </p>
<p> </p>The incredible badness of the Soviet children’s book2020-05-31T13:29:44+02:002020-05-31T13:29:44+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1614-the-incredible-badness-of-the-soviet-children-s-bookRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl/" alt=""></p><p class="lead"><em>C</em>hildren were impressionable, unspoilt and they believed almost instinctively in the high communist visions of the revolutionaries. That is why after the 1917 Revolution children’s literature took center stage in the Bolshevik reconstruction of the entire human race. The recently published <em>Companion to Soviet Children's Literature</em> emphasizes the ideological indoctrination, but is deaf to the fun and genius of so many Soviet children's poetry and stories, argues translator <strong>Robbert-Jan Henkes</strong>.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl/" alt=""></p><p class="lead"><em>C</em>hildren were impressionable, unspoilt and they believed almost instinctively in the high communist visions of the revolutionaries. That is why after the 1917 Revolution children’s literature took center stage in the Bolshevik reconstruction of the entire human race. The recently published <em>Companion to Soviet Children's Literature</em> emphasizes the ideological indoctrination, but is deaf to the fun and genius of so many Soviet children's poetry and stories, argues translator <strong>Robbert-Jan Henkes</strong>.</p>
Bij de 80ste verjaardag van Iosif Brodski: hoe Rusland berooid achterbleef2020-06-02T10:53:06+02:002020-06-02T10:53:06+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1616-bij-de-80ste-verjaardag-van-iosif-brodski-hoe-rusland-berooid-achterbleefNina Targan MouraviMouravi@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/100476867_275657080240964_5845653477477292501_n.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 24 mei zou Iosif Brodski 80 jaar geworden zijn. Dat werd in Rusland uitgebreid herdacht met films en talloze artikelen in kranten en tijdschriften. Vertaalster <strong>Nina Targan Mouravi</strong> bezingt een van de meest onaangepaste dichters van Rusland, veroordeeld wegens 'parasitisme', voorbeeld voor tal van Russische intellectuelen, Nobelprijswinnaar, in ballingschap gestorven en in Venetië begraven. Alle vertalingen in dit stuk zijn van haar hand.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/dossiers/Cultuur/100476867_275657080240964_5845653477477292501_n.jpg" alt=""></p><p class="lead">Op 24 mei zou Iosif Brodski 80 jaar geworden zijn. Dat werd in Rusland uitgebreid herdacht met films en talloze artikelen in kranten en tijdschriften. Vertaalster <strong>Nina Targan Mouravi</strong> bezingt een van de meest onaangepaste dichters van Rusland, veroordeeld wegens 'parasitisme', voorbeeld voor tal van Russische intellectuelen, Nobelprijswinnaar, in ballingschap gestorven en in Venetië begraven. Alle vertalingen in dit stuk zijn van haar hand.</p>
Tv-serie van Tataarse roman over de terreur toont vooral dat Stalin springlevend is2020-05-05T20:13:50+02:002020-05-05T20:13:50+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1597-tv-serie-van-tataarse-roman-over-de-terreur-toont-vooral-dat-stalin-springlevend-isArthur Langeveldlangeveld@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/guzel_jachina_zulajka_gespeeld_door_chulpan_hamatova.jpg" alt=""></p><p class="lead">Een achtdelige tv-serie over de Tataarse roman <em>Zulajka opent haar ogen</em> over de Stalinterreur leidde tot woede onder communisten, nationalisten en stalinisten. Zij zien het als bezoedeling van Ruslands verleden. Slavist <strong>Arthur Langeveld</strong>, die de roman naar het Nederlands vertaalde, concludeert dat grote delen van de bevolking dankzij Poetins variant van de vaderlandse geschiedenis Stalin nog steeds bewonderen.</p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/home_beeld/guzel_jachina_zulajka_gespeeld_door_chulpan_hamatova.jpg" alt=""></p><p class="lead">Een achtdelige tv-serie over de Tataarse roman <em>Zulajka opent haar ogen</em> over de Stalinterreur leidde tot woede onder communisten, nationalisten en stalinisten. Zij zien het als bezoedeling van Ruslands verleden. Slavist <strong>Arthur Langeveld</strong>, die de roman naar het Nederlands vertaalde, concludeert dat grote delen van de bevolking dankzij Poetins variant van de vaderlandse geschiedenis Stalin nog steeds bewonderen.</p>
Film Beanpole sheds light on WWII experience of Russian women 2020-02-12T10:51:41+01:002020-02-12T10:51:41+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1526-film-beanpole-sheds-light-on-wwii-experience-of-russian-womenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/beanpole_1.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">Inspired by the book of Nobel Prize winner Svetlana Alexievich <em>The unwomanly face of war</em>, Russian director Kantemir Balagov made his second feature film, <em>Beanpole</em>. Set in Leningrad in 1945 after the siege is lifted and the war is over, two young women, Iya and Masha, search for meaning and hope in the struggle to rebuild their lives amongst the ruins. Balagov manages to completely transport the audience to Leningrad in the autumn of 1945. The movie was shown at the Rotterdam Film Festival and will run in the Dutch cinemas starting 20 February.</span></p>
<p><img src="https://platformraam.nl//images/Cultuur/beanpole_1.jpg" alt=""></p><p><span class="lead">Inspired by the book of Nobel Prize winner Svetlana Alexievich <em>The unwomanly face of war</em>, Russian director Kantemir Balagov made his second feature film, <em>Beanpole</em>. Set in Leningrad in 1945 after the siege is lifted and the war is over, two young women, Iya and Masha, search for meaning and hope in the struggle to rebuild their lives amongst the ruins. Balagov manages to completely transport the audience to Leningrad in the autumn of 1945. The movie was shown at the Rotterdam Film Festival and will run in the Dutch cinemas starting 20 February.</span></p>
Intrigerende film over kosmos en putsch 2019-11-19T16:09:41+01:002019-11-19T16:09:41+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1466-intrigerende-film-over-kosmos-en-putschOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p><span class="special">idfa</span><span class="lead"> Kosmonaut Sergej Krikaljov werd beroemd als 'kosmonaut die in de Sovjet-Unie opsteeg en in de Russische Federatie landde'. Filmmaker Andrei Ujica vertelt zijn geschiedenis aan de hand van authentieke opnames die in 1991 en 1992 werden gemaakt in ruimtestation <em>Mir</em> en op de lanceerbasis Bajkonoer. De spectaculaire beelden uit de ruimte en de enigmatische hoofdpersoon, die associaties oproept met Dr. Spock uit <em>Star Trek</em>, maken de documentaire de moeite waard.</span></p>
<p><span class="special">idfa</span><span class="lead"> Kosmonaut Sergej Krikaljov werd beroemd als 'kosmonaut die in de Sovjet-Unie opsteeg en in de Russische Federatie landde'. Filmmaker Andrei Ujica vertelt zijn geschiedenis aan de hand van authentieke opnames die in 1991 en 1992 werden gemaakt in ruimtestation <em>Mir</em> en op de lanceerbasis Bajkonoer. De spectaculaire beelden uit de ruimte en de enigmatische hoofdpersoon, die associaties oproept met Dr. Spock uit <em>Star Trek</em>, maken de documentaire de moeite waard.</span></p>
Jevgeni Onegin, een encyclopedie van het Russische leven2019-11-03T12:44:48+01:002019-11-03T12:44:48+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1450-jevgeni-onegin-een-encyclopedie-van-het-russische-levenArthur Langeveldlangeveld@raamoprusland.nl<p class="lead">De Nederlandse Reisopera voert deze maand een 'pocket-versie' van Tsjaikovski’s opera Jevgeni Onegin op, die gebaseerd is op de gelijknamige roman in verzen van Aleksandr Poesjkin. Jevgeni Onegin is nog steeds een van de meest geliefde literaire werken in Rusland. Veel Russen kunnen hele stukken uit het hoofd citeren. De slavist <strong>Arthur Langeveld</strong> legt uit wat Jevgeni Onegin zo aantrekkelijk maakt. </p>
<p class="lead">De Nederlandse Reisopera voert deze maand een 'pocket-versie' van Tsjaikovski’s opera Jevgeni Onegin op, die gebaseerd is op de gelijknamige roman in verzen van Aleksandr Poesjkin. Jevgeni Onegin is nog steeds een van de meest geliefde literaire werken in Rusland. Veel Russen kunnen hele stukken uit het hoofd citeren. De slavist <strong>Arthur Langeveld</strong> legt uit wat Jevgeni Onegin zo aantrekkelijk maakt. </p>
Russische rapwereld moet wel partij kiezen2019-10-14T13:11:09+02:002019-10-14T13:11:09+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1431-russische-rapwereld-moet-wel-partij-kiezenWabke Waaijerwaaijer@raamoprusland.nl<p class="lead">Een rap die de burgemeester van Moskou, verantwoordelijk voor de onderdrukking van de zomerprotesten, de hemel in prees, kreeg op YouTube zoveel ‘dislikes’ dat de artiest hem offline haalde. Nu hun publiek steeds politiek bewuster wordt, kiezen ook rappers steeds meer partij voor de demonstraties.</p>
<p class="lead">Een rap die de burgemeester van Moskou, verantwoordelijk voor de onderdrukking van de zomerprotesten, de hemel in prees, kreeg op YouTube zoveel ‘dislikes’ dat de artiest hem offline haalde. Nu hun publiek steeds politiek bewuster wordt, kiezen ook rappers steeds meer partij voor de demonstraties.</p>
Prijsvraag Tarkovsky2019-10-08T10:56:15+02:002019-10-08T10:56:15+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1426-prijsvraag-tarkovskyRedactieredactie@raamoprusland.nl<h3>Vijf lastige vragen</h3>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/blue_ray_.jpg" alt="blue ray " /></p>
<p><strong>Als prijs heeft Eye Filmmuseum 3 blue ray DVD boxen - uitgebracht door Lumière - met vijf films van Tarkovsky uitgeloofd. Deze boxen zullen wij onder de winnaars verloten. </strong></p>
<p> </p>
<p><em>1.Deze acteur heeft meer dan eens samengewerkt met Andrei Tarkovsky. Om wie gaat het en in welke films van Tarkovsky speelde hij? <br /><br /> </em><img style="vertical-align: top;" src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/acteur.1.jpg" alt="acteur.1" width="536" height="393" /></p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/acteur.jpg" alt="acteur" width="541" height="406" /></p>
<p> </p>
<p><em>2. Het is er nooit van gekomen, maar welke klassieke Russische roman wilde Tarkovsky maar wat graag verfilmen?</em><br /><br /></p>
<p><em>3. Uit welke film komt deze still?</em></p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/still_tarkovsky.jpg" alt="still tarkovsky" /></p>
<p> </p>
<p><em>4. Wie is deze actrice en in welke van Tarkovsky’s film(s) speelde zij</em></p>
<p> <img style="vertical-align: top;" src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/actrice.1.jpg" alt="actrice.1" width="542" height="406" /></p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/actrice.2.jpg" alt="actrice.2" width="544" height="243" /></p>
<p> </p>
<p><em>5. Welk boek uit de Bijbel werd gaandeweg steeds belangrijker voor Tarkovsky?</em></p>
<p> </p>
<p><b>De deadline voor het reageren op deze prijsvraag is verstreken. Drie winnaars hebben inmiddels een DVD-box ontvangen. Twee winnaars hadden alle vragen goed, één winnaar vier van de vijf. De vragen waren niet eenvoudig, dus hulde voor alle mensen die meededen. De prijsvraag kreeg 340 views. Dit zijn de juiste antwoorden:<br /><br /></b>1. Nikolaj Boerljaev. Speelde de hoofdrol in De jeugd van Ivan en<br />Boriska in Andrej Roebljov. Hier zien we hem in respectievelijk Master i<br />Margarita en Lermontov.<br /><br />2. De idioot van Dostoevskij<br /><br />3. De Spiegel<br /><br />4. Alisa Freindlich, speelde in Stalker.<br /><br />5. De Openbaring van Johannes/ Apocalyps (laatste boek Nieuwe<br />Testament)<br /><b><br /></b>Overigens loopt de tentoonstelling over Tarkovsky en het filmfestival in<br />Filmmuseum Eye nog tot 6 december. Voor wie zijn koudwatervrees voor de<br />'ondoorgrondelijke' Tarkovsky nooit heeft kunnen overwinnen, <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringen">ontkrachtte</a><br /><a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringen">slavist en filmkenner Otto Boele de vijf hardnekkigste vooroordelen over</a><br /><a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringen">zijn films en zijn persoon</a>. In <a href="https://eyefilm.nl" target="_blank" rel="noopener">Eye</a> geeft hij een serie lezingen over de<br />films van het festival, waarvoor nog enkele plaatsen vrij zijn.</p><h3>Vijf lastige vragen</h3>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/blue_ray_.jpg" alt="blue ray " /></p>
<p><strong>Als prijs heeft Eye Filmmuseum 3 blue ray DVD boxen - uitgebracht door Lumière - met vijf films van Tarkovsky uitgeloofd. Deze boxen zullen wij onder de winnaars verloten. </strong></p>
<p> </p>
<p><em>1.Deze acteur heeft meer dan eens samengewerkt met Andrei Tarkovsky. Om wie gaat het en in welke films van Tarkovsky speelde hij? <br /><br /> </em><img style="vertical-align: top;" src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/acteur.1.jpg" alt="acteur.1" width="536" height="393" /></p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/acteur.jpg" alt="acteur" width="541" height="406" /></p>
<p> </p>
<p><em>2. Het is er nooit van gekomen, maar welke klassieke Russische roman wilde Tarkovsky maar wat graag verfilmen?</em><br /><br /></p>
<p><em>3. Uit welke film komt deze still?</em></p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/still_tarkovsky.jpg" alt="still tarkovsky" /></p>
<p> </p>
<p><em>4. Wie is deze actrice en in welke van Tarkovsky’s film(s) speelde zij</em></p>
<p> <img style="vertical-align: top;" src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/actrice.1.jpg" alt="actrice.1" width="542" height="406" /></p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/dossiers/Cultuur/actrice.2.jpg" alt="actrice.2" width="544" height="243" /></p>
<p> </p>
<p><em>5. Welk boek uit de Bijbel werd gaandeweg steeds belangrijker voor Tarkovsky?</em></p>
<p> </p>
<p><b>De deadline voor het reageren op deze prijsvraag is verstreken. Drie winnaars hebben inmiddels een DVD-box ontvangen. Twee winnaars hadden alle vragen goed, één winnaar vier van de vijf. De vragen waren niet eenvoudig, dus hulde voor alle mensen die meededen. De prijsvraag kreeg 340 views. Dit zijn de juiste antwoorden:<br /><br /></b>1. Nikolaj Boerljaev. Speelde de hoofdrol in De jeugd van Ivan en<br />Boriska in Andrej Roebljov. Hier zien we hem in respectievelijk Master i<br />Margarita en Lermontov.<br /><br />2. De idioot van Dostoevskij<br /><br />3. De Spiegel<br /><br />4. Alisa Freindlich, speelde in Stalker.<br /><br />5. De Openbaring van Johannes/ Apocalyps (laatste boek Nieuwe<br />Testament)<br /><b><br /></b>Overigens loopt de tentoonstelling over Tarkovsky en het filmfestival in<br />Filmmuseum Eye nog tot 6 december. Voor wie zijn koudwatervrees voor de<br />'ondoorgrondelijke' Tarkovsky nooit heeft kunnen overwinnen, <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringen">ontkrachtte</a><br /><a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringen">slavist en filmkenner Otto Boele de vijf hardnekkigste vooroordelen over</a><br /><a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringen">zijn films en zijn persoon</a>. In <a href="https://eyefilm.nl" target="_blank" rel="noopener">Eye</a> geeft hij een serie lezingen over de<br />films van het festival, waarvoor nog enkele plaatsen vrij zijn.</p>Andrei Tarkovsky in vijf vooroordelen en vier nuanceringen2019-10-08T09:53:56+02:002019-10-08T09:53:56+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1425-andrei-tarkovsky-in-vijf-vooroordelen-en-vier-nuanceringenOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p class="lead">In Eye Filmmuseum loopt tot 6 december een tentoonstelling over het werk van de Russische cineast Andrei Tarkovsky (1932-1986). In het verlengde daarvan is een heel <a href="https://www.eyefilm.nl/en/exhibition/andrei-tarkovsky">programma</a> georganiseerd van lezingen, filmvertoningen en zelfs een optreden van Andrei Tarkovsky jr. als veejay. Voor wie zijn koudwatervrees voor de 'ondoorgrondelijke' Tarkovsky nooit heeft kunnen overwinnen, volgt hier een overzicht van de vijf hardnekkigste vooroordelen over zijn films en zijn persoon, en de gedeeltelijke ontkrachting daarvan in een viertal nuanceringen.</p>
<p class="lead">In Eye Filmmuseum loopt tot 6 december een tentoonstelling over het werk van de Russische cineast Andrei Tarkovsky (1932-1986). In het verlengde daarvan is een heel <a href="https://www.eyefilm.nl/en/exhibition/andrei-tarkovsky">programma</a> georganiseerd van lezingen, filmvertoningen en zelfs een optreden van Andrei Tarkovsky jr. als veejay. Voor wie zijn koudwatervrees voor de 'ondoorgrondelijke' Tarkovsky nooit heeft kunnen overwinnen, volgt hier een overzicht van de vijf hardnekkigste vooroordelen over zijn films en zijn persoon, en de gedeeltelijke ontkrachting daarvan in een viertal nuanceringen.</p>
Theaterzaak tegen Kirill Serebrennikov sterft stille dood2019-09-15T09:26:00+02:002019-09-15T09:26:00+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1398-theaterzaak-tegen-kirill-serebrennikov-sterft-stille-doodLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p class="lead">In een verrassende wending in de Theaterzaak tegen regisseur Kirill Serebrennikov van Gogol Centrum verwees de rechter de aanklacht van fraude met staatssubsidie naar de prullenbak. Analisten beschouwen het als de stille dood van de politiek gestuurde affaire tegen een van Ruslands meest beroemde en omstreden regisseurs. De zaak kostte hem twee jaar huisarrest.</p>
<p class="lead">In een verrassende wending in de Theaterzaak tegen regisseur Kirill Serebrennikov van Gogol Centrum verwees de rechter de aanklacht van fraude met staatssubsidie naar de prullenbak. Analisten beschouwen het als de stille dood van de politiek gestuurde affaire tegen een van Ruslands meest beroemde en omstreden regisseurs. De zaak kostte hem twee jaar huisarrest.</p>
Lapsja, Napoleon en Russisch ei 2019-08-26T07:56:57+02:002019-08-26T07:56:57+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1375-lapsja-napoleon-en-russisch-eiJos Schaekenschaeken@raamoprusland.nl<p class="lead"><span class="special">Service à la Russe (slot)</span> In een korte serie schreef slavist <strong>Jos Schaeken</strong> dit voorjaar over de invloed van de kerk en van klimatologische en geografische omstandigheden op de Russische eetcultuur. Maar ook externe factoren uit oost en west hebben hun steentje bijgedragen.</p>
<p class="lead"><span class="special">Service à la Russe (slot)</span> In een korte serie schreef slavist <strong>Jos Schaeken</strong> dit voorjaar over de invloed van de kerk en van klimatologische en geografische omstandigheden op de Russische eetcultuur. Maar ook externe factoren uit oost en west hebben hun steentje bijgedragen.</p>
Muilkorf werkt averechts: burgers in Rusland nemen het op voor kunstenaars 2019-06-18T13:43:17+02:002019-06-18T13:43:17+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1320-muilkorf-werkt-averechts-burgers-in-rusland-nemen-het-op-voor-kunstenaarsAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Het Kremlin accepteert niet meer dat cultuur een uitlaatklep is voor 'andersdenkenden'. Het wil de cultuur in zijn greep krijgen om de jeugd op te voeden en te sturen. Het effect is averechts, merkt publicist <strong>Andrej Archangelski</strong>. Mensen die voorheen apolitiek waren, nemen het op voor kunstenaars en journalisten.</span><strong class="lead"> </strong><span class="lead">Solidariteit en protest keren in Rusland terug.</span></p>
<p><span class="lead">Het Kremlin accepteert niet meer dat cultuur een uitlaatklep is voor 'andersdenkenden'. Het wil de cultuur in zijn greep krijgen om de jeugd op te voeden en te sturen. Het effect is averechts, merkt publicist <strong>Andrej Archangelski</strong>. Mensen die voorheen apolitiek waren, nemen het op voor kunstenaars en journalisten.</span><strong class="lead"> </strong><span class="lead">Solidariteit en protest keren in Rusland terug.</span></p>
Tv-serie 'Chernobyl' toont leugens en heldendom van Sovjet-systeem 2019-06-07T07:10:54+02:002019-06-07T07:10:54+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1314-tv-serie-chernobyl-toont-leugens-en-heldendom-van-sovjet-systeemRaymond van den Boogaardboogaard@raamoprusland.nl<p class="lead">De Amerikaanse HBO-televisieserie 'Chernobyl' is een knappe reconstructie van het leven in de Sovjet-Unie van midden jaren '80. Er kloppen een aantal dingen niet, maar de serie is heel geslaagd als 'leerstuk' over het Sovjet-systeem, vindt Raymond van den Boogaard, die ten tijde van de kernramp als correspondent in Moskou werkte en werd uitgelachen toen hij geen melk dronk uit angst voor radioactieve besmetting.</p>
<p class="lead">De Amerikaanse HBO-televisieserie 'Chernobyl' is een knappe reconstructie van het leven in de Sovjet-Unie van midden jaren '80. Er kloppen een aantal dingen niet, maar de serie is heel geslaagd als 'leerstuk' over het Sovjet-systeem, vindt Raymond van den Boogaard, die ten tijde van de kernramp als correspondent in Moskou werkte en werd uitgelachen toen hij geen melk dronk uit angst voor radioactieve besmetting.</p>
Russisch toneel kiest nostalgie als ongevaarlijke vorm van protest2019-05-28T08:05:22+02:002019-05-28T08:05:22+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1302-russisch-toneel-kiest-nostalgie-als-gevaarloze-vorm-van-protestRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Jarenlang volgt popjournalist en toneelkenner <strong>Constant Meijers</strong> de ontwikkelingen in het Russische toneel, die elk voorjaar in Moskou aan buitenlandse critici en theatermakers worden getoond tijdens 'Russian Case', een initiatief van het prestigieuze Gouden Maskers Festival, wanneer de jaarlijkse toneelprijzen worden toegekend. De afgelopen twee jaar zag hij het expliciet politiek getinte theater uit de eerste jaren van dit millennium plaats maken voor een terugkeer naar de klassieken. In het Russische toneel valt men als vanouds terug op aesopisch taalgebruik om brisante thema's aan te snijden. Alleen zo is een verhulde vorm van kritiek mogelijk.</p>
<p>Jarenlang volgt popjournalist en toneelkenner <strong>Constant Meijers</strong> de ontwikkelingen in het Russische toneel, die elk voorjaar in Moskou aan buitenlandse critici en theatermakers worden getoond tijdens 'Russian Case', een initiatief van het prestigieuze Gouden Maskers Festival, wanneer de jaarlijkse toneelprijzen worden toegekend. De afgelopen twee jaar zag hij het expliciet politiek getinte theater uit de eerste jaren van dit millennium plaats maken voor een terugkeer naar de klassieken. In het Russische toneel valt men als vanouds terug op aesopisch taalgebruik om brisante thema's aan te snijden. Alleen zo is een verhulde vorm van kritiek mogelijk.</p>
Dansen voor de dictatuur in Grozny2019-05-15T06:53:09+02:002019-05-15T06:53:09+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1289-dansen-voor-de-dictatuur-in-groznyLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p class="lead">Vijftien jaar geleden werkte de Russische filmmaakster Masha Novikova mee aan een film over het Tsjetsjeense dansgezelschap Daymokh dat door Europa toerde om begrip te kweken voor land en cultuur. Nu ging ze terug om te kijken hoe het collectief functioneert in de dictatuur van Ramzan Kadyrov. <strong>Laura Starink</strong> zag een ijzingwekkende film over gijzeling en angst. </p>
