De climax van de omvangrijke militaire oefening Kaukasus 2016, die de Russische krijgsmacht tussen 5 en 11 september in het zuiden van het land heeft gehouden, voltrok zich op de Krim. In aanwezigheid van minister Sergej Sjojgoe van Defensie - en voor het oog van tientallen journalisten uit NAVO-landen - trainden leger, vloot en luchtmacht hun paraatheid op het oefenterrein Opoek op het in 2014 geannexeerde schiereiland. Op 10 september verspreidde het departement van Defensie in Moskou daarover een spectaculaire film, met veel Hollywood-achtig effectbejag.
Oefening Kaukasus 2016, film van Russisch ministerie van Defensie
Op 12 september verklaarde Sjojgoe dat de trainingsoperatie Kaukasus 2016 was afgerond. De oefening werd besproken op een vergadering van de nationale Veiligheidsraad in het buitenverblijf van president Poetin in Novo-Ogarjovo, voorgezeten door Poetin. Naast Sjojgoe waren ook aanwezig minister Vladimir Kolokoltsev van Binnenlandse Zaken, Michail Fradkov, chef van de buitenlandse inlichtingendienst SVR, de nieuwe presidentiele kabinetschef Anton Vaino en zijn ontslagen voorganger Sergej Ivanov, nu gevolmachtigde voor milieu en transport.
Vraag is wat de betekenis was van Kaukasus: een waarschuwing aan het adres van Oekraïne, een uitbreiding van de Russische operaties in het Midden-Oosten of een algehele test van de Russische miitaire paraatheid in de potentiële conflictgebieden rond de Zwarte Zee en Kaspische Zee?
Aan de training deden circa 120.000 militairen uit talrijke krijgsmachtonderdelen mee. Recente ervaringen, opgedaan in Syrië, waren een belangrijk onderdeel. De oefeningen vonden niet alleen bij Opoek op de geannexeerde Krim plaats, maar ook op andere oefenterreinen in het zuidelijke militaire district van Rusland: Proedboj bij Volgograd, Molkino in de aan de Zwarte Zee grenzende provincie Krasnodar en Tsjornovodskoje in het Kaukasische district Noord-Ossestië.
Volgens generaal Valeri Gerasimov, chef-staf van de Russische krijgsmacht, is het nog te vroeg om conclusies te trekken, maar is Kaukasus 2016 hoe dan ook nuttig geweest voor de troepen gelegerd in het zuidelijke, het centrale én het westelijke militaire district van Rusland. Dat Gerasimov juist deze drie districten noemde, districten die grenzen aan zowel het Midden-Oosten als Europa, biedt geen enkel uitsluitsel. De NAVO heeft ook nauwelijks gereageerd op de massale militaire oefening. Bij eerdere oefeningen en troepenverplaatsingen, vooral in het westelijke district, sloeg het Atlantisch bondgenootschap vroeger wel alarm.
Volgens journalist Pavel Felgenhauer wijst Kaukasus 2016 niettemin op een hergroepering van de Russische strijdkrachten, die eventueel zou kunnen worden ingezet voor een militaire operatie tegen Oekraïne. Kaukausus 2016 is een 'oefening voor een lokale oorlog,' zei Felgenhauer voor de Oekraïenstalige uitzending van Radio Svoboda/Radio Free Europe. 'Er heeft een gigantische groep van 120.000 manschappen deelgenomen: dat heb je nodig voor oorlog met Oekraïne,' aldus Felgenhauer.
Zijn collega Aleksandr Golts, al ruim 35 jaar militair journalist en nu hoofdredacteur van het digitale blad Jezjednevni Zjoernal, vindt het te vroeg voor dergelijke analyses. De vraag of Kaukasus 2016 een gewone grootscheepse oefening was of een mogelijke dekmantel voor een grootschalige hergroepering ter voorbereiding van een 'militaire invasie' in Oekraïne, kan pas na de oefening worden beantwoord, zei Golts in een interview met de Oekraïense website Gordon.