<p class="lead">Vijftien jaar geleden werkte de Russische filmmaakster Masha Novikova mee aan een film over het Tsjetsjeense dansgezelschap Daymokh dat door Europa toerde om begrip te kweken voor land en cultuur. Nu ging ze terug om te kijken hoe het collectief functioneert in de dictatuur van Ramzan Kadyrov. <strong>Laura Starink</strong> zag een ijzingwekkende film over gijzeling en angst. </p>
Russisch Pasen: na de dienst een rijk gevulde dis 2019-04-12T08:41:38+02:002019-04-12T08:41:38+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1262-russisch-pasen-na-de-dienst-een-rijk-gevulde-disJos Schaekenschaeken@raamoprusland.nl<p><span class="special">Service à la Russe 3</span> <span class="lead">In het laatste deel van zijn gastronomische serie stelt slavist Jos Schaeken een paasmaal samen voor het belangrijkste feest van de Russisch-orthodoxe kerk: kwark, paaseieren, boterlammetjes, everzwijn, Poolse pletzki's en het paasbrood dat koelitsj heet. </span></p>
<p><span class="special">Service à la Russe 3</span> <span class="lead">In het laatste deel van zijn gastronomische serie stelt slavist Jos Schaeken een paasmaal samen voor het belangrijkste feest van de Russisch-orthodoxe kerk: kwark, paaseieren, boterlammetjes, everzwijn, Poolse pletzki's en het paasbrood dat koelitsj heet. </span></p>
Huisarrest van regisseur Kirill Serebrennikov opgeheven2019-04-08T13:05:22+02:002019-04-08T13:05:22+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1260-huisarrest-van-regisseur-serebrennikov-opgehevenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">Na anderhalf jaar heeft een Russische rechtbank in Moskou het huisarrest van toneel- en filmregisseur Kirill Serebrennikov opgeheven. 'Het is nog geen overwinning, maar we zijn er bijna,' zei Serebrennikov na de uitspraak, terwijl hij zijn medestanders omhelsde.</p>
<p class="lead">Na anderhalf jaar heeft een Russische rechtbank in Moskou het huisarrest van toneel- en filmregisseur Kirill Serebrennikov opgeheven. 'Het is nog geen overwinning, maar we zijn er bijna,' zei Serebrennikov na de uitspraak, terwijl hij zijn medestanders omhelsde.</p>
Wat eten we (niet) met Grote Vasten? 2019-03-26T13:25:37+01:002019-03-26T13:25:37+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1246-wat-eten-we-niet-met-grote-vasten-service-a-la-russe-iiJos Schaekenschaeken@raamoprusland.nl<p class="lead"><span class="special">Service à la Russe 2</span> In de aanloop naar het paasfeest - het belangrijkste feest van Rusland - schrijft slavist en gourmand Jos Schaeken in een korte culineaire serie over het pannenkoekenfeest, de Grote Vasten en het paasmaal. Zijn leidraad is het klassieke Russische kookboek <em>Een geschenk voor jonge huisvrouwen</em> van Jelena Molochovets uit 1861. Dit tweede deel gaat over de <em>Veliki post</em>, oftewel de Grote Vasten.</p>
<p class="lead"><span class="special">Service à la Russe 2</span> In de aanloop naar het paasfeest - het belangrijkste feest van Rusland - schrijft slavist en gourmand Jos Schaeken in een korte culineaire serie over het pannenkoekenfeest, de Grote Vasten en het paasmaal. Zijn leidraad is het klassieke Russische kookboek <em>Een geschenk voor jonge huisvrouwen</em> van Jelena Molochovets uit 1861. Dit tweede deel gaat over de <em>Veliki post</em>, oftewel de Grote Vasten.</p>
Krim-goud: grote geopolitiek over klein stukje erfgoed 2019-03-13T12:21:41+01:002019-03-13T12:21:41+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1234-krim-goud-grote-geopolitiek-over-klein-stukje-erfgoedHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p class="lead">Maandag 11 maart stonden de staat Oekraïne en vier Krim-musea tegenover elkaar in het gerechtshof van Amsterdam waar zij elkaar het eigendomsrecht betwistten op Krim-schatten die waren uitgeleend voor een tentoonstelling. Tijdens de tentoonstelling in 2014 annexeerde Rusland de Krim en sindsdien houdt het Allard Pierson Museum de bruiklenen in bewaring, totdat er een uitspraak is aan wie het museum de stukken moet retourneren. Het kan nog jaren duren, maar uiteindelijk zal Oekraïne ‘het enige Oekraïense bezit van de Krim buiten de bezetting’ wel terugkrijgen. Hoe de grote geopolitiek wordt uitgevochten over een klein stukje cultureel erfgoed.</p>
<p class="lead">Maandag 11 maart stonden de staat Oekraïne en vier Krim-musea tegenover elkaar in het gerechtshof van Amsterdam waar zij elkaar het eigendomsrecht betwistten op Krim-schatten die waren uitgeleend voor een tentoonstelling. Tijdens de tentoonstelling in 2014 annexeerde Rusland de Krim en sindsdien houdt het Allard Pierson Museum de bruiklenen in bewaring, totdat er een uitspraak is aan wie het museum de stukken moet retourneren. Het kan nog jaren duren, maar uiteindelijk zal Oekraïne ‘het enige Oekraïense bezit van de Krim buiten de bezetting’ wel terugkrijgen. Hoe de grote geopolitiek wordt uitgevochten over een klein stukje cultureel erfgoed.</p>
Wat eten we met maslenitsa? 2019-03-05T11:26:02+01:002019-03-05T11:26:02+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1225-wat-eten-we-met-maslenitsaJos Schaekenschaeken@raamoprusland.nl<p class="lead"><span class="special">Service à la Russe 1</span> In de aanloop naar het paasfeest - het belangrijkste feest van Rusland - schreef slavist en gourmand <strong>Jos Schaeken</strong> een korte culinaire serie over het pannenkoekenfeest maslenitsa, de Grote Vasten en het paasmaal. Aan de hand van het klassieke Russische kookboek <em>Een geschenk voor jonge huisvrouwen</em> van Jelena Molochovets uit 1861. Dit is de Boterweek, met bliny, vismayonaise en sinaasappelmousse. </p>
<p class="lead"><span class="special">Service à la Russe 1</span> In de aanloop naar het paasfeest - het belangrijkste feest van Rusland - schreef slavist en gourmand <strong>Jos Schaeken</strong> een korte culinaire serie over het pannenkoekenfeest maslenitsa, de Grote Vasten en het paasmaal. Aan de hand van het klassieke Russische kookboek <em>Een geschenk voor jonge huisvrouwen</em> van Jelena Molochovets uit 1861. Dit is de Boterweek, met bliny, vismayonaise en sinaasappelmousse. </p>
Waarom het Sovjet-kinderboek vaak geweldig was2019-02-03T19:47:56+01:002019-02-03T19:47:56+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1196-waarom-het-sovjet-kinderboek-vaak-geweldig-wasRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">‘Wat is goed en wat is slecht?’ is de vraag die een Rus het meest in de mond bestorven ligt. Als je die vraag stelt over de Sovjet-kinderliteratuur en met name de Sovjet-kinderpoëzie is die gemakkelijk te beantwoorden. Volgens vertaler <strong>Robbert-Jan Henkes</strong> is er namelijk heel erg veel goeds en zelfs geweldigs gemaakt.</p>
<p class="lead">‘Wat is goed en wat is slecht?’ is de vraag die een Rus het meest in de mond bestorven ligt. Als je die vraag stelt over de Sovjet-kinderliteratuur en met name de Sovjet-kinderpoëzie is die gemakkelijk te beantwoorden. Volgens vertaler <strong>Robbert-Jan Henkes</strong> is er namelijk heel erg veel goeds en zelfs geweldigs gemaakt.</p>
Loznitsa’s film 'Donbass' shows the grotesque nature of the war in Eastern Ukraine2019-02-06T16:07:12+01:002019-02-06T16:07:12+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1201-loznitsa-s-film-donbass-shows-the-grotesque-nature-of-the-war-in-eastern-ukraineChris Colijncolijn@raamoprusland.nl<p class="lead">Shown at the Rotterdam Film Festival and now available in select theatres in the Netherlands, Sergei Loznitsa’s latest film paints a hopeless portrait of the war in Eastern Ukraine. It uses black humour to make sense of the harsh reality.</p>
<p class="lead">Shown at the Rotterdam Film Festival and now available in select theatres in the Netherlands, Sergei Loznitsa’s latest film paints a hopeless portrait of the war in Eastern Ukraine. It uses black humour to make sense of the harsh reality.</p>
Loznitsa's film 'Donbass' toont grotesk leven in Oost-Oekraïne2019-02-06T12:04:45+01:002019-02-06T12:04:45+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1199-loznitsa-s-film-donbass-toont-grotesk-leven-in-oost-oekraineChris Colijncolijn@raamoprusland.nl<p class="lead" style="text-align: left;">De speelfilm van Sergei Loznitsa, vertoond op het Rotterdam Film Festival en nu in Nederlandse bioscopen te zien, laat zien hoe hopeloos de halve oorlogstoestand in Oost-Oekraïne is. De film gebruikt zwarte humor om de harde werkelijkheid te begrijpen. (English version <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1201-loznitsa-s-donbass-shows-the-grotesque-nature-of-the-war-in-eastern-ukraine">here</a>)</p>
<p class="lead" style="text-align: left;">De speelfilm van Sergei Loznitsa, vertoond op het Rotterdam Film Festival en nu in Nederlandse bioscopen te zien, laat zien hoe hopeloos de halve oorlogstoestand in Oost-Oekraïne is. De film gebruikt zwarte humor om de harde werkelijkheid te begrijpen. (English version <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1201-loznitsa-s-donbass-shows-the-grotesque-nature-of-the-war-in-eastern-ukraine">here</a>)</p>
Trotski in de ogen van Poetins tijdgenoten: revolutie als volksvijandige hoogmoed 2019-02-04T20:33:20+01:002019-02-04T20:33:20+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1198-trotski-door-ogen-van-poetins-tijdgenoten-revolutie-als-volksvijandige-hoogmoedHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Oktober Revolutie maakte de Russische staatsomroep <em>Pervy Kanal</em> een televisieserie over Trotski. De biopic van de oprichter van het Rode Leger is nu via Netflix te zien. Wat is de boodschap? Volgens <strong>Hubert Smeets</strong> wordt Trotski ten tonele gevoerd om te bewijzen dat revolutie <em>an sich</em> niet spoort met de volksaard van de Russen en de bolsjewieken dus volksvreemd waren.</p>
<p class="lead">Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Oktober Revolutie maakte de Russische staatsomroep <em>Pervy Kanal</em> een televisieserie over Trotski. De biopic van de oprichter van het Rode Leger is nu via Netflix te zien. Wat is de boodschap? Volgens <strong>Hubert Smeets</strong> wordt Trotski ten tonele gevoerd om te bewijzen dat revolutie <em>an sich</em> niet spoort met de volksaard van de Russen en de bolsjewieken dus volksvreemd waren.</p>
Viral Freedom: Kirill Serebrennikov’s Leto and its Popular Appeal2019-01-24T08:35:49+01:002019-01-24T08:35:49+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1189-viral-freedom-kirill-serebrennikov-s-leto-and-its-popular-appealRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">While his film 'Leto' (Summer) is shown at the Rotterdam Film Festival, theater and film director Kirill Serebrennikov is in court, accused of fraud and embezzlement of state subsidies. He has been <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/685-regisseur-kirill-serebrennikov-wegens-fraude-tot-huisarrest-veroordeeld">under house arrest</a> since summer 2017 in an investigation that Moscow's intellectuel elite considers as a revenge for his avantgarde theater. According to literary scholar <strong>Ksenia Robbe</strong> Leto is more than a film about rock legend Viktor Tsoi who died young and became a cult hero. It's a playful work on the spirit of freedom that inspires hope.</p>
<p class="lead">While his film 'Leto' (Summer) is shown at the Rotterdam Film Festival, theater and film director Kirill Serebrennikov is in court, accused of fraud and embezzlement of state subsidies. He has been <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/685-regisseur-kirill-serebrennikov-wegens-fraude-tot-huisarrest-veroordeeld">under house arrest</a> since summer 2017 in an investigation that Moscow's intellectuel elite considers as a revenge for his avantgarde theater. According to literary scholar <strong>Ksenia Robbe</strong> Leto is more than a film about rock legend Viktor Tsoi who died young and became a cult hero. It's a playful work on the spirit of freedom that inspires hope.</p>
De Russische film bevrijdt zich van staat 2019-01-22T15:15:02+01:002019-01-22T15:15:02+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1185-de-russische-film-bevrijdt-zich-van-staatAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p class="lead">In 2017 trok een rap-battle op internet 16 miljoen kijkers. Die dag veranderde alles. In het Kremlin begrepen ze eindelijk dat een hele generatie het Kremlin was ontglipt. Onafhankelijk theater, muziek en film in Rusland worden steeds populairder. Op internet is een samizdat-cultuur onstaan, bekostigd via crowdfunding. Hoe meer de staat zal proberen het gevoel en de gedachten van de burgers te controleren, des te meer verzet roept dat op, schrijft onze cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</p>
<p class="lead">In 2017 trok een rap-battle op internet 16 miljoen kijkers. Die dag veranderde alles. In het Kremlin begrepen ze eindelijk dat een hele generatie het Kremlin was ontglipt. Onafhankelijk theater, muziek en film in Rusland worden steeds populairder. Op internet is een samizdat-cultuur onstaan, bekostigd via crowdfunding. Hoe meer de staat zal proberen het gevoel en de gedachten van de burgers te controleren, des te meer verzet roept dat op, schrijft onze cultuurcriticus <strong>Andrej Archangelski</strong>.</p>
Zwarte komedie over feestende elite tijdens beleg van Leningrad niet vertoond2019-01-05T19:22:56+01:002019-01-05T19:22:56+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1173-zwarte-komedie-over-feestende-elite-tijdens-beleg-van-leningrad-niet-vertoondRaymond van den Boogaardboogaard@raamoprusland.nl<p class="lead">De zwarte komedie <em>Feest</em> van Aleksej Krasovnik kon in Rusland niet in première gaan omdat parlementsleden het een 'nazifilm' noemden. De film toont het leven van een elitegezin in Leningrad, dat banketten aanricht terwijl het volk in de straten van de stad van de honger sterft door de 900 dagen durende belegering van de Duitsers tussen 1941 en 1944. Krasovnik zette de film op YouTube, waar meer dan een miljoen mensen hem bekeken.</p>
<p class="lead">De zwarte komedie <em>Feest</em> van Aleksej Krasovnik kon in Rusland niet in première gaan omdat parlementsleden het een 'nazifilm' noemden. De film toont het leven van een elitegezin in Leningrad, dat banketten aanricht terwijl het volk in de straten van de stad van de honger sterft door de 900 dagen durende belegering van de Duitsers tussen 1941 en 1944. Krasovnik zette de film op YouTube, waar meer dan een miljoen mensen hem bekeken.</p>
‘De Sovjet-Unie is hier nooit weggeweest’2018-12-18T11:25:03+01:002018-12-18T11:25:03+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1168-de-sovjet-unie-is-hier-nooit-weggeweest-2Wabke Waaijerwaaijer@raamoprusland.nl<p class="lead"><span class="special">de russische burger</span> In de zuidwestelijke provinciestad Orjol werkt Nadezjda Grinjova als zangdocente en koorzangeres. Aanvankelijk ambieerde ze een carrière als operazangeres. Nadezjda vertelt waarom die droom niet doorging en hoe zij geïnteresseerd raakte in politiek. ‘Ik ben politiek bewust, maar als het op daden aankomt, dan zit ik voornamelijk op de bank en op Facebook.’</p>
<p class="lead"><span class="special">de russische burger</span> In de zuidwestelijke provinciestad Orjol werkt Nadezjda Grinjova als zangdocente en koorzangeres. Aanvankelijk ambieerde ze een carrière als operazangeres. Nadezjda vertelt waarom die droom niet doorging en hoe zij geïnteresseerd raakte in politiek. ‘Ik ben politiek bewust, maar als het op daden aankomt, dan zit ik voornamelijk op de bank en op Facebook.’</p>
Pa grijpt naar de riem. Waarom het Kremlin de strijd aangaat met de jeugdcultuur2018-12-04T08:50:15+01:002018-12-04T08:50:15+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1155-pa-grijpt-naar-de-riem-waarom-het-kremlin-de-strijd-aangaat-met-de-jeugdcultuurAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p class="lead">De staat die plotseling de strijd met muziek aangaat, oogt als een poging het moderne leven zelf onder controle te krijgen of zelfs te verbieden. Ook blijkt dat de Russische overheid de jeugd nog altijd opvoedt met sovjet-methodes die al lang geen effect meer sorteren. Waarvoor zijn de machthebbers eigenlijk zo bevreesd? Ze hebben hun zenuwen niet meer in bedwang, denkt cultuurcriticus <strong>Andrei Arkhangelski</strong>.</p>
<p class="lead">De staat die plotseling de strijd met muziek aangaat, oogt als een poging het moderne leven zelf onder controle te krijgen of zelfs te verbieden. Ook blijkt dat de Russische overheid de jeugd nog altijd opvoedt met sovjet-methodes die al lang geen effect meer sorteren. Waarvoor zijn de machthebbers eigenlijk zo bevreesd? Ze hebben hun zenuwen niet meer in bedwang, denkt cultuurcriticus <strong>Andrei Arkhangelski</strong>.</p>
'Het showproces is de uitvinding van fake news'2018-11-21T08:33:42+01:002018-11-21T08:33:42+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1141-het-showproces-is-de-uitvinding-van-fake-newsRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Op het eerste stalinistische showproces, in 1930, stonden leden terecht van de 'Industriële Partij' die sabotagedaden zouden hebben gepleegd tegen de jonge Sovjet-staat. De Russische filmer Sergej Loznitsa reconstrueerde het proces op basis van fascinerend historisch archiefmateriaal. Alles zat erin: de eindeloze zelfbeschuldigingen, de schuimbekkende aanklager, het onvermijdelijke vonnis: executie. </span><strong class="lead">Raymond van den Boogaard</strong><span class="lead"> sprak in Amsterdam met de cineast over zijn IDFA-film <em>The Trial.</em></span></p>
<p><span class="lead">Op het eerste stalinistische showproces, in 1930, stonden leden terecht van de 'Industriële Partij' die sabotagedaden zouden hebben gepleegd tegen de jonge Sovjet-staat. De Russische filmer Sergej Loznitsa reconstrueerde het proces op basis van fascinerend historisch archiefmateriaal. Alles zat erin: de eindeloze zelfbeschuldigingen, de schuimbekkende aanklager, het onvermijdelijke vonnis: executie. </span><strong class="lead">Raymond van den Boogaard</strong><span class="lead"> sprak in Amsterdam met de cineast over zijn IDFA-film <em>The Trial.</em></span></p>
Is er een perestrojka 2.0 in aantocht? 2018-10-23T10:43:06+02:002018-10-23T10:43:06+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1117-is-er-een-perestrojka-2-0-in-aantochtAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p class="lead">Er is een verandering voelbaar in de houding van de Russische burgers. Nu het Kremlin met de verhoging van de pensioenleeftijd het sociaal contract met de bevolking heeft verbroken, beginnen de burgers te protesteren en eisen te stellen. Ineens klinken er woorden als rechten en vrijheid, begrippen die 20 jaar lang uit het bewustzijn waren verdrongen, schrijft cultuurcriticus <strong>Andrei Arkhangelsky</strong>. Zal het Kremlin wat ventielen openzetten om stoom te laten ontsnappen?</p>
<p class="lead">Er is een verandering voelbaar in de houding van de Russische burgers. Nu het Kremlin met de verhoging van de pensioenleeftijd het sociaal contract met de bevolking heeft verbroken, beginnen de burgers te protesteren en eisen te stellen. Ineens klinken er woorden als rechten en vrijheid, begrippen die 20 jaar lang uit het bewustzijn waren verdrongen, schrijft cultuurcriticus <strong>Andrei Arkhangelsky</strong>. Zal het Kremlin wat ventielen openzetten om stoom te laten ontsnappen?</p>
Emotions run high on film about perennial Russian question2018-10-22T10:58:17+02:002018-10-22T10:58:17+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1115-emotions-run-high-on-film-about-perennial-russian-questionRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">In Moscow the new film 'The Story of an Appointment' by Avdotia Smirnova is the talk of the town. Opinions about the plot around a young officer that visits the Tolstoy family vary widely and count down to the perennial Russian question: can Russia change or is it solid as a rock of stagnation? Emotions amongst visitors fly high. If you want to stay tuned, go and see for yourselve, is the advice of </span><strong>Michele Berdy</strong><span class="lead"> of the </span><a class="lead" href="https://themoscowtimes.com/articles/the-russia-buzz-63156" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Moscow Times</a><span class="lead">.</span></p>
<p><span class="lead">In Moscow the new film 'The Story of an Appointment' by Avdotia Smirnova is the talk of the town. Opinions about the plot around a young officer that visits the Tolstoy family vary widely and count down to the perennial Russian question: can Russia change or is it solid as a rock of stagnation? Emotions amongst visitors fly high. If you want to stay tuned, go and see for yourselve, is the advice of </span><strong>Michele Berdy</strong><span class="lead"> of the </span><a class="lead" href="https://themoscowtimes.com/articles/the-russia-buzz-63156" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Moscow Times</a><span class="lead">.</span></p>
In de space-race op het witte doek winnen de Russen door hun improvisatietalent2018-10-03T09:59:20+02:002018-10-03T09:59:20+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1097-in-de-space-race-op-het-witte-doek-winnen-de-russen-door-hun-improvisatietalentOtto Boeleboele@raamoprusland.nl<p class="lead">De ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie ligt alweer decennia achter ons, maar de herinnering eraan wordt in Rusland met recente blockbusters zoals <em>Saljoet-7</em> en <em>Een tijd van pioniers</em> nieuw leven ingeblazen. De Russische films zoeken het nationale heldendom niet in de verheerlijking van het socialistische verleden, maar in de idealisering van tijdloze deugden: improvisatievermogen, insubordinatie en vooral een prettige vorm van gestoordheid, schrijft slavist en filmkenner <strong>Otto Boele</strong>.</p>
<p class="lead">De ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie ligt alweer decennia achter ons, maar de herinnering eraan wordt in Rusland met recente blockbusters zoals <em>Saljoet-7</em> en <em>Een tijd van pioniers</em> nieuw leven ingeblazen. De Russische films zoeken het nationale heldendom niet in de verheerlijking van het socialistische verleden, maar in de idealisering van tijdloze deugden: improvisatievermogen, insubordinatie en vooral een prettige vorm van gestoordheid, schrijft slavist en filmkenner <strong>Otto Boele</strong>.</p>
Kunstproject rond stalinistische modelstad fictie of werkelijkheid?2018-09-16T07:53:29+02:002018-09-16T07:53:29+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1078-kunstproject-rond-stalinistische-modelstad-fictie-of-werkelijkheidEllen Ruttenrutten@raamoprusland.nl<p class="lead">Geen mobieltjes. Vleesconserven uit blik eten. Mond dicht over Israël. Deze instructies kregen de honderden deelnemers aan Dau, Ilja Chrzjanovski’s grootse kunst-, media- en filmproject over Sovjet-Rusland. Ze leefden in een Stalinistische modelstad in het oosten van Oekraïne. Voor de première, in oktober in Berlijn, wordt een deel van de Muur herbouwd – dat wil zeggen, als protesten geen roet in het eten gooien.</p>
<p class="lead">Geen mobieltjes. Vleesconserven uit blik eten. Mond dicht over Israël. Deze instructies kregen de honderden deelnemers aan Dau, Ilja Chrzjanovski’s grootse kunst-, media- en filmproject over Sovjet-Rusland. Ze leefden in een Stalinistische modelstad in het oosten van Oekraïne. Voor de première, in oktober in Berlijn, wordt een deel van de Muur herbouwd – dat wil zeggen, als protesten geen roet in het eten gooien.</p>
Nederlandse linguïste net op tijd bij de laatste sprekers van het Toendra Joekagier2018-08-03T11:14:12+02:002018-08-03T11:14:12+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1042-nederlandse-linguiste-net-op-tijd-bij-de-laatste-sprekers-van-het-toendra-joekagierHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p><span class="lead">Heel ver weg in Noost-Oost Siberië woont een toendravolk waarvan er nog maar 700 mensen over zijn. Van hen beheersten er niet meer dan 63 hun eigen taal, toen de Nederlandse taalkundige Cecilia Odé met hen kennismaakte. In een jarenlang project legde Odé zoveel mogelijk vast van het bijna verdwenen Toendra Joekagier. Haar schitterende foto’s en verhalen over haar verblijf bij het oudste toendravolk zijn uitgemond in het pas verschenen boek </span><em><span class="lead">Bij de Joekagieren.</span> </em></p>
<p><span class="lead">Heel ver weg in Noost-Oost Siberië woont een toendravolk waarvan er nog maar 700 mensen over zijn. Van hen beheersten er niet meer dan 63 hun eigen taal, toen de Nederlandse taalkundige Cecilia Odé met hen kennismaakte. In een jarenlang project legde Odé zoveel mogelijk vast van het bijna verdwenen Toendra Joekagier. Haar schitterende foto’s en verhalen over haar verblijf bij het oudste toendravolk zijn uitgemond in het pas verschenen boek </span><em><span class="lead">Bij de Joekagieren.</span> </em></p>
Satirische schrijver Vojnovitsj (1932-2018) bleef optimist 2018-07-30T14:07:28+02:002018-07-30T14:07:28+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1038-satirische-schrijver-vojnovitsj-1932-2018-bleef-optimistRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische schrijver Vladimir Vojnovitsj is op 85-jarige leeftijd in Moskou overleden. Vojnovitsj werd bekend door zijn satirische romans, die het Sovjet-systeem op de hak namen. Met <em>De merkwaardige lotgevallen van soldaat Ivan Tsjonkin</em> veroverde hij begin jaren ’70 een miljoenenpubliek in het Westen. Ook in zijn eigen land, waar het boek tot 1988 alleen illegaal van hand tot hand ging, was soldaat Tsjonkin een geliefde literaire held.</p>
<p class="lead">De Russische schrijver Vladimir Vojnovitsj is op 85-jarige leeftijd in Moskou overleden. Vojnovitsj werd bekend door zijn satirische romans, die het Sovjet-systeem op de hak namen. Met <em>De merkwaardige lotgevallen van soldaat Ivan Tsjonkin</em> veroverde hij begin jaren ’70 een miljoenenpubliek in het Westen. Ook in zijn eigen land, waar het boek tot 1988 alleen illegaal van hand tot hand ging, was soldaat Tsjonkin een geliefde literaire held.</p>
Sjostakovitsj tegen het WK voetbal2018-07-09T19:23:29+02:002018-07-09T19:23:29+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1016-sjostakovitsj-tegen-het-wk-voetbalLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="special">Column</span> <span class="lead">Terwijl Rusland in de ban is van het WK Voetbal beluisterde<strong> Laura Starink</strong> de Elfde Symfonie van Dmitri Sjostakovitsj in de Tsjajkovski concertzaal in Moskou. Dirigent Joerovski bereidde zijn publiek zorgvuldig voor op een kennismaking met de verre van gemakkelijke symfonie van de componist die onder Stalin in Rusland werd beschuldigd van 'formalisme'. Het publiek gaf hem een staande ovatie van tien minuten. </span></p>
<p><span class="special">Column</span> <span class="lead">Terwijl Rusland in de ban is van het WK Voetbal beluisterde<strong> Laura Starink</strong> de Elfde Symfonie van Dmitri Sjostakovitsj in de Tsjajkovski concertzaal in Moskou. Dirigent Joerovski bereidde zijn publiek zorgvuldig voor op een kennismaking met de verre van gemakkelijke symfonie van de componist die onder Stalin in Rusland werd beschuldigd van 'formalisme'. Het publiek gaf hem een staande ovatie van tien minuten. </span></p>
Prestigieuze particuliere universiteit moet dicht2018-06-27T15:10:12+02:002018-06-27T15:10:12+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/1006-prestigieuze-particuliere-universiteit-moet-dichtRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">De universitaire wereld maakt zich zorgen over de druk die de regering, onder het mom van kwaliteitseisen, uitoefent op het particuliere onafhankelijke hoger onderwijs in Rusland. Op 21 juni trok de Russische onderwijsinspectie </span><em class="lead">Rosobrnadzor</em><span class="lead"> de licentie in van de Moskouse School voor Sociale en Economische Wetenschappen, beter bekend als </span><em class="lead">Sjaninka</em><span class="lead">.</span></p>
<p><span class="lead">De universitaire wereld maakt zich zorgen over de druk die de regering, onder het mom van kwaliteitseisen, uitoefent op het particuliere onafhankelijke hoger onderwijs in Rusland. Op 21 juni trok de Russische onderwijsinspectie </span><em class="lead">Rosobrnadzor</em><span class="lead"> de licentie in van de Moskouse School voor Sociale en Economische Wetenschappen, beter bekend als </span><em class="lead">Sjaninka</em><span class="lead">.</span></p>
Nationalistische cineast Stanislav Govoroechin overleden2018-06-14T10:59:36+02:002018-06-14T10:59:36+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/996-nationalistische-cineast-stanislav-govoroechin-overledenHubert Smeetssmeets@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische nationalistische cineast én politicus Stanislav Govoroechin is medio juni overleden. Govoroechin was een orthodoxe nationalist en een loyale bondgenoot van president Vladimir Poetin.</p>
<p class="lead">De Russische nationalistische cineast én politicus Stanislav Govoroechin is medio juni overleden. Govoroechin was een orthodoxe nationalist en een loyale bondgenoot van president Vladimir Poetin.</p>
Prijsvraag: verzin een lollige naam voor een raket2018-03-20T13:08:56+01:002018-03-20T13:08:56+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/900-prijsvraag-verzin-een-lollige-naam-voor-een-raketAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p class="special">Column</p>
<p><span class="lead">Miljoenen Russen reageerden op Poetins invitatie om een speelse naam te verzinnen voor zijn nieuwe raket. Wat zegt dat over het bewustzijn van de Rus? Cultuurcriticus </span><strong>Andrei Arkhangelsky</strong><span class="lead"> ontleedt de nihilistische houding in de Russische samenleving ten opzichte van oorlog en vrede. 'Agressieve retoriek wordt opgevat als een nieuwe vorm van dialoog met de wereld.'</span></p>
<p class="special">Column</p>
<p><span class="lead">Miljoenen Russen reageerden op Poetins invitatie om een speelse naam te verzinnen voor zijn nieuwe raket. Wat zegt dat over het bewustzijn van de Rus? Cultuurcriticus </span><strong>Andrei Arkhangelsky</strong><span class="lead"> ontleedt de nihilistische houding in de Russische samenleving ten opzichte van oorlog en vrede. 'Agressieve retoriek wordt opgevat als een nieuwe vorm van dialoog met de wereld.'</span></p>
Regisseur Serebrennikov mocht stervende moeder niet bezoeken2018-02-21T09:59:48+01:002018-02-21T09:59:48+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/870-toneelregisseur-serebrennikov-mocht-stervende-moeder-niet-bezoekenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische toneelregisseur Kirill Serebrennikov, sinds afgelopen zomer in Moskou onder huisarrest, mocht geen afscheid nemen van zijn stervende moeder in Rostov aan de Don. Vrienden reageerden ontzet. Journalist Misja Kozyrev van Rain-tv: 'Ik zit met de tranen in mijn ogen en opeengeklemde kaken en probeer geen verwensingen te sturen aan het adres van die staatsschoften'. Oppositiepoliticus Dmitri Goedkov: 'Hier valt niets aan toe te voegen, met medeleven valt hier niets te verhelpen. Menseneters.'</p>
<p class="lead">De Russische toneelregisseur Kirill Serebrennikov, sinds afgelopen zomer in Moskou onder huisarrest, mocht geen afscheid nemen van zijn stervende moeder in Rostov aan de Don. Vrienden reageerden ontzet. Journalist Misja Kozyrev van Rain-tv: 'Ik zit met de tranen in mijn ogen en opeengeklemde kaken en probeer geen verwensingen te sturen aan het adres van die staatsschoften'. Oppositiepoliticus Dmitri Goedkov: 'Hier valt niets aan toe te voegen, met medeleven valt hier niets te verhelpen. Menseneters.'</p>
Britse komedie 'The Death of Stalin' uit bioscoop geweerd2018-01-24T16:19:46+01:002018-01-24T16:19:46+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/843-britse-komedie-the-death-of-stalin-dag-voor-vertoning-uit-bios-geweerdRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>De Britse komedie <em>The death of Stalin</em> van de Britse filmmaker Armando Ianucci is een dag voor de bioscooprelease, gepland voor 25 januari, in Rusland verboden op last van het ministerie van Cultuur. De film zou informatie bevatten die volgens de Russische wet niet verspreid mag worden en de Russische geschiedenis in een kwaad daglicht stellen. De film, die in september 2017 in Engeland in première ging, is een satire op de machtsstrijd die ontstond na de dood van dictator Josif Stalin op 5 maart 1953.</p>
<p>De Britse komedie <em>The death of Stalin</em> van de Britse filmmaker Armando Ianucci is een dag voor de bioscooprelease, gepland voor 25 januari, in Rusland verboden op last van het ministerie van Cultuur. De film zou informatie bevatten die volgens de Russische wet niet verspreid mag worden en de Russische geschiedenis in een kwaad daglicht stellen. De film, die in september 2017 in Engeland in première ging, is een satire op de machtsstrijd die ontstond na de dood van dictator Josif Stalin op 5 maart 1953.</p>
Ballet absurde2017-12-11T15:02:44+01:002017-12-11T15:02:44+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/802-ballet-absurdeAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Afgelopen weekeind in Moskou een sensatie: het ballet </span><em class="lead">Noerejev, </em><span class="lead">deze zomer nog afgeblazen, ging in première, bijgewoond door de perssecretaris van Poetin en een groot deel van de Kremlin-elite. Regisseur Kirill Serebrennikov werd de hemel in geprezen. Hij kon er zelf helaas niet bij zijn, want hij staat onder huisarrest. Kunstcriticus <strong>Andrei Arkhangelsky</strong> duidt de gespleten moraal en de politieke boodschap van het Kremlin.</span></p>
<p><span class="lead">Afgelopen weekeind in Moskou een sensatie: het ballet </span><em class="lead">Noerejev, </em><span class="lead">deze zomer nog afgeblazen, ging in première, bijgewoond door de perssecretaris van Poetin en een groot deel van de Kremlin-elite. Regisseur Kirill Serebrennikov werd de hemel in geprezen. Hij kon er zelf helaas niet bij zijn, want hij staat onder huisarrest. Kunstcriticus <strong>Andrei Arkhangelsky</strong> duidt de gespleten moraal en de politieke boodschap van het Kremlin.</span></p>
Vladimir Makanin: een verademing in de Russische literatuur2017-11-20T13:38:20+01:002017-11-20T13:38:20+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/776-vladimir-makanin-een-verademing-in-de-russische-literatuurArthur Langeveldlangeveld@raamoprusland.nl<p>Necrologie <strong>Vladimir Makanin</strong> (1937 - 2017)</p>
<p>Vladimir Makanin, die op 1 november 2017 is overleden, was een van de bekendste schrijvers van Rusland, die in de laatste twee decennia bijna alle Russische literaire prijzen heeft vergaard die er maar waren, en ook zelf menigmaal in de jury’s van die prijzen heeft gezeten. Maar hoewel er vier dikke boeken van hem in het Nederlands zijn vertaald, is hij hier te lande nooit helemaal doorgebroken.</p>
<p>Necrologie <strong>Vladimir Makanin</strong> (1937 - 2017)</p>
<p>Vladimir Makanin, die op 1 november 2017 is overleden, was een van de bekendste schrijvers van Rusland, die in de laatste twee decennia bijna alle Russische literaire prijzen heeft vergaard die er maar waren, en ook zelf menigmaal in de jury’s van die prijzen heeft gezeten. Maar hoewel er vier dikke boeken van hem in het Nederlands zijn vertaald, is hij hier te lande nooit helemaal doorgebroken.</p>
Moskouse lerares: 'Hoe beter je werkt, hoe meer je verdient'2017-10-30T12:42:19+01:002017-10-30T12:42:19+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/753-moskouse-lerares-hoe-beter-je-werkt-hoe-meer-je-verdientWabke Waaijerwaaijer@raamoprusland.nl<p> <span class="special">serie de russische burger</span> <span class="lead"> Sinds drie jaar werkt Anastasia Vorobjova (23) als lerares op een basisschool in de Russische hoofdstad. Ze is onlangs verloofd en aan het sparen voor de bruiloft. In een shoppingmall in Moskou ontmoet </span><strong>Wabke Waaijer</strong> <span class="lead"> haar en vraagt naar tablets, geldzaken, werkdruk, protesten en haar toekomst. Deel 2 uit onze serie.</span></p>
<p> <span class="special">serie de russische burger</span> <span class="lead"> Sinds drie jaar werkt Anastasia Vorobjova (23) als lerares op een basisschool in de Russische hoofdstad. Ze is onlangs verloofd en aan het sparen voor de bruiloft. In een shoppingmall in Moskou ontmoet </span><strong>Wabke Waaijer</strong> <span class="lead"> haar en vraagt naar tablets, geldzaken, werkdruk, protesten en haar toekomst. Deel 2 uit onze serie.</span></p>
Het fenomeen Boris Akoenin2017-10-25T09:21:46+02:002017-10-25T09:21:46+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/750-het-fenomeen-boris-akoeninArthur Langeveldlangeveld@raamoprusland.nl<p class="lead">In een uitverkochte Rode Hoed hield bestsellerauteur Boris Akoenin een lezing over zijn visie op de Russische geschiedenis. Slavist en vertaler Arthur Langeveld introduceerde het werk van de onwaarschijnlijk productieve Russische schrijver.</p>
<p class="lead">In een uitverkochte Rode Hoed hield bestsellerauteur Boris Akoenin een lezing over zijn visie op de Russische geschiedenis. Slavist en vertaler Arthur Langeveld introduceerde het werk van de onwaarschijnlijk productieve Russische schrijver.</p>
'Ieder kiest de overlevingsstrategie die bij haar past'2017-10-20T08:42:26+02:002017-10-20T08:42:26+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/743-ieder-kiest-de-overlevingsstrategie-die-bij-haar-pastLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Het houten huis van de moeder van Aliona van der Horst was een museum van de Twintigste Eeuw. Niks werd weggegooid, uit hoeken en gaten weerklonk een geschiedenis van honger, armoe en terreur. </span><em class="lead">Liefde is aardappelen</em><span class="lead"> is een film vol respect en compassie met de zes zussen die ieder op hun eigen manier met hun trauma's omgingen. De datsja is inmiddels tegen de vlakte maar de film staat als een huis. </span>Een gesprek met de regisseur.</p>
<p><span class="lead">Het houten huis van de moeder van Aliona van der Horst was een museum van de Twintigste Eeuw. Niks werd weggegooid, uit hoeken en gaten weerklonk een geschiedenis van honger, armoe en terreur. </span><em class="lead">Liefde is aardappelen</em><span class="lead"> is een film vol respect en compassie met de zes zussen die ieder op hun eigen manier met hun trauma's omgingen. De datsja is inmiddels tegen de vlakte maar de film staat als een huis. </span>Een gesprek met de regisseur.</p>
IJzervreters en andere communistische restanten2017-10-12T06:25:34+02:002017-10-12T06:25:34+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/734-ijzervreters-stootarbeiders-en-andere-communistische-restantenRaymond van den Boogaardboogaard@raamoprusland.nl<p><span class="lead">In de maand waarin het eeuwfeest van de Oktoberrevolutie wordt herdacht vertoont De Balie met het Instituut voor Sociale Geschiedenis een aantal fraaie industriefilms uit het post-communistische Rusland van nu. Over de rijke grote olie- en gasbedrijven zijn geen artistieke films gemaakt. Zoveel te meer over restanten van de centraalgeleide planeconomie. Mooie beelden van taaie achterblijvers die moedig weerstand blijven bieden. </span></p>
<p><span class="lead">In de maand waarin het eeuwfeest van de Oktoberrevolutie wordt herdacht vertoont De Balie met het Instituut voor Sociale Geschiedenis een aantal fraaie industriefilms uit het post-communistische Rusland van nu. Over de rijke grote olie- en gasbedrijven zijn geen artistieke films gemaakt. Zoveel te meer over restanten van de centraalgeleide planeconomie. Mooie beelden van taaie achterblijvers die moedig weerstand blijven bieden. </span></p>
Russia confuses taste with justice2017-10-05T09:20:47+02:002017-10-05T09:20:47+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/724-serebrennikov-and-russia-s-confusion-of-taste-and-justiceAnna Arutunyanarutunyan@raamoprusland.nl<p><span class="lead">There is a peculiarity that is pervasive in Russian society: social appeals to a repressive government to uphold one’s personal standards of taste are normal. Even 'liberals' confound taste with politics, says journalist <strong>Anna Arutunyan</strong>. So the moral indignation about theater director Serebrennikov's 'pornographic' plays or the attacks on film director Uchitel for his 'blasphemous' movie Matilda on the tsar's mistress prompt the state to undertake oppressive measures. Thus artists end up behind bars on fabricated allegations.</span></p>
<p><span class="lead">There is a peculiarity that is pervasive in Russian society: social appeals to a repressive government to uphold one’s personal standards of taste are normal. Even 'liberals' confound taste with politics, says journalist <strong>Anna Arutunyan</strong>. So the moral indignation about theater director Serebrennikov's 'pornographic' plays or the attacks on film director Uchitel for his 'blasphemous' movie Matilda on the tsar's mistress prompt the state to undertake oppressive measures. Thus artists end up behind bars on fabricated allegations.</span></p>
De twistappel van Matilda2017-09-25T11:26:43+02:002017-09-25T11:26:43+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/714-de-twistappel-van-matildaAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Al een jaar ziekt de rel rond 'Matilda' door. Religieuze fundamentalisten ageren tegen de film over de minnares van tsaar Nicolaas II, die door de Russisch-orthodoxe kerk heilig is verklaard. Hun acties worden steeds gewelddadiger en ze voelen zich gesteund door de bigotte parlementariër Poklonskaja, die dweept met de tsaar. Het Kremlin weet niet wat het met de moraalridders aan moet.</span></p>
<p><span class="lead">Al een jaar ziekt de rel rond 'Matilda' door. Religieuze fundamentalisten ageren tegen de film over de minnares van tsaar Nicolaas II, die door de Russisch-orthodoxe kerk heilig is verklaard. Hun acties worden steeds gewelddadiger en ze voelen zich gesteund door de bigotte parlementariër Poklonskaja, die dweept met de tsaar. Het Kremlin weet niet wat het met de moraalridders aan moet.</span></p>
Russische rap battle trekt miljoenen kijkers 2017-09-05T08:03:20+02:002017-09-05T08:03:20+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/699-russische-rap-battle-trekt-miljoenen-kijkersRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Dertien miljoen mensen bekeken de langverwachte Russische rap battle tussen de gearriveerde Oxxxymiron en de uitdager Gnojny (Puskop). Iedereen had er een mening over. Dichter en vertaalster <strong>Nina Targan Mouravi</strong> bekeek de battle en vertaalde de teksten van de rappers die zich graag afmeten aan Russische dichters van naam. </span></p>
<p><span class="lead">Dertien miljoen mensen bekeken de langverwachte Russische rap battle tussen de gearriveerde Oxxxymiron en de uitdager Gnojny (Puskop). Iedereen had er een mening over. Dichter en vertaalster <strong>Nina Targan Mouravi</strong> bekeek de battle en vertaalde de teksten van de rappers die zich graag afmeten aan Russische dichters van naam. </span></p>
Solidarity among artists is a matter of life and death2017-08-31T06:18:12+02:002017-08-31T06:18:12+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/695-solidarity-among-artists-is-a-matter-of-life-and-deathRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">The arrest of theater and film director Kirill Serebrennikov of the renowned Gogol Center in Moscow shocked the Russian cultural community. But the response was fragmented and, as usual, contradictory, says cultural critic <strong>Irina Prokhorova</strong> in the Moscow Times. Some even blame Serebrennikov, as he took money from the state. 'The lack of tradition of consolidation is felt particularly keenly now when professional solidarity to support Kirill Serebrennikov and the preservation of culture as a whole are matters of life and death.'by <strong>Irina Prokhorova</strong></p>
<p>August has a bad reputation in Russian historical memory, and for good reason. In the 20th century, events took place in this month that would lead to precipitous historical change. In August 1914, World War I began; in August 1939, World War II began; in August 1991 the vast union of communist states broke apart.</p>
<p>In the 21st century, August has continued to bring Russian citizens unpleasant surprises, such as the war with Georgia in 2008, the prison sentence for Pussy Riot in 2012, or last year’s repression of protesting farmers. And that’s not even the whole list.</p>
<p>August has maintained its grim reputation this year, too. In addition to the massive spate of arson of private homes in Rostov-on-Don and the terrorist act in Surgut, there was an event that shocked the entire cultural community — the arrest of Kirill Serebrennikov, a prominent director of theater and film and a seminal figure in the European arts.</p>
<p>Serebrennikov was arrested on Aug. 21 in St. Petersburg, where he was making a film about the legendary perestroika-era singer Viktor Tsoi. He was transferred to Moscow and held in pre-trial detention. On Aug. 23, the Basmanny Court in Moscow sentenced him to house arrest. </p>
<h3>Political show trial</h3>
<p>Serebrennikov, the artistic director of the Gogol Center, is accused of embezzling 68 mln rubles ($1.1 million) allocated by the Culture Ministry to carry out the Platforma project, which was created to develop and promote contemporary theater. Although in interviews Vladimir Medinsky, the Culture Minister, tirelessly insists that Serebrennikov’s arrest has nothing to do with politics, no one doubts that we are witnessing a political show trial that marks the end of the independence of post-Soviet culture.</p>
<p><a href="https://themoscowtimes.com/articles/show-trial-kirill-serebrennikov-58759"><img src="https://themoscowtimes.com/static/uploads/publications/2017/8/30/3c85c312869949679147c01c37f9dfec.jpg" alt="" width="845" height="542" /> </a></p>
<p>For anyone who knows the country’s history or lived through the Soviet era, the style of this dreary Kafkaesque drama is the giveaway, and the true intentions of the instigator and the executors are obvious. Financial audits began in 2015 after a public denunciation by pseudo-patriotic activists about the director’s 'perversions' and covert 'disloyalty'. In May 2017, agents of the Investigative Committee raided the theater. Armed to the teeth, wearing camouflage uniforms with ski masks covering their faces, they herded all the actors in the auditorium, took away their phones, and held them for several hours.</p>
<h4>'No one doubts that we are witnessing a political show trial that marks the end of the independence of post-Soviet culture.'</h4>
<p>Kirill Serebrennikov was arrested at night — very much in Stalinist traditions — and brought into court in handcuffs. He listened to the court’s decision sitting behind bars, like he was in a cage. This was an unequivocal message to the cultural community: their hopes to protect even a small part of their personal autonomy from state pressure had gone up in the air like smoke.</p>
<p>This, by the way, is not the first action meant to intimidate Russia’s creative class. The first alarm rang out back in 2003 when 'Orthodox Christian' hooligans vandalized the exhibition <em>Caution, Religion!</em> and the court didn’t just acquit them — it convicted the organizers of the exhibition for inciting national and religious enmity. In the end, the museum curators only had to pay fines, but the case marked the start of mass attacks on secular culture. Next came the sensational trial of Pussy Riot that ended with a prison sentence for two of the participants.</p>
<p>In 2016, there was an uproar in Novosibirsk over a production of the Richard Wagner opera Tannhäuser, staged by the young director Timofei Kulyabin. Another batch of 'Orthodox Christian' activists saw 'slander of Christ' in the production. The show was removed from the theater’s repertory and the head of the theater was fired.</p>
<p>There are plenty of other examples, such as the authorities’ persecution for many years of Teatr.doc, a troupe that puts on plays about burning social issues; or the thuggish 'religious' storm troopers who disrupted performances, crashed art exhibitions, and attacked cultural figures. And that’s not all, of course.</p>
<h3>Response is insufficient</h3>
<p>It’s not as if the cultural community didn’t react to such excesses. They wrote collective letters of support, public opinion leaders appealed to the president for help, and famous lawyers defended the victims. But the arrest of Serebrennikov showed that all those measures are insufficient. There needs to be a new level of consolidation of the cultural community to protect their habitat.</p>
<p>This is the main problem that we inherited from our unfortunate totalitarian past: an atomized and fragmented community. The repressive Soviet system prevented society from organizing itself and viciously put down any forms of collective resistance to the state’s abuse of power. The lack of tradition of consolidation is felt particularly keenly now when professional solidarity to support Kirill Serebrennikov and the preservation of culture as a whole are matters of life and death.</p>
<p>I am terribly disturbed by the polemics on social media about the director’s arrest. Only a few theatrical figures — the theater critic Marina Davydova, the playwright and director Ivan Vyrypayev — have called on their colleagues to unanimously protest the fabricated accusation against Serebrennikov and to boycott the authorities in the upcoming elections.</p>
<p>There are more and more texts in which the authors declare that they won’t support Serebrennikov for moral reasons. Their grievances come down to this: It’s his own fault. He took funds from the criminal state, and therefore he served the state. If you continue with that logic, the arrest of Serebrennikov — the first time a director of this caliber was arrested since Vsevolod Meyerhold in 1939 — was to some extent God’s punishment for Serebrennikov’s conformism — a lesson to him and the entire artistic world.</p>
<p>While insisting on this, the moralists fail to mention that Serebrennikov used the state grant to create dozens of marvelous productions and to found several theatrical institutions, including the celebrated Territory Festival, which has become one of the most important creative and educational theatrical platforms in the country. Actually, for that matter you can serve the state — produce ideological trash — without state subsidies. A great deal of jingoistic hackwork is produced on private funds. Where there’s a will, there’s a way.</p>
<h4>'There needs to be a new level of consolidation of the cultural community to protect their habitat'</h4>
<p>Of course, we might suspect that under the guise of moralizing, the director’s critics are simply envious and cowardly. That may be true, but it’s not all of it. </p>
<p>We saw the same situation in 2001 when the award-winning NTV television channel was dismantled. While thousands of people came to the NTV offices in protest, the journalists’ community was split. Some journalists suddenly doubted that the channel deserved its fine reputation, other journalists at the station had bad things to say about the character of Yevgeny Kiselyov, the head of the channel, and still others reported that the station had a kind of mafia, and so on. </p>
<p>These weren’t isolated incidents, and I’m sure that the people who wrote those texts sincerely believed in their objectivity and independent thought. But this is a kind of social isolationism, since the writers never consider what they write in the broader context. While they declare their uncompromising aversion to the powers that be, when they refuse to defend their own profession they are in fact supporting the repressive politics of the state.</p>
<p>The Russian cultural community is facing a difficult choice: either it will find ways to collectively resist the authoritarian grievances of the state, or culture will once again become ideology’s handmaiden.</p>
<p>There’s good reason for the recent growing interest in the history of Soviet human rights activists, post-war non-conformist art, the heroes of the 1991 revolution, the theory and practice of civil movements. There is an active search for platforms to be used for the consolidation of professional and citizens’ groups. I’d like to believe that we’ll find them.</p>
<p><em>Irina Prokhorova is a prominent literary critic and cultural historian. She is also the editor of the New Literary Observer magazine and publishing house.</em></p>
<p><em>This comment was published in <a href="https://themoscowtimes.com/articles/russian-culture-at-a-crossroads-the-case-of-serebrennikov-58803" target="_blank" rel="noopener noreferrer">The Moscow Times.</a></em></p>
<p>See also our <a href="https://platformraam.nl/actueel/685-regisseur-kirill-serebrennikov-wegens-fraude-tot-huisarrest-veroordeeld" target="_blank" rel="noopener noreferrer">background </a>on the case and Serebrennikov's <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/687-ik-had-nooit-gedacht-dat-ik-achter-de-tralies-zou-belanden" target="_blank" rel="noopener noreferrer">defense in court</a>.</p>
<p><em> </em></p><p class="lead">The arrest of theater and film director Kirill Serebrennikov of the renowned Gogol Center in Moscow shocked the Russian cultural community. But the response was fragmented and, as usual, contradictory, says cultural critic <strong>Irina Prokhorova</strong> in the Moscow Times. Some even blame Serebrennikov, as he took money from the state. 'The lack of tradition of consolidation is felt particularly keenly now when professional solidarity to support Kirill Serebrennikov and the preservation of culture as a whole are matters of life and death.'by <strong>Irina Prokhorova</strong></p>
<p>August has a bad reputation in Russian historical memory, and for good reason. In the 20th century, events took place in this month that would lead to precipitous historical change. In August 1914, World War I began; in August 1939, World War II began; in August 1991 the vast union of communist states broke apart.</p>
<p>In the 21st century, August has continued to bring Russian citizens unpleasant surprises, such as the war with Georgia in 2008, the prison sentence for Pussy Riot in 2012, or last year’s repression of protesting farmers. And that’s not even the whole list.</p>
<p>August has maintained its grim reputation this year, too. In addition to the massive spate of arson of private homes in Rostov-on-Don and the terrorist act in Surgut, there was an event that shocked the entire cultural community — the arrest of Kirill Serebrennikov, a prominent director of theater and film and a seminal figure in the European arts.</p>
<p>Serebrennikov was arrested on Aug. 21 in St. Petersburg, where he was making a film about the legendary perestroika-era singer Viktor Tsoi. He was transferred to Moscow and held in pre-trial detention. On Aug. 23, the Basmanny Court in Moscow sentenced him to house arrest. </p>
<h3>Political show trial</h3>
<p>Serebrennikov, the artistic director of the Gogol Center, is accused of embezzling 68 mln rubles ($1.1 million) allocated by the Culture Ministry to carry out the Platforma project, which was created to develop and promote contemporary theater. Although in interviews Vladimir Medinsky, the Culture Minister, tirelessly insists that Serebrennikov’s arrest has nothing to do with politics, no one doubts that we are witnessing a political show trial that marks the end of the independence of post-Soviet culture.</p>
<p><a href="https://themoscowtimes.com/articles/show-trial-kirill-serebrennikov-58759"><img src="https://themoscowtimes.com/static/uploads/publications/2017/8/30/3c85c312869949679147c01c37f9dfec.jpg" alt="" width="845" height="542" /> </a></p>
<p>For anyone who knows the country’s history or lived through the Soviet era, the style of this dreary Kafkaesque drama is the giveaway, and the true intentions of the instigator and the executors are obvious. Financial audits began in 2015 after a public denunciation by pseudo-patriotic activists about the director’s 'perversions' and covert 'disloyalty'. In May 2017, agents of the Investigative Committee raided the theater. Armed to the teeth, wearing camouflage uniforms with ski masks covering their faces, they herded all the actors in the auditorium, took away their phones, and held them for several hours.</p>
<h4>'No one doubts that we are witnessing a political show trial that marks the end of the independence of post-Soviet culture.'</h4>
<p>Kirill Serebrennikov was arrested at night — very much in Stalinist traditions — and brought into court in handcuffs. He listened to the court’s decision sitting behind bars, like he was in a cage. This was an unequivocal message to the cultural community: their hopes to protect even a small part of their personal autonomy from state pressure had gone up in the air like smoke.</p>
<p>This, by the way, is not the first action meant to intimidate Russia’s creative class. The first alarm rang out back in 2003 when 'Orthodox Christian' hooligans vandalized the exhibition <em>Caution, Religion!</em> and the court didn’t just acquit them — it convicted the organizers of the exhibition for inciting national and religious enmity. In the end, the museum curators only had to pay fines, but the case marked the start of mass attacks on secular culture. Next came the sensational trial of Pussy Riot that ended with a prison sentence for two of the participants.</p>
<p>In 2016, there was an uproar in Novosibirsk over a production of the Richard Wagner opera Tannhäuser, staged by the young director Timofei Kulyabin. Another batch of 'Orthodox Christian' activists saw 'slander of Christ' in the production. The show was removed from the theater’s repertory and the head of the theater was fired.</p>
<p>There are plenty of other examples, such as the authorities’ persecution for many years of Teatr.doc, a troupe that puts on plays about burning social issues; or the thuggish 'religious' storm troopers who disrupted performances, crashed art exhibitions, and attacked cultural figures. And that’s not all, of course.</p>
<h3>Response is insufficient</h3>
<p>It’s not as if the cultural community didn’t react to such excesses. They wrote collective letters of support, public opinion leaders appealed to the president for help, and famous lawyers defended the victims. But the arrest of Serebrennikov showed that all those measures are insufficient. There needs to be a new level of consolidation of the cultural community to protect their habitat.</p>
<p>This is the main problem that we inherited from our unfortunate totalitarian past: an atomized and fragmented community. The repressive Soviet system prevented society from organizing itself and viciously put down any forms of collective resistance to the state’s abuse of power. The lack of tradition of consolidation is felt particularly keenly now when professional solidarity to support Kirill Serebrennikov and the preservation of culture as a whole are matters of life and death.</p>
<p>I am terribly disturbed by the polemics on social media about the director’s arrest. Only a few theatrical figures — the theater critic Marina Davydova, the playwright and director Ivan Vyrypayev — have called on their colleagues to unanimously protest the fabricated accusation against Serebrennikov and to boycott the authorities in the upcoming elections.</p>
<p>There are more and more texts in which the authors declare that they won’t support Serebrennikov for moral reasons. Their grievances come down to this: It’s his own fault. He took funds from the criminal state, and therefore he served the state. If you continue with that logic, the arrest of Serebrennikov — the first time a director of this caliber was arrested since Vsevolod Meyerhold in 1939 — was to some extent God’s punishment for Serebrennikov’s conformism — a lesson to him and the entire artistic world.</p>
<p>While insisting on this, the moralists fail to mention that Serebrennikov used the state grant to create dozens of marvelous productions and to found several theatrical institutions, including the celebrated Territory Festival, which has become one of the most important creative and educational theatrical platforms in the country. Actually, for that matter you can serve the state — produce ideological trash — without state subsidies. A great deal of jingoistic hackwork is produced on private funds. Where there’s a will, there’s a way.</p>
<h4>'There needs to be a new level of consolidation of the cultural community to protect their habitat'</h4>
<p>Of course, we might suspect that under the guise of moralizing, the director’s critics are simply envious and cowardly. That may be true, but it’s not all of it. </p>
<p>We saw the same situation in 2001 when the award-winning NTV television channel was dismantled. While thousands of people came to the NTV offices in protest, the journalists’ community was split. Some journalists suddenly doubted that the channel deserved its fine reputation, other journalists at the station had bad things to say about the character of Yevgeny Kiselyov, the head of the channel, and still others reported that the station had a kind of mafia, and so on. </p>
<p>These weren’t isolated incidents, and I’m sure that the people who wrote those texts sincerely believed in their objectivity and independent thought. But this is a kind of social isolationism, since the writers never consider what they write in the broader context. While they declare their uncompromising aversion to the powers that be, when they refuse to defend their own profession they are in fact supporting the repressive politics of the state.</p>
<p>The Russian cultural community is facing a difficult choice: either it will find ways to collectively resist the authoritarian grievances of the state, or culture will once again become ideology’s handmaiden.</p>
<p>There’s good reason for the recent growing interest in the history of Soviet human rights activists, post-war non-conformist art, the heroes of the 1991 revolution, the theory and practice of civil movements. There is an active search for platforms to be used for the consolidation of professional and citizens’ groups. I’d like to believe that we’ll find them.</p>
<p><em>Irina Prokhorova is a prominent literary critic and cultural historian. She is also the editor of the New Literary Observer magazine and publishing house.</em></p>
<p><em>This comment was published in <a href="https://themoscowtimes.com/articles/russian-culture-at-a-crossroads-the-case-of-serebrennikov-58803" target="_blank" rel="noopener noreferrer">The Moscow Times.</a></em></p>
<p>See also our <a href="https://platformraam.nl/actueel/685-regisseur-kirill-serebrennikov-wegens-fraude-tot-huisarrest-veroordeeld" target="_blank" rel="noopener noreferrer">background </a>on the case and Serebrennikov's <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/687-ik-had-nooit-gedacht-dat-ik-achter-de-tralies-zou-belanden" target="_blank" rel="noopener noreferrer">defense in court</a>.</p>
<p><em> </em></p>Geheime dienst screent culturele sector op 'extremisme'2017-08-30T07:20:22+02:002017-08-30T07:20:22+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/693-geheime-dienst-screent-culturele-sector-op-extremismeRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">De Russische geheime dienst FSB heeft een speciale afdeling die theaters en musea screent op uitingen die strijdig zijn met de grondwettelijke orde of aanzetten tot terrorisme. Deze zogenaamde 'tweede afdeling' buigt zich nu ook over de zaak tegen toneelregisseur Kirill Serebrennikov van het gerenommeerde theater Gogol-tsentr, die huisarrest heeft vanwege de verdenking van 'grootschalige fraude' met staatssubsidies. Dat meldt <a href="http://www.rbc.ru/society/29/08/2017/59a500a19a794793f11cf65b?from=newsfeed" target="_blank" rel="noopener noreferrer">persbureau RBK</a>. De afdeling werkt nauw samen met het ministerie van Cultuur.</p>
<p class="lead">De Russische geheime dienst FSB heeft een speciale afdeling die theaters en musea screent op uitingen die strijdig zijn met de grondwettelijke orde of aanzetten tot terrorisme. Deze zogenaamde 'tweede afdeling' buigt zich nu ook over de zaak tegen toneelregisseur Kirill Serebrennikov van het gerenommeerde theater Gogol-tsentr, die huisarrest heeft vanwege de verdenking van 'grootschalige fraude' met staatssubsidies. Dat meldt <a href="http://www.rbc.ru/society/29/08/2017/59a500a19a794793f11cf65b?from=newsfeed" target="_blank" rel="noopener noreferrer">persbureau RBK</a>. De afdeling werkt nauw samen met het ministerie van Cultuur.</p>
'Ik had nooit gedacht dat ik achter de tralies zou belanden'2017-08-23T21:23:41+02:002017-08-23T21:23:41+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/687-ik-had-nooit-gedacht-dat-ik-achter-de-tralies-zou-belandenRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>In een Moskouse rechtbank verweerde toneelregisseur Kirill Serebrennikov van het Gogol-tsentr zich tegen beschuldigingen van fraude met overheidssubsidie en vroeg om vrijlating om door te kunnen werken aan zijn film 'Zomer' over cultzanger Viktor Tsoj. Bij de rechtbank verzamelden zich vele tientallen fans en culturele grootheden die om zijn vrijlating riepen. Ze spraken van een 'showproces'. Meer dan 30 mensen uit de cultuursector spraken hun steun uit voor de regisseur, sommigen in de rechtbank zelf. Serebrennikov kreeg huisarrest opgelegd. Hieronder zijn verdediging in de rechtszaal.</p>
<p>In een Moskouse rechtbank verweerde toneelregisseur Kirill Serebrennikov van het Gogol-tsentr zich tegen beschuldigingen van fraude met overheidssubsidie en vroeg om vrijlating om door te kunnen werken aan zijn film 'Zomer' over cultzanger Viktor Tsoj. Bij de rechtbank verzamelden zich vele tientallen fans en culturele grootheden die om zijn vrijlating riepen. Ze spraken van een 'showproces'. Meer dan 30 mensen uit de cultuursector spraken hun steun uit voor de regisseur, sommigen in de rechtbank zelf. Serebrennikov kreeg huisarrest opgelegd. Hieronder zijn verdediging in de rechtszaal.</p>
Regisseur Kirill Serebrennikov wegens 'fraude' tot huisarrest veroordeeld2017-08-22T07:45:36+02:002017-08-22T07:45:36+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/685-regisseur-kirill-serebrennikov-wegens-fraude-tot-huisarrest-veroordeeldRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>De Basmanny rechtbank in Moskou heeft toneelregisseur Kirill Serebrennikov op 23 augustus veroordeeld tot huisarrest tot 19 oktober wegens verdenking van 'grootschalige fraude' met overheidssubsidie. Serebrennikov, artistiek leider van het beroemde Gogol-tsentr, wordt verdacht van het verduisteren van minimaal 68 miljoen roebel (ongeveer 900.000 euro) aan staatssubsidie voor toneelprojecten die deels nooit zouden zijn uitgevoerd. De culturele elite van Moskou spreekt van een showproces en vreest voor een harde backlash in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2018. Serebrennikov <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/687-ik-had-nooit-gedacht-dat-ik-achter-de-tralies-zou-belanden" target="_blank" rel="noopener noreferrer">noemde de beschuldiging 'absurd'</a> en vroeg om vrijlating om zijn film over cultzanger Viktor Tsoj te kunnen voltooien.</p>
<p>De Basmanny rechtbank in Moskou heeft toneelregisseur Kirill Serebrennikov op 23 augustus veroordeeld tot huisarrest tot 19 oktober wegens verdenking van 'grootschalige fraude' met overheidssubsidie. Serebrennikov, artistiek leider van het beroemde Gogol-tsentr, wordt verdacht van het verduisteren van minimaal 68 miljoen roebel (ongeveer 900.000 euro) aan staatssubsidie voor toneelprojecten die deels nooit zouden zijn uitgevoerd. De culturele elite van Moskou spreekt van een showproces en vreest voor een harde backlash in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2018. Serebrennikov <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/687-ik-had-nooit-gedacht-dat-ik-achter-de-tralies-zou-belanden" target="_blank" rel="noopener noreferrer">noemde de beschuldiging 'absurd'</a> en vroeg om vrijlating om zijn film over cultzanger Viktor Tsoj te kunnen voltooien.</p>
Geen censuur, maar kunstenaars moeten wel raden wat Het Slot wil 2017-07-13T07:12:32+02:002017-07-13T07:12:32+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/646-geen-censuur-maar-kunstenaars-moeten-wel-raden-wat-het-slot-wilAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Drie dagen voor de première blies het Bolsjoi Theater de uitverkochte voorstelling van het ballet <em>Noerejev</em> af. Regisseur Kirill Serebrennikov had ook al een huiszoeking achter de rug. Nee, censuur bestaat niet meer in Rusland. Maar vrijdenkers wordt het leven zuur gemaakt. Kunstenaars moeten de steeds veranderende wensen van de regering aanvoelen, het systeem vraagt om een 'mystieke eenwording', schrijft kunstcriticus </span><strong class="lead">Andrei Arkhangelsky.</strong><span class="lead"> </span></p>
<p><span class="lead">Drie dagen voor de première blies het Bolsjoi Theater de uitverkochte voorstelling van het ballet <em>Noerejev</em> af. Regisseur Kirill Serebrennikov had ook al een huiszoeking achter de rug. Nee, censuur bestaat niet meer in Rusland. Maar vrijdenkers wordt het leven zuur gemaakt. Kunstenaars moeten de steeds veranderende wensen van de regering aanvoelen, het systeem vraagt om een 'mystieke eenwording', schrijft kunstcriticus </span><strong class="lead">Andrei Arkhangelsky.</strong><span class="lead"> </span></p>
Fear of your own people is a dead end street2017-06-09T08:21:19+02:002017-06-09T08:21:19+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/608-fear-of-your-own-people-is-a-dead-end-streetLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="special">Column</span> On my flight back from Moscow I was reading <em>Happy Russia</em>, the new novel on 1937, the year of Stalin’s great terror, by bestseller author Boris Akunin. He left Russia out of disappointment after the suppression of civil protests in 2012. Out of the blue the young Russian woman sitting next to me said: ‘That writer has wrong opinions on our history’.</p>
<p><span class="special">Column</span> On my flight back from Moscow I was reading <em>Happy Russia</em>, the new novel on 1937, the year of Stalin’s great terror, by bestseller author Boris Akunin. He left Russia out of disappointment after the suppression of civil protests in 2012. Out of the blue the young Russian woman sitting next to me said: ‘That writer has wrong opinions on our history’.</p>
'Ik maak geen films voor het prestige van mijn land'2017-05-31T11:29:49+02:002017-05-31T11:29:49+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/594-ik-maak-geen-films-voor-het-prestige-van-mijn-landRedactieredactie@raamoprusland.nl<!-- [if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<p class="lead">Op het filmfestival van Cannes kreeg Andrej Zvjagintsev de Juryprijs voor zijn gezinsdrama <em>Liefdeloos</em>. Na <em>Elena</em> en <em>Leviathan</em> is dit de derde film over een gezin dat een trauma beleeft: een liefdeloos stel raakt in paniek als hun zoon verdwijnt. De Russische krant Novaja Gazeta interviewde de regisseur over de waarde van kunst, de dwang van de staat en de onbaatzuchtigheid van de mens.</p>
<!-- [if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<p class="lead">Op het filmfestival van Cannes kreeg Andrej Zvjagintsev de Juryprijs voor zijn gezinsdrama <em>Liefdeloos</em>. Na <em>Elena</em> en <em>Leviathan</em> is dit de derde film over een gezin dat een trauma beleeft: een liefdeloos stel raakt in paniek als hun zoon verdwijnt. De Russische krant Novaja Gazeta interviewde de regisseur over de waarde van kunst, de dwang van de staat en de onbaatzuchtigheid van de mens.</p>
Huiszoekingen bij gerenommeerd Moskous theater Gogol Tsentr2017-05-24T10:03:13+02:002017-05-24T10:03:13+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/588-huiszoekingen-bij-gerenommeerd-moskous-theater-gogol-tsentrRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">In Moskou zijn op 25 mei huiszoekingen gehouden bij het gerenommeerde avantgardetheater Gogol Tsentr en zijn artistiek leider Kirill Serebrennikov op verdenking van verduistering van subsidiegeld. 17 medewerkers van het theater zijn verhoord en de voormalige directeur en de boekhouder zijn aangehouden. De boekhouder wordt inmiddels verdacht van verduistering van 1,2 miljoen roebel (18.000 euro).<br /></span></p>
<p><span class="lead">In Moskou zijn op 25 mei huiszoekingen gehouden bij het gerenommeerde avantgardetheater Gogol Tsentr en zijn artistiek leider Kirill Serebrennikov op verdenking van verduistering van subsidiegeld. 17 medewerkers van het theater zijn verhoord en de voormalige directeur en de boekhouder zijn aangehouden. De boekhouder wordt inmiddels verdacht van verduistering van 1,2 miljoen roebel (18.000 euro).<br /></span></p>
'De Stalin-mens is nog steeds springlevend'2017-05-15T11:26:16+02:002017-05-15T11:26:16+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/578-de-stalin-mens-is-nog-steeds-springlevendLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><!-- [if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></p>
<p>In een week tijd zag Laura Starink in Moskou twee voorstellingen van regisseur Mark Rozovski. Twee kanten van dezelfde medaille: liederen over zijn jeugd in armoe en het verhaal van zijn vader die als 'trotskist' jarenlang in een Stalin-kamp verdween. Een gesprek over de hardnekkige erfenis van Stalin, de overeenkomsten tussen het nazisme en het stalinisme en het wapengekletter van Poetin.</p>
<p><!-- [if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></p>
<p>In een week tijd zag Laura Starink in Moskou twee voorstellingen van regisseur Mark Rozovski. Twee kanten van dezelfde medaille: liederen over zijn jeugd in armoe en het verhaal van zijn vader die als 'trotskist' jarenlang in een Stalin-kamp verdween. Een gesprek over de hardnekkige erfenis van Stalin, de overeenkomsten tussen het nazisme en het stalinisme en het wapengekletter van Poetin.</p>
Moskouse kunstwereld is nog steeds rijk en divers2017-05-04T09:35:37+02:002017-05-04T09:35:37+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/569-moskouse-kunstwereld-is-nog-steeds-diversLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="special">Column</span> Het was me bij mijn vorige bezoek aan Moskou al opgevallen: het Poesjkin-museum voor beeldende kunst heeft een gedaanteverwisseling ondergaan. Ooit het bolwerk van de oer-sovjet-directrice Irina Antonova (inmiddels 95), die de na de oorlog in Duitsland geconfisqueerde Nederlandse Koenigscollectie achter slot en grendel hield, waait er met het aantreden van de vijftiger Marina Losjtsjak een totaal andere wind.</p>
<p><span class="special">Column</span> Het was me bij mijn vorige bezoek aan Moskou al opgevallen: het Poesjkin-museum voor beeldende kunst heeft een gedaanteverwisseling ondergaan. Ooit het bolwerk van de oer-sovjet-directrice Irina Antonova (inmiddels 95), die de na de oorlog in Duitsland geconfisqueerde Nederlandse Koenigscollectie achter slot en grendel hield, waait er met het aantreden van de vijftiger Marina Losjtsjak een totaal andere wind.</p>
Papa, mama, ik en Stalin2017-04-25T08:06:21+02:002017-04-25T08:06:21+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/556-papa-mama-ik-en-stalinLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="special">Column</span> Bij het Rode Plein wandelen dagelijks enkele lookalikes van Stalin, Lenin en Poetin rond die met toeristen op de foto willen. Het blijft een bizarre aanblik de generalissimus met snor in grijze militaire jas breedlachend te zien poseren. <em>Er ist wieder da</em> op zijn Russisch. Geen enkele toerist lijkt ermee te zitten. Grappig toch? Maar zo grappig is het helemaal niet. In het Rusland van vandaag is Stalin vooral de held van de Tweede Wereldoorlog en niet meer in eerste instantie de massamoordenaar van zijn eigen volk. Dat is pijnlijk.</p>
<p><span class="special">Column</span> Bij het Rode Plein wandelen dagelijks enkele lookalikes van Stalin, Lenin en Poetin rond die met toeristen op de foto willen. Het blijft een bizarre aanblik de generalissimus met snor in grijze militaire jas breedlachend te zien poseren. <em>Er ist wieder da</em> op zijn Russisch. Geen enkele toerist lijkt ermee te zitten. Grappig toch? Maar zo grappig is het helemaal niet. In het Rusland van vandaag is Stalin vooral de held van de Tweede Wereldoorlog en niet meer in eerste instantie de massamoordenaar van zijn eigen volk. Dat is pijnlijk.</p>
Dichter Jevgeni Jevtoesjenko onsterfelijk door 'Babi Jar'2017-04-03T16:03:52+02:002017-04-03T16:03:52+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/524-dichter-jevgeni-jevtoesjenko-onsterfelijk-door-babi-jarHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p><span class="lead">‘Er staat geen monument bij Babi Jar.’ Met die regel begint het gedicht Babi Jar dat Jevgeni Jevtoesjenko (1932-2017) op slag beroemd maakte. De zin lijkt een simpele constatering, maar het was een luide kreet van protest. Hoe was het mogelijk dat bij Babi Jar, het ravijn bij Kiev, waar de nazi’s een van de meest beruchte massamoorden op joden hadden gepleegd, niets daaraan herinnerde?</span> </p>
<p><span class="lead">‘Er staat geen monument bij Babi Jar.’ Met die regel begint het gedicht Babi Jar dat Jevgeni Jevtoesjenko (1932-2017) op slag beroemd maakte. De zin lijkt een simpele constatering, maar het was een luide kreet van protest. Hoe was het mogelijk dat bij Babi Jar, het ravijn bij Kiev, waar de nazi’s een van de meest beruchte massamoorden op joden hadden gepleegd, niets daaraan herinnerde?</span> </p>
Zwarte anti-utopie van Sorokin trekt volle zalen en gemengde kritieken2017-03-03T10:04:17+01:002017-03-03T10:04:17+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/487-zwarte-anti-utopie-van-sorokin-trekt-in-moskou-volle-zalen-en-gemengde-kritiekenEva Hartog Skorobogatovahartog@raamoprusland<p><span class="lead">Theatercoryfee Mark Zacharov (83) heeft het aangedurfd de dystopie </span><em class="lead">Een dag van de opritsjnik</em><span class="lead"> van schandaalschrijver Vladimir Sorokin op de planken te zetten. Sorokin schildert een inktzwart beeld van een Rusland in een orgie van bloed en geweld. Er werd reikhalzend naar uitgekeken. Het resultaat is een compromis, dat toch veel tongen in de kunst-scene in beweging heeft gezet.</span></p>
<p><span class="lead">Theatercoryfee Mark Zacharov (83) heeft het aangedurfd de dystopie </span><em class="lead">Een dag van de opritsjnik</em><span class="lead"> van schandaalschrijver Vladimir Sorokin op de planken te zetten. Sorokin schildert een inktzwart beeld van een Rusland in een orgie van bloed en geweld. Er werd reikhalzend naar uitgekeken. Het resultaat is een compromis, dat toch veel tongen in de kunst-scene in beweging heeft gezet.</span></p>
Een kerk is een kerk en pas daarna een museum2017-02-15T07:55:54+01:002017-02-15T07:55:54+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/465-een-kerk-is-een-kerk-en-pas-in-tweede-instantie-een-museumAleksandr Tsipkotsipko@raamoprusland.nl<p><span class="lead">In Petersburg is een rel ontstaan rond de teruggave van de Isaakskathedraal, sinds jaar en dag een museum, aan de Russisch-orthodoxe kerk. Enkele </span><a class="lead" href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=461&catid=34&Itemid=102">duizenden demonstranten</a><span class="lead"> protesteerden tegen het besluit van de gouverneur. Filosoof Aleksandr Tsipko uit Moskou vindt teruggave van de kerk gewoon een daad van historische rechtvaardigheid. Een kerk moet in eerste instantie een gebedshuis zijn.</span></p>
<p><span class="lead">In Petersburg is een rel ontstaan rond de teruggave van de Isaakskathedraal, sinds jaar en dag een museum, aan de Russisch-orthodoxe kerk. Enkele </span><a class="lead" href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=461&catid=34&Itemid=102">duizenden demonstranten</a><span class="lead"> protesteerden tegen het besluit van de gouverneur. Filosoof Aleksandr Tsipko uit Moskou vindt teruggave van de kerk gewoon een daad van historische rechtvaardigheid. Een kerk moet in eerste instantie een gebedshuis zijn.</span></p>
Hollands monstertje werd Russisch nationaal symbool 2017-02-14T08:57:20+01:002017-02-14T08:57:20+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/463-hollands-monstertje-werd-russisch-nationaal-symboolRedactieredactie@raamoprusland.nl<p><span class="lead">Een Nederlands kunstwerk is een absolute hit in Rusland geworden. Dit monstertje appelleert aan de lethargie en passiviteit van de Rus, zoals we die kennen uit de roman </span><em class="lead">Oblomov</em><span class="lead"> van Ivan Gontsjarov. Russen doopten hem Zjdoen (van het werkwoord voor 'wachten'). Politicoloog <strong>Dmitri Travin</strong> schreef er een meesterlijk stuk over. Zjdoen is de ultieme Rus: droevig, lui en traag, maar sympathiek.</span></p>
<p><span class="lead">Een Nederlands kunstwerk is een absolute hit in Rusland geworden. Dit monstertje appelleert aan de lethargie en passiviteit van de Rus, zoals we die kennen uit de roman </span><em class="lead">Oblomov</em><span class="lead"> van Ivan Gontsjarov. Russen doopten hem Zjdoen (van het werkwoord voor 'wachten'). Politicoloog <strong>Dmitri Travin</strong> schreef er een meesterlijk stuk over. Zjdoen is de ultieme Rus: droevig, lui en traag, maar sympathiek.</span></p>
Sovjet-mop: 'U heeft zeker geen vlees?'2017-01-21T08:20:26+01:002017-01-21T08:20:26+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/430-sovjet-mop-u-heeft-zeker-geen-vleesLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p>door <a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=1&catid=129&Itemid=105">Laura Starink</a></p>
<p>In the good old days van de USSR was de <em>anekdot</em> (politieke mop) de beste uitlaatklep voor alle opgekropte meningen. Ze verplaatsten zich met de snelheid van het licht door het land en elke vriendengroep aan te kleine keukentafeltjes in te kleine woninkjes eindigde met dronkenschap, zang en grappen. Onder Stalin kon je er voor worden doodgeschoten, onder Brezjnev, toen ik in Rusland studeerde, heb ik er honderden voorbij horen komen.</p>
<p>Een juweeltje: <em>‘Een man komt een winkel binnen en vraagt: U heeft zeker geen vlees?’ De verkoopster zegt: ‘Nee, wij hebben geen vis. De winkel aan de overkant heeft geen vlees.’</em></p>
<p>Ik denk niet dat een jonge Rus zich nog voor kan stellen hoe dolkomisch die grap was in de tijd dat alle winkelschappen leeg waren en en <em>defitsit </em>(gebrek, tekort) verreweg het meest courante Russische woord. Uren in de rij staan voor de meest elementaire dingen was een ware overlevingskunst met eigen codes en gedrag. Vladimir Sorokin schreef een boek dat geheel bestaat uit dialogen in de rij. Betere studie van de sovjet-maatschappij ken ik niet.</p>
<p>De CIA had in de week van Trumps inauguratie nog wat tijd over om <a href="https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP89G00720R000800040003-6.pdf" target="_blank">een serie sovjet-moppen te 'declassificeren</a>'. Kennelijk spaarde men de moppen als belangrijke graadmeter van verzet bij de vijand. Lees ze en de Unie van Socialistische Sovjet Republieken rijst op voor uw geestesoog. </p><p>door <a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=1&catid=129&Itemid=105">Laura Starink</a></p>
<p>In the good old days van de USSR was de <em>anekdot</em> (politieke mop) de beste uitlaatklep voor alle opgekropte meningen. Ze verplaatsten zich met de snelheid van het licht door het land en elke vriendengroep aan te kleine keukentafeltjes in te kleine woninkjes eindigde met dronkenschap, zang en grappen. Onder Stalin kon je er voor worden doodgeschoten, onder Brezjnev, toen ik in Rusland studeerde, heb ik er honderden voorbij horen komen.</p>
<p>Een juweeltje: <em>‘Een man komt een winkel binnen en vraagt: U heeft zeker geen vlees?’ De verkoopster zegt: ‘Nee, wij hebben geen vis. De winkel aan de overkant heeft geen vlees.’</em></p>
<p>Ik denk niet dat een jonge Rus zich nog voor kan stellen hoe dolkomisch die grap was in de tijd dat alle winkelschappen leeg waren en en <em>defitsit </em>(gebrek, tekort) verreweg het meest courante Russische woord. Uren in de rij staan voor de meest elementaire dingen was een ware overlevingskunst met eigen codes en gedrag. Vladimir Sorokin schreef een boek dat geheel bestaat uit dialogen in de rij. Betere studie van de sovjet-maatschappij ken ik niet.</p>
<p>De CIA had in de week van Trumps inauguratie nog wat tijd over om <a href="https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP89G00720R000800040003-6.pdf" target="_blank">een serie sovjet-moppen te 'declassificeren</a>'. Kennelijk spaarde men de moppen als belangrijke graadmeter van verzet bij de vijand. Lees ze en de Unie van Socialistische Sovjet Republieken rijst op voor uw geestesoog. </p>Svetlana Aleksijevitsj breekt met Russisch PEN-centrum2017-01-11T13:09:24+01:002017-01-11T13:09:24+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/419-svetlana-aleksijevitsj-breekt-met-russisch-pen-centrumRedactieredactie@raamoprusland.nl<p class="lead">Nobelprijswinnares Svetlana Aleksijevitsj is <a href="https://tvrain.ru/articles/nobelevskij_laureat_svetlana_aleksievich_reshila_vyjti_iz_russkogo_pen_tsentra-425184/?utm_campaign=breaking&utm_source=push&utm_medium=425184&utm_term=2017-01-11" target="_blank" rel="noopener">uit het Russische PEN-centrum gestapt</a> omdat de organisatie, die opkomt voor vervolgde schrijvers, de journalist en schrijver Sergej Parchomenko heeft geroyeerd. Ook de dichter Lev Rubinstein, bestsellerauteur Boris Akoenin en schrijver Aleksandr Ilitsjevski braken om die reden met het PEN-centrum. Meer dan 30 leden hebben het bestuur gevraagd om op de beslissing terug te komen.</p>
<p class="lead">Nobelprijswinnares Svetlana Aleksijevitsj is <a href="https://tvrain.ru/articles/nobelevskij_laureat_svetlana_aleksievich_reshila_vyjti_iz_russkogo_pen_tsentra-425184/?utm_campaign=breaking&utm_source=push&utm_medium=425184&utm_term=2017-01-11" target="_blank" rel="noopener">uit het Russische PEN-centrum gestapt</a> omdat de organisatie, die opkomt voor vervolgde schrijvers, de journalist en schrijver Sergej Parchomenko heeft geroyeerd. Ook de dichter Lev Rubinstein, bestsellerauteur Boris Akoenin en schrijver Aleksandr Ilitsjevski braken om die reden met het PEN-centrum. Meer dan 30 leden hebben het bestuur gevraagd om op de beslissing terug te komen.</p>
Russische dirigent voert 'Oekraïense' opera Prokofjev op als ode aan de vrijheid 2016-11-27T19:01:49+01:002016-11-27T19:01:49+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/362-dirigent-voert-opera-prokofjev-op-als-ode-aan-de-vrijheidLaura Starinkstarink@raamoprusland.nl<p><span class="lead">De opvoering van Sergej Prokofjevs vrij onbekende opera Semjon Kotko, in het Amsterdamse Concertgebouw, blijkt een perfecte illustratie van de ideologische verwarring rond het conflict in Oekraïne. De Russische dirigent Jurowski maakte er een politiek statement van, de Russische solisten gooiden zich er helemaal in en het publiek was uitzinnig, al is de vraag of ze begrepen wat ze voorgeschoteld kregen.</span></p>
<p><span class="lead">De opvoering van Sergej Prokofjevs vrij onbekende opera Semjon Kotko, in het Amsterdamse Concertgebouw, blijkt een perfecte illustratie van de ideologische verwarring rond het conflict in Oekraïne. De Russische dirigent Jurowski maakte er een politiek statement van, de Russische solisten gooiden zich er helemaal in en het publiek was uitzinnig, al is de vraag of ze begrepen wat ze voorgeschoteld kregen.</span></p>
Moskou laveert tussen glamour en geweld2016-10-31T14:25:35+01:002016-10-31T14:25:35+01:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/319-moskou-tussen-glamour-en-geweldAndrei Arkhangelskyarkhangelsky@raamoprusland.nl<!-- [if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<p class="MsoNormal lead"><span lang="NL-BE" style="font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;">Moskou heeft een kosmopolitische uitstraling. Het hele centrum is op de schop genomen en het is er uitermate aangenaam toeven. Nieuwe galeries en musea openden hun deuren, hippe restaurants en aanlokkelijke terrassen bepalen het straatbeeld. Volgens cultuurcriticus Andrei Arkhangelsky was het cynisch overheidsbeleid om politiek protest in comfort te smoren. Hij ziet een typisch autoritaire combinatie van chic en geweld.<br /></span></p>
<!-- [if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<p class="MsoNormal lead"><span lang="NL-BE" style="font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: NL-BE;">Moskou heeft een kosmopolitische uitstraling. Het hele centrum is op de schop genomen en het is er uitermate aangenaam toeven. Nieuwe galeries en musea openden hun deuren, hippe restaurants en aanlokkelijke terrassen bepalen het straatbeeld. Volgens cultuurcriticus Andrei Arkhangelsky was het cynisch overheidsbeleid om politiek protest in comfort te smoren. Hij ziet een typisch autoritaire combinatie van chic en geweld.<br /></span></p>
Ultraconservatism is the new Russian Zeitgeist 2016-10-21T15:14:32+02:002016-10-21T15:14:32+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/306-ultraconservatism-is-the-new-russian-zeitgeistAlexei Levinsonlevinson@raamoprusland.nl<p class="lead">Ultraconservatism is the new Russian Zeitgeist. The country’s leadership has embraced it. Its influence on Russian media is obvious, and the public mood reflects it as well. Religious and military components of the school curriculum, revision in history courses, the construction of new temples and monuments — all of this serves to consolidate, fortify and perpetuate the attitudes, ways of life and forms of power that have taken hold in Russia.</p>
<p class="lead">Ultraconservatism is the new Russian Zeitgeist. The country’s leadership has embraced it. Its influence on Russian media is obvious, and the public mood reflects it as well. Religious and military components of the school curriculum, revision in history courses, the construction of new temples and monuments — all of this serves to consolidate, fortify and perpetuate the attitudes, ways of life and forms of power that have taken hold in Russia.</p>
Theatermaker Rajkin hield woedende filippica over terugkeer van censuur2016-10-27T10:41:36+02:002016-10-27T10:41:36+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/315-theatermaker-raikin-hield-woedende-filippica-over-terugkeer-van-censuurRedactieredactie@raamoprusland.nl<div data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.1.1">
<p>Regisseur Konstantin Rajkin van theater Satirikon hield op 24 oktober op het Congres van Theatermakers in Moskou een vlammende <a href="https://www.youtube.com/watch?v=5YgjA7qS-cE&feature=youtu.be" target="_blank" rel="noopener">filippica</a> tegen de terugkeer naar censuur in Rusland. Zelfs Poetins woordvoerder Peskov zag zich genoodzaakt te reageren. Tientallen intellectuelen hebben inmiddels in een <a href="https://nowarcongress.com/petitions/682/" target="_blank" rel="noopener">open brief</a> hun steun aan Rajkin betuigd.</p>
<p>'We lasteren, we klikken en willen weer terug in de kooi,' zei een geëmotioneerde Rajkin, zoon van de beroemde acteur, regisseur en stand up comedian Arkadi Rajkin.</p>
</div>
<div data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.2">
<div data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.2.0">
<h5 data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.2.0.0"><img src="https://platformraam.nl/images/konstantin_raykin_m2017-05_wikipedia.jpg" alt="konstantin raykin m2017 05 wikipedia" />Konstantin Rajkin (foto Wikipedia)</h5>
</div>
</div>
<div>
<p>'Mijn vader', zei Rajkin, 'leerde me één ding: solidariteit binnen de beroepsgroep.' En die is vandaag ver te zoeken. 'Ik maak me grote zorgen over die razzia's tegen de kunst en vooral tegen het theater. Die totaal illegale, extremistische, brutale, agressieve razzia's die zich verschuilen achter woorden over moraal en zedelijkheid en allerlei andere termen als "patriottisme", "Vaderland" en "hoge morele waarden". Die groepjes zogenaamd beledigde mensen, die voorstellingen verstoren, tentoonstellingen sluiten, zich brutaal misdragen, terwijl de overheid zich daar neutraal voor afsluit. Ik vind dat walgelijke aanslagen op de creatieve vrijheid, op het verbod op censuur.'</p>
<p>Rajkin refereert aan 'spontane' acties van boze burgers, clerici en kozakken tegen theatervoorstellingen of opera's, die als pornografisch of immoreel worden beschouwd. Onlangs besmeurden activisten die zich 'Officieren van Rusland' noemden een fototentoonstelling van de Amerikaanse fotograaf Jock Sturges in het Lumièrecentrum in Moskou met urine. De tentoonstelling ging dicht. In Omsk riepen Russisch-orthodoxe activisten op tot een verbod op de voorstelling Jesus Christ Superstar en in het Sacharovcentrum probeerde men een fototentoonstelling over de oorlog in Oost-Oekraïne te verstoren.</p>
<h3>Terug naar Stalin</h3>
<p>Rajkin ziet in die brutaliteit niet zozeer het verlangen naar een terugkeer naar de Brezjnev-tijd als wel naar de Stalin-tijd. 'Want onze baasjes praten met ons in zo'n stalinistisch lexicon, met van die stalinistische richtlijnen dat je je oren niet gelooft!' Waarom verzetten wij ons niet tegen die bemoeizucht van het ministerie van Cultuur? vraagt Rajkin zich af.</p>
<p>De wereld van de kunsten is altijd gecompartimentaliseerd geweest, zegt Rajkin. Maar dat is maar het halve verhaal. 'Belangrijker is die smerige manier van elkaar verklikken en belasteren. De solidariteit van de beroepsgroep, die mijn vader mij bijbracht, verplicht ieder van ons, artiest, regisseur, geen kwaad over elkaar te spreken in de massamedia.' In creatieve zin kun je van mening verschillen, maar speel niet de mensen in de kaart 'die kunst dienstbaar willen maken aan de staat'.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/jock_sturges_commons_wikimedia.jpg" alt="jock sturges commons wikimedia" />Actiegroep Officieren van Rusland attaqueerde een tentoonstelling van Amerikaanse fotograaf Jock Sturges als 'kinderporno'.</h5>
<p>'Wij dragen allemaal de sovjet-macht in ons mee. Ik herinner me die schandelijke idiotie maar al te goed! (...) Ik geloof ze niet, al die groepjes verontwaardigde en beledigde mensen, wier religieuze gevoelens zouden zijn gekrenkt. Ik geloof dat ze betaald worden. Het zijn groepjes misselijkmakende mensen die met illegale misselijke methodes voor de zedelijkheid vechten! Foto's met urine besproeien is dat dan de strijd om de moraal?' De kunst heeft haar eigen kritische vermogens en daar hebben maatschappelijke organisaties zich niet mee te bemoeien, aldus Rajkin.</p>
<h3>Nuttige spiegel</h3>
<p>Een intelligente overheid beschouwt de kunsten als een nuttige spiegel die haar fouten corrigeert. Maar wat doet onze overheid? 'Ik hoor: "Dat zijn waarden die ons vreemd zijn. Schadelijk voor het volk." En wie bepaalt dat dan wel? Bepalen zij dat? Ze moeten zich helemaal nergens mee bemoeien! Ze moeten kunst en cultuur stimuleren.' Het wordt tijd dat wij ons hiertegen verenigen, zei Rajkin.</p>
Heel af en toe bezoeken onze theatermakers de president, zei de regisseur. 'Decoratieve ontmoetingen.' Daar zou je over serieuze zaken kunnen spreken, maar nee, 'ook hier worden voorstellen gedaan om grenzen te stellen aan de behandeling van onze klassieken. Waarom zou de president die grenzen moeten vaststellen? (...) Hij heeft er geen verstand van en moet er ook geen verstand van hebben. En waarom zijn er überhaupt grenzen nodig? En wie wordt dan de douanier?'</div>
<div> </div>
<div>Er gebeurt genoeg interessants in het theater, maar wat doen wij theatermakers? 'We belasteren elkaar, verklikken elkaar, spreken kwaad. En willen terug in de kooi! Waarom?' Moeten we dan weer te rade gaan bij Dostojevski, die zei: 'Zodra het toezicht bij ons verdwijnt, smeken we om het weer in ere te herstellen'. ''Was Dostojevski werkelijk zo geniaal dat hij ons met onze slaafsheid al duizend jaar vooruit aan de schandpaal heeft genageld?'</div>
<div> </div>
<div>En dan die treurige kerk van ons, zei Rajkin, die al weer vergeten is dat haar priesters zijn vermoord en hun kerken werden omgebouwd tot groentenopslagplaatsen. 'En nu gebruikt zij dezelfde methoden.' 'Dat betekent dat Lev Tolstoj gelijk had, die zei dat kerk en staat gescheiden moeten zijn, omdat de kerk anders niet God dient, maar diensten gaat verlenen aan de staat. En dat is precies wat we vandaag zien.'</div>
<div> </div>
<div>De toneelmaker besloot zijn <a href="https://meduza.io/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku" target="_blank" rel="noopener">toespraak</a> met de woorden: 'Volgens mij leven we in heel moeilijke, gevaarlijke en griezelige tijden; het doet me erg denken aan ... ach dat snapt u zelf wel. We moeten de handen ineenslaan en ons hiertegen heel duidelijk teweerstellen.'</div>
<div> </div>
<div>Poetins woordvoerder Peskov <a href="https://meduza.io/news/2016/10/25/peskov-prizval-ne-putat-tsenzuru-s-goszakazom-v-iskusstve" target="_blank" rel="noopener">reageerde</a> op de filippica met de uitspraak dat 'censuur ontoelaatbaar is'. 'Maar we moeten onderscheid maken tussen voorstellingen en werken die gemaakt worden met staatsgeld of met andere financieringsbronnen. Als de staat geld geeft voor een voorstelling, dan heeft ze ook het recht het thema te bepalen.' Voor kunstwerken die tot stand komen zonder staatssubsidie is het belangrijkste criterium 'of het in overeenstemming is met de vigerende wetgeving'. Verboden zijn oproepen tot extremisme of provocatie van 'religieuze tegenstellingen', aldus Peskov.</div>
<div> </div>
<h3>Antwoord van filmer Zvjagintsev</h3>
<div> </div>
<div>In de krant <a href="http://kommersant.ru/doc/3126654" target="_blank" rel="noopener">Kommersant</a> rekende filmregisseur Andrej Zvjagintsev (maker van Leviathan) op zijn beurt met Peskov af: 'Het is volstrekt duidelijk dat de censuur zich weer volslagen genesteld heeft in het culturele leven. Alleen een leugenaar of een onbenul kan dat ontkennen. (...) Kunt u één opera of een tiental films noemen die zonder deelname van de staat tot stand zijn gekomen? (...) Volgens de logica van de perschef [Peskov - red] betekent dat dat praktisch het hele culturele leven in Rusland op dit moment geëngageerd is met de overheid.'</div>
<div> </div>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Leviathan.jpg" alt="Leviathan" width="926" height="383" />Kerk en staat twee handen op een buik in Leviathan van Zvjagintsev</h5>
<div> </div>
<div>Wie zijn die ambtenaren die zich van staatswege met de kunst bemoeien, vraagt Zvjagintsev zich af. '[Kunstenaarschap] is een beroep dat staat of valt bij vrije schepping, de geboorte van iets dat zelfs de kunstenaar vaak niet ziet aankomen. Wanneer een ambtenaar een kunstenaar een thema opgeeft en controleert of hij er "juiste kunst" van maakt, dan verpulvert hij daarmee het meest heilige wat er in dat beroep bestaat: het geheim van het creatieve proces.'</div>
<div> </div>
<div>Het doet de filmer denken aan de vulgaire Russische grap: 'Wie het meisje uit eten neemt, bepaalt ook het bal'. 'Dat is zo ongeveer de houding van de macht ten opzichte van de kunst.' Het meest schandelijke is, zegt Zvjagintsev, dat de overheid vergeten lijkt te zijn dat het niet <em>haar </em>geld is waarvan ze die staatsopdrachten aan kunstenaars betaalt, maar het geld van de samenleving. 'Het geld, waarmee zij hun agitprop bestellen, is opgehaald bij het volk. En het volk heeft zoveel verschillende meningen en verlangens dat geen enkele macht daar ooit met de pet bij kan. Ik heb daar eens met onze [minister van Cultuur] Medinski over gedebatteerd en het verbaasde me hoezeer hij ervan overtuigd was dat zij óns geld geven. Dat dat geld noch van hem noch van mij is komt niet eens in zijn hoofd op.'</div>
<div> </div>
<div>Mijn zoon is net 7 jaar geworden, schrijft Zvjagintsev. Hij leefde in een kinderparadijs zonder televisie en wist niet wie Poetin was. 'In september ging hij naar de eerste klas. Binnen een week antwoordde hij op mijn vraag wat hij geleerd had op school: "In Moskou is het Rode Plein en het Kremlin en de dierentuin en dan hebben we nog president Poetin, hij is goed en aardig". Dat is nu een echte opdracht van de staat: ideologie in plaats van objectieve kennis, propaganda in combinatie met het leren schrijven van sierletters.'</div>
<div> </div>
<div>Inmiddels hebben ook de Russische Hells Angels zich in de discussie gemengd via de leider van de bikersgroep Nachtwolven, Aleksandr Zaldostanov, alias Chirurg, een vriend van Poetin en fervent ondersteuner van de annexatie van de Krim. Over Rajkins toespraak zei hij: 'De duivel verleidt altijd met vrijheid. En onder het mom van die vrijheid willen dat soort Rajkins het land in een riool veranderen, waardoor smerigheid stroomt.' Opnieuw zag Peskov zich genoodzaakt te reageren. Chirurg moet Rajkin excuses aanbieden voor zijn woorden, aldus de woordvoerder van Poetin. Vanuit het verre Tsjetsjenië deed dictator Ramzan Kadyrov op zijn beurt een duit in het zakje: hij staat voor de volle 100% achter de woorden van zijn vriend Zaldostanov. 'Ik begrijp niet hoe je van Zaldostanov excuses kunt vragen voor een mening die door miljoenen Russen gedeeld wordt,' schreef <a href="http://www.novorosinform.org/news/62628" target="_blank" rel="noopener">Kadyrov</a> op Instagram.</div>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Zaldostanov_Nachtwolven.jpg" alt="Zaldostanov Nachtwolven" width="923" height="614" />Zaldostanov, alias Chirurg, van bikersclub De Nachtwolven: 'De Rajkins veranderen het land in een riool'.</h5>
<p>Zie ook het <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/307-onze-staat-werkt-met-fantoomangst" target="_blank">interview</a> met uitgeefster Irina Prochorova, een van de ondertekenaars van de steunbrief voor Rajkin, over haar angst voor een nieuw isolement van Rusland.</p>
<div>Bronnen: Meduza, Kommersant.</div>
<div> </div>
<div> </div>
<div> </div>
<div> </div>
<p> </p>
<p> </p><div data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.1.1">
<p>Regisseur Konstantin Rajkin van theater Satirikon hield op 24 oktober op het Congres van Theatermakers in Moskou een vlammende <a href="https://www.youtube.com/watch?v=5YgjA7qS-cE&feature=youtu.be" target="_blank" rel="noopener">filippica</a> tegen de terugkeer naar censuur in Rusland. Zelfs Poetins woordvoerder Peskov zag zich genoodzaakt te reageren. Tientallen intellectuelen hebben inmiddels in een <a href="https://nowarcongress.com/petitions/682/" target="_blank" rel="noopener">open brief</a> hun steun aan Rajkin betuigd.</p>
<p>'We lasteren, we klikken en willen weer terug in de kooi,' zei een geëmotioneerde Rajkin, zoon van de beroemde acteur, regisseur en stand up comedian Arkadi Rajkin.</p>
</div>
<div data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.2">
<div data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.2.0">
<h5 data-reactid=".fnscgg6xog.8.$/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku.3.1.2.0.0"><img src="https://platformraam.nl/images/konstantin_raykin_m2017-05_wikipedia.jpg" alt="konstantin raykin m2017 05 wikipedia" />Konstantin Rajkin (foto Wikipedia)</h5>
</div>
</div>
<div>
<p>'Mijn vader', zei Rajkin, 'leerde me één ding: solidariteit binnen de beroepsgroep.' En die is vandaag ver te zoeken. 'Ik maak me grote zorgen over die razzia's tegen de kunst en vooral tegen het theater. Die totaal illegale, extremistische, brutale, agressieve razzia's die zich verschuilen achter woorden over moraal en zedelijkheid en allerlei andere termen als "patriottisme", "Vaderland" en "hoge morele waarden". Die groepjes zogenaamd beledigde mensen, die voorstellingen verstoren, tentoonstellingen sluiten, zich brutaal misdragen, terwijl de overheid zich daar neutraal voor afsluit. Ik vind dat walgelijke aanslagen op de creatieve vrijheid, op het verbod op censuur.'</p>
<p>Rajkin refereert aan 'spontane' acties van boze burgers, clerici en kozakken tegen theatervoorstellingen of opera's, die als pornografisch of immoreel worden beschouwd. Onlangs besmeurden activisten die zich 'Officieren van Rusland' noemden een fototentoonstelling van de Amerikaanse fotograaf Jock Sturges in het Lumièrecentrum in Moskou met urine. De tentoonstelling ging dicht. In Omsk riepen Russisch-orthodoxe activisten op tot een verbod op de voorstelling Jesus Christ Superstar en in het Sacharovcentrum probeerde men een fototentoonstelling over de oorlog in Oost-Oekraïne te verstoren.</p>
<h3>Terug naar Stalin</h3>
<p>Rajkin ziet in die brutaliteit niet zozeer het verlangen naar een terugkeer naar de Brezjnev-tijd als wel naar de Stalin-tijd. 'Want onze baasjes praten met ons in zo'n stalinistisch lexicon, met van die stalinistische richtlijnen dat je je oren niet gelooft!' Waarom verzetten wij ons niet tegen die bemoeizucht van het ministerie van Cultuur? vraagt Rajkin zich af.</p>
<p>De wereld van de kunsten is altijd gecompartimentaliseerd geweest, zegt Rajkin. Maar dat is maar het halve verhaal. 'Belangrijker is die smerige manier van elkaar verklikken en belasteren. De solidariteit van de beroepsgroep, die mijn vader mij bijbracht, verplicht ieder van ons, artiest, regisseur, geen kwaad over elkaar te spreken in de massamedia.' In creatieve zin kun je van mening verschillen, maar speel niet de mensen in de kaart 'die kunst dienstbaar willen maken aan de staat'.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/jock_sturges_commons_wikimedia.jpg" alt="jock sturges commons wikimedia" />Actiegroep Officieren van Rusland attaqueerde een tentoonstelling van Amerikaanse fotograaf Jock Sturges als 'kinderporno'.</h5>
<p>'Wij dragen allemaal de sovjet-macht in ons mee. Ik herinner me die schandelijke idiotie maar al te goed! (...) Ik geloof ze niet, al die groepjes verontwaardigde en beledigde mensen, wier religieuze gevoelens zouden zijn gekrenkt. Ik geloof dat ze betaald worden. Het zijn groepjes misselijkmakende mensen die met illegale misselijke methodes voor de zedelijkheid vechten! Foto's met urine besproeien is dat dan de strijd om de moraal?' De kunst heeft haar eigen kritische vermogens en daar hebben maatschappelijke organisaties zich niet mee te bemoeien, aldus Rajkin.</p>
<h3>Nuttige spiegel</h3>
<p>Een intelligente overheid beschouwt de kunsten als een nuttige spiegel die haar fouten corrigeert. Maar wat doet onze overheid? 'Ik hoor: "Dat zijn waarden die ons vreemd zijn. Schadelijk voor het volk." En wie bepaalt dat dan wel? Bepalen zij dat? Ze moeten zich helemaal nergens mee bemoeien! Ze moeten kunst en cultuur stimuleren.' Het wordt tijd dat wij ons hiertegen verenigen, zei Rajkin.</p>
Heel af en toe bezoeken onze theatermakers de president, zei de regisseur. 'Decoratieve ontmoetingen.' Daar zou je over serieuze zaken kunnen spreken, maar nee, 'ook hier worden voorstellen gedaan om grenzen te stellen aan de behandeling van onze klassieken. Waarom zou de president die grenzen moeten vaststellen? (...) Hij heeft er geen verstand van en moet er ook geen verstand van hebben. En waarom zijn er überhaupt grenzen nodig? En wie wordt dan de douanier?'</div>
<div> </div>
<div>Er gebeurt genoeg interessants in het theater, maar wat doen wij theatermakers? 'We belasteren elkaar, verklikken elkaar, spreken kwaad. En willen terug in de kooi! Waarom?' Moeten we dan weer te rade gaan bij Dostojevski, die zei: 'Zodra het toezicht bij ons verdwijnt, smeken we om het weer in ere te herstellen'. ''Was Dostojevski werkelijk zo geniaal dat hij ons met onze slaafsheid al duizend jaar vooruit aan de schandpaal heeft genageld?'</div>
<div> </div>
<div>En dan die treurige kerk van ons, zei Rajkin, die al weer vergeten is dat haar priesters zijn vermoord en hun kerken werden omgebouwd tot groentenopslagplaatsen. 'En nu gebruikt zij dezelfde methoden.' 'Dat betekent dat Lev Tolstoj gelijk had, die zei dat kerk en staat gescheiden moeten zijn, omdat de kerk anders niet God dient, maar diensten gaat verlenen aan de staat. En dat is precies wat we vandaag zien.'</div>
<div> </div>
<div>De toneelmaker besloot zijn <a href="https://meduza.io/feature/2016/10/24/my-kleveschem-donosim-i-opyat-hotim-v-kletku" target="_blank" rel="noopener">toespraak</a> met de woorden: 'Volgens mij leven we in heel moeilijke, gevaarlijke en griezelige tijden; het doet me erg denken aan ... ach dat snapt u zelf wel. We moeten de handen ineenslaan en ons hiertegen heel duidelijk teweerstellen.'</div>
<div> </div>
<div>Poetins woordvoerder Peskov <a href="https://meduza.io/news/2016/10/25/peskov-prizval-ne-putat-tsenzuru-s-goszakazom-v-iskusstve" target="_blank" rel="noopener">reageerde</a> op de filippica met de uitspraak dat 'censuur ontoelaatbaar is'. 'Maar we moeten onderscheid maken tussen voorstellingen en werken die gemaakt worden met staatsgeld of met andere financieringsbronnen. Als de staat geld geeft voor een voorstelling, dan heeft ze ook het recht het thema te bepalen.' Voor kunstwerken die tot stand komen zonder staatssubsidie is het belangrijkste criterium 'of het in overeenstemming is met de vigerende wetgeving'. Verboden zijn oproepen tot extremisme of provocatie van 'religieuze tegenstellingen', aldus Peskov.</div>
<div> </div>
<h3>Antwoord van filmer Zvjagintsev</h3>
<div> </div>
<div>In de krant <a href="http://kommersant.ru/doc/3126654" target="_blank" rel="noopener">Kommersant</a> rekende filmregisseur Andrej Zvjagintsev (maker van Leviathan) op zijn beurt met Peskov af: 'Het is volstrekt duidelijk dat de censuur zich weer volslagen genesteld heeft in het culturele leven. Alleen een leugenaar of een onbenul kan dat ontkennen. (...) Kunt u één opera of een tiental films noemen die zonder deelname van de staat tot stand zijn gekomen? (...) Volgens de logica van de perschef [Peskov - red] betekent dat dat praktisch het hele culturele leven in Rusland op dit moment geëngageerd is met de overheid.'</div>
<div> </div>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Leviathan.jpg" alt="Leviathan" width="926" height="383" />Kerk en staat twee handen op een buik in Leviathan van Zvjagintsev</h5>
<div> </div>
<div>Wie zijn die ambtenaren die zich van staatswege met de kunst bemoeien, vraagt Zvjagintsev zich af. '[Kunstenaarschap] is een beroep dat staat of valt bij vrije schepping, de geboorte van iets dat zelfs de kunstenaar vaak niet ziet aankomen. Wanneer een ambtenaar een kunstenaar een thema opgeeft en controleert of hij er "juiste kunst" van maakt, dan verpulvert hij daarmee het meest heilige wat er in dat beroep bestaat: het geheim van het creatieve proces.'</div>
<div> </div>
<div>Het doet de filmer denken aan de vulgaire Russische grap: 'Wie het meisje uit eten neemt, bepaalt ook het bal'. 'Dat is zo ongeveer de houding van de macht ten opzichte van de kunst.' Het meest schandelijke is, zegt Zvjagintsev, dat de overheid vergeten lijkt te zijn dat het niet <em>haar </em>geld is waarvan ze die staatsopdrachten aan kunstenaars betaalt, maar het geld van de samenleving. 'Het geld, waarmee zij hun agitprop bestellen, is opgehaald bij het volk. En het volk heeft zoveel verschillende meningen en verlangens dat geen enkele macht daar ooit met de pet bij kan. Ik heb daar eens met onze [minister van Cultuur] Medinski over gedebatteerd en het verbaasde me hoezeer hij ervan overtuigd was dat zij óns geld geven. Dat dat geld noch van hem noch van mij is komt niet eens in zijn hoofd op.'</div>
<div> </div>
<div>Mijn zoon is net 7 jaar geworden, schrijft Zvjagintsev. Hij leefde in een kinderparadijs zonder televisie en wist niet wie Poetin was. 'In september ging hij naar de eerste klas. Binnen een week antwoordde hij op mijn vraag wat hij geleerd had op school: "In Moskou is het Rode Plein en het Kremlin en de dierentuin en dan hebben we nog president Poetin, hij is goed en aardig". Dat is nu een echte opdracht van de staat: ideologie in plaats van objectieve kennis, propaganda in combinatie met het leren schrijven van sierletters.'</div>
<div> </div>
<div>Inmiddels hebben ook de Russische Hells Angels zich in de discussie gemengd via de leider van de bikersgroep Nachtwolven, Aleksandr Zaldostanov, alias Chirurg, een vriend van Poetin en fervent ondersteuner van de annexatie van de Krim. Over Rajkins toespraak zei hij: 'De duivel verleidt altijd met vrijheid. En onder het mom van die vrijheid willen dat soort Rajkins het land in een riool veranderen, waardoor smerigheid stroomt.' Opnieuw zag Peskov zich genoodzaakt te reageren. Chirurg moet Rajkin excuses aanbieden voor zijn woorden, aldus de woordvoerder van Poetin. Vanuit het verre Tsjetsjenië deed dictator Ramzan Kadyrov op zijn beurt een duit in het zakje: hij staat voor de volle 100% achter de woorden van zijn vriend Zaldostanov. 'Ik begrijp niet hoe je van Zaldostanov excuses kunt vragen voor een mening die door miljoenen Russen gedeeld wordt,' schreef <a href="http://www.novorosinform.org/news/62628" target="_blank" rel="noopener">Kadyrov</a> op Instagram.</div>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Zaldostanov_Nachtwolven.jpg" alt="Zaldostanov Nachtwolven" width="923" height="614" />Zaldostanov, alias Chirurg, van bikersclub De Nachtwolven: 'De Rajkins veranderen het land in een riool'.</h5>
<p>Zie ook het <a href="https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/307-onze-staat-werkt-met-fantoomangst" target="_blank">interview</a> met uitgeefster Irina Prochorova, een van de ondertekenaars van de steunbrief voor Rajkin, over haar angst voor een nieuw isolement van Rusland.</p>
<div>Bronnen: Meduza, Kommersant.</div>
<div> </div>
<div> </div>
<div> </div>
<div> </div>
<p> </p>
<p> </p>Rusland inspireert Randy Newman en Robbie Williams2016-10-27T09:49:43+02:002016-10-27T09:49:43+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/314-rusland-inspireert-randy-newman-en-robbie-williamsRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>De Amerikaanse zanger en componist Randy Newman komt begin volgend jaar met zijn eerste album in ruim acht jaar. Van de plaat is nu alvast één nummer uitgebracht: "Putin". In een <a href="https://www.washingtonpost.com/news/arts-and-entertainment/wp/2016/10/10/exclusive-listen-to-randy-newmans-first-new-song-in-four-years-its-about-bare-chested-vladimir-putin-really/">interview met de <em>Washington Post</em></a> legt Newman uit dat het een foto van Poetin zonder shirt was die hem op het idee bracht een nummer over de Russische president te schrijven.‘Een persoon die over zo veel macht beschikt en zulke dingen doet, is tegelijkertijd even verontrustend als vermakelijk’.</p>
<p>Newman staat naast zijn werk voor animatiefilms van Disney-Pixar met name bekend om zijn satirische nummers. Zo bracht hij in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2012 bijvoorbeeld "I’m Dreaming" uit, over een blanke man die het niet kan verkroppen dat een niet-blanke president van Amerika kan worden. De hoofdpersoon in het nummer "Putin" is de Russische president zelf, die wordt toegezongen door een achtergrondkoor van Putin Girls:</p>
<p>‘He can drive his giant tractor<br /> Across the Trans-Siberian plain<br /> He can power a nuclear reactor<br /> With the left side of his brain<br /> And when he takes his shirt off<br /> He drives the ladies crazy<br />When he takes his shirt off<br />Makes me wanna be a lady’.</p>
<h3>Robbie Williams</h3>
<p>Newman is niet de enige artiest die voor zijn nieuwe album heeft laten inspireren door de huidige Russische elite. In "Party like a Russian" zingt de Britse zanger Robbie Williams met een overdreven Russisch-Engels accent over de levensstijl van de Russische oligarchen. Op de melodie van 'Dans van de ridders van de componist Sergej Prokofjev (1891-1953) dansen ballerina’s om de zanger heen, terwijl dienstmeisjes de kamers van zijn luxueuze onderkomen afstoffen.</p>
<p>Het idee voor "Party like a Russian" zou zijn opgedaan tijdens een optreden dat Williams afgelopen zomer gaf op het huwelijk van de dochter van een Russische oligarch in Praag. Het nummer begint met de tekst:</p>
<p>‘It takes a certain kind of man with a certain reputation<br /> To alleviate the cash from a whole entire nation<br /> Take my loose change and build my own space station<br /> Ain't no refutin' or disputin', I'm a modern Rasputin’.</p>
<p>Met name in de Britse media werd dit al snel opgevat als een verwijzing naar Vladimir Poetin, maar de zanger zelf ontkende dat op twitter. Het nummer was slechts een hommage aan het Russische volk, omdat ze zo ongelofelijk goed zijn in feesten, zo liet hij weten. In Rusland werd het nummer niet als vleiend opgevat. Het werd omschreven als beledigend, stereotyperend en zelfs ronduit racistisch. Experts stelden op de Russische nieuwssite Life dat Williams niet meer welkom zou zijn in Rusland.</p>
<p>In tegenstelling tot de reacties op "Party like a Russian" heeft Newmans “Putin” weinig stof doen opwaaien. Op zijn eigen YouTube kanaal schrijft Newman over het nummer: ‘Here’s a song dedicated to a great world leader. I hope all of you like it. I know he will.’ De hoofdpersoon zelf heeft nog niet gereageerd.</p>
<p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=Gi5NLFMYukg" target="_blank"><iframe src="//www.youtube.com/embed/Gi5NLFMYukg?rel=0" width="560" height="315" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe></a></p>
<p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=MdYGQ7B0Vew"><iframe src="//www.youtube.com/embed/MdYGQ7B0Vew?rel=0" width="560" height="315" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe></a></p>
<p> </p><p>De Amerikaanse zanger en componist Randy Newman komt begin volgend jaar met zijn eerste album in ruim acht jaar. Van de plaat is nu alvast één nummer uitgebracht: "Putin". In een <a href="https://www.washingtonpost.com/news/arts-and-entertainment/wp/2016/10/10/exclusive-listen-to-randy-newmans-first-new-song-in-four-years-its-about-bare-chested-vladimir-putin-really/">interview met de <em>Washington Post</em></a> legt Newman uit dat het een foto van Poetin zonder shirt was die hem op het idee bracht een nummer over de Russische president te schrijven.‘Een persoon die over zo veel macht beschikt en zulke dingen doet, is tegelijkertijd even verontrustend als vermakelijk’.</p>
<p>Newman staat naast zijn werk voor animatiefilms van Disney-Pixar met name bekend om zijn satirische nummers. Zo bracht hij in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2012 bijvoorbeeld "I’m Dreaming" uit, over een blanke man die het niet kan verkroppen dat een niet-blanke president van Amerika kan worden. De hoofdpersoon in het nummer "Putin" is de Russische president zelf, die wordt toegezongen door een achtergrondkoor van Putin Girls:</p>
<p>‘He can drive his giant tractor<br /> Across the Trans-Siberian plain<br /> He can power a nuclear reactor<br /> With the left side of his brain<br /> And when he takes his shirt off<br /> He drives the ladies crazy<br />When he takes his shirt off<br />Makes me wanna be a lady’.</p>
<h3>Robbie Williams</h3>
<p>Newman is niet de enige artiest die voor zijn nieuwe album heeft laten inspireren door de huidige Russische elite. In "Party like a Russian" zingt de Britse zanger Robbie Williams met een overdreven Russisch-Engels accent over de levensstijl van de Russische oligarchen. Op de melodie van 'Dans van de ridders van de componist Sergej Prokofjev (1891-1953) dansen ballerina’s om de zanger heen, terwijl dienstmeisjes de kamers van zijn luxueuze onderkomen afstoffen.</p>
<p>Het idee voor "Party like a Russian" zou zijn opgedaan tijdens een optreden dat Williams afgelopen zomer gaf op het huwelijk van de dochter van een Russische oligarch in Praag. Het nummer begint met de tekst:</p>
<p>‘It takes a certain kind of man with a certain reputation<br /> To alleviate the cash from a whole entire nation<br /> Take my loose change and build my own space station<br /> Ain't no refutin' or disputin', I'm a modern Rasputin’.</p>
<p>Met name in de Britse media werd dit al snel opgevat als een verwijzing naar Vladimir Poetin, maar de zanger zelf ontkende dat op twitter. Het nummer was slechts een hommage aan het Russische volk, omdat ze zo ongelofelijk goed zijn in feesten, zo liet hij weten. In Rusland werd het nummer niet als vleiend opgevat. Het werd omschreven als beledigend, stereotyperend en zelfs ronduit racistisch. Experts stelden op de Russische nieuwssite Life dat Williams niet meer welkom zou zijn in Rusland.</p>
<p>In tegenstelling tot de reacties op "Party like a Russian" heeft Newmans “Putin” weinig stof doen opwaaien. Op zijn eigen YouTube kanaal schrijft Newman over het nummer: ‘Here’s a song dedicated to a great world leader. I hope all of you like it. I know he will.’ De hoofdpersoon zelf heeft nog niet gereageerd.</p>
<p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=Gi5NLFMYukg" target="_blank"><iframe src="//www.youtube.com/embed/Gi5NLFMYukg?rel=0" width="560" height="315" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe></a></p>
<p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=MdYGQ7B0Vew"><iframe src="//www.youtube.com/embed/MdYGQ7B0Vew?rel=0" width="560" height="315" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen"></iframe></a></p>
<p> </p>‘Onze staat werkt met fantoomangst’2016-10-22T16:55:46+02:002016-10-22T16:55:46+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/307-onze-staat-werkt-met-fantoomangstHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p>Met haar tijdschriften en boeken propageert uitgever Irina Prochorova het liberale denken in Rusland. Ze doet dat al 25 jaar onafhankelijk en vrij. Nóg wel. Maar als de nieuwe agressieve ideologie wint, dan zal dat ook haar uitgeverij treffen. Bang is ze vooral voor een terugkeer naar het isolement van de Sovjet-tijd. ‘In Europa moeten intellectuelen solidariteit betuigen met ons. Dat geeft ons bescherming.’</p>
<p>Met haar tijdschriften en boeken propageert uitgever Irina Prochorova het liberale denken in Rusland. Ze doet dat al 25 jaar onafhankelijk en vrij. Nóg wel. Maar als de nieuwe agressieve ideologie wint, dan zal dat ook haar uitgeverij treffen. Bang is ze vooral voor een terugkeer naar het isolement van de Sovjet-tijd. ‘In Europa moeten intellectuelen solidariteit betuigen met ons. Dat geeft ons bescherming.’</p>
Nonofficial culture in Russia is flourishing - and it is less underground than we think2016-10-18T08:54:02+02:002016-10-18T08:54:02+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/304-nonofficial-culture-in-russia-is-flourishingEllen Ruttenrutten@raamoprusland.nl<p class="lead">The picture of Putin's Russia that we are offered by Dutch media has fundamental gaps. Alongside the frauds and repression there are other developments taking place in Russia. Particularly underexposed in Dutch media are developments in Russian creative industries and independent journalism. For creative inspiration Russia is an excellent travel destination, says Slavist <strong>Ellen Rutten</strong>.</p>
<p class="lead">The picture of Putin's Russia that we are offered by Dutch media has fundamental gaps. Alongside the frauds and repression there are other developments taking place in Russia. Particularly underexposed in Dutch media are developments in Russian creative industries and independent journalism. For creative inspiration Russia is an excellent travel destination, says Slavist <strong>Ellen Rutten</strong>.</p>
Nieuwe minister van Onderwijs: orthodox patriot met een genuanceerde kijk op Stalin2016-09-14T07:13:59+02:002016-09-14T07:13:59+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/268-nieuwe-minister-van-onderwijs-orthodox-patriot-met-een-genuanceerde-kijk-op-stalinSanne van den Tillaarsanne@raamoprusland.nl<p class="lead">Minister Olga Vasiljeva van Onderwijs, medio augustus benoemd in de regering, is uit orthodox hout gesneden. In seculiere kringen is ze mede daarom controversieel. Volgens critici is de geschiedenislerares Vasiljeva (56 jaar) benoemd om de positie van de kerk in het dagelijks leven te versterken. Een portret van een vrouw die door Stalin wordt geïnspireerd.</p>
<p class="lead">Minister Olga Vasiljeva van Onderwijs, medio augustus benoemd in de regering, is uit orthodox hout gesneden. In seculiere kringen is ze mede daarom controversieel. Volgens critici is de geschiedenislerares Vasiljeva (56 jaar) benoemd om de positie van de kerk in het dagelijks leven te versterken. Een portret van een vrouw die door Stalin wordt geïnspireerd.</p>
Wie moet je lezen om Rusland te begrijpen? 2016-08-17T15:25:39+02:002016-08-17T15:25:39+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/241-wie-moet-je-lezen-om-rusland-te-begrijpenArthur Langeveldlangeveld@raamoprusland.nl<p class="lead">In de vorige eeuw behandelde Russische literatuur op aesopische wijze alles waar niet openlijk over mocht worden geschreven. Dat was een heerlijk genoegen voor de goede verstaander. Met het einde van de Sovjet-Unie en de afschaffing van de censuur verdween deze functie van literatuur en daarmee ook de belangstelling. Maar nu president Poetin de openbare mening steeds strakker controleert, zijn de schrijvers weer aan zet. Met hun absurdistische, satirische en dystopische verhalen en romans verbeelden schrijvers het Russische bestaan. Neerlands beste vertaler Arthur Langeveld over wat je moet lezen om het Rusland van nu te begrijpen.</p>
<p class="lead">In de vorige eeuw behandelde Russische literatuur op aesopische wijze alles waar niet openlijk over mocht worden geschreven. Dat was een heerlijk genoegen voor de goede verstaander. Met het einde van de Sovjet-Unie en de afschaffing van de censuur verdween deze functie van literatuur en daarmee ook de belangstelling. Maar nu president Poetin de openbare mening steeds strakker controleert, zijn de schrijvers weer aan zet. Met hun absurdistische, satirische en dystopische verhalen en romans verbeelden schrijvers het Russische bestaan. Neerlands beste vertaler Arthur Langeveld over wat je moet lezen om het Rusland van nu te begrijpen.</p>
Tienduizend wetenschappers verliezen voor 2019 hun baan2016-08-02T19:31:39+02:002016-08-02T19:31:39+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/222-tienduizend-wetenschappers-verliezen-voor-2019-hun-baanRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Vóór 2019 verliezen 10.300 Russische wetenschappers wegens de economische malaise hun baan. Dat meldt de Russische nieuwssite Gazeta.ru. Uit door de site geciteerde documenten blijkt dat het Ministerie van Onderwijs premier Medvedev adviseert in 2017 500 docenten aan middelbare scholen te ontslaan en het dienstverband van 3.500 wetenschappers, verbonden aan de Academie van Wetenschappen, volgend jaar niet te verlengen. Het jaar daarop moeten in totaal 8.300 wetenschappers zijn wegbezuinigd. Ook bij het Koertsjatov Instituut, het belangrijkste instituut op het gebied van onderzoek naar nucleaire energie, verliezen 1.500 onderzoekers hun aanstelling. Daarnaast zal het aantal gesubsidieerde studieplekken voor studenten volgend jaar met veertig procent afnemen.</p>
<h5> </h5>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Cultuur/Russian_Academy_of_Science_-_Moscow_Russia_-_panoramio.jpg" alt="Russian Academy of Science Moscow Russia panoramio" width="897" height="976" />De ooit prestigieuze Russische Academie van Wetenschappen in Moskou wordt gekort. Foto: Sergey Ashmarin</h5>
<h3>Internationale rankings</h3>
<p>In 2012 introduceerde de Russische overheid een programma dat de Russische wetenschappelijke sector weer internationaal concurrerend moet maken. Voor de periode 2013-2020 werd in totaal bijna 40 miljard euro vrijgemaakt. Deze investeringen zijn met name gericht op onderzoek en publicaties door universiteiten, die op deze manier hun posities in de internationale <em>rankings</em> moeten verbeteren. Het overheidsprogramma lijkt effect te hebben gehad: uit de jaarlijkse index van het wetenschappelijke blad Nature blijkt dat sinds 2012 het aantal Russische publicaties in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften sterk is toegenomen. Opvallend genoeg is het aandeel van de Russische Academie van Wetenschappen daarin juist afgenomen.</p>
<p>De situatie bij de ooit beroemde Academie, waar alle sovjet-geleerden van naam (zoals kerngeleerde en Nobelprijswinnaar Andrej Sacharov) aan verbonden zijn geweest, is al langer zorgelijk. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd uit geldgebrek het onderzoeksbudget sterk verlaagd. Salarissen werden niet meer uitbetaald en veel wetenschappers van naam vertrokken naar het buitenland. Het instituut bleek moeilijk te hervormen en de overgebleven academici, met een aanstelling voor het leven, zorgden voor een geleidelijke vergrijzing.</p>
<p>In 2013 kwam er een einde aan de onafhankelijke positie die de Academie sinds haar oprichting in 1742 had. De overheid bracht haar onder in een nieuwe organisatie die direct verantwoording moet afleggen aan het Kremlin. Meest ingrijpend was de beslissing om het beheer van het onderzoeksbudget en de aanzienlijke vastgoedportefeuille van de academie aan deze instantie toe te wijzen. Volgens kritische wetenschappers was de ontmanteling van de oude Academie in werkelijkheid een verkapte naasting van het omvangrijke onroerend goed. Duizenden wetenschappers gingen uit protest de straat op.</p>
<p><a href="http://www.gazeta.ru/business/2016/07/31/9722969.shtml" target="_blank">Artikel op Gazeta.ru</a></p>
<p><a href="https://www.natureindex.com/news-blog/worlds-oldest-science-network-faces-uneasy-future" target="_blank">Artikel in Nature</a></p><p>Vóór 2019 verliezen 10.300 Russische wetenschappers wegens de economische malaise hun baan. Dat meldt de Russische nieuwssite Gazeta.ru. Uit door de site geciteerde documenten blijkt dat het Ministerie van Onderwijs premier Medvedev adviseert in 2017 500 docenten aan middelbare scholen te ontslaan en het dienstverband van 3.500 wetenschappers, verbonden aan de Academie van Wetenschappen, volgend jaar niet te verlengen. Het jaar daarop moeten in totaal 8.300 wetenschappers zijn wegbezuinigd. Ook bij het Koertsjatov Instituut, het belangrijkste instituut op het gebied van onderzoek naar nucleaire energie, verliezen 1.500 onderzoekers hun aanstelling. Daarnaast zal het aantal gesubsidieerde studieplekken voor studenten volgend jaar met veertig procent afnemen.</p>
<h5> </h5>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Cultuur/Russian_Academy_of_Science_-_Moscow_Russia_-_panoramio.jpg" alt="Russian Academy of Science Moscow Russia panoramio" width="897" height="976" />De ooit prestigieuze Russische Academie van Wetenschappen in Moskou wordt gekort. Foto: Sergey Ashmarin</h5>
<h3>Internationale rankings</h3>
<p>In 2012 introduceerde de Russische overheid een programma dat de Russische wetenschappelijke sector weer internationaal concurrerend moet maken. Voor de periode 2013-2020 werd in totaal bijna 40 miljard euro vrijgemaakt. Deze investeringen zijn met name gericht op onderzoek en publicaties door universiteiten, die op deze manier hun posities in de internationale <em>rankings</em> moeten verbeteren. Het overheidsprogramma lijkt effect te hebben gehad: uit de jaarlijkse index van het wetenschappelijke blad Nature blijkt dat sinds 2012 het aantal Russische publicaties in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften sterk is toegenomen. Opvallend genoeg is het aandeel van de Russische Academie van Wetenschappen daarin juist afgenomen.</p>
<p>De situatie bij de ooit beroemde Academie, waar alle sovjet-geleerden van naam (zoals kerngeleerde en Nobelprijswinnaar Andrej Sacharov) aan verbonden zijn geweest, is al langer zorgelijk. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd uit geldgebrek het onderzoeksbudget sterk verlaagd. Salarissen werden niet meer uitbetaald en veel wetenschappers van naam vertrokken naar het buitenland. Het instituut bleek moeilijk te hervormen en de overgebleven academici, met een aanstelling voor het leven, zorgden voor een geleidelijke vergrijzing.</p>
<p>In 2013 kwam er een einde aan de onafhankelijke positie die de Academie sinds haar oprichting in 1742 had. De overheid bracht haar onder in een nieuwe organisatie die direct verantwoording moet afleggen aan het Kremlin. Meest ingrijpend was de beslissing om het beheer van het onderzoeksbudget en de aanzienlijke vastgoedportefeuille van de academie aan deze instantie toe te wijzen. Volgens kritische wetenschappers was de ontmanteling van de oude Academie in werkelijkheid een verkapte naasting van het omvangrijke onroerend goed. Duizenden wetenschappers gingen uit protest de straat op.</p>
<p><a href="http://www.gazeta.ru/business/2016/07/31/9722969.shtml" target="_blank">Artikel op Gazeta.ru</a></p>
<p><a href="https://www.natureindex.com/news-blog/worlds-oldest-science-network-faces-uneasy-future" target="_blank">Artikel in Nature</a></p>Russische cinema ondanks rijke traditie klem tussen uitersten: nietsontziende parabel versus stupide propaganda2016-06-14T12:24:22+02:002016-06-14T12:24:22+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/172-russische-cinema-ondanks-rijke-traditie-klem-tussen-uitersten-nietsontziende-parabel-versus-stupide-propagandaRaymond van den Boogaardboogaard@raamoprusland.nl<p>Twee Russische films trokken de afgelopen twee jaar hier de aandacht: Leviathan van Zvjagintsev was een nietsontziende parabel over het corrupte Rusland van vandaag. Francofonia van cult-regisseur Sokoerov ontmaskerde Frankrijks hypocrisie en collaboratie met de nazi's bij het behoud van de kunstschatten uit het Louvre. De laatste was een aanklacht tegen het laffe Westen. Raymond van den Boogaard beschrijft hoogte- en dieptepunten van meer dan een eeuw Russische cinema. Moet film in Rusland opnieuw een politieke rol spelen? </p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=38&catid=129&Itemid=105">Raymond van den Boogaard</a></strong></p>
<p>Is er na jaren eindelijk weer eens een Russische film die internationaal gewaardeerd wordt en zelfs kans maakte op een Oscar, dan is het weer niet goed in de ogen van Ruslands machtigen. Een film als <em>Leviathan</em> van Andrej Zvjagintsev, uit 2014, zou nu geen kans meer maken op overheidssubsidie, verklaarde vorig jaar Vladimir Medinski, minister van Cultuur van de Russische Federatie. En zijn woord is wet, want sinds 2012 is het subsidiebudget van het formeel onafhankelijke Russische Filmfonds – een naar internationale maatstaven overigens bescheiden bedrag van 130 miljoen dollar – overgeheveld naar het Ministerie van Cultuur. Russische films die mede door de staat worden gefinancierd, moeten 'traditionele Russische waarden' in het oog houden, aldus Medinski: het gezin, het geloof, de natie.</p>
<p>Niet alleen zou een film als <em>Leviathan </em>geen geld van het ministerie meer krijgen – ook de vertoning ervan in Rusland wordt door het Ministerie zodanig ontmoedigd dat het aan een verbod gelijkstaat. Dat zei begin dit jaar een hoge ambtenaar van het Ministerie, Jevgeni Savostjanov, in de open brief waarin hij zijn ontslag aankondigde. Hij verweet Medinski een beleid dat Rusland internationaal in een cultureel isolement drijft. En hij kan het weten, want Savostjanov werkte al onder Politburolid Michail Soeslov, de in 1982 overleden opper-ideoloog van het Kremlin, voor wie afscherming van de Sovjet-Unie voor 'klassevijandige' culturele uitingen uit het buitenland het eerste gebod was.</p>
<h3>Schurken met vrome smoelen</h3>
<p>Wat de huidige Kremlin-bewoners mishaagt in <em>Leviathan</em> is niet moeilijk te raden. Niet de fraaie opnamen van de ongenaakbare natuur in het noorden van Rusland, waar de film speelt. Evenmin het overvloedig wodkagebruik van de hoofdpersonen of hun gebrekkige naleving van de huwelijkstrouw – wat dit betreft zijn de normen sinds de Sovjet-tijd verschoven. Zelfs de corrupte burgemeester die een eerzame automonteur zijn huisje afneemt om de grond duur te verkopen, zou misschien nog door de beugel kunnen, op voorwaarde dat aan het eind het recht zijn loop zou hebben of de schurk tot inkeer komt.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/leviathan_a0_3_600_THUMB.jpg" alt="leviathan a0 3 600 THUMB" width="847" height="559" />Het magistrale walviskarkas dat Zvjagintsevs Leviathan verzinnebeeldt.</h5>
<p>Twee Russische films trokken de afgelopen twee jaar hier de aandacht: Leviathan van Zvjagintsev was een nietsontziende parabel over het corrupte Rusland van vandaag. Francofonia van cult-regisseur Sokoerov ontmaskerde Frankrijks hypocrisie en collaboratie met de nazi's bij het behoud van de kunstschatten uit het Louvre. De laatste was een aanklacht tegen het laffe Westen. Raymond van den Boogaard beschrijft hoogte- en dieptepunten van meer dan een eeuw Russische cinema. Moet film in Rusland opnieuw een politieke rol spelen? </p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=38&catid=129&Itemid=105">Raymond van den Boogaard</a></strong></p>
<p>Is er na jaren eindelijk weer eens een Russische film die internationaal gewaardeerd wordt en zelfs kans maakte op een Oscar, dan is het weer niet goed in de ogen van Ruslands machtigen. Een film als <em>Leviathan</em> van Andrej Zvjagintsev, uit 2014, zou nu geen kans meer maken op overheidssubsidie, verklaarde vorig jaar Vladimir Medinski, minister van Cultuur van de Russische Federatie. En zijn woord is wet, want sinds 2012 is het subsidiebudget van het formeel onafhankelijke Russische Filmfonds – een naar internationale maatstaven overigens bescheiden bedrag van 130 miljoen dollar – overgeheveld naar het Ministerie van Cultuur. Russische films die mede door de staat worden gefinancierd, moeten 'traditionele Russische waarden' in het oog houden, aldus Medinski: het gezin, het geloof, de natie.</p>
<p>Niet alleen zou een film als <em>Leviathan </em>geen geld van het ministerie meer krijgen – ook de vertoning ervan in Rusland wordt door het Ministerie zodanig ontmoedigd dat het aan een verbod gelijkstaat. Dat zei begin dit jaar een hoge ambtenaar van het Ministerie, Jevgeni Savostjanov, in de open brief waarin hij zijn ontslag aankondigde. Hij verweet Medinski een beleid dat Rusland internationaal in een cultureel isolement drijft. En hij kan het weten, want Savostjanov werkte al onder Politburolid Michail Soeslov, de in 1982 overleden opper-ideoloog van het Kremlin, voor wie afscherming van de Sovjet-Unie voor 'klassevijandige' culturele uitingen uit het buitenland het eerste gebod was.</p>
<h3>Schurken met vrome smoelen</h3>
<p>Wat de huidige Kremlin-bewoners mishaagt in <em>Leviathan</em> is niet moeilijk te raden. Niet de fraaie opnamen van de ongenaakbare natuur in het noorden van Rusland, waar de film speelt. Evenmin het overvloedig wodkagebruik van de hoofdpersonen of hun gebrekkige naleving van de huwelijkstrouw – wat dit betreft zijn de normen sinds de Sovjet-tijd verschoven. Zelfs de corrupte burgemeester die een eerzame automonteur zijn huisje afneemt om de grond duur te verkopen, zou misschien nog door de beugel kunnen, op voorwaarde dat aan het eind het recht zijn loop zou hebben of de schurk tot inkeer komt.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/leviathan_a0_3_600_THUMB.jpg" alt="leviathan a0 3 600 THUMB" width="847" height="559" />Het magistrale walviskarkas dat Zvjagintsevs Leviathan verzinnebeeldt.</h5>
Zachar Prilepin – cultauteur, rapper, oorlogsveteraan2016-06-14T12:38:41+02:002016-06-14T12:38:41+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/173-zachar-prilepin-cultauteur-rapper-oorlogsveteraanEva Cukiercukier@raamoprusland<p class="lead">Hij spuwt het ene boek na het andere uit, wint alle literaire prijzen in Rusland, gaat op tournee als rapper en vertolkt het Rusland van zijn generatie. Zachar Prilepin verheerlijkt geweld (ook in Oekraïne) maar deinst er ook niet voor terug Poetin de les te lezen. Van soldaat tot bestsellerauteur.</p>
<p>door <a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=9&catid=129&Itemid=105"><strong>Eva Cukier</strong></a></p>
<p>In 2014 reist Zachar Prilepin, Ruslands populairste hedendaagse auteur, naar Oekraïne. Maar in tegenstelling tot zijn Russische schrijverscollega’s uit links-liberale kring vertrekt hij niet om steun te betuigen aan de Europagezinde Majdan-beweging in Kiev. Prilepin gaat als oorlogscorrespondent naar de separatistische provincies in het Oosten waar hij, naar eigen zeggen, ‘moedige vrijheidsstrijders’ treft en vriendschap sluit met de rebellenleiders Alexander Zachartsjenko en ‘Motorola’, de van oorlogsmisdaden verdachte leider van het beruchte pro-Russische Sparta-bataljon. Die reputatie lijkt de schrijver niet te deren, integendeel, hij drinkt een biertje met ze en geeft ze zijn steun. Hij begint zelfs een inzameling voor de separatisten en koopt met de opbrengst, buiten voedsel en medicijnen, ook een lading munitie.</p>
<h3>Patriot</h3>
<p>De bestverkopende Russische schrijver van dit moment toont zich graag van zijn meest extreme kant. Met zijn radicale opvattingen en snoeiharde kritiek op het Rusland van Poetin spreekt de 41-jarige cultschrijver en oorlogsveteraan oppositiegroepen in de rechts-nationalistische hoek aan. Zijn militaristische uitstraling, cynisch patriottisme en verheerlijking van geweld doen het goed bij een nog veel breder publiek. Zelf omschrijft Prilepin zijn opmerkelijke loopbaan achteloos als ‘de weg van de minste weerstand’.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Cultuur/960px-Limonov_and_Prilepin.jpg" alt="960px Limonov and Prilepin" width="867" height="693" />Prilepin (rechts) met zijn voorbeeld, de nationaal-bolsjewistische schrijver Eduard Limonov. Foto Dmitri Rozjkov</h5>
<p class="lead">Hij spuwt het ene boek na het andere uit, wint alle literaire prijzen in Rusland, gaat op tournee als rapper en vertolkt het Rusland van zijn generatie. Zachar Prilepin verheerlijkt geweld (ook in Oekraïne) maar deinst er ook niet voor terug Poetin de les te lezen. Van soldaat tot bestsellerauteur.</p>
<p>door <a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=9&catid=129&Itemid=105"><strong>Eva Cukier</strong></a></p>
<p>In 2014 reist Zachar Prilepin, Ruslands populairste hedendaagse auteur, naar Oekraïne. Maar in tegenstelling tot zijn Russische schrijverscollega’s uit links-liberale kring vertrekt hij niet om steun te betuigen aan de Europagezinde Majdan-beweging in Kiev. Prilepin gaat als oorlogscorrespondent naar de separatistische provincies in het Oosten waar hij, naar eigen zeggen, ‘moedige vrijheidsstrijders’ treft en vriendschap sluit met de rebellenleiders Alexander Zachartsjenko en ‘Motorola’, de van oorlogsmisdaden verdachte leider van het beruchte pro-Russische Sparta-bataljon. Die reputatie lijkt de schrijver niet te deren, integendeel, hij drinkt een biertje met ze en geeft ze zijn steun. Hij begint zelfs een inzameling voor de separatisten en koopt met de opbrengst, buiten voedsel en medicijnen, ook een lading munitie.</p>
<h3>Patriot</h3>
<p>De bestverkopende Russische schrijver van dit moment toont zich graag van zijn meest extreme kant. Met zijn radicale opvattingen en snoeiharde kritiek op het Rusland van Poetin spreekt de 41-jarige cultschrijver en oorlogsveteraan oppositiegroepen in de rechts-nationalistische hoek aan. Zijn militaristische uitstraling, cynisch patriottisme en verheerlijking van geweld doen het goed bij een nog veel breder publiek. Zelf omschrijft Prilepin zijn opmerkelijke loopbaan achteloos als ‘de weg van de minste weerstand’.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Cultuur/960px-Limonov_and_Prilepin.jpg" alt="960px Limonov and Prilepin" width="867" height="693" />Prilepin (rechts) met zijn voorbeeld, de nationaal-bolsjewistische schrijver Eduard Limonov. Foto Dmitri Rozjkov</h5>
Moskous Museum van Russisch impressionisme 2016-05-30T09:56:16+02:002016-05-30T09:56:16+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/155-museum-russisch-impressionisme-open-in-moskouse-koekjesfabriek-bolsjewiekRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>Dit weekeinde ging in een voormalig gebouw van de koekjesfabriek Bolsjewiek aan de Leningrad Prospekt in Moskou het Museum van Russisch impressionisme open. Het toont schilderijen van Russische impressionisten als Konstantin Korovin, Valentin Serov, Stanislav Zjoekovski, Igor Grabar, Konstantin Joeon en Boris Koestodijev. Het museum is een initiatief van de Russische kunstverzamelaar Boris Mints. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/museum_russisch_imperssionisme.jpg" alt="museum russisch imperssionisme" width="805" height="593" /></p>
<p>Dit weekeinde ging in een voormalig gebouw van de koekjesfabriek Bolsjewiek aan de Leningrad Prospekt in Moskou het Museum van Russisch impressionisme open. Het toont schilderijen van Russische impressionisten als Konstantin Korovin, Valentin Serov, Stanislav Zjoekovski, Igor Grabar, Konstantin Joeon en Boris Koestodijev. Het museum is een initiatief van de Russische kunstverzamelaar Boris Mints. </p>
<p><img src="https://platformraam.nl/images/museum_russisch_imperssionisme.jpg" alt="museum russisch imperssionisme" width="805" height="593" /></p>
Russische rockster Makarevitsj: Luizenbeurt2016-05-24T14:27:08+02:002016-05-24T14:27:08+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/149-russische-rockster-makarevitsj-luizenbeurtRedactieredactie@raamoprusland.nl<p>De Russische rockster Andrej Makarevitsj (62), gitarist en zanger van de band Masjina vremeni (Tijdmachine) postte de verzuchting dat hij de indruk heeft voor niets geleefd te hebben. De in Rusland immens populaire rocker trad de afgelopen twee jaar op met protestliederen over Poetin ('Ratten'), de annexatie van de Krim ('Gesprek met een landgenoot') en de anti-westerse sfeer in Rusland. Na een optreden voor Oekraïense vluchtelingen in de zomer van 2014 werd hij op de Russische staatstelevisie voor landverrader uitgemaakt. Concerten werden gecanceld. </p>
<p>De Russische rockster Andrej Makarevitsj (62), gitarist en zanger van de band Masjina vremeni (Tijdmachine) postte de verzuchting dat hij de indruk heeft voor niets geleefd te hebben. De in Rusland immens populaire rocker trad de afgelopen twee jaar op met protestliederen over Poetin ('Ratten'), de annexatie van de Krim ('Gesprek met een landgenoot') en de anti-westerse sfeer in Rusland. Na een optreden voor Oekraïense vluchtelingen in de zomer van 2014 werd hij op de Russische staatstelevisie voor landverrader uitgemaakt. Concerten werden gecanceld. </p>
Oekraïne en Rusland drijven steeds verder uit elkaar2016-05-03T09:06:45+02:002016-05-03T09:06:45+02:00https://platformraam.nl/dossiers/cultuur/124-oekraine-en-rusland-drijven-steeds-verder-uit-elkaarHella Rottenberghella@rottenberg.nl<p class="lead">Oekraïne en Rusland drijven steeds verder uit elkaar. Het conflict om het bezit van de Krim en de status van de rebellen-republiekjes in Oost-Oekraïne blijft smeulen. De akkoorden van Minsk worden niet nageleefd en nog bijna dagelijks sneuvelen er soldaten en strijders in het Donbas-gebied. Ondertussen gaan ook de diepe en oude banden tussen Oekraïne en Rusland kapot, of liever gezegd worden welbewust vernietigd. Dat treft de economie, maar in steeds ergere mate ook de cultuur. Met woede en wederzijds onbegrip als gevolg.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=3&catid=129&Itemid=105">Hella Rottenberg</a></strong></p>
<p>‘Zij zijn begonnen’, zegt Philip Iljenko van het Oekraïense staatsfilmcomité, als hem wordt gevraagd naar de reden voor het verbieden van Russische films en series in de Oekraïense bioscopen en op de tv. Hij doelt op begin 2014, toen de de Russische televisiezenders voortdurend de boodschap uitzonden dat de protesten op de Majdan het werk waren van de CIA en neonazi’s. De vlucht van president Janoekovitsj werd voorgesteld als een staatsgreep. Tegelijkertijd riep de Russische staats-tv de Russisch-talige bevolking van Oekraïne op in verzet te komen en zich af te scheiden van Kiëv. Intussen werd de Krim door Rusland geannexeerd en escaleerde in Oost-Oekraïne, de Donbas, het gewapende verzet van separatisten tot een oorlog, waarin militairen uit Rusland meevochten tegen Oekraïense bataljons.</p>
<p>Als reactie hierop werden in Oekraïne de Russische televisiezenders van de kabel gehaald. De separatisten in Donetsk en Loegansk deden het omgekeerde: zij haalden de Oekraïense televisie van de kabel en geven sindsdien alleen nog Russische kanalen door.</p>
<h3>Zwarte lijst</h3>
<p>Vanaf 2015 werden Russische acteurs, zangers en andere artiesten door Oekraïne op een zwarte lijst gezet, als ze zich voor annexatie van de Krim en pro-separatisten in Oost-Oekraïne hadden uitgesproken. Deze mensen kwamen Oekraïne niet meer in en films waarin zij speelden werden verboden. Onder hen beroemde acteurs, zoals Oleg Tabakov en de Franse vriend van Poetin Gérard Depardieu. De lijst werd steeds verder uitgebreid en bestond in april 2016 uit 83 ongewenste vreemdelingen. Daarnaast waren er specifieke films en series die op de zwarte lijst werden geplaatst, omdat ze vernederend waren of agressief. Daaronder bijvoorbeeld de film Taras Bulba naar een verhaal van de (Oekraïense) schrijver Gogol.</p>
<p>Dat was allemaal nog niet genoeg om de Oekraïeners te beschermen tegen Russische ondermijning en opzwepen van separatisme, vond het Oekraïense parlement. Het nam onlangs een wet aan die het vertonen verbiedt van alle films van Russische makelij, die na 1 januari 2014 zijn gemaakt. Januari 2014 markeert volgens Kiëv het begin van de Russische gewelddadige bemoeienis met Oekraïne. Films en series van na 1991 – toen de Sovjet-Unie uiteenviel - die Russische militairen, politie, inlichtingendienst en dergelijke verheerlijken, zijn eveneens verboden. De wet werd op 20 april door president Porosjenko getekend.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Cultuur/Philip_Ilyenko.jpg" alt="Philip Ilyenko" width="805" height="453" />Philip Iljenko, hoofd van het Oekraïense Staatsfilmcomité</h5>
<p>‘De informatie-oorlog met Oekraïne begon toen Poetin aan de macht kwam’, stelt filmfunctionaris Philip Iljenko in een interview met het Russische internet-magazine Meduza.io. ‘Het bereikte een hoogtepunt in 2008-2010. Deze films cultiveerden het idee van eerlijke, sterke Russische dienstplichtigen. De gewone televisiekijker slikt dat als zoete koek. Vervolgens gaan deze kijkers de straat op en roepen “Poetin , stuur ons troepen”. Als deze troepen verschijnen, dan zorgen ze voor geweld en chaos.’</p>
<h3>Te tolerant</h3>
<p>Volgens Iljenko was Oekraïne vóór de oorlog in de Donbas ‘veel te tolerant’. ‘Ik denk dat het een fout was, want waar het gaat om informatie en cultuur waren we een kolonie. We volgden niet onze eigen culturele belangstelling en waarden, maar de Russische. Dit zaaide de kiemen voor de problemen met de Krim en Oost-Oekraïne.’</p>
<p>Uit zijn woorden kan worden opgemaakt dat de censuur een tweede functie heeft: het weren van Russische cultuur als zodanig en bevorderen van de Oekraïense. ‘Bepaalde films verbieden is niet onze voornaamste taak. Het belangrijkste wat we doen is de cinema in Oekraïne opbouwen.’</p>
<p>De nieuwe wet maakt het ook onmogelijk om kritische Russische films van na januari 2014, zoals Leviathan van Andrej Zvjagintsev, in Oekraïne te vertonen. Dit doet de Oekraïense filmcritica Aksinja Koerina, eveneens in Meduza.io, verzuchten: ‘Het is schizofreen. Dit verbod helpt op geen enkele manier om de problemen van Oekraïne in de informatie-oorlog op te lossen, het schaadt alleen onze reputatie.’</p>
<h3>Oekraïense bibliotheek aangepakt</h3>
<p>In Rusland werd als tegenmaatregel de Oekraïense televisie van de kabel gehaald, maar naar verhouding werd daar weinig naar gekeken en is het effect hiervan niet te vergelijken met de Oekraïense verbanning van de Russische zenders. De Russische vijandschap en het wantrouwen jegens Oekraïne uit zich ook in andere maatregelen tegen de Oekraïense cultuur. De Oekraïense bibliotheek in Moskou wordt aangepakt. Die bibliotheek zou in Rusland verboden extremistische Oekraïense boeken in huis hebben en deze uitlenen.</p>
<p>De directrice van de Oekraïense bibliotheek, Natalja Sjarina, werd eerst alleen beschuldigd van het verspreiden van verboden boeken. Op 5 april j.l. werd ze van een tweede en zwaarder strafbaar feit beticht: verduistering van instellingsgeld om haar advocaat te betalen. Dit misdrijf kan worden bestraft met tien jaar gevangenschap. Haar huisarrest, dat eind april afliep, werd meteen verlengd.</p>
<h3>Op zoek naar iets russofobisch</h3>
<p>Natalja Sjarina is een Russische bibiothecaresse, die vanaf 2010 de Oekraïense bibliotheek leidt. Op 28 oktober 2015 kwam de politie bij haar thuis en op de bibiotheek. Volgens medewerkers vroegen de agenten of er ‘iets russofobisch’ in de bibliotheek stond. Ze namen boeken en brochures in beslag die volgens Sjarina niet in bezit waren van haar instelling. ‘Ik heb erop gelet’, vertelde Sjarina, ‘er stond geen bibliotheekstempel in.’</p>
<p>De beschuldiging die op het onderzoek volgde was een heropening van een zaak die in 2010 begon. Deze zaak werd gesloten na interventie van de toenmalige en inmiddels naar Rusland gevluchtte Oekraïense president Janoekovitsj. Bij de gewraakte literatuur gaat het om de boeken van de Oekraïense ultranationalist en vechtjas Dmytro Kortsjinski. Zijn boeken werden volgens Sjarina in 2011 al verwijderd, nog voor ze in 2013 in Rusland verboden werden. Medewerkers van de bibliotheek kregen van agenten te horen dat de zaak was heropend ‘omdat de politieke situatie is veranderd’.</p>
<p>Voorafgaand aan de doorzoeking was aangifte gedaan door het Moskouse raadslid Dmitri Zacharov. Hij verklaarde dat hij ‘over informatie beschikte dat de bibliotheek nazi-propaganda verspreidde’ en dat ‘deze boeken haat zaaien tussen Oekraïeners en Russen’. Een dag na de doorzoeking besloot het Moskouse stadsbestuur om de bibliotheek onder te brengen bij het Huis van de Nationaliteiten en als aparte instelling op te heffen. De Russische staatstelevisie heeft uitvoerig over de beschuldiging bericht. Volgens NTV voerde de bibliotheek opdrachten uit van de Oekraïense geheime dienst en werd die weer geïnstrueerd door de CIA.</p>
<h3>Hongersnood</h3>
<p>De Oekraïense bibliotheek in Moskou ging in 1989, op het hoogtepunt van Gorbatsjovs perestrojka, open, na in 1938 tijdens de Stalin-terreur te zijn gesloten. Het was een signaal dat het verboden thema van de door Stalin veroorzaakte hongersnood in Oekraïne bespreekbaar werd. Sindsdien is in Oekraïne veel over de ‘holodomor’, de ‘Oekraïense genocide’, geschreven. Het parlement in Kiëv stelde in 2006 een officiële herdenkingsdatum in om de miljoenen slachtoffers van de gedwongen collectivisatie en de hongersnood te herdenken.</p>
<p>Oekraïense boeken over de hongersnood, die in Moskou te leen zijn, worden nu nageplozen. De politie is op dit moment bezig om gegevens te verzamelen van bezoekers, die juist over deze periode boeken hebben geleend.</p>
<p><a href="https://meduza.io/en/feature/2015/04/07/they-started-it" target="_blank">Philipp Iljenko 'They started it'. Who Decides what Russian movies to ban in Ukraine</a></p><p class="lead">Oekraïne en Rusland drijven steeds verder uit elkaar. Het conflict om het bezit van de Krim en de status van de rebellen-republiekjes in Oost-Oekraïne blijft smeulen. De akkoorden van Minsk worden niet nageleefd en nog bijna dagelijks sneuvelen er soldaten en strijders in het Donbas-gebied. Ondertussen gaan ook de diepe en oude banden tussen Oekraïne en Rusland kapot, of liever gezegd worden welbewust vernietigd. Dat treft de economie, maar in steeds ergere mate ook de cultuur. Met woede en wederzijds onbegrip als gevolg.</p>
<p>door <strong><a href="https://platformraam.nl/index.php?option=com_contact&view=contact&id=3&catid=129&Itemid=105">Hella Rottenberg</a></strong></p>
<p>‘Zij zijn begonnen’, zegt Philip Iljenko van het Oekraïense staatsfilmcomité, als hem wordt gevraagd naar de reden voor het verbieden van Russische films en series in de Oekraïense bioscopen en op de tv. Hij doelt op begin 2014, toen de de Russische televisiezenders voortdurend de boodschap uitzonden dat de protesten op de Majdan het werk waren van de CIA en neonazi’s. De vlucht van president Janoekovitsj werd voorgesteld als een staatsgreep. Tegelijkertijd riep de Russische staats-tv de Russisch-talige bevolking van Oekraïne op in verzet te komen en zich af te scheiden van Kiëv. Intussen werd de Krim door Rusland geannexeerd en escaleerde in Oost-Oekraïne, de Donbas, het gewapende verzet van separatisten tot een oorlog, waarin militairen uit Rusland meevochten tegen Oekraïense bataljons.</p>
<p>Als reactie hierop werden in Oekraïne de Russische televisiezenders van de kabel gehaald. De separatisten in Donetsk en Loegansk deden het omgekeerde: zij haalden de Oekraïense televisie van de kabel en geven sindsdien alleen nog Russische kanalen door.</p>
<h3>Zwarte lijst</h3>
<p>Vanaf 2015 werden Russische acteurs, zangers en andere artiesten door Oekraïne op een zwarte lijst gezet, als ze zich voor annexatie van de Krim en pro-separatisten in Oost-Oekraïne hadden uitgesproken. Deze mensen kwamen Oekraïne niet meer in en films waarin zij speelden werden verboden. Onder hen beroemde acteurs, zoals Oleg Tabakov en de Franse vriend van Poetin Gérard Depardieu. De lijst werd steeds verder uitgebreid en bestond in april 2016 uit 83 ongewenste vreemdelingen. Daarnaast waren er specifieke films en series die op de zwarte lijst werden geplaatst, omdat ze vernederend waren of agressief. Daaronder bijvoorbeeld de film Taras Bulba naar een verhaal van de (Oekraïense) schrijver Gogol.</p>
<p>Dat was allemaal nog niet genoeg om de Oekraïeners te beschermen tegen Russische ondermijning en opzwepen van separatisme, vond het Oekraïense parlement. Het nam onlangs een wet aan die het vertonen verbiedt van alle films van Russische makelij, die na 1 januari 2014 zijn gemaakt. Januari 2014 markeert volgens Kiëv het begin van de Russische gewelddadige bemoeienis met Oekraïne. Films en series van na 1991 – toen de Sovjet-Unie uiteenviel - die Russische militairen, politie, inlichtingendienst en dergelijke verheerlijken, zijn eveneens verboden. De wet werd op 20 april door president Porosjenko getekend.</p>
<h5><img src="https://platformraam.nl/images/Cultuur/Philip_Ilyenko.jpg" alt="Philip Ilyenko" width="805" height="453" />Philip Iljenko, hoofd van het Oekraïense Staatsfilmcomité</h5>
<p>‘De informatie-oorlog met Oekraïne begon toen Poetin aan de macht kwam’, stelt filmfunctionaris Philip Iljenko in een interview met het Russische internet-magazine Meduza.io. ‘Het bereikte een hoogtepunt in 2008-2010. Deze films cultiveerden het idee van eerlijke, sterke Russische dienstplichtigen. De gewone televisiekijker slikt dat als zoete koek. Vervolgens gaan deze kijkers de straat op en roepen “Poetin , stuur ons troepen”. Als deze troepen verschijnen, dan zorgen ze voor geweld en chaos.’</p>
<h3>Te tolerant</h3>
<p>Volgens Iljenko was Oekraïne vóór de oorlog in de Donbas ‘veel te tolerant’. ‘Ik denk dat het een fout was, want waar het gaat om informatie en cultuur waren we een kolonie. We volgden niet onze eigen culturele belangstelling en waarden, maar de Russische. Dit zaaide de kiemen voor de problemen met de Krim en Oost-Oekraïne.’</p>
<p>Uit zijn woorden kan worden opgemaakt dat de censuur een tweede functie heeft: het weren van Russische cultuur als zodanig en bevorderen van de Oekraïense. ‘Bepaalde films verbieden is niet onze voornaamste taak. Het belangrijkste wat we doen is de cinema in Oekraïne opbouwen.’</p>
<p>De nieuwe wet maakt het ook onmogelijk om kritische Russische films van na januari 2014, zoals Leviathan van Andrej Zvjagintsev, in Oekraïne te vertonen. Dit doet de Oekraïense filmcritica Aksinja Koerina, eveneens in Meduza.io, verzuchten: ‘Het is schizofreen. Dit verbod helpt op geen enkele manier om de problemen van Oekraïne in de informatie-oorlog op te lossen, het schaadt alleen onze reputatie.’</p>
<h3>Oekraïense bibliotheek aangepakt</h3>
<p>In Rusland werd als tegenmaatregel de Oekraïense televisie van de kabel gehaald, maar naar verhouding werd daar weinig naar gekeken en is het effect hiervan niet te vergelijken met de Oekraïense verbanning van de Russische zenders. De Russische vijandschap en het wantrouwen jegens Oekraïne uit zich ook in andere maatregelen tegen de Oekraïense cultuur. De Oekraïense bibliotheek in Moskou wordt aangepakt. Die bibliotheek zou in Rusland verboden extremistische Oekraïense boeken in huis hebben en deze uitlenen.</p>
<p>De directrice van de Oekraïense bibliotheek, Natalja Sjarina, werd eerst alleen beschuldigd van het verspreiden van verboden boeken. Op 5 april j.l. werd ze van een tweede en zwaarder strafbaar feit beticht: verduistering van instellingsgeld om haar advocaat te betalen. Dit misdrijf kan worden bestraft met tien jaar gevangenschap. Haar huisarrest, dat eind april afliep, werd meteen verlengd.</p>
<h3>Op zoek naar iets russofobisch</h3>
<p>Natalja Sjarina is een Russische bibiothecaresse, die vanaf 2010 de Oekraïense bibliotheek leidt. Op 28 oktober 2015 kwam de politie bij haar thuis en op de bibiotheek. Volgens medewerkers vroegen de agenten of er ‘iets russofobisch’ in de bibliotheek stond. Ze namen boeken en brochures in beslag die volgens Sjarina niet in bezit waren van haar instelling. ‘Ik heb erop gelet’, vertelde Sjarina, ‘er stond geen bibliotheekstempel in.’</p>
<p>De beschuldiging die op het onderzoek volgde was een heropening van een zaak die in 2010 begon. Deze zaak werd gesloten na interventie van de toenmalige en inmiddels naar Rusland gevluchtte Oekraïense president Janoekovitsj. Bij de gewraakte literatuur gaat het om de boeken van de Oekraïense ultranationalist en vechtjas Dmytro Kortsjinski. Zijn boeken werden volgens Sjarina in 2011 al verwijderd, nog voor ze in 2013 in Rusland verboden werden. Medewerkers van de bibliotheek kregen van agenten te horen dat de zaak was heropend ‘omdat de politieke situatie is veranderd’.</p>
<p>Voorafgaand aan de doorzoeking was aangifte gedaan door het Moskouse raadslid Dmitri Zacharov. Hij verklaarde dat hij ‘over informatie beschikte dat de bibliotheek nazi-propaganda verspreidde’ en dat ‘deze boeken haat zaaien tussen Oekraïeners en Russen’. Een dag na de doorzoeking besloot het Moskouse stadsbestuur om de bibliotheek onder te brengen bij het Huis van de Nationaliteiten en als aparte instelling op te heffen. De Russische staatstelevisie heeft uitvoerig over de beschuldiging bericht. Volgens NTV voerde de bibliotheek opdrachten uit van de Oekraïense geheime dienst en werd die weer geïnstrueerd door de CIA.</p>
<h3>Hongersnood</h3>
<p>De Oekraïense bibliotheek in Moskou ging in 1989, op het hoogtepunt van Gorbatsjovs perestrojka, open, na in 1938 tijdens de Stalin-terreur te zijn gesloten. Het was een signaal dat het verboden thema van de door Stalin veroorzaakte hongersnood in Oekraïne bespreekbaar werd. Sindsdien is in Oekraïne veel over de ‘holodomor’, de ‘Oekraïense genocide’, geschreven. Het parlement in Kiëv stelde in 2006 een officiële herdenkingsdatum in om de miljoenen slachtoffers van de gedwongen collectivisatie en de hongersnood te herdenken.</p>
<p>Oekraïense boeken over de hongersnood, die in Moskou te leen zijn, worden nu nageplozen. De politie is op dit moment bezig om gegevens te verzamelen van bezoekers, die juist over deze periode boeken hebben geleend.</p>
<p><a href="https://meduza.io/en/feature/2015/04/07/they-started-it" target="_blank">Philipp Iljenko 'They started it'. Who Decides what Russian movies to ban in Ukraine</a></p>